Ruhani Celili'yi eleştirdi: BM kararlarının şekillendirdiği yönetime oy vermeyin

Ruhani, yaptırımların İran'ı bir trilyon dolar zarara uğrattığını söyledi

Ruhani'nin geçtiğimiz hafta cumhurbaşkanı adayı Mesud Pezeşkiyan ile görüştü (Ruhani’nin kişisel internet sayfası)
Ruhani'nin geçtiğimiz hafta cumhurbaşkanı adayı Mesud Pezeşkiyan ile görüştü (Ruhani’nin kişisel internet sayfası)
TT

Ruhani Celili'yi eleştirdi: BM kararlarının şekillendirdiği yönetime oy vermeyin

Ruhani'nin geçtiğimiz hafta cumhurbaşkanı adayı Mesud Pezeşkiyan ile görüştü (Ruhani’nin kişisel internet sayfası)
Ruhani'nin geçtiğimiz hafta cumhurbaşkanı adayı Mesud Pezeşkiyan ile görüştü (Ruhani’nin kişisel internet sayfası)

Eski İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani, cumhurbaşkanı adaylarından Said Celili'nin nükleer anlaşmaya yönelik sert eleştirilerine yanıt vermekte gecikmedi.

Ruhani, kişisel internet sitesinde yayınlanan bir videoda İranlılara seslenerek “Birleşmiş Milletler (BM) kararlarının şekillendirdiği yönetime oy vermeyin” dedi. Nükleer anlaşmanın bir savaşı önlediğini belirten eski Cumhurbaşkanı, İran’la yapılan nükleer anlaşmaya taraf olan  P5+1 ülkelerinin (BMGK’nın 5 daimi üyesi İngiltere, ABD, Çin, Fransa, Rusya ile Almanya) o dönem İran'a karşı bir savaş kararı almış olduklarını da sözlerine ekledi.

Ruhani, sözlerini şöyle sürdürdü:

Eğer 2013 seçimlerinde halkın kararı olmasaydı, P5+1 İran ile savaşa girme kararı alırdı. Fransa Cumhurbaşkanı 2016 yılında Paris'i ziyaret ettiğimde gazetecilere bunu söylemişti.

Ruhani, katı muhafazakar çizgideki eski Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejad döneminde Ulusal Güvenlik Yüksek Konseyi Genel Sekreteri ve Başmüzakereci olan Said Celili’yi İran'a ‘BM’nin yedi kararının’ dayatılmasına neden olmakla suçladı.

Ruhani, şunları söyledi:

Eğer nükleer anlaşma bu kadar kötüyse, üyesi olduğunuz Ulusal Güvenlik Yüksek Konseyi neden anlaşmayı onayladı. Tartışmalarda söylediklerinizi Ulusal Güvenlik Yüksek Konseyi'nde on kez söylediniz, yüz kez yanıt aldınız ve yine tekrarlıyorsunuz.

İran'ın yaptırımlar yüzünden 700 milyar dolar zarar ettiğini söyleyen Ruhani, “Son üç yıl boyunca ülke 300 milyar dolar daha zarar etti. Başka bir deyişle ülkeye bir trilyon dolar zarar verdiler. Bize bir trilyon dolarlık zarar verenlere oy vermemeliyiz” ifadelerini kullandı.

Katı muhafazakâr cumhurbaşkanı adayı Said Celili, Ruhani’nin bu açıklamalarından önce pazartesi akşamı reformist aday Mesud Pezeşkiyan ile televizyonda yaptığı münazarada nükleer anlaşmayı sert bir dille eleştirmişti.

Celili, söz konusu münazarada şunları söyledi:

Nükleer anlaşmayı uygulamamıza izin verirseniz santrifüjler yeniden kurulacak ve ekonomi yeniden canlanacak diyorlardı. Bunu neden yapmadılar? İran (nükleer anlaşmadaki) taahhütlerinden daha fazlasını yerine getirdi, ama sonuç ne oldu? Karşı taraf geri çekildi ve yaptırımları 800'den bin 500'e çıkardı.

Celili, nükleer anlaşma müzakerelerine ilişkin beklentiler hakkında ise şöyle söyledi:

Önce taahhütlerini yerine getirmeliler, getirmezlerse onları beklemeye devam etmemeli ve başka fırsatlar aramalıyız. Kendileri başarısız olduklarını kabul ediyorlar, ama biz onların başarısızlığını kabul etmiyoruz.

Celili, rakibi Pezeşkiyan’ın nükleer anlaşmaya varma planlarını sorduğunda ise bu konuya ‘zayıflıkla değil güçle’ yaklaşacağını söyledi, ancak daha fazla ayrıntı vermedi.

Öte yandan Pezeşkiyan’ın seçim kampanyası ekibi, televizyonda canlı yayınlanan münazarada soruların dağıtılma şekli nedeniyle devlet televizyonunu protesto ederek, televizyon kanalını muhafazakar cumhurbaşkanı adayı Celili lehine taraflı davranmakla suçladı.

Pezeşkiyan’ın seçim kampanyası ekibinin yöneticisi Ali Abdulalizade yargıya, İçişleri Bakanlığı’na, Yüksek Seçim Komisyonu’na, Başsavcılığa ve Anayasayı Koruyucular Konseyi’ne birer mektup göndererek muhafazakâr cumhurbaşkanı adayı Said Celili lehine seçimlere ‘açık ve net müdahaleleri’ nedeniyle resmi haber ajanslarına hesap sorulması çağrısında bulundu.

Reformist kanada yakın haber ajansları Abdulalizade’nin şikayet ettiği medya kuruluşlarının İran Devrim Muhafızları Ordusu’na (DMO) yakın Faris ve Tesnim haber ajanslarının yanı sıra Civan gazetesi ve genel yayın yönetmeni İran’ın Dini Lideri Ali Hamaney tarafından atanan katı muhafazakar görüşlü gazete Keyhan olduğunu bildirdi.



İşçi Partisi, Birleşik Krallık'ta fırtına estirdi: Seçimlerde neler yaşandı?

İşçi Partisi, Birleşik Krallık'ta fırtına estirdi: Seçimlerde neler yaşandı?
TT

İşçi Partisi, Birleşik Krallık'ta fırtına estirdi: Seçimlerde neler yaşandı?

İşçi Partisi, Birleşik Krallık'ta fırtına estirdi: Seçimlerde neler yaşandı?

Birleşik Krallık'ta (BK) düzenlenen genel seçimlerde 14 yıllık Muhafazakar Parti iktidarı sonlandı. 

Henüz resmileşmeyen sonuçlara göre Keir Starmer liderliğindeki İşçi Partisi, BK Parlamentosu'nun 650 sandalyelik alt kanadı Avam Kamarası'nda 412 koltuk kazanarak tek başına iktidara geldi. 

Toplamda 4 bin 515 adayın yarıştığı seçimlerde İşçi Partisi, bu rakamlarla 2019'daki seçime kıyasla 214 sandalye kazanmış oldu.

Rishi Sunak önderliğindeki Muhafazakar Parti'yse büyük hezimete uğrayarak 251 koltuk kaybetti. Muhafazakarlar, Avam Kamarası'na 120 parlamenter gönderecek.

BK seçimlerinde dar bölge sistemi kullanılıyor. Bu sistem uyarınca ülke, Parlamento'daki sandalye sayısı kadar bölgeye bölünüyor ve her bölgeden bir aday seçiliyor.

Bir partinin Avam Kamarası'nda çoğunluğu elde etmesi için en az 326 milletvekili çıkarması gerekiyor.

44 yaşındaki Sunak, bugün yaptığı açıklamada ağır yenilginin ardından "Özür dilerim. Bu iş için elimden geleni yaptım ama siz hükümetin değişmesi gerektiğine dair net bir sinyal gönderdiniz" diyerek istifa ettiğini duyurdu.

Sunak, parti liderliği ve başbakanlıktan istifasına dair mektubu Kral III. Charles'a bugün ileteceğini söyledi.

61 yaşındaki Starmer ise seçim zaferinin ardından yaptığı konuşmada "Başardık, kazandık. Bugün ülkeyi yeniden inşa etmeye başlıyoruz" dedi. Starmer, Sunak'ın istifasıyla ülkenin yeni lideri olacak.

"Corbyn yine Avam Kamarası'nda"

Starmer, İşçi Partisi'nin eski lideri Jeremy Corbyn'in antisemitist söylemlerde bulunduğu iddiasıyla ihraç edilmesinin ardından dümene geçmişti.

75 yaşındaki Corbyn, Islington North'dan bağımsız aday olarak girdiği seçimlerde İşçi Partisi'nin adayı Praful Nargund'a fark atarak Avam Kamarası'na girmeyi başardı. Corbyn, bölgede 24 bin 120 oy alırken rakibi Nargund 16 bin 873'te kaldı.

"Nigel Farage 8. denemesinde başardı"

Seçimin diğer bir sürpriz ismi de Nigel Farage oldu. Radikal sağcı ve göçmenlik karşıtı Reform Partisi'nin lideri, daha önce Parlamento'ya girmek için 7 kez adaylığını koymuş fakat hiç kazanamamıştı. 

Reform Partisi, bu seçimlerde 4 koltuk alırken Farage da ilk kez Avam Kamarası'na girdi. 

Guardian'ın analizinde, Farage ve üç parlamenterin "Westminister'da küçük ama potansiyel olarak ses getirecek bir blok oluşturacağı" değerlendirmesi yapıldı. 

"İskoç milliyetçilerine darbe"

Sosyal demokrat çizgideki İskoç Ulusal Partisi (SNP), seçimlerde 37 sandalye kaybederek Avam Kamarası'na 9 parlamenter gönderdi. 

SNP lideri John Swiney, İskoç sandalyelerinde çoğunluğu kazanmaları halinde BK hükümetiyle bağımsızlık müzakerelerini tekrar başlatmayı vaat ediyordu. 

Guardian'ın analizinde "İskoçya'nın bağımsızlık hareketi ağır bir darbe aldı" ifadesine yer verildi. 

Merkez sol çizgideki Liberal Demokratlar, koltuk sayısını 63 artırarak Parlamento'ya 71 kişi gönderirken, İngiltere ve Galler Yeşiller Partisi de 3 sandalye daha kazanarak sayıyı 4'e çıkardı.

Eski bakanlara yol kapandı

Bunlara ek olarak Muhafazakar Parti'nin en az 8 bakanı parlamenter seçilemedi. Eski Savunma Bakanı Grant Shapps ve eski Başbakan Liz Truss, seçilemeyen isimler arasında yer alıyor. 

"İşçi Partisi'nin Gazze tutumu oy kaybettirdi"

Diğer yandan iktidara gelen İşçi Partisi'nin Müslümanların çoğunlukta olduğu yerlerde oy kaybı yaşadığı görüldü.  

Starmer, savaşın başında İsrail'in Gazze'yi abluka alma hakkı olduğunu savunarak tepki toplamıştı. 

BBC'nin aktardığına göre partinin oyları, nüfusun yüzde 10'undan fazlasının Müslüman olduğu bölgelerde ortalama 11 puan düştü.

Gazze'de acil ateşkes talep eden ve kampanyalarını bunun üzerine kuran 4 bağımsız aday Avam Kamarası'na girmeye hak kazandı. 

Filistin'in bağımsızlığını destekleyen Shockat Adam, İşçi Partisi'nin gölge bakanı Jonathan Ashworth'u yenerek Parlamento'ya girdi. Adam, seçimin ardından yaptığı açıklamada "Bu Gazze için" dedi. Nüfusun yüzde 30'unun Müslüman olduğu Leicester South bölgesi 13 yıldır Ashworth'deydi.

Blackburn'de 2019 genel seçimlerinde 18 bin 304 oyla çoğunluğu kazanan İşçi Partili Kate Hollern, bağımsız aday Adnan Hussain karşısında 132 oyla kaybetti. 

Dewsbury ve Batley'de bağımsız Iqbal Mohamed de İşçi Partili Heather Iqbal'i mağlup etti. Birmingham Perry Barr'daysa bağımsız Ayoub Khan, İşçi Partili Khalid Mahmood'u 507 oyla mağlup etti.

"Birleşik Krallık siyaseti değişken hale geldi"

Britanya siyasetinin daha değişken hale geldiğine dikkat çekilen Guardian analizinde, "Halkın belirli alışkanlıklarla oy kullandığı İngiliz siyasetindeki eski grup bağlılıklarının artık güçlü olmadığı ortaya çıktı" ifadelerine yer verildi. 

Haberde ayrıca seçmenlerin "Muhafazakar Partiyi affetmediği" belirtildi.

"Starmer, İşçi Partisi'nin yönünü değiştirdi"

Fransız haber ajansı AFP'yse Starmer'ın Corbyn'in ardından İşçi Partisi'nin yönünü değiştirdiğini yazdı. 

Sorbonne-Nouvelle Üniversitesi'nden Thibaud Harrois, Starmer'ın parti liderliğine dair şu değerlendirmeyi paylaştı: 

Keir Starmer, Jeremy Corbyn faslını sonlandırmayı kendine görev edindi. O dönemde radikal sol eğilimli hale gelen İşçi Partisi'ni daha merkezci şekilde, hatta merkez sağ seçmenlere hitap etmek amacıyla yeniden şekillendirdi.

"Seçmenler bıkmıştı"

Amerikan gazetesi Wall Street Journal ise İşçi Partisi zaferinin BK'nin geleceği açısından ne anlama geldiğinin henüz netleşmediğine dikkat çekti. Analizde şu yorumlara yer verildi: 

Bu seçimin bir ruh hali varsa o da bıkkınlıktı. Seçmenler tükenmiş bir Muhafazakar Parti'den bıkmıştı ama Starmer'a da aslında o kadar hevesli değillerdi.

"Tarihin en kötü yenilgisi"

Rus devletine ait medya kuruluşu RT, Muhafazakar Parti'nin "tarihinin en kötü seçim yenilgisini yaşadığını" yazdı.

Analizde İşçi Partisi'nin ezici çoğunluğu elde etmesinin Muhafazakarlara duyulan kızgınlıktan kaynaklandığı değerlendirmesi yapıldı.

Independent Türkçe, Guardian, BBC, Reuters, Wall Street Journal, AFP, CNN