ABD'de Cumhuriyetçi başkan aday adayı Haley, Biden ve Trump'a yönelik eleştirilerini artırdı

ABD 2024 başkanlık yarışında Cumhuriyetçi Partinin aday adaylarından, ABD'nin eski Birleşmiş Milletler (BM) Daimi Temsilcisi Nikki Haley, son seçim programında Başkan Joe Biden ve eski Başkan Donald Trump'a karşı eleştirilerinin dozunu yükseltti

Nikki Haley (AA)
Nikki Haley (AA)
TT

ABD'de Cumhuriyetçi başkan aday adayı Haley, Biden ve Trump'a yönelik eleştirilerini artırdı

Nikki Haley (AA)
Nikki Haley (AA)

Haley, New Hampshire'da, 23 Ocak'ta yapılacak ön seçimlerin arifesinde, CNN kanalındaki canlı yayında Cumhuriyetçi seçmenin sorularını yanıtladı.

Cumhuriyetçi Partinin tek kadın adayı, Henniker kentindeki seçim programında Trump'ın, kendisini kötülemek için reklam kampanyalarına "milyonlarca dolar" harcadığını iddia etti.

Haley, Trump'la ilgili, "Bu öfke nöbetlerini geçirmesinin nedeni, benim bir şansım olduğunu bilmesi." diye konuştu.

Nikki Haley'in, Iowa'daki ön seçimleri kendisinin önünde tamamlayan diğer Cumhuriyetçi aday adayı Ron DeSantis'i (Florida Valisi) hedef alan bir açıklamada bulunmaması dikkati çekti.

Haley, yaklaşık 1,5 saat süren programda, ülke ekonomisinden sağlık ve vergi sorunlarına, dış politikadan yapay zekaya ve ırkçılığa kadar birçok konuda seçmenlerin sorularına yanıt verdi.

Biden'ın politikalarını ve siyasetten çekilmek istememesini sert dille eleştirdi

New Hampshire anketlerinde oyları Donald Trump'a yakın çıkan Nikki Haley, ABD Başkanı Joe Biden'ın yanlış ekonomi politikaları yüzünden Amerikan halkının geçim sıkıntısı yaşadığını, orta gelirlilerin vergi yükü altında ezildiğini vurguladı.

Ülkedeki evsizlerle ilgili soru üzerine "Evsizlerin yüzde 12 arttığını görüyoruz. Şu anda 650 bin evsiz Amerikalı var. Bunların 35 bini gazilerden oluşuyor. Bu, utanç verici." diyen Haley, "Bu, onların hatası değil. Enflasyonun yükseldiği bir gerçek. Pek çok ailenin sıkıntı çektiğini görüyoruz." ifadelerini kullandı.

"Beyaz Saray'da bir muhasebeciye ihtiyacımız olduğunu düşünüyorum." diyen Cumhuriyetçi siyasetçi, ABD'nin 34 trilyon dolar borcu olduğunu ve ülkenin, faiz ödemeleri için Çin dahil, dışarıdan borç almak zorunda kaldığını kaydetti.

ABD Kongresi'ndeki "yaş sorununa" yine değindi

Cumhuriyetçi aday adayı Nikki Haley, ABD Kongresi'ne seçilenlerin görevde kalmasıyla ilgili "üst limit" sınırlaması olması gerektiğini ve başkan seçilmesi durumunda, bunun için imza toplayacağını söyledi.

Haley, Biden'ın yaşıyla ilgili, "Joe Biden ayrılmayı reddediyor. Ülkemizin iyiliği için 80'li yaşlarındaki tüm bu insanların ne zaman çekip gitmeleri gerektiğini bilmeleri gerekiyor. Çünkü Joe Biden'ın iki yıl öncesiyle şimdiki halini karşılaştırabilirsiniz. Rusya'nın, Çin'in, İran'ın onu nasıl gördüğü konusunda ne kadar endişelendiğimi biliyorsunuz. Çünkü onlar da bizim gördüklerimizi görüyor." değerlendirmesini yaptı.

Haley, Amerikan halkının seçeneklerinin 80 yaşındaki başkan adaylarından ibaret olması gerekmediğini, "yeni nesil bir lidere ihtiyaç duyulduğunu" belirtti.

Hükümetin dış politikasıyla ilgili hayal kırıklığı yaşadığını belirtti

ABD'nin eski Birleşmiş Milletler (BM) Daimi Temsilcisi Haley, Yemen'deki Husilerin Kızıldeniz'deki gemilere yönelik tacizlerine karşı ABD'nin "yeterince sert" karşılık verememesinden dolayı "hayal kırıklığı" yaşadığını, ABD ordusunun Afganistan'dan çekilme şeklinin de "bir fiyasko" olduğunu söyledi.

Uluslararası politikada İran, Rusya ve Çin'i hedef gösteren Haley, bu 3 ülkenin "demokrasiye ve ABD'ye olan nefretleriyle birbirine bağlı oldukları", onlarla doğru şekilde mücadele etmenin "ABD'yi yeniden güçlü kılacağı" iddiasını dile getirdi.

Kadın siyasetçi Haley, İsrail-Filistin çatışmasıyla ilgili de iki devletli çözüm görüşmelerinin tıkanması konusunda Filistin yönetimini suçlu bulduğunu ifade etti.

Nikki Haley, "İsrail zorlu bir mahallede parlak bir nokta. Terörle mücadele söz konusu olduğunda mızrağın ucundalar. İsrail'in hiçbir zaman Amerika'ya ihtiyacı olmadı. Amerika'nın, İsrail'e her zaman ihtiyacı vardı." diye konuştu.



ABD Trump kararını bekliyor... Akıbeti ne olacak?

Eski ABD Başkanı Donald Trump, dün (çarşamba) jüri müzakerelerinin başlamasının ardından mahkeme salonundan çıktı. (Reuters)
Eski ABD Başkanı Donald Trump, dün (çarşamba) jüri müzakerelerinin başlamasının ardından mahkeme salonundan çıktı. (Reuters)
TT

ABD Trump kararını bekliyor... Akıbeti ne olacak?

Eski ABD Başkanı Donald Trump, dün (çarşamba) jüri müzakerelerinin başlamasının ardından mahkeme salonundan çıktı. (Reuters)
Eski ABD Başkanı Donald Trump, dün (çarşamba) jüri müzakerelerinin başlamasının ardından mahkeme salonundan çıktı. (Reuters)

Eski ABD Başkanı Donald Trump, New York Ceza Mahkemesi’ndeki jürinin, pornografik film oyuncusu Stormy Daniels ile yaşadığı iddia edilen kısa süreli ilişkiyi gizlemek için 2016 seçimleri sırasında iş kayıtlarında tahrifat yaptığına dair iddialarla ilgili kritik bir karar vermek üzere dün (Çarşamba) görüşmelere başlamasıyla, seleflerinin hiçbirine benzemeyen bir kader anıyla karşı karşıya.

‘Sus parası’ davasında haftalarca süren tanık çağırma ve incelemeler sunma sürecinin ardından Trump'ın kaderi, New York'tan 12 üye ve 6 yedek üyeden oluşan ve her an karar verebilecek olan jürinin elinde. ABD'nin eski başkanının cezai suçlamalarla yargılanmasıyla sonuçlanacak bu tarihi görev haftalar da sürebilir.

dferrfbfrtb
Eski ABD Başkanı Donald Trump’ın dünkü (çarşamba) duruşmaya katılırken çizilmiş bir resmi (Reuters)

Trump, 2016 seçimleri sırasında gerçek adı Stephanie Clifford olan Daniels'ı susturmak için kendisine yapılan 130 bin dolarlık ödemeyi gizlemek amacıyla şirketi Trump Organization'ın kayıtlarında tahrifat yaptığı gerekçesiyle 34 suçlamayla karşı karşıya. O yıl Trump, Demokrat rakibi Hillary Clinton'ı mağlup etmişti.

7 erkek ve 5 kadın

Yargıç Juan Merchan'ın 7 erkek ve 5 kadından oluşan jüriye müzakerelerle ilgili talimatlar ve usul kuralları hakkında bilgi vermesinin ardından, jüri, dün yerel saatle 11:30'dan kısa bir süre önce kararı değerlendirme sürecine başlamak üzere özel bir odaya girdi. Jürinin tartışmaları gizli olacak, ancak Yargıç Merchan'a ifadeleri yeniden dinlemek veya kanıtları görmek için not gönderebiliyorlar. Ayrıca karara varmaları ya da varamamaları halinde mahkemeyi bu şekilde bilgilendirecekler. Diğer yandan Merchan jüriye, “Buradaki kanıtları değerlendirmek benim sorumluluğum değil, bu sizin işiniz” mesajını verdi.

Manhattan'da ikamet eden ve profesyonel geçmişleri olan jüri üyeleri, Avukat Cohen ve Daniels'ın ifadeleri de dahil olmak üzere sık sık duruşmadaki ifadelerle meşgul görünüyorlardı. Birçoğu notlar aldı ve tanıkların, Manhattan savcılarının ve Trump'ın avukatlarının sorularını yanıtlamalarını dikkatle izledi.

sdfvbgrntyhumı
Eski ABD Başkanı Donald Trump’ın destekçileri dün (çarşamba) Manhattan'daki adliye binasının önünde toplandı. (AFP)

Trump'ın mahkûm edilebilmesi için jüri üyelerinin makul bir şüphenin ötesinde, ticari kayıtlarda tahrifat yaptığına ya da bu kayıtların yanlış girilmesine neden olduğuna ve bunu aldatma niyetiyle ve başka bir suç işleme ya da gizleme niyetiyle yaptığına kanaat getirmeleri gerekiyor. Yasaya göre, savcıların bu unsurlardan birini ya da ikisini kanıtladığını tespit edemezlerse, Trump'ı beraat ettirmeleri gerekiyor.

Savcılar, Trump'ın kampanya finansmanı yasası ihlallerini gizlemek için ticari kayıtlarda tahrifat yaptığını ve seçimi teşvik etmek veya engellemek için komplo kurduğunu iddia ederek eyalet seçim yasasını ihlal ettiğini iddia ediyor.

‘Aşağılayıcı’ koşullar

Müzakerelerin başlamasına saatler kala Trump, dün sabah adliyeye gitmek üzere Trump Tower'dan ayrılmadan önce sosyal medya ağında duruşma, Yargıç Merchan ve eski avukatı Michael Cohen hakkında kapsamlı bir konuşma daha yayınladı.

New York Ceza Mahkemesi’ni ‘Kanguru Mahkemesi!’ olarak adlandıran Trump, Yargıç Merchan'ın, iddia edilen eylemlerinin o zamanki avukatı Cohen'in tavsiyesi üzerine gerçekleştirildiği gerekçesiyle kendisini savunmasını engellediğini iddia etti. Trump'ın avukatları Mart ayında mahkemeye bu savunmaya itibar etmeyeceklerini söylemişlerdi. Trump ayrıca, Cohen'i kastederek “Benden çalarken yakalanan evsiz adam dışında ortada bir suç yoktu!” dedi.

Anayasa uzmanları, herhangi bir mahkûmiyet kararının Trump'ın seçimlere adaylığını koymasını ya da seçilmesi halinde başkan olarak görev yapmasını engellemeyeceğini söyledi.

Herhangi bir jüri kararının oybirliğiyle alınması gerekiyor. Müzakereler sırasında, duruşmanın her dakikasında mahkeme salonunda oturan altı yedek jüri üyesi, hasta ya da başka bir şekilde müsait olmayan bir jüri üyesinin yerine geçmeleri gerekmesi ihtimaline karşı ayrı bir odada tutulacak. Böyle bir durumda, yedek jüri üyesi yerine oturduktan sonra müzakereler yeniden başlayacak.

Trump'ın olası mahkumiyeti, başkanlığa adaylığını koymasını veya seçilmesi halinde başkan olarak görev yapmasını engellemeyecek. (Anayasa uzmanları)

Trump suçlu bulunursa, New York Şehri Denetimli Serbestlik Dairesi'nin zorunlu mahkûm incelemesi de dahil olmak üzere, kendisi için ‘aşağılayıcı’ kabul edilen koşullarla karşı karşıya kalabilir. Mahkemenin denetimli serbestlik bürosu hakimler için sunum raporları hazırlıyor. Burada Trump'la kişisel geçmişi, akıl sağlığı ve mahkumiyetine yol açan koşullar hakkında mülakat yapılacak.

Hapse girecek mi?

Eski savcılar, Trump'ın davadaki herhangi bir suçlamadan suçlu bulunması halinde, New York'un ceza adaleti sisteminde hüküm giymiş suçlulara yapılan rutin muamele ve olası bir temyiz için zaman çizelgesi hakkında bilgilendirilmesi de dahil olmak üzere, Trump için olası deneyimlerin bir karışımını çizdiler. Trump'ın eski bir başkan ve 5 Kasım'daki başkanlık seçimlerinin muhtemel Cumhuriyetçi adayı olması nedeniyle, cezaevine gönderilmesi halinde Gizli Servis'in kendisini nasıl koruyacağı ve ev hapsine mahkûm edilmesi halinde kampanya etkinliklerine seyahat etmesine izin verilip verilmeyeceği gibi olağanüstü hususlar da söz konusu olacak.

trhyju
Eski ABD Başkanı Donald Trump, dün (Çarşamba) oturumun bitiminden sonra gazetecilere seslendi. (AP)

Merchan, Trump'ın 4 Nisan 2023'te çağrılmasının ilk gününden itibaren, Trump'ın seçim kampanyasını yürütme becerisine müdahale etmekten hoşlanmadığını söylemişti. Merchan, “O ABD Başkanlığı’na aday. Açıkçası, ABD Anayasası Birinci Değişikliği hakları çok önemli” ifadelerini kullanmıştı.

Merchan, 6 Mayıs'ta olası bir hapis cezası verme konusundaki isteksizliğini dile getirmiş ve suçlu bulunması halinde Trump'ın hapsedilmesinin yükünü taşıyacak diğer kişilerle ilgili endişelerini ifade ederek hapishaneyi ‘gerçekten son çare’ olarak tanımlamıştı. “Bu cezayı uygulamak zorunda kalacak insanlar için endişeleniyorum: Mahkeme memurları, infaz koruma memurları, Gizli Servis görevlileri ve diğerleri” şeklinde konuşan Merchan, ‘hapishanenin söz konusu olmadığı’ uyarısında bulundu.

Merchan duruşma sırasında Trump'a, “Eğer gerekli ve uygunsa bunu yapacağımı anlamanızı istiyorum” dedi.

Ancak hukuk uzmanları, sabıka kaydı bulunmayan 77 yaşındaki Trump için hapis cezasının pek olası görünmediğini söyledi. E sınıfı ağır suçlar 16 aydan dört yıla kadar hapisle cezalandırılabiliyor. Trump'ın suçlu bulunması halinde belirlenecek en önemli husus, bir devlet tesisinde ya da özel bir ortamda bir tür hapis cezasıyla mı yoksa şartlı tahliye yoluyla daha az kısıtlayıcı bir deneyimle mi karşı karşıya kalacağı.