Trump 2.0'a karşı son savunma hattı: Nikki Haley ve 91 ağır yasal suçlama

Eski ABD Başkanı, Cumhuriyetçi Parti'nin adaylığını bir kez daha kazanacak gibi görünüyor. Ancak Haley sürpriz at gibi ortaya çıkıp ABD'nin felaketi önlemesin sağlayabilir mi?

Cumhuriyetçilerin 52 yaşındaki aday adayı Nikki Haley, ABD'nin Birleşmiş Milletler Büyükelçisiydi, dolayısıyla Trump'ın kusurlarını çoğu kişiden daha iyi biliyor (AFP)
Cumhuriyetçilerin 52 yaşındaki aday adayı Nikki Haley, ABD'nin Birleşmiş Milletler Büyükelçisiydi, dolayısıyla Trump'ın kusurlarını çoğu kişiden daha iyi biliyor (AFP)
TT

Trump 2.0'a karşı son savunma hattı: Nikki Haley ve 91 ağır yasal suçlama

Cumhuriyetçilerin 52 yaşındaki aday adayı Nikki Haley, ABD'nin Birleşmiş Milletler Büyükelçisiydi, dolayısıyla Trump'ın kusurlarını çoğu kişiden daha iyi biliyor (AFP)
Cumhuriyetçilerin 52 yaşındaki aday adayı Nikki Haley, ABD'nin Birleşmiş Milletler Büyükelçisiydi, dolayısıyla Trump'ın kusurlarını çoğu kişiden daha iyi biliyor (AFP)

Sean O'Grady

Halihazırda Trump başkanlığının yaratacağı küresel felaketle aramızda duran tek şey Nikki Haley.

Bir aday olarak eksiklikleri çok iyi belgelenen Joe Biden değil. Ve tabii ki Trump'ı utangaç alçakgönüllülük timsali gibi gösteren Ron DeSantis de değil. Hayır. Bu kişi Haley. İşte bu kadar. O ya da Donald. Seçim bu; ve kaos, ateş ve öfke dolu bir başka Trump başkanlığından korkan Amerikalılar, Haley'yi desteklemeyi gerçekten düşünmeli.

Eğer ABD demokrasisinin ve dünyadaki istikrarın bu intikamcı bebek adamın bir saldırısına daha dayanabileceğini düşünüyorsanız, o zaman hiç durmayın ve oyunuzu Maga adayına verin. Eğer Amerika'nın gerçek bir değişimle bu süregelen gerontokrasiden çıkmaya ihtiyacı olduğunu düşünüyorsanız, o zaman Haley'nin aday gösterilmesi için elinizden geleni yapmalısınız. Bunu yapmak Cumhuriyetçi Parti'yi, Amerika'yı ve dünyayı kurtarabilir.

Elbette yabancıların Amerikalılara kendi büyük uluslarının liderliğine dair tavsiye vermesi münasebetsiz ve muhtemelen ters etki yaratacak bir davranış. Kulağa rahatlıkla küçümseyici gelebilir ve eğer bir değişiklik yapıp Amerika'yı ilk sıraya koymak istiyorlarsa, bu onların tercihi.

Yine de bu seçimde tüm dünyanın bir menfaati var ve Trump'ın başkanlığı hepimize zarar verir. Kaldı ki Haley'nin kendisi de diğer pek çok Amerikalı gibi Trump'ın bu göreve uygun olmadığını düşünüyor. ABD'nin Birleşmiş Milletler Büyükelçisi olarak Trump'la birlikte çalıştı, dolayısıyla Trump'ın kusurlarını çoğu kişiden daha iyi biliyor.

Şahsen ben, Trump'ın daha geçen ağustosta Tucker Carlson'a verdiği röportajda 6 Ocak 2021 olaylarını konuşurken kendisine iç savaş olmasa bile "açık çatışma" ihtimalinin sorulması üzerine dile getirdiği görüşe korkarım ki yakınım:

Bilmiyorum çünkü ne olduğunu bilmiyorum, bilirsiniz işte; şunu söyleyebilirim: Daha önce hiç görmediğim düzeyde bir tutku var. Daha önce hiç görmediğim düzeyde bir nefret var. Bu muhtemelen kötü bir kombinasyon.

Trump burada haklıydı (büyük ölçüde) ve bu da onun Birleşik Devletler Başkanı olmasını engellemek için bir neden daha. Haley'nin Anayasa'yı yok etmeye çalışmayacağından emin olabilirler.

Neyse ki Haley'nin Trump'tan gözü korkmuyor ki bu da yüksek bir makam için başlı başına yeterlilik çünkü onun ve inkar edilemez derecede büyük destek tabanındaki fanatik takipçilerinin Trump'ın yoluna çıkan herkese nasıl bir ceza verebileceğini biliyoruz. Onun için Kongre Binası'nı bile istila edip hükümeti devirmeye çalışırlar, yani Haley'ye biraz sataşmak pek sorun olmaz. Gerçekten de teşvik edildiklerine "ölümüne savaşıyorlar".

Yine de Haley yılmıyor ve haklı olarak bu mücadeleyi sürdürmeye devam etme sözü veriyor. Trump'ın önde giden aday olduğu ortada ve her şey birkaç hafta içinde bitebilir. Her ne kadar bunu yapacak ruha sahip olduğu ortada olsa da Haley'nin bir kampanyayı sürdürecek paraya sahip olduğu hemen göze çarpmıyor. Kendi güzel memleketi Güney Karolina'da bile pek başarılı olamayabilir; ama New Hampshire'da kaybetse bile beklenenden daha iyi bir performans sergiledi.

Trump'ın zafer konuşmasındaki burukluk Haley'nin, Trump'ın istediğinden daha fazla ivme kazandığını ve Trump'ın buna içerlediğini gösteriyor; duygularını ya da fazlasıyla kırılgan egosunu gizlemekte hiçbir zaman çok iyi olamadı. Yani Haley hâlâ yarışta ve olabildiğince uzun süre yarışta kalması için çok iyi birkaç neden var.

Birincisi halihazırda Trump'a meydan okuyan tek kişi olması, Trump'ın kesinlikle meydan okunmaya ihtiyacı olması ve Trump'ın söyleyeceği ya da yapacağı bir şeyin bu yarışın dinamiklerini değiştirebilecek olması. Tabii bugüne kadar söylediği ya da yaptığı hiçbir şey tabanını uzaklaştırmaya yetmedi. 2016'da kendisinin de dediği gibi:

5. Cadde'nin ortasında durup birine ateş edebilirim ve hiç seçmen kaybetmem.

Yani bir şeyler ortaya çıkabilir; ve Haley ortada bir alternatif olduğunu ve Cumhuriyetçilerin, Beyaz Saray'ı (meşru yolla) yeniden ele geçirip Biden'ı devirmek için ihtiyaç duydukları türden bağımsız ve kararsız seçmenleri ikna edebileceğini göstermek zorunda.

İşleri değiştirebilecek ne çıkabilir? Daha da umut verici olanı, Trump'ın türlü türlü 91 ağır suçlamayla yargılanması ve bunlardan herhangi birinin ya da hepsinin adaylığını makul bir görüşe göre sürdürülemez hale getirmesi; Birleşik Devletler hüküm giymiş bir suçlu tarafından ya da bir hapishane hücresinden yönetilemez.

Hiç de imkansız olmayan böyle bir durumda partinin, Trump yerine yönelebileceği net bir alternatif olmalı. Eğer Trump'ın yerine birini getirmeleri gerekecekse, net bir alternatifin olması Trump'ı bırakmayı kolaylaştırır. Haley'nin desteği ne kadar güçlü olursa Trump'ın aday gösterilme güvencesi o kadar azalır ve bunu kendisi de biliyor.

Tüm bunlarla birlikte Haley liberal değil. Sosyal muhafazakar ve bir keresinde göçmen kriziyle başa çıkmak için özel kuvvetleri kullanarak Meksika'nın istila edilmesini savunmuştu. Bir aday olarak en büyük zayıflığı, meydan okurcasına yaşam yanlısı/kürtaj karşıtı duruşu. Haley kürtaj karşıtı bir yasayı sorun etmeyeceğini söylüyor. Bu bazı Cumhuriyetçi çevrelerde popüler olsada daha geniş seçmen kitlesinde ve elbette kadın seçmenler arasında bedensel özerklik haklarının kaybı, diğer birçok faktörün önüne geçen bir şey.

Biden ve Kamala Harris bu meseleyi silahlaştırıyor ve genel seçimler yaklaşırken Trump bu konuda savunmasız durumda. Eğer Haley adaylığı gerçekten kazanmak istiyorsa daha aydın, pragmatik bir kürtaj yanlısı duruş, Cumhuriyetçilerin uzun süredir terk ettiği yerlerde destek toplamasını sağlar. Eğer partisinin adaylığını kazanırsa kendisini, gençliğinin cazibesine (52 yaşında) panikle karşılık veren Biden'ı Demokrat Parti adaylığından çekilmeye zorladığı bir durumda bulabilir.

Hatta Haley'yi Harris'le kafa kafaya giderken bile bulabiliriz. Birdenbire Amerika'nın, halihazırda olduğu gibi Statler ve Waldorf'un siyasi muadili yerine, beyaz olmayan iki dinç kadın arasında bir seçim yapması gerekebilir. Bu Amerika ve dünyadaki tüm dostları için güzel olurdu.

Independent Türkçe



ABD Trump kararını bekliyor... Akıbeti ne olacak?

Eski ABD Başkanı Donald Trump, dün (çarşamba) jüri müzakerelerinin başlamasının ardından mahkeme salonundan çıktı. (Reuters)
Eski ABD Başkanı Donald Trump, dün (çarşamba) jüri müzakerelerinin başlamasının ardından mahkeme salonundan çıktı. (Reuters)
TT

ABD Trump kararını bekliyor... Akıbeti ne olacak?

Eski ABD Başkanı Donald Trump, dün (çarşamba) jüri müzakerelerinin başlamasının ardından mahkeme salonundan çıktı. (Reuters)
Eski ABD Başkanı Donald Trump, dün (çarşamba) jüri müzakerelerinin başlamasının ardından mahkeme salonundan çıktı. (Reuters)

Eski ABD Başkanı Donald Trump, New York Ceza Mahkemesi’ndeki jürinin, pornografik film oyuncusu Stormy Daniels ile yaşadığı iddia edilen kısa süreli ilişkiyi gizlemek için 2016 seçimleri sırasında iş kayıtlarında tahrifat yaptığına dair iddialarla ilgili kritik bir karar vermek üzere dün (Çarşamba) görüşmelere başlamasıyla, seleflerinin hiçbirine benzemeyen bir kader anıyla karşı karşıya.

‘Sus parası’ davasında haftalarca süren tanık çağırma ve incelemeler sunma sürecinin ardından Trump'ın kaderi, New York'tan 12 üye ve 6 yedek üyeden oluşan ve her an karar verebilecek olan jürinin elinde. ABD'nin eski başkanının cezai suçlamalarla yargılanmasıyla sonuçlanacak bu tarihi görev haftalar da sürebilir.

dferrfbfrtb
Eski ABD Başkanı Donald Trump’ın dünkü (çarşamba) duruşmaya katılırken çizilmiş bir resmi (Reuters)

Trump, 2016 seçimleri sırasında gerçek adı Stephanie Clifford olan Daniels'ı susturmak için kendisine yapılan 130 bin dolarlık ödemeyi gizlemek amacıyla şirketi Trump Organization'ın kayıtlarında tahrifat yaptığı gerekçesiyle 34 suçlamayla karşı karşıya. O yıl Trump, Demokrat rakibi Hillary Clinton'ı mağlup etmişti.

7 erkek ve 5 kadın

Yargıç Juan Merchan'ın 7 erkek ve 5 kadından oluşan jüriye müzakerelerle ilgili talimatlar ve usul kuralları hakkında bilgi vermesinin ardından, jüri, dün yerel saatle 11:30'dan kısa bir süre önce kararı değerlendirme sürecine başlamak üzere özel bir odaya girdi. Jürinin tartışmaları gizli olacak, ancak Yargıç Merchan'a ifadeleri yeniden dinlemek veya kanıtları görmek için not gönderebiliyorlar. Ayrıca karara varmaları ya da varamamaları halinde mahkemeyi bu şekilde bilgilendirecekler. Diğer yandan Merchan jüriye, “Buradaki kanıtları değerlendirmek benim sorumluluğum değil, bu sizin işiniz” mesajını verdi.

Manhattan'da ikamet eden ve profesyonel geçmişleri olan jüri üyeleri, Avukat Cohen ve Daniels'ın ifadeleri de dahil olmak üzere sık sık duruşmadaki ifadelerle meşgul görünüyorlardı. Birçoğu notlar aldı ve tanıkların, Manhattan savcılarının ve Trump'ın avukatlarının sorularını yanıtlamalarını dikkatle izledi.

sdfvbgrntyhumı
Eski ABD Başkanı Donald Trump’ın destekçileri dün (çarşamba) Manhattan'daki adliye binasının önünde toplandı. (AFP)

Trump'ın mahkûm edilebilmesi için jüri üyelerinin makul bir şüphenin ötesinde, ticari kayıtlarda tahrifat yaptığına ya da bu kayıtların yanlış girilmesine neden olduğuna ve bunu aldatma niyetiyle ve başka bir suç işleme ya da gizleme niyetiyle yaptığına kanaat getirmeleri gerekiyor. Yasaya göre, savcıların bu unsurlardan birini ya da ikisini kanıtladığını tespit edemezlerse, Trump'ı beraat ettirmeleri gerekiyor.

Savcılar, Trump'ın kampanya finansmanı yasası ihlallerini gizlemek için ticari kayıtlarda tahrifat yaptığını ve seçimi teşvik etmek veya engellemek için komplo kurduğunu iddia ederek eyalet seçim yasasını ihlal ettiğini iddia ediyor.

‘Aşağılayıcı’ koşullar

Müzakerelerin başlamasına saatler kala Trump, dün sabah adliyeye gitmek üzere Trump Tower'dan ayrılmadan önce sosyal medya ağında duruşma, Yargıç Merchan ve eski avukatı Michael Cohen hakkında kapsamlı bir konuşma daha yayınladı.

New York Ceza Mahkemesi’ni ‘Kanguru Mahkemesi!’ olarak adlandıran Trump, Yargıç Merchan'ın, iddia edilen eylemlerinin o zamanki avukatı Cohen'in tavsiyesi üzerine gerçekleştirildiği gerekçesiyle kendisini savunmasını engellediğini iddia etti. Trump'ın avukatları Mart ayında mahkemeye bu savunmaya itibar etmeyeceklerini söylemişlerdi. Trump ayrıca, Cohen'i kastederek “Benden çalarken yakalanan evsiz adam dışında ortada bir suç yoktu!” dedi.

Anayasa uzmanları, herhangi bir mahkûmiyet kararının Trump'ın seçimlere adaylığını koymasını ya da seçilmesi halinde başkan olarak görev yapmasını engellemeyeceğini söyledi.

Herhangi bir jüri kararının oybirliğiyle alınması gerekiyor. Müzakereler sırasında, duruşmanın her dakikasında mahkeme salonunda oturan altı yedek jüri üyesi, hasta ya da başka bir şekilde müsait olmayan bir jüri üyesinin yerine geçmeleri gerekmesi ihtimaline karşı ayrı bir odada tutulacak. Böyle bir durumda, yedek jüri üyesi yerine oturduktan sonra müzakereler yeniden başlayacak.

Trump'ın olası mahkumiyeti, başkanlığa adaylığını koymasını veya seçilmesi halinde başkan olarak görev yapmasını engellemeyecek. (Anayasa uzmanları)

Trump suçlu bulunursa, New York Şehri Denetimli Serbestlik Dairesi'nin zorunlu mahkûm incelemesi de dahil olmak üzere, kendisi için ‘aşağılayıcı’ kabul edilen koşullarla karşı karşıya kalabilir. Mahkemenin denetimli serbestlik bürosu hakimler için sunum raporları hazırlıyor. Burada Trump'la kişisel geçmişi, akıl sağlığı ve mahkumiyetine yol açan koşullar hakkında mülakat yapılacak.

Hapse girecek mi?

Eski savcılar, Trump'ın davadaki herhangi bir suçlamadan suçlu bulunması halinde, New York'un ceza adaleti sisteminde hüküm giymiş suçlulara yapılan rutin muamele ve olası bir temyiz için zaman çizelgesi hakkında bilgilendirilmesi de dahil olmak üzere, Trump için olası deneyimlerin bir karışımını çizdiler. Trump'ın eski bir başkan ve 5 Kasım'daki başkanlık seçimlerinin muhtemel Cumhuriyetçi adayı olması nedeniyle, cezaevine gönderilmesi halinde Gizli Servis'in kendisini nasıl koruyacağı ve ev hapsine mahkûm edilmesi halinde kampanya etkinliklerine seyahat etmesine izin verilip verilmeyeceği gibi olağanüstü hususlar da söz konusu olacak.

trhyju
Eski ABD Başkanı Donald Trump, dün (Çarşamba) oturumun bitiminden sonra gazetecilere seslendi. (AP)

Merchan, Trump'ın 4 Nisan 2023'te çağrılmasının ilk gününden itibaren, Trump'ın seçim kampanyasını yürütme becerisine müdahale etmekten hoşlanmadığını söylemişti. Merchan, “O ABD Başkanlığı’na aday. Açıkçası, ABD Anayasası Birinci Değişikliği hakları çok önemli” ifadelerini kullanmıştı.

Merchan, 6 Mayıs'ta olası bir hapis cezası verme konusundaki isteksizliğini dile getirmiş ve suçlu bulunması halinde Trump'ın hapsedilmesinin yükünü taşıyacak diğer kişilerle ilgili endişelerini ifade ederek hapishaneyi ‘gerçekten son çare’ olarak tanımlamıştı. “Bu cezayı uygulamak zorunda kalacak insanlar için endişeleniyorum: Mahkeme memurları, infaz koruma memurları, Gizli Servis görevlileri ve diğerleri” şeklinde konuşan Merchan, ‘hapishanenin söz konusu olmadığı’ uyarısında bulundu.

Merchan duruşma sırasında Trump'a, “Eğer gerekli ve uygunsa bunu yapacağımı anlamanızı istiyorum” dedi.

Ancak hukuk uzmanları, sabıka kaydı bulunmayan 77 yaşındaki Trump için hapis cezasının pek olası görünmediğini söyledi. E sınıfı ağır suçlar 16 aydan dört yıla kadar hapisle cezalandırılabiliyor. Trump'ın suçlu bulunması halinde belirlenecek en önemli husus, bir devlet tesisinde ya da özel bir ortamda bir tür hapis cezasıyla mı yoksa şartlı tahliye yoluyla daha az kısıtlayıcı bir deneyimle mi karşı karşıya kalacağı.