Dünya liderleri, Cumhurbaşkanı Erdoğan'ı seçim başarısı dolayısıyla tebrik etti

Erdoğan dün Ankara'da Cumhurbaşkanlığı Sarayı'nın avlusunda destekçilerini selamladı (EPA)
Erdoğan dün Ankara'da Cumhurbaşkanlığı Sarayı'nın avlusunda destekçilerini selamladı (EPA)
TT

Dünya liderleri, Cumhurbaşkanı Erdoğan'ı seçim başarısı dolayısıyla tebrik etti

Erdoğan dün Ankara'da Cumhurbaşkanlığı Sarayı'nın avlusunda destekçilerini selamladı (EPA)
Erdoğan dün Ankara'da Cumhurbaşkanlığı Sarayı'nın avlusunda destekçilerini selamladı (EPA)

Birçok ülkenin lideri, Cumhurbaşkanı Seçimi'nin ikinci turundaki başarısından dolayı Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ı tebrik etti.

Dünya liderleri, Yüksek Seçim Kurulunun geçici sonuçlarına göre göreve yeniden seçilen Cumhurbaşkanı Erdoğan'a tebriklerini iletti.

Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Cumhurbaşkanı Erdoğan'ı telefonla arayıp seçimdeki başarısı dolayısıyla kutlayarak, en kısa zamanda Azerbaycan'a beklediğini iletti.

Azerbaycan Cumhurbaşkanlığından yapılan açıklamaya göre, Aliyev, Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın "zaferini" Türk halkının Erdoğan'ın politikalarına duyduğu güvenin göstergesi olarak değerlendirdiğini, Erdoğan liderliğinde Türkiye'nin kapsamlı kalkınmasının ilerleyen yıllarda da devam edeceğinden emin olduğunu belirtti.

Aliyev, Erdoğan'a Türk milletinin refahı ve ülkenin kalkınması adına yürüttüğü faaliyetlerinde yeni başarılar diledi.

Katar Emiri Şeyh Temim bin Hamed Al Sani, sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımda, "Aziz kardeşim Recep Tayyip Erdoğan'ı zaferinden dolayı tebrik ederim. Sizlere yeni döneminizde başarılar dilerim. Bu dönemde kardeş Türk halkının gelişim ve refah emellerini gerçekleştirmenizi, ülkelerimizin güçlü ilişkilerini geliştirmeyi ve bu ilişkileri daha fazla kalkınmayla sonuçlandırmayı temenni ederim." ifadelerini kullandı.

Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC) Başbakanı Ünal Üstel, gazetecilere yaptığı açıklamada, Türkiye'de yapılan seçimlerin hayırlı olmasını dileyerek, "Güçlü ve istikrarlı bir Türkiye için Sayın Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın kazanması bizler için önemliydi." dedi.

Üstel, Cumhurbaşkanı Erdoğan'a yeni dönemde başarı, seçim sonuçlarının Türk milleti için de hayırlı olması temennisinde bulundu.

Pakistan Başbakanı Şahbaz Şerif, Twitter'dan yaptığı açıklamada, Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın siyasetini kamu hizmetine bağlayan dünyadaki birkaç liderden biri olduğunu belirterek, Erdoğan'ın baskı altındaki Müslümanların güç sütunu ve onların vazgeçilmez hakları için coşkulu bir ses olduğunu vurguladı.

Macaristan Başbakanı Viktor Orban, Twitter'dan yaptığı İngilizce ve Türkçe paylaşımla Cumhurbaşkanı Erdoğan'ı tebrik etti.

Orban, "Tartışmasız seçim zaferinden ötürü tebrikler Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan." ifadelerini kullandı.

Libya Başbakanlığına ait resmi Facebook sayfası "Hukumetina"da yayımlanan tebrik mesajında, Libya Ulusal Birlik Hükümeti Başbakanı Abdulhamid Dibeybe, "Kardeşim Sayın Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ı bir dönem daha Cumhurbaşkanlığı seçimlerini kazandığı için tebrik ediyorum. Türk halkı Erdoğan’a olan güveni ve projelerinin başarısını yeniledi." değerlendirmesinde bulundu.

Cezayir Cumhurbaşkanı Abdülmecid Tebbun, "Sayın Cumhurbaşkanı ve Değerli Kardeşim" cümleleriyle başladığı tebrik mesajında, "Kardeş Türkiye halkının aziz şahsınıza olan güveninin tazelenmesini memnuniyet ve sevinçle karşılayarak, size kendi adıma ve Cezayir halkı adına tebriklerimizi sunuyoruz." ifadelerini kullandı.

Sırbistan Cumhurbaşkanı Aleksandar Vucic, yayımladığı tebrik mesajında, Erdoğan'ı seçim zaferi için tebrik ederek, "Şahsım ve Sırbistan halkı adına yeniden cumhurbaşkanı seçilmenizi gönülden kutlarım. Bu dönemde de ülkenizin gelişimi ve halkınızın iyiliği için çalışacağınıza eminim." cümlelerine yer verdi.

Cumhurbaşkanı Erdoğan'ı tebrik eden Özbekistan Cumhurbaşkanı Şevket Mirziyoyev, seçmenlerin yüksek düzeyde katılımı ve ikinci tur oylama sonuçlarının, dost Türk halkının görevdeki Cumhurbaşkanı'nın yürüttüğü politika ve reform programını desteklediğinin açık bir göstergesi olduğunu belirtti.

KKTC Cumhurbaşkanı Ersin Tatar, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ı seçim başarısından dolayı tebrik etti.

Tatar, Cumhurbaşkanlığında düzenlediği basın toplantısında, Erdoğan'ın başarısının KKTC ve Doğu Akdeniz'deki istikrar için önem taşıdığına işaret ederek, "Anavatan Türkiye'de yapılan seçim sonrası Sayın Erdoğan'ın başarısı aynı zamanda KKTC'deki iki devletli siyasetin de teyidi olmuştur." değerlendirmesinde bulundu.

İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ı seçim başarısından dolayı kutladı.

Seçim sonuçlarının "Türk halkının, Erdoğan'a olan güveninin sürdüğünün bir işareti olduğu" değerlendirmesinde bulunan Reisi, Türkiye ve İran'ın bu dönemde de tarihi, kültürel, dini ilişkilerin yanı sıra iyi komşuluk ilişkileri, karşılıklı saygı ve iki ulusun ortak çıkarlarına dayanan dostane ilişkilerinin her zamankinden daha fazla güçleneceğini kaydetti.

Arnavutluk Başbakanı Edi Rama, Facebook hesabından Türkçe ve Arnavutça paylaştığı kutlama mesajında, "Zaferiniz için tebrikler Sayın Başkan." ifadelerini kullandı.

Kosova Cumhurbaşkanı Vjosa Osmani, Twitter hesabından Cumhurbaşkanı Erdoğan'ı etiketleyerek yaptığı paylaşımda, Türkçe "Kosova ile Türkiye arasındaki ortaklık güncellenerek devam etsin." beklentisini iletti.

Osmani, mesajında "Bugünkü zaferinden dolayı Cumhurbaşkanı Erdoğan'ı yürekten tebrik ediyoruz. Siz Türkiye'yi yeni başarılara yönlendirmeye devam ederken, mükemmel işbirliğimizi geliştirmek için birlikte çalışmayı dört gözle bekliyorum." ifadelerine yer verdi.

Venezuela Devlet Başkanı Nicolas Maduro, Twitter hesabından yayımladığı tebrik mesajında, Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın Ayasofya Cami'ndeki ve bugünkü oy kullandığı anlarına ait fotoğraflara yer verdi.

Maduro, "Venezuela, kardeşimiz ve dostumuzun zaferini kutluyor. Recep Tayyip Erdoğan, Türkiye Cumhurbaşkanı ve Milletvekili seçimlerinin kazananı oldu. Türk halkını, bu zaferinden dolayı tebrik ediyoruz. Yeni dünyayı inşa etmek için birlikte çalışmaya devam etmeyi arzu ediyoruz. Yaşasın Türkiye!" mesajını paylaştı.

Suriye Muhalif ve Devrimci Güçler Ulusal Koalisyonu (SMDK) Başkanı Salim el-Muslat, Twitter'dan yaptığı açıklamada, Cumhurbaşkanı Erdoğan'ı kutlayarak, yeni dönemde kendisine başarılar diledi. Suriye Geçici Hükümeti Başkanı Abdurrahman Mustafa, sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımda, Cumhurbaşkanı Erdoğan'ı seçimdeki başarısından dolayı tebrik etti. Türk halkını da tebrik eden Mustafa, "Bu sonucun, kardeş Suriye ve Türk halklarının hayrına ve yararına olmasını temenni ederiz." cümlesini kullandı. Suriye Milli Ordusu (SMO) grupları sosyal medya hesaplarından yaptıkları paylaşımlarda seçimdeki başarısından dolayı Cumhurbaşkanı Erdoğan'ı kutladı.

Taliban geçici hükümetinin Dışişleri Bakanlığı, Twitter hesabından Başbakan Molla Muhammed Hasan Ahund’un kutlama mesajını paylaştı. Mesajında, Türkiye’yi "dost ve kardeş ülke" olarak tanımlayan Ahund, seçimdeki başarısı nedeniyle Cumhurbaşkanı Erdoğan’ı kutladı. Türk ve Afgan dostluğunun sürmesini arzuladığını ifade eden Ahund, Türkiye’nin dünyada ve bölgede özel bir yeri bulunduğunu hatırlattı.

Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas, yaptığı yazılı açıklamada, Türk halkına ve Cumhurbaşkanı Erdoğan'a "Filistin halkı ve Filistin Devlet Başkanlığı" olarak "kardeşçe tebriklerini" gönderdiklerini aktararak, "Şundan eminiz ki Allah'ın izniyle gelişim yolunda devam edeceksiniz, Türkiye ve kardeş halkı için büyük başarılara imza atacaksınız." ifadelerini kullandı.

Filistin Başbakanı Muhammed Iştiyye de AA muhabirine yaptığı açıklamada, "Türkiye'de yaşananlar ciddi ve gerçek bir demokrasi şölenidir. Bu demokrasi Filistin için tam anlamıyla bir kazanımdır. Bu başarı, Türkiye'nin kalkınması yolunda elde edilen başarıların bir sonucudur." dedi.

Cumhurbaşkanı Erdoğan'ı tebrik eden Somali Cumhurbaşkanı Hasan Şeyh Mahmud, "Türkiye ile Somali karşılıklı saygı ve işbirliğine dayanan uzun bir geçmişe sahip. İki ülke aynı zamanda güçlü bir ortaklığa da sahip." mesajını paylaştı.

Somali Başbakanı Hamza Abdi Barre, Twitter hesabından yaptığı açıklamada, "Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın yeniden seçilmesinin liderliğine duyulan güvenden kaynaklandığını" vurgulayarak, "İki kardeş ülke arasındaki bağların geliştiğini ve uluslarımızın refaha kavuştuğunu görmek için sabırsızlandıklarını" aktardı.

Gürcistan Başbakanı İrakli Garibaşvili, sosyal medya hesabından "Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı ve Gürcistan'ın büyük dostu Recep Tayyip Erdoğan'ı seçimlerdeki inandırıcı zaferinden ve yeniden ülke lideri seçilmesinden dolayı kutluyorum. Türk halkı fikrini net bir şekilde açıkladı ve biz de kutlamalarına katılıyoruz. Türkiye Cumhuriyeti ile Gürcistan arasındaki dostane bağları ve stratejik ortaklığı daha da güçlendirmeye hazırız." mesajını paylaştı.

Lübnan Başbakanı Necib Mikati, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ı telefonla arayarak tebrik etti.

Lübnan resmi ajansı NNA'da yayımlanan haberde, "Mikati, Erdoğan'ı elde ettiği zaferden dolayı tebrik etti." ifadesine yer verildi.

Sudan ordusu komutanı Orgeneral Abdulfettah el-Burhan Cumhurbaşkanı Erdoğan'ı, Cumhurbaşkanı Seçimi'nin ikinci turundaki başarısından dolayı kutladı.

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin de seçimdeki başarısı dolayısıyla Cumhurbaşkanı Erdoğan’a gönderdiği tebrik mesajında, söz konusu başarının Erdoğan’ın Türkiye Cumhurbaşkanı olarak gösterdiği özverili çalışmaların doğal bir sonucu olduğuna işaret ederek, "Zaferiniz, devlet egemenliğini güçlendirme ve bağımsız bir dış politika izleme çabalarınıza Türk halkının verdiği desteğin açık bir göstergesidir" yorumunu yaptı.

Türkiye ile Rusya arasındaki dostane ilişkilerin güçlendirilmesine ve karşılıklı yarar sağlayan işbirliğine kişisel katkısı için Cumhurbaşkanı Erdoğan’a teşekkür eden Putin, "İkili, bölgesel ve uluslararası gündemdeki güncel konularda yapıcı diyaloğumuzu sürdürmeye hazır olduğumuzu teyit etmek isterim." değerlendirmesinde bulundu.

Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Twitter hesabından paylaştığı mesajla Cumhurbaşkanı Erdoğan'ı tebrik etti.

Macron mesajında, "Fransa ve Türkiye’nin birlikte üstesinden geleceği büyük sınamalar var. Avrupa’ya barışın geri gelmesi, Avrakdeniz (Avrupa-Akdeniz) İttifakımızın geleceği, Akdeniz denizi. Yeniden seçilmesi dolayısıyla tebriklerimi ilettiğim Başkan Erdoğan ile birlikte, ilerlemeye devam edeceğiz." ifadelerini kullandı.

Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan, Twitter hesabından Cumhurbaşkanı Erdoğan'a tebrik mesajı yayımladı.

Paşinyan, “Cumhurbaşkanı Erdoğan’ı yeniden seçilmesinden dolayı tebrik ederim. Ülkelerimiz arasındaki ilişkilerin tamamen normalleşmesi için birlikte çalışmaya devam etmeyi dört gözle bekliyoruz.” mesajına yer verdi.

Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy, Twitter hesabından Cumhurbaşkanı Erdoğan'ı tebrik etti.

Zelenskiy mesajında, "Cumhurbaşkanlığı seçimlerindeki zaferinden dolayı Cumhurbaşkanı Erdoğan'ı kutluyorum. Avrupa'nın güvenliği ve istikrarı için işbirliğimizin geliştirilmesini ve ülkelerimizin yararına stratejik ortaklığımızın daha da güçlendirilmesini umuyoruz." ifadelerini kullandı.

Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah es-Sisi, Cumhurbaşkanı Erdoğan'a tebrik mesajı gönderdi.

Mısır Cumhurbaşkanlığından yapılan açıklamada, “Cumhurbaşkanı Abdulfettah es-Sisi, Cumhurbaşkanlığı seçimlerini kazanması ve yeniden Cumhurbaşkanı olarak seçilmesi münasebetiyle Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’a mesaj gönderdi.” ifadelerine yer verildi.

Belarus Cumhurbaşkanı Aleksandr Lukaşenko, Erdoğan’a tebrik mesajında, “Dünya çapında takip edilen, çok zorlu bir mücadele ile elde edilen ikna edici zafer, Türk halkının güveninin en yüksek göstergesidir.” değerlendirmesinde bulundu.

Irak Başbakanı Muhammed Şiya es-Sudani, Twitter hesabından Cumhurbaşkanı Erdoğan'a yönelik yayımladığı tebrik mesajında, "Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın yeniden seçilmesi, dost Türk milletinin güvenini kazanması ve seçimleri kazanmasından dolayı tebriklerimi sunuyorum. İki ülke Irak ve Türkiye'nin ilişkilerinde gelişme, dostluk ve yardımlaşmanın ilerlemesini temenni ederim." ifadelerine yer verdi.

Katar Başbakanı Şeyh Muhammed bin Abdurrahman bin Casım Al Sani, Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Türkiye için tebrik mesajı yayımladı.

Erdoğan'a başarı dileyen Al Sani, iki ülke arasındaki stratejik ilişkilerin daha fazla gelişmesi ve büyüme kaydetmesi temennisinde bulundu.

İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT) Genel Sekreteri Hüseyin İbrahim Taha, Cumhurbaşkanı Erdoğan'ı tebrik etti.

İİT'nin Twitter hesabından Türk bayrağı paylaşılarak yapılan yazılı açıklamada, Genel Sekreter Taha, Cumhurbaşkanı Erdoğan'a yeni döneminde ülkesini daha da ileriye ve refaha götürmede başarılar diledi.

Bosna Hersek Devlet Başkanlığı Konseyi Başkanı ve Sırp Üyesi Zejka Cvijanovic, yayımladığı tebrik mesajında, Erdoğan'ın "seçim başarısının" yürüttüğü politikaya bağlı olduğunu belirterek, "Saygıdeğer Cumhurbaşkanım, seçimin ikinci turunda gösterdiğiniz başarı için gönülden tebrik ederim." ifadesini kullandı.

Avrupa Birliği (AB) Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, Twitter’dan yayımladığı mesajla Cumhurbaşkanı Erdoğan’ı tebrik etti.

Von der Leyen, mesajında, "AB-Türkiye ilişkilerini geliştirmeye devam etmek için sabırsızlanıyorum. Halklarımızın çıkarına olacak şekilde ilişkileri ilerletmek için çalışmak hem Türkiye hem AB için stratejik önem taşımaktadır." ifadesine yer verdi.

AB Konseyi Başkanı Charles Michel ise, Twitter hesabından yaptığı paylaşımda, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ı tebrik ederek, gelecek yıllarda AB-Türkiye ilişkilerini derinleştirmek için Erdoğan ile tekrar çalışmayı dört gözle beklediğini belirtti.

Ukrayna Başbakanı Denys Shmyhal da Twitter hesabından yayımladığı mesajla Cumhurbaşkanı Erdoğan’ı tebrik etti.

Shmyhal mesajında, “Stratejik ortağımız Türkiye'yi seçimlerin tamamlanmasından dolayı tebrik ediyorum. Ülkelerimiz arasındaki dostane ve karşılıklı faydaya dayalı ilişkilere saygı duyuyor, halklarımızın yararına ortak çıkar alanlarında daha fazla iş birliğini temenni ediyorum.” ifadelerini kullandı.

Moldova Cumhuriyeti'ne bağlı Gagauz Özerk Yeri Başkanı İrina Vlah, sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımda, "Değerli dostumuz Erdoğan'ı Cumhurbaşkanlığı seçimini kazanması dolayısıyla tebrik ediyoruz. Türkiye halkı, Erdoğan'a ve yaptıklarına destek vererek doğru karar verdi." ifadelerine yer verdi.

Irak Kürt Bölgesel Yönetimi (IKBY) Başkanı Neçirvan Barzani, Cumhurbaşkanı Erdoğan'ı tebrik mesajında, "Kürdistan Bölgesi adına, Sayın Recep Tayyip Erdoğan'ı yeniden Türkiye Cumhurbaşkanı seçilmesi nedeniyle kutluyorum. Türkiye ile Kürdistan Bölgesi ve Irak arasındaki bağları daha da ileriye götürmek için birlikte çalışmaya devam etmeyi dört gözle bekliyorum." değerlendirmesinde bulundu.

IKBY Başbakanı Mesrur Barzani, Twitter hesabından yaptığı paylaşımda, "Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ı yeniden seçilmesinden dolayı tebrik ediyorum. Kürdistan Bölgesi ile Türkiye arasındaki işbirliğimizi sürdürmeyi ve ikili bağları genişletmeyi sabırsızlıkla bekliyorum." ifadelerini kullandı.

İsrail Cumhurbaşkanı Isaac Herzog, Twitter hesabından Türkçe yaptığı paylaşımla Cumhurbaşkanı Erdoğan’ı tebrik etti.

Herzog, "Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ı seçimlerdeki zaferi için tebrik ediyorum. Birlikte çalışmaya devam ederek, Türkiye ile İsrail arasındaki iyi ilişkileri daha da ileri götüreceğimize inanıyorum." ifadelerini kullandı.

Almanya Başbakanı Olaf Scholz, Twitter'dan yaptığı paylaşımda "Almanya ve Türkiye yakın ortaklar ve müttefiklerdir, aynı zamanda güçlü sosyal ve ekonomik bağlara sahibiz. Cumhurbaşkanı Erdoğan'ı yeniden seçilmesinden dolayı kutluyorum. Şimdi ortak meselelerimizi yeni bir güçle ilerletmek istiyoruz." mesajına yer verdi.

Hollanda Başbakanı Mark Rutte, Twitter'dan "Yeniden Türkiye’nin Cumhurbaşkanı seçilen Erdoğan’ı tebrik ederim. Önümüzdeki yıllarda kendisine başarılar dilerim. Dost ve müttefiklerle birlikte Hollanda ve Türkiye ilişkilerimizi ve çalışmalarımızı güçlendirmeyi dört gözle bekliyorum." mesajını paylaştı.

Brezilya Devlet Başkanı Luiz Inacio Lula da Silva, sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımda, "Türkiye Cumhurbaşkanı olarak yeniden seçilen Recep Tayyip Erdoğan'ı selamlıyorum. Türk halkının en iyisi olması için size oldukça başarılı ve iyi bir yönetim diliyorum. Barış içinde küresel iş birliği, dünyada yoksulluk ve kalkınma ile mücadelede Brezilya'nın müttefikliğine güvenin.” ifadelerini kullandı.

Avusturya Cumhurbaşkanı Alexander Van der Bellen, Twitter’dan yaptığı açıklamada, "Yeniden seçilen Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ı tebrik ediyorum." ifadesini kullandı. Van der Bellen, "İki ülke arasındaki ikili ilişkilerimizin ve çok taraflı alanda iş birliğimizin olumlu yönde gelişmesine özel önem vermeye devam edeceğim." mesajını paylaştı.

Gine Bissau Cumhurbaşkanı Umaro Sissoco Embalo, Twitter’dan paylaştığı tebrik mesajında, seçim sonuçlarının Türk halkının Erdoğan'a güveninin bir göstergesi olduğunu ve ülkesi ile Türkiye arasındaki ikili ilişkilerin yeni dönemde de güçlenerek devam edeceğini belirtti.

Kosova Başbakanı Albin Kurti, sosyal medya hesabından paylaştığı tebrik mesajında, "Kosova ile Türkiye arasındaki stratejik işbirliğini daha da derinleştirmeyi sabırsızlıkla bekliyoruz." ifadelerini kullandı.

Belçika Başbakanı Alexander de Croo da Twitter hesabı üzerinden yaptığı açıklamada, Cumhurbaşkanı Erdoğan'ı tebrik ederek, "Belçika ve Türkiye sağlam ortaklardır. Hem ikili hem de NATO düzeyinde istikrarlı bir Avrupa ve dünya için yakın bir şekilde birlikte çalışmaya devam edeceğiz." mesajına yer verdi.

ABD Başkanı Joe Biden da Twitter'dan "Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ı yeniden seçilmesi vesilesiyle kutluyorum. NATO müttefikleri olarak ikili meseleler ve ortak küresel zorluklar üzerinde birlikte çalışmaya devam etmeyi dört gözle bekliyorum." mesajını paylaştı.

İngiltere Başbakanı Rishi Sunak, Twitter hesabından yaptığı paylaşımda, Cumhurbaşkanı Seçimi'nin ikinci turundaki başarısından dolayı Cumhurbaşkanı Erdoğan'ı tebrik ederek, "NATO müttefikleri olarak ticaretin geliştirilmesinden güvenlik tehditleriyle mücadeleye kadar ülkelerimiz arasındaki güçlü işbirliğini sürdürmeyi sabırsızlıkla bekliyorum." ifadesini kullandı.

Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) Devlet Başkanı Muhammed bin Zayid Al Nahyan, Twitter hesabından yayımladığı tebrik mesajında, "Recep Tayyip Erdoğan'a, dost Türkiye'nin cumhurbaşkanı olarak yeniden seçilmesinden dolayı en içten tebriklerimi iletiyorum, ülkesini daha fazla ileriye ve refaha taşımayı sürdürmesi için başarılar diliyorum. Kendisiyle stratejik ortaklığımızı pekiştirmek ve bölgede barış ve istikrar için çalışmayı istiyoruz." ifadelerine yer verdi.

Kuveyt Emiri Şeyh Nevvaf el-Ahmed el-Cabir es-Sabah, Cumhurbaşkanı Erdoğan'a gönderdiği tebrik mesajında, Erdoğan'ın yeniden cumhurbaşkanı seçilmesinden duyduğu memnuniyeti dile getirerek, Erdoğan'a başarı diledi ve iki dost ülke arasındaki iyi ilişkilerin daha fazla ilerlemesi temennisinde bulundu.

Öte yandan Kuveyt Başbakanı Ahmed Nevvaf el-Ahmed es-Sabah da Erdoğan'a tebrik mesajı yollayarak, geçici sonuçlara göre göreve yeniden seçilmesinden dolayı duyduğu memnuniyeti ifade etti.

Türk Devletleri Teşkilatı (TDT) Genel Sekreteri Kubanıçbek Ömüraliyev ise Twitter hesabından yayımladığı mesajda, "Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Seçimi'nin 2. turunda elde ettiği zaferden dolayı Cumhurbaşkanı Sayın Erdoğan'a içten tebriklerimi sunuyor, Türkiye Cumhuriyeti, kardeş Türk halkı ve tüm Türk dünyası için hayırlı uğurlu olmasını diliyorum." ifadelerini kullandı.

Umman Sultanı Heysem bin Tarık da Cumhurbaşkanı Erdoğan'a gönderdiği tebrik telgrafında, "dost Türk halkına daha da ilerleme ve refah dilediğini" ifade ederek, iki ülke arasındaki dostluk ve işbirliği ilişkilerinin daha da gelişmesi ve büyümesi temennisinde bulundu.

NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg, Twitter hesabından yayımladığı tebrik mesajında, "Birlikte çalışmayı sürdürerek temmuzdaki NATO Zirvesi'ne hazırlanmayı sabırsızlıkla bekliyorum." değerlendirmesinde bulundu.

İtalya Başbakanı Giorgia Meloni de yaptığı yazılı açıklamada, "Cumhurbaşkanı Erdoğan'ı seçim zaferinden ötürü tebrik ediyorum. İtalya ve Türkiye, müttefikler ve Akdeniz'de ve dünyada önemli sorumluluklar paylaşmaktadır. Birlikte, halklarımız, büyüme ve küresel istikrar için daha fazlasını yapabiliriz." ifadelerine yer verdi.

Norveç Başbakanı Jonas Gahr Store, Twitter hesabından yaptığı paylaşımda, "Norveç, Recep Tayip Erdoğan'ı Türkiye Cumhurbaşkanı olarak yeniden seçilmesinden dolayı tebrik ediyor. Türkiye, Norveç için önemli bir dost, ortak ve NATO'da hayati bir müttefiktir." ifadelerini kullandı.

Store, Türkiye ile ilişkilerini güçlendirmeye ve derinleştirmeye devam etmeyi sabırsızlıkla beklediğini de kaydetti.

Senegal Cumhurbaşkanı Macky Sall de sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımda, Cumhurbaşkanı Erdoğan'ı içtenlikle kutladığını belirterek, "Erdoğan'ı, Cumhurbaşkanı olarak yeniden seçilmesinden dolayı kutluyorum. Kendisine yeni görevinde başarılar diliyorum." ifadelerini kullandı.

Fildişi Sahili Cumhurbaşkanı Alassane Ouattara da Fildişi Sahili ve Türkiye arasındaki mükemmel işbirliğinin yeni dönemde de devam edeceğini belirterek, ikili ilişkileri iki halkın menfaatine olacak şekilde sürdüreceklerini dile getirdi.

AB Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Josep Borrell ve AB Komisyonunun Genişlemeden Sorumlu Üyesi Oliver Varhely, yaptıkları ortak yazılı açıklamada, "AB, Türkiye'de 28 Mayıs'ta Cumhurbaşkanı Seçimi'nin ikinci turunun demokratik haklarını kullanan Türk halkının yüksek katılımıyla yapılmasını memnuniyetle karşılıyor. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ı yeniden seçilmesi dolayısıyla tebrik ediyoruz." ifadelerini kullandı.

Suudi Arabistan Kralı Selman bin Abdulaziz ve Veliaht Prens Muhammed bin Selman, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ı tebrik etti.

Kral Selman Erdoğan'a hitaben mesajında, "Yeniden cumhurbaşkanı olarak seçilmeniz dolayısıyla en içten tebriklerimi ve başarı dileklerimi iletiyorum. Kardeş Türkiye halkına daha fazla ilerleme ve refah diliyorum." ifadesini kullandı.

Veliaht Prensi bin Selman da gönderdiği mesajda Cumhurbaşkanı Erdoğan’ı tebrik ederek başarı temennisinde bulundu.

Bahreyn Kralı Hamed bin İsa Al Halife, tebrik mesajında Cumhurbaşkanı Erdoğan’a başarı dileyerek, ülkesinin Türkiye ile ortak işbirliği çerçevesinde ilişkilerin geliştirilmesine önem verdiğini ifade etti.

İsveç Başbakanı Ulf Kristersson, Twitter hesabından yaptığı paylaşımda, Cumhurbaşkanı Erdoğan'ı yeniden seçilmesinden dolayı tebrik ederek, ortak güvenliklerinin gelecekteki öncelikleri olacağını kaydetti.

Yemen Başkanlık Konseyi Başkanı Reşad el-Alimi, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ı gönderdiği telgrafla tebrik ederek görevinde başarılar diledi.

Alimi telgrafta, iki kardeş ülke arasındaki seçkin ilişkileri ve Türkiye'nin Yemen halkına ve meşru hükümetine verdiği desteği övdü.



Türkiye, İsrail ve Suriye'de uzlaşı arayışı

Türkiye-İsrail çatışmaları gerginliğin ötesinde, askeri çatışmanın gerisinde (AFP)
Türkiye-İsrail çatışmaları gerginliğin ötesinde, askeri çatışmanın gerisinde (AFP)
TT

Türkiye, İsrail ve Suriye'de uzlaşı arayışı

Türkiye-İsrail çatışmaları gerginliğin ötesinde, askeri çatışmanın gerisinde (AFP)
Türkiye-İsrail çatışmaları gerginliğin ötesinde, askeri çatışmanın gerisinde (AFP)

İsmail Derviş

ABD Başkanı Donald Trump'ın Ankara ile Tel Aviv arasında Suriye ile ilgili yaşanan gerilime ilişkin açıklamaları, başta İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu olmak üzere herkesi şaşırttı. Netanyahu’ya Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile yakın bir ilişkisi olduğunu söyleyen Trump, Netanyahu’nun makul olması gerektiğini belirterek, “Türkiye ile bir problemin varsa bunu çözebilirim” dedi.

Trump'ın bu ifadeleri, ABD için İsrail'in aşılamayacak bir kırmızı çizgi olması ve tüm dünyanın ABD tarafından İsrail’e Gazze Şeridi ve Lübnan'a karşı savaşında verilen sarsılmaz desteğe tanıklık etmesinden dolayı şaşırtıcıydı. Ancak mesele Türkiye ile olası bir çatışmaya ilişkin endişelere geldiğinde, Türkiye Washington'ın bölgedeki en önemli müttefiklerinden biri olduğundan olay başka bir boyut kazandı.

Türkiye ve İsrail arasındaki anlaşmazlıklara rağmen, Ankara ve Tel Aviv arasında diplomasi dilinin hâkim olduğu stratejik ve tarihi ilişki, gerginliğin azaltılmasına ve muhtemelen bir anlaşmaya varılmasına katkıda bulunabilir.

Çatışmaları önleyecek bir anlaşmaya varılması

Suriyeli bir kaynak Independent Arabia'ya yaptığı açıklamada: “Şu an bir anlaşmadan söz ediliyor, ancak bu anlaşma bir ayrılma anlaşması değil, bir çatışmasızlık anlaşması. Çünkü aslında Türkiye ile İsrail arasında Suriye'de bir çatışma yok, başka bir deyişle anlaşma, Suriye hava sahasında bir İsrail uçağı varsa, gideceği yerin bildirilmesi için sınırların çizilmesini öngörüyor” ifadelerini kullandı.

sdfrgt
Ankara ve Tel Aviv arasında, iki taraf arasında olası çatışmaların önlenmesini ve Suriye'nin orta kesimlerinde Türkiye’nin askeri üsler kurmasını garanti altına alan bir anlaşma imzalanabilir (AFP)

Suriyeli kaynak, sözlerini şöyle sürdürdü:

“Genel olarak Suriye arenasında bir tür dengeye ihtiyaç var. Türkiye mevcut politikalarını sürdürerek İsrail'in Suriye topraklarını işgal etme girişimini engelleyebilir. Bunun için Şam ve Ankara hükümetleri arasında resmi bir anlaşma var. Bu da bunun her iki ülkenin de ortak çıkarına olduğu anlamına geliyor. İsrail ile Suriye'nin kuzeydoğusunda Türkiye'nin ulusal güvenliğini tehdit eden silahlı gruplar arasında doğrudan bir temas olması halinde, Türkler de onların ulusal güvenliklerini etkileyecektir.”

Suriyelilerin Türkiye'ye güveni

Şarku'l Avsat'ın  Indepenedent Arabia'dan aktardığına göre Birleşmiş Milletler (BM) Koordinatörü Ammar Ebu Halava yaptığı özel açıklamada, “Bugün Suriyeliler olarak Türkiye'nin siyasi diplomasisine güvenmemize bir engel yok. Çünkü Türkiye Suriye halkının isteklerini boşa çıkarmadı. Türkiye ister yardım elini uzatarak ya da sınırlarının istikrarını koruyarak olsun Suriye halkına karşı herhangi bir olumsuz davranışta bulunmadı. Türkiye de istikrarlı bir ülkedir ve Suriye'nin egemenliğinden ödün vermediği sürece Suriyeliler olarak bizim için uygun olan her türlü anlaşmaya açığız” ifadelerini kullandı.

Gelecekte bir çatışma yok

Öte yandan Türkiye ile İsrail arasında Suriye'de gelecekte bir çatışma yaşanmayacağını vurgulayan gazeteci yazar ve siyaset uzmanı Firas Rıdvanoğlu şunları söyledi:

“Suriye'de Türkiye ile İsrail arasında gelecekte bir çatışma olmayacak. ABD’nin, bizzat Başkan Trump’ın İsrail'den Türkiye ile bir çözüm bulmasını istediğinde ortaya koyduğu tutumuna tanık olduk. Trump’ın bu açıklamaları, İsrail'in Suriye dosyasında Türkiye'ye karşı duruşunun ABD tarafından reddedildiğinin bir göstergesidir. Çünkü Suriye dosyasında yapılacak herhangi bir hata büyük bir savaşa yol açabilir. Suriye'deki durum, Lübnan'ın güneyinde duruma benzemez. Zira Hizbullah bölgesel olarak desteklenmiyor olabilir, ancak Şam bölgede önemli bir düğüm noktası olduğundan Suriye'deki durum farklı. Bu yüzden ABD, İsrail'in iddialarını reddetti.”

İstikrar arayışı

Rıdvanoğlu, sözlerini şöyle sürdürdü:

“Türkiye’nin Suriye’de kurmak istediği askeri üslere gelince, Türkiye bu üsleri nereye kuracağını İsrail'in isteklerine göre değil, kendine nasıl uygun geliyorsa ona göre seçecektir. Türkiye’nin bu üsleri Suriye'nin kuzeyi, güneyi, batısı ve doğusundaki tüm sınırlarını gözetlemek amacıyla Suriye'nin merkezinde kuracağı tahmin ediliyor. Öte yandan Suriye hükümeti İsrail ile bir çatışma istemiyor. Türkiye ile İsrail arasında da Suriye’de bir çatışma yaşanmasını istemiyor. Suriye açıkça istikrar istediği ve İsrail’in de bu istikrara hizmet etmek için ne yapması gerekiyorsa onu yapması gerektiği mesajını veriyor.

Güvenlik koordinasyonu

Türkiye ile İsrail arasında güvenlik alanında kesinlikle bir koordinasyon olduğuna ve bu koordinasyonun herkes için en iyisi olduğuna inanan Rıdvanoğlu, “İsrail'in Türk hükümeti aracılığıyla Suriye'ye mesajlar göndermesi mümkün olduğu gibi Suriye'nin de Türkler aracılığıyla İsrail'e mesajlar göndermesi mümkün. Ancak Türkiye’nin Suriye'deki askeri varlığına ilişkin karar, Ankara ve Şam arasında alınması gereken ortak bir karardır ve akıllıca alınmalıdır. Genel olarak uluslararası toplum, ABD ve Avrupa, Suriye'de istikrarın sağlanması yönünde bir eğilim gösteriyor” şeklinde konuştu.

Karşı karşıya gelme korkusu

Suriyeli akademisyen ve araştırmacı Abdurrahman en-Nayif, Independent Arabia’ya yaptığı özel açıklamada, Türkiye ve İsrail arasında Suriye'de yaşanan gerilimin her geçen gün arttığını ve Suriye'nin bir kez daha askeri çatışmaya sürüklenme korkusuyla uluslararası bir rekabet alanı haline geldiğini söyledi. Bu durumun İsrail'in güneydeki kara harekâtından Suriye'nin derinliklerindeki hava saldırılarına kadar uzanan ve Türkiye'nin Suriyelilerin acı çekmeye devam etmelerine neden olacağını ve ülkede istikrarın sağlanmasını engelleyeceğini düşündüğü provokatif hamlelerinden kaynaklandığını ifade eden Nayif, “Türkiye için Suriye'nin istikrara kavuşması kendi çıkarına, zira bu kendi sorunlarının bir kısmını çözecek. Ancak Ankara ile Tel Aviv arasında askeri bir çatışma yaşanmayacak. Çünkü Türkiye bölgesel bir güç ve NATO üyesi. İsrail ise provokasyon tutkusuyla mümkün olduğunca çok şey kazanmayı amaçlıyor” yorumunda bulundu.

dfrgt
Gözlemciler Türkiye'nin Suriye dosyasındaki en önemli aktörlerden biri olduğunda hemfikir (AFP)

İsrail'in düzenlediği saldırıların Türkiye'ye açık bir mesaj vermeyi amaçladığını düşünen Nayif’e göre bu saldırılar bölgesel barışı tehdit ediyor ve terörizmi körüklüyor. Ankara ise Suriye'nin istikrara kavuşmasını istiyor. Çünkü Suriye, özellikle Kürt meselesinde Türkiye'nin istikrarı için kilit bir faktör. Dolayısıyla Suriyeliler anlayış göstermeli, çünkü Suriye tükenmiş durumda.

Siyasette ticaret

Harmoon Araştırmalar Merkezi'nde araştırmacı olan Muhammed es-Sukkari, Beşşar Esed rejiminin düşmesi ve Şam’da yeni bir yönetimin kurulmasının Suriye dosyasındaki bölgesel aktörlerin değişmesine ve dönüşmesine katkıda bulunduğunu söyledi. Belki de en önemli değişikliklerden birinin Birinci Dünya Savaşı'ndan bu yana türünün ilk örneği olan İsrail ile Türkiye’nin coğrafi olarak yakınlaşması olduğunu vurgulayan Sukkari, “İsrail'in sadece çıkarları değil, Washington'daki siyasi itibarı da dahil olmak üzere çeşitli endişeleri var. Dosyayla ilgili güç dengelerini yeniden çizen bu itibar, siyaseti ticarete benzer bir durum olarak gören Trump'ın yaklaşımını etkileyebilir ve Suriye dosyasında İsrail ve Türkiye de dahil olmak üzere ittifaklarını geleneksel politikalardan uzaklaşarak bölgesel değişkenleri maksimize eden etkileşimli politikalara doğru yeniden formüle etmesine neden olabilir” değerlendirmesinde bulundu.

Trump'ın son açıklamalarının İsrail'in artık Suriye'deki tek güç olmadığının ve Türkiye'nin Suriye içindeki ağırlığını arttırarak yeni angajman kuralları çizebileceğine dair işaretler taşıdığına dikkati çeken Sukkari, “Ancak bu kez durum sadece İsrail'in değil, Türkiye'nin de işine geliyor. Bu da iki tarafı çatışmak yerine koordinasyon kurmaya itiyor. Washington'ın Suriye'de İsrail ve Türkiye arasındaki angajman kuralları meselesini çözmek istediğine ve Trump'ın yeni politikasına (bölgede barış) hizmet etmediği için yeni bir savaşa sürüklenmek istemediğine inanıyorum. Tüm bu gerçekler, ABD'nin arabuluculuğuyla Suriye meselesinde ve İsrail ile Türkiye’nin yeni varlığının niteliği konusunda siyasi bir anlaşmaya varma olasılığının arttığını gösteriyor. Mümkün olan en yüksek kazanımları elde edebilecek gerilimin sürekli tırmandırılması bağlamı dışında arabuluculuk dosyası çözüme kavuşturulmadan kuralların belirlenmesi zor olabilir. Türkiye'nin şüphesiz Suriye'nin orta kesimlerinde askeri üsler kurmaktan ziyade Şam ile Türkiye'nin nüfuzunu arttıracak bir ortak savunma anlaşması imzalamayı istiyor” ifadelerini kullandı.

Diğer oyuncular

Öte yandan siyasi uzman Nureddin el-Baba, Suriye'de Türkiye ile İsrail arasında tansiyonun düşeceğini ve öngörülebilir bir gelecekte bir çatışmaya dönüşmeyeceğini düşünüyor. Türkiye’nin Suriye'de askeri üsler kurmasının Türkiye ile İsrail arasında değil, Suriye ile Türkiye arasında bir anlaşmanın yapılmasını gerektirdiğini ifade eden Baba, “Temelde iki taraf arasında bir anlaşma imzalanana kadar iki taraf arasında bir çatışma yok ve her iki taraf da gelecekte çatışma niyetinde değil” değerlendirmesinde bulundu.

Suriye ve İsrail arasında Türkiye'den daha fazla arabuluculuk yapabilecek taraflar olduğunu söyleyen Baba, bu tarafların kimler olduğunu söylemekten kaçındı.

Türk akademisyen ve siyasi uzman Tuşkan Tarık, Ankara ile Tel Aviv arasında olası çatışmaların önlenmesini ve Türkiye tarafından Suriye'nin orta kesimlerinde askeri üsler kurulmasını garanti altına alan bir anlaşma imzalanmasının mümkün olduğunu söyledi. Türkiye ve İsrail arasında Suriye konusunda koordinasyon olduğuna dikkat çeken Tarık, Türkiye'nin Suriye ve İsrail arasında arabulucu rolü oynayabileceğini belirtti.

Türkiye'nin Suriye dosyasındaki en önemli aktörlerden biri olduğu, Şam'ın Türkiye'nin ülkedeki rolünden memnuniyet duyduğu, Türkiye ile stratejik bir ittifak kurmak istediği konusunda hemfikir olan gözlemciler, Ankara ve Tel Aviv arasında doğrudan askeri bir çatışma olmayacağını ve silahların başaramadığını diplomatik yollarla başarabileceklerini vurguladılar.