İsviçre peyniri ve özel bir ada... Kuzey Kore lideri Kim Jong-un’un abartılı ve tuhaf hobileri

Kuzey Kore lideri, halkı açlıkla boğuşurken bile yüz milyonlarca dolar harcıyor.

Kuzey Kore lideri Kim Jong-un. (Reuters)
Kuzey Kore lideri Kim Jong-un. (Reuters)
TT

İsviçre peyniri ve özel bir ada... Kuzey Kore lideri Kim Jong-un’un abartılı ve tuhaf hobileri

Kuzey Kore lideri Kim Jong-un. (Reuters)
Kuzey Kore lideri Kim Jong-un. (Reuters)

Kuzey Kore lideri Kim Jong-un’un hobileri sadece Pyongyang ile Moskova arasında zırhlı tren sürmekle sınırlı değil. Kim Jong-un boş zamanlarında füze ve nükleer denizaltı fırlatmakla da yetinmiyor. Tartışmalı liderin daha pek çok abartılı hobisi var. Uzun hobiler listesine ek olarak Kuzey Kore medyası Kim’in olağanüstü yeteneklerinin olduğunu iddia ediyor.

Kim ve basketbol

Kim, İsviçre’deki öğrencilik yıllarından beri basketbola meraklı. Öğrencilik yıllarında sosyal bir yapıya sahip olmadığı için basketbol onun en büyük arkadaşı oldu. Kim, kilosuna ve boyuna rağmen bir süre basketbol ile ilgilendi. Odasının duvarlarını ABD’li basketbolcu Michael Jordan’ın fotoğraflarıyla doldurdu, sınıf arkadaşları arasında devasa spor ayakkabı koleksiyonuyla tanınıyordu.

Fotoğraf Altı: Kuzey Kore devlet televizyonu tarafından yayınlanan Kim Jong-un’un çocukluk fotoğrafları. (EPA)
Kuzey Kore devlet televizyonu tarafından yayınlanan Kim Jong-un’un çocukluk fotoğrafları. (EPA)

Daha önce İngiliz medyasına konuşan okul arkadaşları, Kim’in gergin bir oyuncu olduğunu, yarışmayı sevdiğini ve kaybetmekten de nefret ettiğini aktardı. Kim, çocukluk kahramanı Michael Jordan’ı, 2011 yılında babasından iktidarı devraldıktan sonra Pyongyang’a davet etti. Ancak Jordan ziyaret davetini kabul etmediği için onun yerine Chicago Bulls takımındaki meslektaşı Dennis Rodman’a davet gönderdi.

Fotoğraf Altı: Kim Jong-un ve ABD’li basketbolcu Dennis Rodman. (AP)
Kim Jong-un ve ABD’li basketbolcu Dennis Rodman. (AP)

Rodman’ın 2013 yılında ülkesi ile Pyongyang arasındaki kalın, yüksek demir duvarı nasıl aştığı uzun süre dünya gündemini meşgul etti. Rodman, Pyongyang’da sıcak bir şekilde karşılandı. Rodman’ın ziyarette Kim’e yönelik, “Ömür boyu bir dostun var” sözleri insan hakları grupları tarafından eleştirilmişti. Ancak Rodman bunu umursamadı, Kuzey Kore’ye geri döndü ve kendisiyle Kim arasındaki dostluk antlaşmasını yineledi.

Rodman Kim’in halka açık bir şekilde kutladığı doğum gününde ‘Doğum günün kutlu olsun sevgili mareşal’ şarkısını söyledi.

Atlara aşık bir lider

Kim, medyada genellikle at sırtında beliriyor. 2019’daki bir medya kampanyasında, Kuzey Kore’nin en yüksek zirvesine beyaz bir atla tırmandığı söylendi. 2021’de Kuzey Kore televizyonu tarafından yayınlanan bir belgeselde, aynı kare ekranlarda yerini aldı.

Beyaz atlar ülkenin sembolü. Kurucu büyükbabası Kim İl-sung’un beyaz bir ata bindiği ve İkinci Dünya Savaşı sırasında Japon sömürgeciliğine karşı savaşlara öncülük ettiği söylendiği için beyaz atlar ülkenin kuruluş dönemini hatırlatıyor.

Fotoğraf Altı: Kim Jong-un, seçim kampanyalarında genellikle beyaz bir atın üzerinde görünüyor. (AFP)
Kim Jong-un, seçim kampanyalarında genellikle beyaz bir atın üzerinde görünüyor. (AFP)

Lüks otomobil filoları

Kuzey Kore liderinin koleksiyonunda Rusya’dan onlarca ithal at, zırhlı bir tren, özel bir uçak ve çok çeşitli lüks arabalar yer alıyor. Basında yer alan haberlere göre araba koleksiyonunda iki Maybach, bir Mercedes filosu, bir dizi Rolls Royce ve Land Roverlar bulunuyor.

Şarku’l Avsat’ın Telegraph gazetesinden edindiği bilgilere göre tren Kim’in, uçak, araba ve atların yanı sıra altı milyon dolar değerinde bir yatı da var. Bu yatın Kim’in tatillerini geçirdiği özel adasına götürecek ulaşım aracı olması muhtemel.

Arkadaşı Kim ile birlikte bu adayı ziyaret eden Rodman, adada birçok yüzme havuzu ve su tesisinin yanı sıra bir futbol ve basketbol sahası olduğunu belirtti. Adada ayrıca Kim’in özel partilerinin düzenlendiği bir alan da yer alıyor.

Fotoğraf Altı: Lüks arabaları seven Kim’in ve geniş bir araç koleksiyonu var. (DPA)
 Lüks arabaları seven Kim’in ve geniş bir araç koleksiyonu var. (DPA)

Milyon dolarlık geniş bir bütçe

Kim, hiçbir lüksten kaçınmıyor. Halkı açlıkla boğuştuğu zamanlarda bile hayatının ve saltanatının hiçbir aşamasında lüksü terk etmedi. 2014 yılında yayınlanan bir Birleşmiş Milletler (BM) raporu, Pyongyang rejiminin büyük miktarlarda pahalı mal satın aldığını ortaya koydu. Raporda, Kim’in bir kayak ve binicilik merkezi inşa ettiği, Kuzey Kore’deki yönetici seçkinlerin birçok pahalı araba, 35’ten fazla piyano ve bir dizi gelişmiş kayıt cihazı ithal ettiği yer aldı.

Rapora göre iktidar rejimi 2012 yılında, yani 3. Kim saltanatının ilk yılında lüks eşyalara yaklaşık 645 milyon dolar harcadı. Kim, lükse olan bu düşkünlüğünü babasından miras aldı, ancak masraflarında babasını geçti. Kim, sevdiklerine değerli saatler, özel içkiler, kürk mantolar ve mücevherler hediye ediyor.

Fotoğraf Altı: Kim Jong-un özel jeti bulunuyor. (KCNA)
Kim Jong-un özel jeti bulunuyor. (KCNA)

Yemekler, filmler ve şarkılar

Kim’in ithal etmediği tek ürün sigara olabilir. Zira çok fazla yerel üretim tütün içiyor. Ancak geriye kalan yiyecek ve içecekler, yurt dışından büyük miktarlarda saraylarının depolarına getiriliyor. Kuzey Kore lideri hakkında dolaşan bilgilerde, alkollü içeceklerin hayranı olduğu ve sadece pahalı olanları tükettiği de yer alıyor. Sadece 2016 yılında bir milyon dolar değerinde alkollü içecek ithal etti.

Yemek masasının vazgeçilmezleri arasında İsviçre peynirleri yer alıyor. Bu, İsviçre’deki öğrencilik yıllarından kalma bir alışkanlık. Öğle yemeklerin de ise ıstakoz ve havyar neredeyse her zaman mevcut olan iki yemek.

Fotoğraf Altı: Kim Jong-un ev yapımı yiyecekleri titizlikle hazırlanıyor. (AFP)
Kim Jong-un ev yapımı yiyecekleri titizlikle hazırlanıyor. (AFP)

Eğlence, Kim’in hayatının büyük bir bölümünü kapsıyor, sarayda bin kişilik bir sinema salonu bile var. Belki de onları kitlesel parti toplantıları için kullanıyor, ancak asıl amacı çok sevdiği Godzilla ve Jackie Chan’ın filmlerini izlemek. Yakınlarının aktardığına göre Kim’in ekrana olan düşkünlüğü, çocukluğundan beri bilgisayar oyunlarına olan ilgisine kadar uzanıyor.

Kuzey Kore liderinin hobileri arasında hiç ihmal etmediği müzikte yer alıyor. Hatta bir kadın grubu kurup şarkıcılarını kendisi seçecek kadar ileri gitti ve gruba Moranbong adını verdi.

Süper yetenekler

Kim, ülkesinin medyasına ve halkının inançlarına göre doğaüstü yeteneklere sahip. Kim’in üç yaşındayken araba kullandığı ve dokuz yaşında yelkenli yarışlara katıldığı söyleniyor. Ayrıca arkeolog ekibiyle birlikte efsanevi gergedanın yerini keşfettiği haberleri de yer alıyor.

Kim’in efsanevi yetenekleri tüm alanlara yayılıyor. Kim ve bir grup Kuzey Koreli bilim insanı, AIDS’i, belirli kanser türlerini, soğuk algınlığını, yaşlanmanın etkilerini ve diğer birçok hastalığı iyileştiren bir mucize ilaç icat etti.

Fotoğraf Altı: Kim Jong-un, Kuzey Kore’nin en yüksek dağı olan Baekdu’nun zirvesinde. (AFP)
Kim Jong-un, Kuzey Kore’nin en yüksek dağı olan Baekdu’nun zirvesinde. (AFP)

Kuzey Kore devlet televizyonu bu olağanüstü güçlerin zirvesi olarak, soğuk kış günlerinden birinde Kim’in yüksek zirvelerden birine tırmandığı anda fırtınanın dindiğini ve güneşin açtığını duyurdu. Medyada yer alanlara göre Kim bu olağanüstü güçleriyle doğayı kontrol edebiliyor.



Trump'ın ABD Ulusal Güvenlik Stratejisi üzerine bir okuma

2025 Ulusal Güvenlik Stratejisi daha hoş veya daha merhametli bir Ortadoğu vaat etmiyor (AFP)
2025 Ulusal Güvenlik Stratejisi daha hoş veya daha merhametli bir Ortadoğu vaat etmiyor (AFP)
TT

Trump'ın ABD Ulusal Güvenlik Stratejisi üzerine bir okuma

2025 Ulusal Güvenlik Stratejisi daha hoş veya daha merhametli bir Ortadoğu vaat etmiyor (AFP)
2025 Ulusal Güvenlik Stratejisi daha hoş veya daha merhametli bir Ortadoğu vaat etmiyor (AFP)

Nebil Fehmi

Kasım 2025'te yayınlanan ABD Ulusal Güvenlik Stratejisi, yalnızca siyasi bir belge değil, aynı zamanda Amerika Birleşik Devletleri'ni liberal bir dünya düzeninin vazgeçilmez garantörü olarak gören 1991 sonrası vizyonu açıkça reddeden yeni bir stratejinin zihinsel tüzüğüdür. Her dış taahhüdü tek bir teste tabi tutan disiplinli bir ulusal gerçekçilik sunuyor. O test de şu: Amerikan ulusunun temel hayati çıkarlarına -güvenliği, refahı, sınırları ve yaşam tarzı- doğrudan hizmet ediyor mu yoksa etmiyor mu?

 

Küresel ölçekte bunun sonuçları sarsıcı. Asya'da strateji, “entegre caydırıcılık”tan vazgeçerek sert ve katı bir önceliklendirmeye yöneliyor: Çin, ABD’ye denk tek rakiptir. Tayvan, Güney Çin Denizi, Kuzey Kore gibi diğer tüm konular, yalnızca Pekin'in Hint-Pasifik hakimiyetini engelleme temel hedefine yardımcı mı, yoksa engel mi olduğu perspektifinden değerlendirilecektir. Müttefiklere açıkça şu söyleniyor: Ya savunmaya önemli ölçüde daha fazla harcama yaparsınız ya da Amerikan korumasını kaybedersiniz. Buna göre Japonya ve Hindistan ağır silahlarla donatılacak, daha az kritik öneme sahip ortaklar ise kaderlerine terk edilecek.

Avrupa, NATO tarihindeki en sert uyarıyla karşı karşıya: Savunma harcamalarını beş yıl içinde GSYİH'nın yüzde üç ila beşi arasına çıkarın (belgede mevcut yüzde iki rakamı gülünç olarak nitelendiriliyor), aksi takdirde Amerikan güvenlik garantisi ortadan kalkacak. Örtük mesaj ise şu: Avrupa'nın ciddi bir stratejik aktör olmayı yeniden öğrenmesi gerekiyor, aksi takdirde yorgun bir Rusya ile “Önce ABD” ABD’si arasında tarafsız bir bölge haline gelme ve medeniyet kimliğini kaybetme riskiyle karşı karşıya kalacaktır.

Batı Yarımküre'de strateji, Monroe Doktrini'ni yeniden canlandırıp “Trump Eki” adıyla güncelleyerek, Latin Amerika ve Karayipler'i münhasır Amerikan nüfuz alanı ilan ediyor. Herhangi bir düşman yabancı gücün (Çin, Rusya ve İran) ekonomik baskı, yaptırımlar veya gerekirse doğrudan müdahale yoluyla buradan kovulacağını belirtiyor. Afrika’ya gelince, Çin'in madenler veya kitlesel göç yolları üzerindeki hakimiyetinin temel çıkarları tehdit ettiği durumlar dışında, neredeyse ikincil bir bölge olarak kabul ediliyor. Stratejiye göre Afrika’da büyük çaplı Amerikan kalkınma yardımları ve barışı koruma dönemi sona erdi.

Strateji üç devrim niteliğinde aracı kullanıyor:

Birincisi, Amerikan enerji hakimiyetini, rakiplerin gelir kaynaklarını sınırlamak için silah olarak kullanmak.

İkincisi, düşman ekonomiler üzerinde bir baskı unsuru olarak dolar temelli finans sistemi.

Üçüncüsü, Amerikan çıkarlarına açıkça ve hemen hizmet etmeyen her türlü taahhütten geri adım atmaya hazırlanmak.

Bu küresel dönüşümler, ABD'nin son 30 yılda diğerlerinden daha fazla kan, para ve itibar kaybettiği Ortadoğu'da hiçbir yerde olmadığı kadar belirgin olacak.

Yeni stratejik düzende Ortadoğu

Strateji, ABD'nin Ortadoğu'daki emellerini 27. sayfadaki tek ve net bir cümlede özetliyor: “Ortadoğu'ya, petrol ve doğalgaz kaynaklarına ve bunların geçtiği darboğazlara herhangi bir düşman gücün hakim olmasını engellemek istiyoruz. Aynı zamanda, bize bölgede büyük maliyetler yaşatan, bitmek bilmeyen savaşlardan da kaçınacağız.” Demokrasiyi yaymaktan, insan haklarından, ulus inşasından ve hatta “iki devletli çözüm”den hiç bahsedilmiyor. Filistin davası “stratejik bir zorunluluk” olmaktan çıkıp insani bir kaygıya indirgeniyor. ABD, 1945'ten bu yana ilk kez, özünde “güç dengesi” olan bir Ortadoğu politikası ilan ediyor: Bölgesel vekiller, ekonomik nüfuz ve ezici askeri gücün seçici kullanımı yoluyla düşük maliyetle belirleyici ve kesin etkiyi korumak.

Stratejinin sonuçları, birbiriyle bağlantılı altı alanda ortaya çıkıyor.

Birincisi: İran’da tam bir ambargo ve rejimin çöküşü kabul edilebilir sonuçlardır.

Strateji, Trump’ın ikinci döneminin ilk aylarında Natanz ve Fordow tesislerini ve bunlarla bağlantılı nükleer altyapıyı yok eden büyük hava saldırılarını içeren Gece Yarısı Çekici Operasyonu'nu yeni stratejik temel olarak ele alıyor. Nükleer tehdit önümüzdeki en az on yıl boyunca gerilediğinden, Washington, 2018-2020'de gerçekten ezici bir harekâtı engelleyen siyasi kısıtlamalardan da kurtuldu.

Maksimum Baskı 2.0: Yaptırımlar, 2019'daki “petrol ihracatını sıfırlama” politikasının yanında ılımlı kalacağı seviyelere yükseltilecek. Avrupa, Hindistan ve Çin bankaları zor bir seçimle karşı karşıya kalacak; ABD finans sistemine erişim veya İran ile ticaret. Aynı zamanda ABD'nin sıvılaştırılmış doğal gaz ve ham petrol ihracatı piyasaları dolduracak ve Tahran'ı daha yüksek fiyatlara ulaşma umudundan mahrum bırakacak.

Belgede “rejimi değiştirmek”ten bahsedilmiyor, ancak açık bir işgal dışında her türlü araç (gizli operasyonlar, iç protestolara destek, siber operasyonlar, İsrail ve diğer ülkelerle sessiz koordinasyon) İran'ın içeriden çöküşünü hızlandırmak için kullanılacak. Şarku’l Avsat’ın Independent Arabia’dan aktardığı analize göre belgede, İran'ın zaten zayıflamış ve çökmüş olduğu, artık bir tehdit oluşturmadığı, aksine bölgeyi Amerikan şartlarına göre istikrara kavuşturmanın en hızlı yolu olduğu belirtiliyor.

İkincisi: Yeni bir bölgesel düzen için verilmiş mutlak Amerikan yetkisi; İsrail ve Sünni olarak tanımlanan eksen

Kudüs, İran'a karşı yeni bir ittifakın açıkça doğu ayağı sayılıyor. Gazze veya Lübnan'da aleni itidal çağrıları, yerleşim yerlerine baskı, silah satışlarını Filistin devleti yolunda ilerlemeye bağlama gibi önceki tüm Amerikan kısıtlamaları ortadan kaldırıldı. İbrahim Anlaşmaları, İsrail ile tam bir normalleşme, Atlantik'ten Körfez'e ve Tel Aviv'e kadar uzanan ortak bir askeri komutanlığın kurulması karşılığında, büyük miktarda gelişmiş silah ve güvenlik desteğiyle büyük ölçüde güçlendirilecek. ABD’nin, sattığı silahların İran'a veya vekillerine yönelik olduğu sürece kullanımı hakkında yorum yapmayacağı biliniyor.

Filistin meselesi stratejik bir mesele olarak fiilen kapanmış durumda ve Gazze, tamamen silahsızlandırma koşuluyla yeniden inşa edilecek. Batı Şeria ise ABD'nin itirazı olmaksızın fiili ilhak yönünde ilerleyecek. 1967'den beri ilk kez İsrail, tartışmasız Amerikan desteğiyle sınırsız stratejik özgürlüğe sahip.

Üçüncüsü: Bir güvenlik zafiyeti olarak değil, bir silah olarak enerji

ABD'nin enerji hakimiyeti, petrol jeopolitiğini dönüştürüyor. ABD artık OPEC'in öğrencisi değil, başlıca engelleyicisi haline geldi. OPEC+ fiyatları yükseltmek için her üretimi azaltmaya çalıştığında, Washington muslukları açacak ve piyasaya daha fazla petrol sürecek. Petrol üreticisi ülkeler varoluşsal bir seçimle karşı karşıyalar: Ya tamamen Amerikan-İsrail bloğunun safını tutacaklar ve 50 ila 60 dolar arasındaki petrol fiyatlarını yeni normal olarak kabul edecekler ya da direnip ekonomilerinin Amerikan kaya gazı ve sıvılaştırılmış doğalgazının ağırlığı altında çökmesini izleyecekler.

Bu politika, İran ve Rusya'yı petro-dolarlardan mahrum bırakmayı, ayrıca Çin'in küresel enerji piyasaları üzerindeki tüm etkisini ortadan kaldırmayı ve ABD'ye Almanya'dan Hindistan'a kadar her petrol ithal eden ülkeler üzerinde benzeri görülmemiş bir baskı gücü sağlamayı amaçlıyor.

Dördüncüsü: Zayıf, ölümcül ve yerel terörle mücadele.

Geniş çaplı karşı ayaklanma operasyonları, Suriye ve Irak'ta kalan sınırlı ABD güçlerini etkili bir şekilde gömdü. Bundan sonra hava gücüne, insansız hava araçlarına, özel kuvvetlere ve yerel ortaklara güvenerek son derece esnek angajman kuralları altında faaliyet gösterilecek. Suriye'de SDG, güneyde İsrail, Sünni aşiretler sahada kontrol yükünü taşıyacak.

DEAŞ ve el-Kaide amansızca hedef alınacak, ancak başarısız devletleri yeniden inşa etmeye hiçbir şekilde ilgi gösterilmeyecek. DEAŞ ve El Kaide’yi bölgesel olarak ezen 2014-2017 harekâtı bir model görevi görecek: Yerle bir et, ayrıl, gerektiğinde tekrarla.

Beşincisi: Ortadoğu’da Rusya ve Çin

Rusya'nın Suriye'deki konumu katlanılamaz hale geldi. Moskova yaptırımlar ve düşük enerji fiyatları nedeniyle fonlardan mahrum bırakılıp, (belgenin NATO üyesi olarak yeniden tamamen kazanmayı amaçladığı) Türkiye'ye kuzeyde serbest hareket hakkı tanınırken, Doğu Akdeniz Batı'nın kontrolüne geri dönecek. Çin'in Pakistan, Irak ve Körfez'deki Kuşak ve Yol Girişimi kapsamındaki yatırımları, ciddi ikincil yaptırımlar ve Fas'tan Umman'a uzanan ABD destekli bir ekonomik bölgeden gelen rekabetle karşı karşıya kalacak.

Altıncısı: Büyük bir savaşın riskleri; kısa vadede daha yüksek, uzun vadede daha düşük

İronik bir şekilde, büyük bir bölgesel savaşın taşıdığı en büyük tehlike, İran'ın Hürmüz Boğazı'nı kapatmasının yanı sıra, Körfez enerji altyapısına yönelik kitlesel saldırıların düzenlenmesi veya İran ile İsrail arasında bilhassa 2026-2028'de doruğa ulaşabilecek doğrudan bir çatışmadır. Bunun nedeni, Tahran'ın kuşatma altında, çaresiz ve varoluşsal bir çöküşle karşı karşıya olmasıdır. Ancak, ABD ve müttefikleri bu fırtınayı atlatırsa, bunun uzun vadeli sonucu, hiçbir düşman gücün hayati deniz yollarını veya enerji kaynaklarını tehdit edemeyeceği ve Amerikan taahhütlerinin asgari düzeyde olduğu bir Ortadoğu olacaktır. Kısacası, daha soğuk, daha net ve daha Amerikanlaşmış bir Ortadoğu olacaktır.

2025 Ulusal Güvenlik Stratejisi, daha hoş veya daha merhametli bir Ortadoğu vaat etmiyor. Aksine, Washington'un bakış açısına göre çok daha değerli bir şey vaat ediyor; temel Amerikan çıkarlarının güvence altına alındığı, düşman bir gücün enerji darboğazlarına hakim olmasının engellendiği, 1979'dan bu yana herhangi bir dönemden çok daha az kan, para ve diplomatik enerji harcanan bir bölge.

Bunu yaparken, ezici ekonomik baskı (yaptırımlar ve enerji ihracatı) yoluyla neredeyse tüm askeri yükleri bölgesel müttefiklere (İsrail ve bazı Arap devletlerine) yüklüyor. “Sonsuz savaşlardan” kaçınmanın bedeli olarak daha yüksek düzeyde bölgesel şiddet ve otoriterliği kabul ediyor. Sonuç muhtemelen daha soğuk, daha sert ama daha şeffaf bir bölgesel düzen olacak. ABD, onlarca yıldır ilk kez, Ortadoğu'ya gerçekçi teorinin her zaman büyük güçlerin yapması gerektiğini savunduğu gibi yaklaşıyor; önemli ama varoluşsal olmayan bir bölge. İstikrarı, genel olarak daha barışçıl bir bölge yaratıp yaratmayacağına bakılmaksızın, yalnızca temel Amerikan çıkarlarını etkilediği ölçüde ve Amerikan öncelikleriyle daha tutarlı, uyumlu kaldığı sürece önemlidir. Bu strateji sayısız meydan okuma ile yüzleşecek ve birçok sonucu, Trump'ın ikinci döneminde ve sonrasında tüm dünyada ortaya çıkacak neticeleri ve yankıları olacaktır.

*Bu analiz Şarku’l Avsat tarafından Independent Arabia’dan çevrilmiştir.


Trump, olağanüstü yetkilerin kullanımını savundu: Hız ve güç, ulusal güvenlik açısından hayati önem taşıyor

ABD Başkanı Donald Trump, 2025 Kennedy Center Onur Ödülleri töreninde kırmızı halıda duruyor. (Reuters)
ABD Başkanı Donald Trump, 2025 Kennedy Center Onur Ödülleri töreninde kırmızı halıda duruyor. (Reuters)
TT

Trump, olağanüstü yetkilerin kullanımını savundu: Hız ve güç, ulusal güvenlik açısından hayati önem taşıyor

ABD Başkanı Donald Trump, 2025 Kennedy Center Onur Ödülleri töreninde kırmızı halıda duruyor. (Reuters)
ABD Başkanı Donald Trump, 2025 Kennedy Center Onur Ödülleri töreninde kırmızı halıda duruyor. (Reuters)

ABD Başkanı Donald Trump, ticaret ortaklarına yönelik gümrük tarifelerini uygulamak için olağanüstü yetkilerini kullanmasını savundu. Bu açıklama, Yüksek Mahkeme’nin söz konusu uygulamaların yasallığını değerlendirdiği bir dönemde geldi.

Trump, sosyal medya platformu Truth Social’de yaptığı paylaşımda, tarifeleri uygulamak için başka araçların da bulunduğunu kabul etti, ancak Yüksek Mahkeme’nin gözden geçirdiği Uluslararası Acil Ekonomik Yetkiler Yasası (IEEPA) kapsamında uygulamanın ‘çok daha doğrudan, daha az rahatsız edici ve çok daha hızlı’ olduğunu belirterek, bunun ulusal güvenlik için kritik olduğunu vurguladı. Trump, “Hız, güç ve kesinlik her zaman görevin kalıcı ve başarılı bir şekilde tamamlanmasında önemli faktörlerdir” ifadesini kullandı.

Bu savunmalar, Yüksek Mahkeme’nin Trump’ın Kongre onayı olmadan tek taraflı gümrük tarifesi koyup koyamayacağını değerlendirdiği bir dönemde yapıldı. Alt mahkemeler, Costco gibi büyük şirketler ve bazı eyaletlerin şikayetleri üzerine bu politikayı engellemişti.

Trump, bu yasa uyarınca, çok sayıda ülkeden gelen mallara geniş çaplı gümrük tarifeleri uyguladı. Bu karar, güvenlik kaygılarıyla ilişkili konuları kapsıyor; örneğin uyuşturucu, yasadışı göç ve ticaret açığı gibi. Alınan karar, Avrupa Birliği (AB) üzerinde de doğrudan etkili oldu; mevcut yüzde 15’lik gümrük tarifeleri aynı yasa kapsamında çoğu AB malına uygulanıyor.

Yasal zorluklar ve ‘trilyonlarca dolar’ vaadi

Hukuki süreçte, Yüksek Mahkeme yargıçları sözlü savunmaları dinledikten sonra Trump’ın gerekçelerine şüpheyle yaklaştı. Mahkeme, IEEPA kapsamında verilen yetkinin sınırsız vergi koyma yetkisini kapsamayabileceği yönünde sorular yöneltti.

Trump’ın bu tarifelerle ‘iki bin dolarlık teşvik çekleri için trilyonlarca dolar’ sağlayacağı vaadi, hukuki açıdan ciddi engellerle karşı karşıya.

Mahkeme kararına bakılmaksızın ABD yönetimi, ‘yedek plan’ uygulamaya hazır olduğunu belirtti. Uzmanlar, Trump’ın bu durumda diğer yasaları kullanarak daha fazla yetki elde edebileceğini öngörüyor. Bunlar arasında, haksız ticaret uygulamalarına misilleme yapılmasını sağlayan Madde 301 ve ulusal güvenlik gerekçesiyle tarifelere izin veren Madde 232 öne çıkıyor. Bu yasalar çerçevesinde gelecekteki tarifeler ‘daha dar kapsamlı’ ve belirli sektörler ya da ülkelere yönelik olacak.

Mahkemenin kararını ne zaman açıklayacağı belirsizliğini koruyor, ancak sonuçları geniş çaplı etkiler yaratabilir. Tarifelerin iptali, ticaret politikasında belirsizliği artırabilir; ticaret ortakları misillemeye gidebilir veya ikili anlaşmalardan geri çekilebilir, bu da mevcut ticaret düzeninin parçalanmasına yol açabilir.


Axios: Witkoff, New York'ta Mossad başkanı ile Katarlı yetkili arasındaki toplantıya ev sahipliği yaptı

ABD Özel Temsilcisi Steve Wittkoff (AP)
ABD Özel Temsilcisi Steve Wittkoff (AP)
TT

Axios: Witkoff, New York'ta Mossad başkanı ile Katarlı yetkili arasındaki toplantıya ev sahipliği yaptı

ABD Özel Temsilcisi Steve Wittkoff (AP)
ABD Özel Temsilcisi Steve Wittkoff (AP)

Axios iki kaynağa dayandırdığı habere göre New York, İsrail'in Doha'da bulunan Hamas liderlerini hedef alan saldırısının ardından taraflar arasındaki ilişkilerin yeniden yapılandırılması amacıyla ABD, İsrail ve Katar arasında üçlü bir toplantıya ev sahipliği yaptı.

İnternet sitesi, bu toplantının, Katar'ın arabuluculukta önemli rol oynadığı Gazze'deki savaşı sona erdirme anlaşmasına varılmasından bu yana üç ülke arasında gerçekleşen en üst düzey toplantı olduğunu doğruladı. Toplantı ayrıca, Başkan Donald Trump yönetiminin anlaşmanın ikinci aşamasına geçişini duyurmaya hazırlandığı bir dönemde gerçekleşiyor.

İki kaynak, ABD'nin özel temsilcisi Steve Witkoff'un toplantıya ev sahipliği yaptığını doğruladı. Toplantıya İsrail istihbarat teşkilatı Mossad başkanı ve Katar'dan üst düzey bir yetkilinin katıldı.

İsrail, geçtiğimiz eylül ayında Doha'da Filistin Hamas hareketine ait bir yerleşim yerini hedef alarak hareketin birkaç üyesini ve bir Katarlı güvenlik görevlisini öldürmüştü.

vdfg
İsrail'in Doha'daki Hamas liderlerine yönelik saldırısında hasar gören bina (Reuters)

Başkan Trump'ın Gazze'de iki yıldır devam eden çatışmayı sona erdirme planının bir sonraki aşamasına yönelik görüşmeler devam ediyor.

Plan, Gazze Şeridi'nde uluslararası "barış konseyi" tarafından denetlenecek ve çokuluslu güvenlik gücü tarafından desteklenecek, geçici bir Filistin teknokrat yönetimi kurulmasını öngörüyor. Bu gücün kurulması ve yetkilendirilmesi konusundaki müzakereler zorlu geçti.