Sudan cüneyhindeki değer kaybı durdurulamıyor

Sudan cüneyhi, ABD doları karşısında en düşük seviyesini gördü

(AA)
(AA)
TT

Sudan cüneyhindeki değer kaybı durdurulamıyor

(AA)
(AA)

Sudan'da karaborsada bugün 1020 cüneyhe kadar yükselen dolar, bankalarda ise 590 ile 760 cüneyh arasında işlem görüyor.

Döviz sıkıntısı, yüksek enflasyon, bütçe açıkları ve dış borç nedeniyle ciddi bir mali krizle karşı karşıya olan Sudan'da cüneyh, ABD doları başta olmak üzere diğer yabancı para birimleri karşısında sürekli değer kaybı yaşıyor.

Para birimi cüneyhin dolar karşısında son iki yılda 10 kattan fazla değer kaybettiği Sudan'da hükümet, yaklaşık 7 aydır memur maaşlarını düzenli ödeyemiyor.

Sudan'da ulaşım, kira maliyetleri ve temel tüketim maddelerindeki yüksek fiyat artışları nedeniyle enflasyonun yüzde 300'leri aştığı tahmin edilirken hükümet, mart ayından bu yana enflasyon oranlarını paylaşmıyor.

İşsizlik ve yoksulluğun giderek arttığı ülkede uzmanlar, hükümetin, mali ve parasal sistemin reformu, döviz kurunun serbestleştirilmesi, vergi kaçakçılığı ve kaçakçılıkla mücadele, yerli üretim ve ihracatın teşvik edilmesi gibi hususlarda kararlı ve kapsamlı adımlar atması gerektiğini belirtiyor.

IMF, Sudan'ın kamu borcunun gayrisafi yurt içi hasılaya oranının bu yıl sonunda yüzde 151'e yükseleceğini öngörüyor.

Güney Sudan'ın 2011'de referandumla bağımsızlığını ilan etmesinin ardından petrol gelirlerinin yaklaşık yüzde 80'ini kaybeden Sudan'da, hayat pahalılığı nedeniyle artan gösteriler sonrası ordunun 11 Nisan 2019'daki müdahalesiyle rejim ve hükümet değişikliğine gidilmişti.

25 Ekim 2021'deki askeri darbenin ardından ilan edilen olağanüstü hal ile başbakanın istifa ettiği ve siyasi krizin baş gösterdiği Sudan'da, son olarak 15 Nisan 2023'te ordu ile Hızlı Destek Kuvvetleri arasında iç savaş patlak vermişti.

Sudan'da 8. ayına giren iç savaş nedeniyle özellikle altın ve petrol gibi doğal kaynaklardan elde edilen ihracat gelirlerinin azalması ve özellikle akaryakıt ve gıda gibi temel malzemelerinin tedarik giderlerinin artması da kuru olumsuz etkiledi. Bu durum bütçe açığının kötüleşmesine ve döviz rezervlerinin azalmasına yol açtı.



Ebeveynler yetişkin çocuklarının mali açıdan bağımsız olmalarına nasıl yardımcı olabilirler?

Z ve Y kuşaklarının yarısından fazlası mali açıdan hala ebeveynlerine bağımlı (Reuters)
Z ve Y kuşaklarının yarısından fazlası mali açıdan hala ebeveynlerine bağımlı (Reuters)
TT

Ebeveynler yetişkin çocuklarının mali açıdan bağımsız olmalarına nasıl yardımcı olabilirler?

Z ve Y kuşaklarının yarısından fazlası mali açıdan hala ebeveynlerine bağımlı (Reuters)
Z ve Y kuşaklarının yarısından fazlası mali açıdan hala ebeveynlerine bağımlı (Reuters)

Bugünlerde pek çok genç yetişkin finansal bağımsızlık mücadelesi veriyor. Küresel enflasyon ise yeni nesiller için bunu kesinlikle daha da zorlaştırdı.

Ancak artan gıda ve konut maliyetlerine ilave olarak bugünün genç yetişkinleri, ebeveynlerinin gençliklerinde karşılaşmadıkları finansal zorluklarla karşı karşıya. Şarku’l Avsat’ın aktardığı CNBC raporuna göre, daha büyük öğrenci kredisi bakiyeleri taşımanın yanı sıra, ebeveynlerinin 20'li ve 30'lu yaşlarında kazandıklarından daha az kazanıyorlar.

Experian tarafından yakın zamanda yapılan bir ankete göre Z ve Y kuşaklarının yarısından fazlası mali açıdan hala ebeveynlerine bağımlı ve üçte ikisi bu durumdan memnun olmadığını söylüyor.

Knoxville, Tennessee'deki Miser Wealth Partners'ın mali danışmanı ve başkanı Derek Mazer'e göre ebeveynlerin kendilerini korumak ve gelecekte çocuklarına yardımcı olmak için şimdi atabilecekleri adımlar var.

İşte kendinizin ve çocuklarınızın finansal bağımsızlığa ulaşmasına yardımcı olmak için en iyi ipuçları:

Kendinize odaklanın

Mazer, başlangıç olarak herhangi bir mali destek sunulmadan önce, borçlarına karşı temel bir taahhütte bulunmaları gerektiğini açıklıyor. Ayrıca, emeklilik hesaplarına katkıda bulunarak gelecek için de tasarruf etmelidirler.

“Vermekten” kaçının

Mazer tavsiye ediyor: “Çocuklarınıza finansal olarak yardım etmenizde bir sakınca yok, ancak geri ödeme beklentisi olmadan sadece para vermeyin.” Bunun yerine borç para vermeyi düşünmeli ve parametreleri belirlemek için yazılı bir geri ödeme planına sahip olmalısınız.

“Sağlıklı kredi” oluşturmak

Mazer, kredi kartları veya krediler için ortak imza atmanın, çocuklarınızın gelecekte size güvenmek zorunda kalmamalarını sağlamak için gençken “sağlıklı kredi oluşturmalarına” yardımcı olabileceğini söylüyor. Ancak, çocuklarınızın geri ödeyememesi durumunda bu borçtan sorumlu olabileceğinizi unutmayın.

Finans uzmanlarının kültürü

Mazer, “finans veya vergi danışmanınızı ziyaret ettiğinizde, çocuklarınızı da götürmeyi düşünün ve sohbete katılmaları için onları teşvik edin” diyor. Mazer bunun gerekçesini şöyle açıklıyor: “Bu, paranın nasıl yönetildiğini ve gelecekte onları nelerin beklediğini anlamalarına yardımcı olabilir.”