Bilim insanlarından elektrikli otomobillerin menzil sorununa çözüm önerisi

Geliştirilmiş bataryalar gibi yeni teknolojilere gerek kalmayabilir.

Fotoğraf: Reuters
Fotoğraf: Reuters
TT

Bilim insanlarından elektrikli otomobillerin menzil sorununa çözüm önerisi

Fotoğraf: Reuters
Fotoğraf: Reuters

Araştırmacılar basit bir değişikliğin, bazı araç sahiplerinin elektrikli arabalara karşı yoğun bir şekilde duyduğu "menzil kaygısını" ortadan kaldırabileceğini söylüyor. 

Elektrikli bir aracın bir yolculuğu başarıyla tamamlayamayacağı ya da aracın şarj olması için uzun süre beklemek gerekeceği korkusu, elektrikli araçların önündeki en büyük engellerden ikisi. Bu tür araçları satın alma ihtimali olan pek çok kişi benzinli araçları tercih ettiğini çünkü kolayca ulaşılabilen benzin istasyonlarında hemen doldurulabildiklerini belirtiyor.

Ancak yeni araştırma bu durumun basit bir değişiklikle çok daha kolay hale getirilebileceğini öne sürüyor. Yeni araştırmada bu tür sorunların sadece bir zihniyet değişikliğiyle çözülebileceği ve menzil kaygısının sadece yanlış açıdan bakmanın sonucu olabileceği ifade ediliyor.

Menzil kaygısı sorununun büyük bir kısmı, elektrikli araç sürücülerinin eski zihniyetlerine takılıp kalmasından kaynaklanıyor: Sürekli ne kadar menzilleri kaldığına bakıp zamanlarını nerede şarj edebileceklerini düşünmeye harcıyorlar.

Bunun yerine sürücüler, araştırmacıların "olayla tetiklenen model" diye adlandırdığı yeni bir düşünce tarzına geçmeyi çok daha faydalı bulabilir. Bu, gösterge benzinin azaldığını gösterdiğinde doldurmak yerine, sürücünün örneğin eve veya işe vardığında otomatik olarak aracı fişe takması anlamına geliyor.

Bu anlamda benzinli araçlardaki geleneksel modelden ziyade belki de bir kişinin cep telefonuyla uyguladığı rutine daha çok benziyor.

Chalmers Teknik Üniversitesi'nden Frances Sprei, yürütülmesine katkı sunduğu çalışma hakkında "Deneyimli elektrikli araç sürücüleri, fişe takmayı tetikleyen bir olay ya da konum seçiyor; örneğin eve ya da işe gidince otomatik olarak aracı fişe takıyorlar. Böylece bu, sabah ya da akşam rutinlerinin parçası oluyor ve şarj etmeyi düşünmek daha az iş gibi geliyor" diyor.

Elektrikli araçları şarj etmek için gereken süreye çok fazla vurgu yapılıyor fakat bunu geceden yaparsanız, sadece fişe takmak için gereken süre kalıyor. Yani aslında sadece uzun yolculukları planlamanız gerekiyor.

Araştırmacılar bu zihniyet değişikliğiyle beraber yine de altyapıda değişiklik yapılması gerekeceğini belirtiyor. Sürücülere bu konuda yardımcı olmak, örneğin şarj cihazlarını yol kenarlarına, benzin istasyonlarının yanına koymak yerine insanların yaşadığı ve çalıştığı yerlere koymaya odaklanmayı içeriyor.

Dr. Sprei, "Sürücülerin elektrikli araçları mümkün olan en iyi şekilde kullanabilmesi için mümkün olan yerlerde, evlerine veya işyerlerine yakın şarj altyapısına erişebilmelerini sağlayacak şekilde politikaların uyarlanması gerekiyor" diyor.

Sprei bataryaları güçlendirmeye odaklanmanın benzer bir zihniyetten ve gerçekten uzun yolculuklara odaklanmaktan kaynaklanabileceğine dair de uyarıyor. Araştırmacı bunun araç fiyatlarının artması ve bu araçları üretmek için daha fazla kaynak kullanılmasının yanı sıra sürücülerin ihtiyaçlarına uygun olmayan araçları satın almasına da yol açabileceğini söylüyor.

"Mental models guide electric vehicle charging" (Zihinsel modeller elektrikli araç şarjına yön veriyor) başlıklı çalışma önceki haftalarda Energy adlı bilimsel dergide yayımlandı. Çalışma hem deneyimli hem de acemi elektrikli araç kullanıcılarıyla yapılan derinlemesine görüşmelerden yararlanılarak kaleme alındı.

Independent Türkçe



Güney Amerika ülkesi, petrol gelirini halkla paylaşacak: "Siz de ortaksınız"

Surinam devletine ait Staatsoile şirketi, Wanica bölgesinde bir petrol rafinerisini de işletiyor (AFP)
Surinam devletine ait Staatsoile şirketi, Wanica bölgesinde bir petrol rafinerisini de işletiyor (AFP)
TT

Güney Amerika ülkesi, petrol gelirini halkla paylaşacak: "Siz de ortaksınız"

Surinam devletine ait Staatsoile şirketi, Wanica bölgesinde bir petrol rafinerisini de işletiyor (AFP)
Surinam devletine ait Staatsoile şirketi, Wanica bölgesinde bir petrol rafinerisini de işletiyor (AFP)

Güney Amerika ülkesi Surinam, petrol ve doğalgaz gelirlerini halkla paylaşacak.

Surinam Devlet Başkanı Chan Santokhi, pazartesi günkü açıklamasında, "her Surinamlının petrol ve doğalgaz gelirlerinden faydalanmasını istediklerini" belirtti. 

Ülkenin Hollanda sömürgeliğinden kurtuluşunun kutlandığı 25 Kasım'daki Bağımsızlık Günü konuşmasında Santokhi, şöyle devam etti: 

Herkes bu fırsattan yararlanacak ve hiç kimse dışarıda bırakılmayacak. Sizler petrol gelirlerinin ortak sahibisiniz.

Yeni program kapsamında, 18 yaş ve üstü her Surinam yurttaşı adına devlet tarafından yıllık yüzde 7 faiz oranına sahip bir birikim hesabı açılacak ve bu hesaplara 750'şer dolar yatırılacak.

Dünya Bankası rakamlarına göre, yaklaşık 600 bin nüfusa sahip Güney Amerika ülkesinde yıllık gayrisafi yurtiçi hasıla 3,4 milyar dolar. Ayrıca her 5 kişiden biri yoksulluk içinde yaşıyor. 

Ancak uzmanlar, petrol ve doğalgaz yatırımlarıyla ülkenin 10 ila 20 yıl içinde 10 milyar dolara yakın gelir elde edeceğini öngörüyor. 

Geçen ay Fransa merkezli çokuluslu petrol şirketi TotalEnergies ve Amerikan hidrokarbon firması APA Corp, Surinam açıklarında günde 220 bin varil üretim kapasitesine sahip bir petrol sahası için 10,5 milyar dolarlık yatırım yapılacağını açıklamıştı. Proje kapsamında üretimin 2028'de başlaması hedefleniyor. 

Surinam'ın komşusu Guyana da bu ay başında petrol gelirlerini halkla paylaşma kararı almıştı. Guyana Devlet Başkanı Irfaan Ali, bu adımla özellikle hayata yeni atılan gençlere kolaylık sağlamak istediklerini belirtmişti.

Venezuela, Surinam ve Brezilya'ya komşu Güney Amerika ülkesi, 2015'te büyük bir petrol rezervinin keşfiyle gelirlerini artırma fırsatı yakalamıştı. 2019'dan beri petrol çıkarma çalışmalarını hızlandırmış ve ekonomisini üç kat büyütmüştü.

Independent Türkçe, Guardian, Jakarta Post, Reuters