İran-Irak savaşını eleştiren şarkı İran’da tartışmalara yol açtı

İran müziğinin önde gelen yıldızı Mehdi Yarrahi’nin, savaşın sona ermesi ve barışın güçlendirilmesi çağrısında bulunan “Taş Atışı” adlı şarkısının video klibinin yayınlanmasından birkaç gün sonra sanatsal etkinlik düzenlemesinin yasaklanması tartışmalara yol açtı.
Toplumsal eleştirilerde bulunan şarkılarıyla ünlü olan Ahvazlı bir Arap olan Yarrahi, İran toplumundaki gelişmelerle sanat ve müzik aracılığıyla etkileşime giren sanatçılar arasında yer alıyor.
İran merkezli “İtimad” gazetesi, önceki gün, web sitesinde şu ifadelere yer verdi: “Taş Atışı” adlı yeni şarkısı nedeniyle Yarrahi’nin yeni eserlerini yayınlaması yasaklandı.” Öte yandan İran Kültür ve Enformasyon Bakanlığı’ndaki Halkla İlişkiler Müdürlüğü, “Jamsaz” Sanat Prodüksiyon adlı kuruluşun müdürlerini çağırdığını söyledi.
Eylül 1980’den bu yana 8 yıl süren İran-Irak savaşını eleştiren şarkı, Yarrahi’nin geldiği Arap bölgelerinin yaşadığı sorunlara ışık tutuyor. Söz konusu bölge, İran’ın güneybatısında yer alan ve iki ülke arasındaki savaşlara tanık olan bir bölge.
Jamsaz Sanat Prodüksiyon’un Müdürü Ferhad Guiabadi, İran Kültür ve Enformasyon Bakanlığı’ndaki müzik işlerinden sorumlu yetkililerle bir toplantıya katılacağını belirterek şimdilik konuyla ilgili açıklama yapmayı reddetti.
Öte yandan İran Kültür ve Enformasyon Bakanlığı’ndaki Halkla İlişkiler Müdürlüğü ise, pop şarkıcısı Mehdi Yarrahi’nin sanat etkinliği düzenlemesinin yasaklandığına dair haberleri reddetti.
“Taş Atışı” adlı şarkının sözlerinde şu ifadeler yer alıyor:
“Ben bu kabilenin son şehidiyim,
Ekmek ve suyu olmayan kabilem.
Ölüm kazandı, akıl bir kez daha öldü
Ve tüm hatıralarımız savaşın rehini oldu.
Onlardan biri bana, savaşın cezasını çekenler adına
‘Şimdi neredeyiz ve neden artık bir hayatımız yok?’ diyor!”
Devrim Muhafızları’na bağlı oldukları düşünülen radikal medya organları, video klibe saldırdı ve “rezillik ve inanca ve kutsal savaş değerlerine bir saldırı” olarak nitelendirdi. Devrim Muhafızları’na yakın bir radikal gazete olan “Sobh-e No”, “Yarrahi’nin taşının hedefindeki kimdi?” başlıklı bir yazıda şu ifadelere yer verdi: “Bu tür çalışmaların tek meziyeti, bugünlerdeki müzik rutininde yeni bir pazar arayışıyla alıcıya farklı bir imaj sunmaktır. Yarrahi yoksulluğun akla galip geldiğini, bu ihtiyacın kapitalistlerin serbest piyasa politikaları lehine olduğu ve yatırımcıları hızlı kar alanlarında desteklediğine işaret etti.”
İran’daki bazı müzik uzmanları, Yarrahi’nin çalışmalarının müzikal standartlarına uygun olarak, genel ve özel lezzetler arasında bir denge bulma konusunda yetenekli olduğunu; bunun da hazırladığı her yeni eserle taraftarlarının daha da çoğalmasına neden olduğunu düşünüyor. Iraklı merhum sanatçı Nazem el-Gazali’nin “Hayyak Baba Hayyak” şarkısı, eski şarkıları yeni ritimle birleştirmenin güzel bir örneği olarak kabul ediliyor.
Şarkıcı, sanatsal ustalıkla, ülkenin güneyindeki Arapların günlük acılarını simgeleyen güneydeki toz fırtınalarına, hava kirliliğine ve boş petrol varillerine gönderme yapıyor.
Yarrahi, memleketi Ahvaz’daki son konserde, çelik şirketi işçilerinin kıyafetini giymesiyle, İran sanatına ağır bir sürpriz yaptı. Bu sembolik hareket yoluyla yetkililerden tutuklu işçilerin serbest bırakılmasını ve iki ay süren protestoların ardından çelik şirketi işçilerinin yaşam taleplerinin karşılanmasını istedi.
Reformistlere yakın olan gazeteler sanatçının cesaretini memnuniyetle karşıladı. “Shahrvand” gazetesi “Yarrahi gibi insanlara ne kadar da ihtiyacımız var” başlığı altında şu ifadelere yer verdi: “Yarrahi’nin Ahvaz konserindeki hareketi, bugünlerde halimizi iyileştiren olaylardan biri.”
Yarrahi, “Jam-e Jam” gazetesine verdiği röportajda şarkılarındaki toplumsal eğilim hakkında şunları söylemişti: “Her zaman kalbimin sesini dinlerim, içimde hissettiklerimden etkilenirim ve bazen etrafımda olanlardan etkilenirim, farklı meselelere önem veririm. Farklı konulara değinmek, fazlasıyla düşünmemi ve sorgulamamı gerektiriyor.”
Yarrahi, bir yıl önce, konserlerinden birinde, çevre ve hava kirliliğini protesto etmek için bir maske takmıştı. Karun Nehri’nin rotasının değiştirilmesine karşı Ahvaz sokaklarında gerçekleşen protestolara katılmıştı. Çevresel konulara olan ilgisi “Karun’un oğlu” olarak anılmasına neden oldu.

İran-Irak savaşını eleştiren şarkı İran’da tartışmalara yol açtı