​Suriye’de Rusya ve İran arasındaki rekabet artıyor

Şam’da dün Suriye’nin Fransızlardan bağımsızlığını kazandığı gün dolayısıyla yapılan kutlamalarda Suriye ve İran bayrakları taşındı (AFP)
Şam’da dün Suriye’nin Fransızlardan bağımsızlığını kazandığı gün dolayısıyla yapılan kutlamalarda Suriye ve İran bayrakları taşındı (AFP)
TT

​Suriye’de Rusya ve İran arasındaki rekabet artıyor

Şam’da dün Suriye’nin Fransızlardan bağımsızlığını kazandığı gün dolayısıyla yapılan kutlamalarda Suriye ve İran bayrakları taşındı (AFP)
Şam’da dün Suriye’nin Fransızlardan bağımsızlığını kazandığı gün dolayısıyla yapılan kutlamalarda Suriye ve İran bayrakları taşındı (AFP)

Doğu Guta’nın ve Suriye'nin güneyinin geri alınmasının ardından muhalif gruplara yönelik askeri operasyonlar sona erdi. Bir yandan Moskova, diğer yandan da Washington ve Ankara arasındaki uzlaşılar sonucu İdlib ve Fırat’ın doğusunda artık herhangi yeni bir gelişme yaşanmıyor. Tüm bunlara ek olarak Suriye İnsan Hakları Gözlemevi (SOHR), Suriye rejiminin kontrolü altındaki bölgelerde Rusya ve İran arasındaki “soğuk savaşın” devam ettiğini duyurdu.
SOHR’un dün yaptığı açıklamaya göre Suriye’deki askeri operasyonların sona ermesi ve askeri hareketliliğin sadece Suriye’nin kuzeyinde kara ve hava operasyonları ile sınırlı kalması nedeniyle Rusya ve İran arasındaki gerginlik sürüyor. SOHR, tarafların her birinin sahadaki gücünü dengelemek, nüfuzunu artırmak ve Suriye karar mekanizması üzerinde tek taraflı kontrol sağlamak için genel sakinlik atmosferinin avantajlarından yararlandığını aktardı.
Bir yandan İran ve sahadaki İran yanlısı milisler, diğer yandan Rusya ve onun Suriye topraklarındaki destekçileri arasında soğuk savaş yaşandığına dikkati çeken SOHR, Rusya’nın çoğu durumda Suriye karar mekanizmasında emir ve kontrol merkezindeki güçlü varlığına rağmen İran tarafına eğilim olduğuna işaret etti.
İran’ın Suriye devriminin başlangıcından bu yana Suriye topraklarında kök salmaya devam ettiğini belirten SOHR, İran milislerinin rejim güçleriyle sahada omuz omuza mücadele ettiğini ve nüfuzunu genişleterek binlerce Suriyeliyi saflarına çekmeyi başardığını vurguladı. Bu nüfuzun maddi karşılık sebebiyle değil, din ve mezhep kaygılarından kaynaklandığının altını çizen SOHR bununla birlikte zorunlu askerlik görevi yaşına gelen ancak Suriye ordusunda görev almak istemeyen gençlerin, bunun yerine İran saflarında yer aldıklarını belirtti. Tüm bu nedenlerden dolayı İranlıların kendilerini Suriye rejiminin kontrolü altındaki geniş alanlarda gerçek egemenlik sahibi olarak gördüklerini belirtti.
Buna karşılık Rusya, Türkiye ile kurduğu ittifaklar ve anlaşmalarla İran’ın ayaklarının altından halıyı çekmeye çalışıyor. Bunun son örneği Tel Rıfat’ta yaşandı. İran ve Rusya arasında Tel Rıfat konusundaki anlaşmazlığın ardından Rusya, Şam-Lazkiye Uluslararası Karayolu’nun açması karşılığında Tel Rıfat’ı Türkiye’ye devretme sözü verdi.
İran, bölgede mezhep sembolik yönden öneme sahip Şii kasabaları Zehra ve Nubul’un bulunması nedeniyle buna karşı çıktı. Bununla birlikte Suriye’nin şehirlerine nüfuz etmeye devam eden İran Araplaştırılanlar aracılığıyla daha fazla gencin ilgisini çekmeye ve İranlıların Suriyelilerin gözündeki imajını parlatmaya çalışıyor. Suriye’nin güneyi ve Deyrizor’un kırsal bölgeleri bunun en iyi kanıtı.
SOHR’un kaynaklarına göre Rusya, Suriye Demokratik Güçleri’nin (SDG) kontrolü altındaki Haseke ve diğer alanlarda İranlıların yayılmasını durduracak bir çözüm bulunması gerektiğini vurguladı.
İran ve Rusya arasındaki bu çekişme karşısında Suriye rejimi ise çaresiz. Çünkü varlığının yalnızca resmi olduğu ve Suriye'nin herhangi bir coğrafi bölgesinde etki ve kararlarını dayatamayacağı bir sır değil. İran ve Rusya, Şam, Halep, Suriye’nin merkezi ve güneyi ile Beşşar Esed rejiminin kontrolü altındaki tüm Suriye bölgelerinde birbirleriyle savaşıyorlar.
SOHR daha önce, Suriye’de siyasi, askeri ve ekonomi başta olmak üzere çeşitli şekillerde nüfuzunu yaymaya çalışan güçler arasındaki çatışmaların devam ettiğini, uluslararası tarafların barışçıl bir çözüme ulaşma yaklaşımlarını öne sürerken Suriye içindeki kontrol alanlarını genişletmeye çalıştıklarını belirtmişti. SOHR, bir yandan İran ve İran yanlısı askeri milisler, diğer yandan Rusya ve içerideki destekçileri arasında devam eden yumuşak çatışmanın Suriye çölü ve Suriye topraklarının büyük bir bölümünü savaş alanına çevirdiğine dikkat çekmişti.
İran güçlerinin saflarında gönüllü olarak yer alan Suriyelilerin sayısında ise son dönemde bir artış yaşandı. Şarku’l Avsat’ın edindiği bilgilere göre Fırat Nehri'nin batısındaki Deyrizor kırsalında bu sayı bin 385’e ulaştı. Ülkenin güneyindeki gönüllü sayısında da artış gözlemlenirken Fırat Nehri'nin batısından Suriye'nin güneyine ve İsrail işgali altındaki Golan Tepeleri sınırına kadar bu sayının 2 bin 470’e ulaştığı bildirildi.
İsrail ile Suriye arasındaki gerginliğin nisan ayı itibariyle birinci yılını tamamladığına işaret eden SOHR, gerginliği İsrail uçaklarının Suriye topraklarındaki İran ve İran yanlısı milisler ile Hizbullah noktalarını hedef alan füze ve hava saldırılarının takip ettiğini belirtti. Bu bombardımanların sonuncusu, Masyaf bölgesindeki ez-Zavi köyünde, orta menzilli füzelerin geliştirildiği bir merkezi ve Masyaf kırsalındaki Şeyh Gazban köyünde bulunan İran ve Suriye rejimi kuvvetlerine ait öncü birliklerin kampını hedef aldı. Zavi köyü 23 Temmuz 2018’de de İsrail füzelerinin hedefi olmuştu. İsrail’in Suriye topraklarında daha önce bombaladığı noktalar arasında, Halep Uluslararası Havaalanı, sanayi bölgesi, Şam Uluslararası Havaalanı çevresi, Baniyas kırsalındaki silah ve mühimmat depoları, Suriye kıyılarındaki Masyaf dağları, Hama’nın batı kırsalı, başkent Şam'ın kırsal bölgeleri ve İran Devrim Muhafızları’na bağlı bir destek merkezi var. Ayrıca Halep’in doğusundaki askeri havaalanı çevresi, Şam'ın güneybatısındaki Mezze Askeri Havaalanı, Deyrizor kırsalındaki el-Heri bölgesi, Kuneytra’nın orta ve kuzey kırsalları, Humus’un güneybatı kırsalındaki ed-Dabaa Askeri Havaalanı, Humus kırsalının doğu kesimindeki Tayfur (T4) Askeri Havaalanı çevresi de var. Yapılan açıklamalar İsrail’in 47. Tugay Komutanlığı, Hama kırsalının batısındaki Selhab kasabası, Hadar köyü yakınları, Şam'ın kırsalındaki el-Kisva bölgesi, Damir Askeri Havaalanı çevresi, Dera, Kuneytire ve Şam’ın güneybatı kırsalının birleştiği üçgen, Neyrab Askeri Havaalanı, Halep Uluslararası Havalimanı bölgeleri Hama Askeri Havaalanı ve Halep'in güney kırsalındaki İran güçlerine ait bir kamp da bulunuyor.
SOHR, İsrail’in saldırılarının gerçekleştiği bir yılı aşkın süre zarfında çeşitli noktalarda İran güçlerinden ve müttefiklerinden 146, Suriye rejim güçler ve rejim destekçisi gruplardan 58 unsurun öldüğünü belgeledi.
SOHR, Suriye’de Lübnan, Irak, Afganistan, İran ve Asya bölgesinden İran yanlısı yaklaşık 32 bin milis olduğunu, ayrıca Suriye’de savaşın başladığı 2011 yılından bu yana büyük bir çoğunluğu İran Devrim Muhafızları’na bağlı Suriyeli olmayanların oluşturduğu 8 bin 109 milisin ve en az bin 677 Hizbullah üyesinin öldüğünü tahmin ediyor.



İsrail İran'a saldırdı ... Tahran yanıt veriyor

İsrail İran'a saldırdı ... Tahran yanıt veriyor
TT

İsrail İran'a saldırdı ... Tahran yanıt veriyor

İsrail İran'a saldırdı ... Tahran yanıt veriyor

İsrail Savunma Bakanı Israel Katz  bugün (Cuma) yaptığı açıklamada, ABD Başkanı Donald Trump'ın İran'ın nükleer tesislerine yönelik yakın bir İsrail askeri saldırısı uyarısında bulunmasından kısa bir süre sonra İsrail ordusunun İran'a karşı “önleyici bir saldırı” başlattığını duyurdu.

Buna karşılık İran silahlı kuvvetleri İsrail'e karşılık vermede “sınır tanımayacaklarını” vurguladı.

Silahlı Kuvvetler Genelkurmay Başkanlığı'ndan yapılan açıklamada şöyle denildi: “Kudüs'ü işgal eden rejim tüm kırmızı çizgileri aştığına göre ... Bu suça karşılık vermenin sınırı olmayacaktır.”

Şu ana kadar yaşanan gelişmelerden bazıları...

  • Yükselen Aslan Operasyonu: Cuma günü şafak vakti İsrail, Natanz'daki Ahmedi Ruşen uranyum zenginleştirme kompleksi de dahil olmak üzere İran'daki çok sayıda nükleer ve askeri tesisin yanı sıra birçoğu suikasta kurban giden üst düzey askeri komutanların evlerine “kesin ve önleyici” saldırılar düzenledi.
  • Hedef alınan İranlı liderler: Devrim Muhafızları Komutanı Hüseyin Selami, Silahlı Kuvvetler Genelkurmay Başkanı Muhammed Bakıri ve Ortak Operasyonlar Dairesi Komutanı General Gulam Ali Raşid öldürüldü.
  • Nükleer bilim adamlarına yönelik suikastlar: Saldırılarda başta Muhammed Mehdi Tahrani ve Feridun Abbasi olmak üzere altı nükleer bilim adamı öldürüldü.
  • İran'ın tepkisi: Tahran Tel Aviv'e doğru çok sayıda füze ile karşılık verdi.

*İran Devrim Muhafızları: Füze saldırımızda ülkemizi vurmak için kullanılan İsrail askeri merkezlerini ve hava üslerini hedef aldık.

*Washington'un İran füzelerine karşı İsrail'e yardım ettiğini söyleyen ABD'li bir yetkili: “ABD'nin İsrail'i hedef alan füzelerin düşürülmesine yardımcı olduğunu teyit ediyorum” dedi.

*İsrail medyasında yer alan haberlere göre acil servisler İran'ın füze saldırısında ikisi ağır olmak üzere 40 kişinin yaralandı.

*CNN'e konuşan İsrailli yetkili şu ifadeleri kullandı: "Bakanlar Kurulu şu anda İran'ın füze saldırısına verilecek yanıtı görüşmek üzere toplanıyor."

*İsrail Savunma Bakanlığı İran'a ait onlarca hava savunma sistemi hedefinin imha edildiğini duyurdu.

*İsrail ordusu , gerekli olduğu sürece operasyonlara devam etmeye hazır olduğunu açıkladı.

*İsrail ordusu, Hemedan ve Tebriz de dahil olmak üzere İran Hava Kuvvetleri'ne ait askeri üslere saldırdığını ve imha ettiğini açıkladı.

*Trump, Washington'un bölgesel güvenlik ve istikrarın korunması amacıyla krizin çözümüne yönelik çabalara katılmaya hazır olduğunu teyit etti.

*Suudi Arabistan Nükleer Düzenleme Kurumu: Krallığın çevresi herhangi bir radyolojik sonuca karşı güvenlidir.

*Katar Emiri Trump ile telefonda görüşerek gerilimin azaltılması ve diplomatik çözümlere ulaşılması gerektiğini vurguladı.

*İran hava sahası Cumartesi gününe kadar kapalı kalacak.

*İran Televizyonu: Hava savunma sistemleri ilk kez iki İsrail F-35 savaş uçağını düşürdü.

*İran'a yönelik daha fazla saldırıda bulunma sözü veren Netanyahu yaptığı konuşmada şu ifadeleri kullandı: “Son 24 saat içinde üst düzey askeri komutanları, önde gelen nükleer bilim adamlarını, rejimin en önemli uranyum zenginleştirme tesislerini ve balistik füze cephaneliğinin büyük bir bölümünü ortadan kaldırdık. Daha fazlası gelecek... Rejim kendisine ne yapıldığını ya da ne yapılacağını bilmiyor. Hiç bu kadar savunmasız olmamıştı."

*İsrail ordusu: İran İsrail'e en az 100 roket fırlattı, bunların çoğu engellendi ya da hedefe ulaşmadı

*ABD Enerji Bakanı: Ortadoğu'daki mevcut durumun küresel enerji kaynakları üzerindeki olası etkilerini izlemek üzere Ulusal Güvenlik Konseyi ile yakın işbirliği içerisinde çalışıyoruz.

*İran , Fordo ve İsfahan tesislerinde sınırlı hasar olduğunu doğruladı.

*UAEA Genel Direktörü Rafael Grossi Güvenlik Konseyi'ni bilgilendirdi:

*Nükleer tesislerin güvenliğini teyit etmek üzere İranlı yetkililerle temas halindeyiz.

*İran, Natanz uranyum zenginleştirme tesisinin İsrail saldırılarının ilk dalgası sırasında hedef alındığını doğruladı.

*İranlı yetkililer bize Fordo ve İsfahan'daki iki nükleer tesisin saldırıya uğradığını bildirdi.

*İran'ın yüzde 60'a kadar zenginleştirilmiş uranyum ürettiği bir yer üstü tesisi imha edildi.

*Natanz'daki yeraltı zenginleştirme tesislerine yönelik bir saldırı olduğuna dair herhangi bir belirti yok ancak güç kaynağına yönelik saldırı santrifüjlere zarar vermiş olabilir.

*Sebepleri ya da koşulları ne olursa olsun nükleer tesisler asla saldırıya uğramamalıdır.

*İsrail Savunma Bakan, "İran, İsrail'deki sivil yerleşim yerlerine roket atarak kırmızı çizgileri aşmıştır. İran rejimi ağır bir bedel ödeyecektir" dedi.

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu yaptığı açıklamada şu ifadeleri kullandı, "İran rejimi her zamankinden daha zayıftır ve bu İran halkının rejime karşı durması için bir fırsattır. Netanyahu'dan İran halkına: Ben ve İsrail halkı sizinle birlikteyiz. İran'ın balistik füze cephaneliğinin büyük bir bölümünü imha ettik. İsrail, İran'a karşı tarihin en büyük askeri operasyonlarından birini başlattı. İranlıları baskıcı ve şeytani rejime karşı birleşmeye çağırıyorum."

*Suudi Arabistan Veliaht Prensi ve ABD Başkanı Ortadoğu'da güvenlik, barış ve istikrarın sağlanması için birlikte çalışmaya devam etmenin önemine vurgu yaptılar.

*Suudi Arabistan Veliaht Prensi ve ABD Başkanı itidal, gerilimi azaltma ve tüm anlaşmazlıkların diplomatik yollarla çözülmesinin önemini ele aldı.

*Suudi Arabistan Veliaht Prensi, İranlı hacıların tüm ihtiyaçlarının karşılanması ve anavatanlarına ve ailelerine güvenli bir şekilde dönmeleri için koşullar hazır olana kadar kendilerine tüm hizmetlerin sağlanması talimatı verdi.

*İran Dışişleri Bakanı Abbas Arakçi, İsrail'in askeri ve nükleer tesislere yönelik büyük saldırısının ardından ülkesinin itidal çağrılarını reddettiğini vurguladı.

*İsrail itfaiyesi İran'dan atılan roketin ardından binada mahsur kalanları kurtardı.

*İsrail itfaiyesi İran'ın füze saldırısının yol açtığı büyük olaylara müdahale ettiğini duyurdu

*İran devlet televizyonu: İsrail'e dördüncü roket dalgası fırlatıldı

*İsrail ordu sözcüsü İran medyasında yer alan bir savaş uçağının düşürüldüğü ve pilotun yakalandığı haberlerini yalanladı