عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
EL-AVSAT ÖZEL

Dürzi liderler arasında ihtilaflar sokağı da bölüyor

Dürzi liderler arasında ihtilaflar sokağı da bölüyor
TT
TT

Dürzi liderler arasında ihtilaflar sokağı da bölüyor

Dürzi liderler arasında ihtilaflar sokağı da bölüyor

Velid Canbolat liderliğindeki (Dürzi) İlerici Sosyalist Parti (İSP) yandaşları ve Cebel-i Lübnan bölgesinde Talal Arslan liderliğindeki (Dürzi) Lübnan Demokrat Partisi (LDP) yandaşları arasında geçen Pazar (30 Haziran) günü yaşanan çatışmalar, Canbolat ve Arslan aşiretleri arasında son yıllarda yaşanan şiddet içerikli ihtilafın bir parçası.
Dürziler arasında yaşanan iç çatışma, Arslan ve Canbolat aşiretleri ile de sınırlı değil. Aksine çatışmaya, Esed ve Hizbullah destekli ve geçen aylarda Arslan ile uzlaşı sağlamadan önce Dürzi liderlerle çeşitli anlaşmazlıklar yaşayan (Dürzi) Tevhid Partisi Genel Başkanı Viam Vahab da katıldı. Vahab-Arslan uzlaşısı, Canbolat’ı zayıflatıp Dürzi liderliğini paylaşmak üzere bir plan çerçevesinde sağlanmıştı.
İSP Genel Başkanı Canbolat ise Cebel-i Lübnan’da koalisyon listesi oluşturma çabaları başarısız olmasına rağmen, son seçimlerde Lübnan parlamentosundaki Dürzi sekiz sandalyenin 7’sini kazanmayı başardı. (Maruni Hristiyan) Özgür Yurtsever Hareket (ÖYH) ile koalisyon kuran Arslan ise sadece 1 sandalye elde edebildi.
Meclis'teki Blok ve İttifaklar
Ancak Arslan’ın hükümette 3 Dürzi koltuğu temsil etme çabasıyla ÖYH, “Cebel-i Lübnan garantisi” olarak bilinen bir meclis bloğu oluşturma konusunda Arslan ile anlaştı.
Sezar Ebi Halil, Mario Avn ve Ferid el-Bustani Blok'ta yer alırken, toplantılarda Mültecilerden Sorumlu Devlet Bakanı Salih el-Garib (LDP) ve Göçmen Bakanı Gassan Atallah (ÖYH) da yer aldı. Söz konusu milletvekillerinin tamamı ise Dışişleri Bakanı Cibran Basil liderliğindeki Meclis'teki Güçlü Lübnan Bloğu üyesi. Bu seçim ittifakı, bir mücadele listesi oluşturmak zorunda kalan Hafize Vahab’ı da etkiledi.
Hükümeti kurma sürecinde çok sayıda gerginlik yaşanmasının ardından Arslan, 3 Dürzi sandalyenin birini koparmayı başardı ve tercihi, bakanlığın eski hükümette (Sünni) Müstakbel Hareketi’nin paylarından biri olması dolayısıyla Bakan el-Garib oldu.
Canbolat’ı bir planla Şam ve Lübnan’daki müttefiklerinden uzaklaştırma girişimi karşısında uyarılardan sonra, son dönemde İSP milletvekilleri ve bakanları, bu girişimlerin başarısız olacağına dair iddialara rağmen tereddütlüydü. Paradoksal olarak Dürzi arenasındaki siyasi bölünme, tabanda Dürzi toplumu için geçerli.
Şeyhu'l Akl tartışması
Lübnan parlamentosunda kabul edilen yasaya göre Dürzi toplumunun resmi, meşru Dini önderi yani "Şeyhu’l Akl" Canbolat'ın da desteklediği Şeyh Naim Hasan. Arslan ve Vahab ise Şeyh Nasıruddin el-el-Garib’i Şeyhu'l Akl kabul ediyor.
Şeyh Garib’in Lübnan Meclisi tarafından onaylanan Şeyhu'l Akl yasasını “fitne yasası” olarak nitelemesiyle Arslan ve Vahab, Eylül 2018’de Birleşik Dürzi Mezhep Konseyi’ne yeni üyelerin seçimini boykot etti. Garib, “Lübnan’daki Dürzilerin çoğu, Mezhep Konseyi’nin meşruiyetini tanımıyor ve kararlarından bıkmış durumda” diyerek, İSP’ye mensup tüm adayların da başarı elde etmesine neden oldu.
Dürzi Mezhep Konseyi, Dürzi hakimler, mevcut ve eski milletvekilleri de dahil, dini organların, sektörlerin ve farklı alanlarda kuruluşların temsilcilerini içeren bir seçici kurum olarak sayılıyor. Dürzi toplumunun ve vakıflarının iş yönetimi, toplumsal, insani, kültürel ve toplumun önem gösterdiği diğer meselelerle ilgileniyor. Konsey, toplumun manevi lideri olan, Dürzi toplumunun dini lideri Şeyhu'l Akl'ı da seçiyor.
İslam-Hristiyanlık diyaloğu için Arap Grubu Başkanı ve İslam- Hristiyanlık Diyaloğu Ulusal Komitesi Üyesi Hakim Abbas el-Halebi, yaptığı açıklamada, Dürzilerin toplum içerisindeki geleneksel partizanlığının yüzlerce yıl öncesine dayandığını belirtti. Dürzi bileşenleri arasındaki siyasi pozisyonda her zaman bir çeşitlilik bulunduğunu vurgulayan Halebi, ancak aynı zamanda çatışmalar için bir tavanın da olduğunu ve böylece siyasi refah dönemlerinde, bölünme ve gerginlik durumlarında bunların üstesinden gelinebildiğini ifade etti. 
Hakim Abbas el-Halebi, Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada, “Çeşitli nedenler, sonunda Dürzi sokaklarında karşılaştığımız krize, özellikle de geçen Mayıs ayındaki seçim kampanyalarından kaynaklanan yalnızlığa neden oldu” dedi.
Dürzi parti liderleri arasındaki ihtilaflar, doğrudan Dürzi sokaklarına da yansıyor.

Daha fazlasını oku

 
 
EL-AVSAT ÖZEL

Sömürge dönemi acıları, Cezayir ile Fransa arasındaki ilişkileri ‘zehirlemeye’ devam ediyor

Cezayir’deki Fransız sömürge dönemini anlatan 1961 tarihli bir arşiv fotoğrafı (AFP)
Cezayir’deki Fransız sömürge dönemini anlatan 1961 tarihli bir arşiv fotoğrafı (AFP)
TT
TT

Sömürge dönemi acıları, Cezayir ile Fransa arasındaki ilişkileri ‘zehirlemeye’ devam ediyor

Cezayir’deki Fransız sömürge dönemini anlatan 1961 tarihli bir arşiv fotoğrafı (AFP)
Cezayir’deki Fransız sömürge dönemini anlatan 1961 tarihli bir arşiv fotoğrafı (AFP)

Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un 2017 yılında göreve gelişinden bu yana, Cezayir ile Paris arasındaki siyasi ilişkiler, Kuzey Afrika'daki en büyük ticaret ortakları olan iki ülke arasında normal ilişkilerin kurulmasını engelleyen Cezayir savaşı ve sömürge döneminde yaşanan acılar nedeniyle daha önce eşi benzeri görülmemiş bir soğukluğa tanık oluyor.
Fransa Cumhurbaşkanı Macron’un Pazar günü Fransız gazetesi Le Figaro’ya yaptığı açıklamalar, iki ülke arasındaki ‘krizi’ daha da karmaşık hale getirdi. Macron açıklamasında,  geçtiğimiz günlerde “Fransa, bizim ebedi ve geleneksel düşmanımızdır” diyen Cezayir Çalışma ve Sosyal İşler Bakanı el-Haşimi Cabub’un sözlerinin ‘kabul edilemez’ olduğunu vurguladı.  Cabub’un sözleri, Fransa'yı oldukça rahatsız ederken daha önce yaptığı bir açıklamada, ‘Fransa ile yeni bir döneme başlandığını’ söyleyen ve bu yeni başlangıcı öven Cezayir Cumhurbaşkanı Abdulmecid Tebbun için utanç kaynağı oldu.
Macron, Cezayir’de bazı kesimlerce yapılan itirazlara rağmen, Fransızlar ve Cezayirliler arasında ortak bir hafıza uzlaşısı oluşturmak istediğinin altını çizerek “Cezayir Cumhurbaşkanı Tebbun da aynı düşünceye sahip. Bazı tarafların itirazlarını hesaba katması gerektiği doğru” ifadelerini kullandı. Ortak hafıza dosyası ile ilgili çabalara değinen Fransa Cumhurbaşkanı, “Bunu inkar edecek değilim. İtiraf politikasının milletimizi daha güçlü kılacağına inanıyorum. Fransa-Cezayir sorununun arka planında bir Fransa-Fransa meselesi olduğu düşülmesin” şeklinde konuştu. Bir kesimin, Fransa’nın 1830’daki Cezayir işgalinin ‘kültürel yönleri de olduğunu’ düşündüğünü bir kesimin ise bunu istila, yağma ve katletme olarak gördüğünü söyleyen Macron, sömürge geçmişi ve bunun yansımalarının, halen Fransızlar arasında tartışmalara yol açan bir konu olduğuna işaret etti.
Macron açıklamalarını şöyle sürdürdü:
“Esasen bölünmüş hatıraları bir araya getirmedik ve homojen bir vatansever söylem inşa etmedik. Parçalanmış hatıralar, Kara Ayaklar’ın (Cezayir'de doğan ve Cezayir’in bağımsızlık savaşı sırasında ülkeden ayrılan Fransızlar) anılarıdır. Harkiler’in (Cezayir Bağımsızlık Savaşı'nda Fransa tarafında savaşan Cezayirliler) anılarıdır. Fransız ve Fransa saflarında savaşan askerlerin anılarıdır. Bağımsızlık savaşı sonrası Fransa’ya gelen Cezayirlilerin anılarıdır. Bu göçmenlerin çocuklarının anıları, çifte vatandaş olanların anılarıdır.”
Öte yandan Cezayirli Bakan Cabub’un açıklamaları Fransa ile Cezayir ilişkilerini daha da karmaşık hale getirdi. Cabub 8 Nisan’da Cezayir Meclisi’nde katıldığı bir oturumda Paris Hastaneleri Kurumu’nun geçtiğimiz yıllarda Fransa'daki yüzlerce Cezayirlinin sağlık harcamalarıyla ilgili Cezayir Sosyal Güvenlik Kurumu’nun biriken borçlarından şikâyet etmesine ilişkin konuşmasında Fransız hükümetini eleştirirken Paris Hastaneleri Kurumu’nun istediği rakamın abartılı olduğunu vurguladı.
Gözlemcilere göre Cabub, konuşmasını İslami eğilimli Barış Toplumu Hareketi’nin (MSP) lideri olarak yaptı. Cabub’un lideri olduğu MSP, Fransa Cezayir’i işgal ettiği için özür dilemedikçe ve bunun için tazminat ödemedikçe iki ülke arasında herhangi bir yakınlaşmaya şiddetle karşı çıkıyor.
Buna karşın Fransa’nın Avrupa İşlerinden Sorumlu Devlet Bakanı Clement Beaune konuya ilişkin bir açıklamasında, ülkesinin, bazı haksız suçlamaların yapıldığı açıklamalara rağmen Cezayir ile ilişkilere sakin bir atmosferin hakim olmasını istediğini söyledi.
Bu gelişme, Cezayir'in Fransız heyetindeki ‘zayıf temsili’ reddetmesi nedeniyle Fransa Başbakanı Jean Castex’in Cezayir ziyaretinin ertelendiğinin duyurulmasıyla aynı zamana denk geldi. Başbakan Castex, Cezayir'in itirazına karşın yaptığı açıklamada, Cezayir ziyareti sırasında kendisine az sayıda bakanın eşlik etmesinin nedeninin yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgınından kaynaklandığını söyledi. 
Öte yandan Cezayir Dışişleri Bakanı, geçtiğimiz hafta Fransız yetkilileri, Fransa’nın 1960'lı yıllarda Cezayir çölünde gerçekleştirdiği ‘nükleer testler için tazminat ödenmesi dosyasını daha fazla ciddiye almaya’ çağırırken bu dosya, halihazırda kriz yaşayan Fransa-Cezayir ilişkilerinde yeni bir krize kapıyı araladı. Cezayir, Fransa'yı Pasifik Okyanusu'nda bulunan Fransa Polinezyası’ndaki ve Cezayir'deki nükleer patlamalardan etkilenenlere tazminat ödenmesini öngören bir yasanın çıkarıldığı 2009 yılından bu yana nükleer deneylerden zarar gören kurbanlar için tazminat ödenmeyi ertelemekle suçluyor. Yüzlerce Cezayirli, radyasyonun çöl bölgesi sakinlerinin sağlığına, hayvanlarına ve hatta yer altı kaynak sularına verdiği zararı ispatlayan dosyalar hazırladılar. Konuyla ilgilenen insan hakları örgütleri, bu dosyaları Fransız yetkililere gönderdiler, ancak bir yanıt alamadılar.