عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
ARAP DÜNYASI

Fas Kralı: Dünya endişe verici tehlikelerle karşı karşıya

Fas Kralı 6. Muhammed (Reuters)
Fas Kralı 6. Muhammed (Reuters)
    Rabat/Şarku’l-Avsat
TT
TT

Fas Kralı: Dünya endişe verici tehlikelerle karşı karşıya

Fas Kralı 6. Muhammed (Reuters)
Fas Kralı 6. Muhammed (Reuters)

Fas Kralı 6. Muhammed, çevre ve sürdürülebilir kalkınma konularındaki sorunların dünyanın karşılaştığı en büyük zorluklar haline geldiğini söyledi. Kral Muhammed'in açıklamasında şu ifadeler kullanıldı:
“Uluslararası çalışmalar ve araştırmalar doğal kaynakların eşi benzeri görülmemiş bir tükeniş içinde olduğunu, kirlilikte çarpıcı bir artış ve küresel çevre dengesinde de derin bir bozulma meydana geldiğini gösteriyor.”
Rabat'ta dün başlayan “İslam Ülkeleri 8. Çevre Bakanları Konferansı”na katılanlara okunan Kral 6. Muhammed'in mektubunda tüm dünya ülkelerinin endişe verici bir durum ve kaçınılmaz tehlikelerle karşı karşıya olduğuna dikkat çekildi.
Fas Kültür ve İletişim Bakanı Muhammed Araj tarafından okunan mektupta Kral 6. Muhammed, siyasi ve coğrafi sınır ayırt etmeyen acil çevresel sorunların üstesinden gelmenin sadece ülkeler arasındaki sıkı iş birliği çerçevesinde yapılabileceğini söyledi. “Hiçbir ülke, gücü ve imkanları ne olursa olsun bu sorunlarla tek başına yüzleşemez” dedi. Kral ayrıca “İslam ülkeleri arasında koordinasyon ve tecrübe alışverişi” yollarını geliştirerek İslam iş birliğinin esaslarını  güçlendirmede kolektif çevresel çalışmanın önemini vurguladı.
Fas Krallığı'nın ortak bir projesi olarak “Çevre ve Sürdürülebilir Kalkınma İslam Akademisi”nin kurulması için uygulamalara başlandığını belirtti.
Proje, “doğru bilimsel düşüncenin derinleştirilmesini, mevcut ve gelecekteki çevresel sorunları ve kalkınma zorluklarıyla ilgili farkındalığın artırılmasını, yönetim, bilim ve teknoloji alanlarında yetkinleşme ve yeterliliklerin güçlendirilmesini” amaçlıyor.
Proje ayrıca İslam kültüründen yeraltı kaynaklarını kullanmak için ilham alan yaklaşımların benimsenmesini sağlarken sürdürülebilir kalkınma alanında gerekli yönlendirmeyi sağlamaya da çalışıyor.
Krallık tarafından verilen mesajda Akademi'nin performansını geliştirmek ve bu kuruluştaki rolünü aktif hale getirmek için gerekli uluslararası iş birliği mekanizmalarını kullanmasını sağlayacak bir İslam İşbirliği Teşkilatı’nın gerekliliğinin önemi de vurgulandı.
İslami Eğitim, Bilim ve Kültür Organizasyonu (ISESCO) Müdürü Salim bin Muhammed el-Malik, gezegenin ekosisteminin "kapsamlı ve yıkıcı bir tahribe uğradığını, doğal kaynakların kirlendiğini, bitkiler ve hayvanlar için yerleşim alanlarının azaldığını" söyledi.
“Çevrenin Korunmasında ve Sürdürülebilir Kalkınmada Kültürel ve Dini Faktörlerin Rolü” temasıyla gerçekleştirilen konferansın açılışında konuşan Malik, kuraklık ve doğal afetler sonucu yerinden edilen kişilerin sayısının savaş ve etnik çatışmalardan kaçan mültecilerin sayısını aştığını söyledi.
ISESCO Müdürü "Durum böyle devam ederse çoğunluğu İslam aleminden yaklaşık 700 milyon insan 2030 yılına kadar bölgelerini terk etmek zorunda kalacaklar" uyarısında bulundu. Yetkili kurumlar tarafından yayınlanan raporlara dikkat çekerek “küresel ısınma gibi iklim değişikliği ile ilgili gerçeklerin endişe verici” olduğunu vurguladı. Malik, bu durumun gerçek anlamda felaketlere ve trajedilere işaret ettiğine dikkat çekti.
ISESCO Müdürü Salim bin Muhammed el-Malik konuşmasını şöyle sürdürdü:
"Eğer küresel ısınmadan sorumlu emisyonların çoğundan büyük ülkeler sorumluysa ve bu büyük ülkeler uluslararası toplum içinde böyle bir insani meseleye dair taahhütlerini yerine getirmiyorsa uluslararası iklim anlaşmalarının faydası nedir?”
Konferans'ta, söz konusu devletler, 2015'te düzenlenen Paris İklim Zirvesi'nde üstlendikleri yasal sorumluluklardan kaçmakla suçlandı.
İslam Ülkeleri 8. Çevre Bakanları Konferansı'nda Başkan Yardımcılığı görvini üstlenen Fas Çevre ve Sürdürülebilir Kalkınma Bakanı Aziz Rabah da açıklamasında “Fas, Uluslararası örgütlerde, güney ülkelerinin iklim değişikliği konusundaki pozisyonunu açıkça ifade ederek önde gelen devletlerin de bu konudaki sorumluluğunu üstlenmektedir” dedi.  Rabah açıklamasının devamında Konferans'In Birleşmiş Milletler'in New York'taki karargahının küresel iklimin bozulmasının bir sonucu olarak tüm dünyanın karşı karşıya kaldığı büyük risklere dikkat çekmeyi amaçlayan uluslararası iklim zirvesinin toplanmasından bir gün sonra gerçekleştiğine dikkat çekti. Yeryüzünde doğanın bozulmasının “bazı uluslararası güçlerin artan çevresel zorlukların üstesinden gelmek için uluslararası sistemdeki sorumluluklarından kaçınmalarının bir sonucu olarak” ortaya çıktığını söyledi.
Rabah, ayrıca çevresel zorlukların üstesinden gelmek için İslam İşbirliği Teşkilatı'na (İİT) üye ülkeleri desteklemenin yolları ve iklim değişikliğinden kaynaklanan sorunları tartışmanın gerekliliğine dikkat çekti.
Konferansın açılış oturumunda Suudi Arabistan’ın bu yıl İslâm Aleminde Çevre Yönetimi Ödülü'nü kazananlarına da ödülleri takdim edildi.
Ödül Yüksek Komitesi Başkanı ve Suudi Arabistan Meteoroloji ve Çevre Koruma Otoritesi Başkanı Abdurrahman el-Tarıki, ödülün “Arap olmanın ötesine geçerek İslam dinin yayılması adına onaylandığını söyledi.
Tarıki, ödülün “Ortak İslami Çevre Eylemi”ne ilgiyi teşvik etmek, çevrenin korunması konusunda küresel deneyimlere kapı aralamak ve genel olarak sürdürülebilir kalkınma konularına özen göstermek” için Suudi Arabistan'ın verdiği sürekli destek çerçevesinde takdim edildiğini vurguladı.

Daha fazlasını oku

 
 
ARAP DÜNYASI

Fas’a tepki yağıyor: Z kuşağı aktivistlerine korkunç muamele

Gençlerin başını çektiği eylemlerde Fas kralı ve başbakanının istifası istenmişti (AP)
Gençlerin başını çektiği eylemlerde Fas kralı ve başbakanının istifası istenmişti (AP)
TT
TT

Fas’a tepki yağıyor: Z kuşağı aktivistlerine korkunç muamele

Gençlerin başını çektiği eylemlerde Fas kralı ve başbakanının istifası istenmişti (AP)
Gençlerin başını çektiği eylemlerde Fas kralı ve başbakanının istifası istenmişti (AP)

Fas'taki Z kuşağı protestolarında gözaltına alınan gençlere kötü muamele edilmesi tepki çekti.

Guardian'ın irtibata geçtiği aile ve avukatlar, gözaltındaki gençlerin polis merkezlerinde dövüldüğünü, saatlerce yiyecek ve su verilmeden tutulduğunu ve bazı durumlarda kendilerine zorla ifade imzalatıldığını savunuyor.

Kimliğinin paylaşılmaması şartıyla konuşan bir anne, 18 yaşındaki oğlunun protestolara katılmamasına rağmen iki aydan uzun süredir gözaltında tutulduğunu söylüyor:  

Oğlum bir eyleme bile katılmamıştı. Bir büfede yemek yerken gözaltına alındı. Tutuklanırken o kadar kötü dövüldü ki bazı dişleri kırıldı.

Anne, oğlunun polis merkezinde ifade tutanaklarını imzalamayı reddettiği için yeniden dövüldüğünü de sözlerine ekledi. 

Sivil toplum kuruluşu (STK) Fas İnsan Hakları Derneği (AMDH) de bazı kadın protestocuların taciz, hakaret ve cinsiyetçi söylemlere maruz kaldığını aktarıyor.  

Haberde, Agadir yakınlarındaki Lqliaa kasabasında 1 Ekim'de düzenlenen gösterilerde üç protestocunun güvenlik güçleri tarafından vurularak öldürüldüğü iddiası da paylaşılıyor. 

Olayda 12 yaşındaki çocuklar da dahil 14 protestocunun yaralandığı belirtiliyor. Yetkililerse bir grup eylemcinin polis karakoluna saldırdığını, ekiplerin de buna karşılık verdiğini savunuyor. 

Uluslararası Af Örgütü'ne göre şimdiye dek protestolarla bağlantılı olarak 2 bin 400'den fazla kişi hakkında hukuki işlem başlatıldı. 

AMDH, duruşmalarda avukatların bulunmadığına, soruşturmaların yetersiz yürütüldüğüne ve masumiyet karinesinin uygulanmadığına dikkat çekiyor. Onlarca kişiye 15 yıla varan hapis cezaları verildiği aktarılıyor. Çocuklar da dahil birçok göstericinin davası sürüyor.

STK'nin Marakeş şubesinden Mustapha Elfaz, "Gençlerin polis gözetiminde işkence gördüklerine dair korkunç tanıklıklar duyduk" diyor.

İnsan Hakları İzleme Örgütü'nden Ahmed Benchemsi şunları söylüyor: 

Hükümet açıkça korktu ve herhangi bir muhalefet biçimine müsamaha göstermeyecekleri yönünde güçlü bir mesaj vermek için böyle bir baskıya başvurdu.

Eylülde patlak veren eylemlerde halk, en az 11 kentte yolsuzluğu protesto etmek için sokaklara dökülmüştü.

Göstericiler, Rabat yönetiminin sağlık ve eğitimi önemsemeyip uluslararası spor organizasyonlarına para akıttığını savunuyor. İspanya ve Portekiz'le birlikte 2030 FIFA Dünya Kupası'na ev sahipliği yapmaya hazırlanan ülkede "Stadyumlar burada, hastaneler nerede?" sloganları duyulmuştu. 

Z Kuşağı 212 ve Fas Gençliğinin Sesleri gibi örgütlerin liderlik ettiği protestolar barışçıl başlasa da güvenlik güçleriyle çatışmalar nedeniyle üç kişi yaşamını yitirmiş, 600'den fazla kişi yaralanmıştı.

Independent Türkçe, Guardian, News International

ARAP DÜNYASI

İsrail gaz hamlesiyle Trump-Sisi-Netanyahu görüşmesine zemin mi hazırlıyor?

Sisi ve Netanyahu’nun 2017’de BM Genel Kurulu sırasında gerçekleştirdiği görüşmeden bir kare (Reuters)
Sisi ve Netanyahu’nun 2017’de BM Genel Kurulu sırasında gerçekleştirdiği görüşmeden bir kare (Reuters)
  • Kahire: Muhammed Mahmud
TT
  • Kahire: Muhammed Mahmud
TT

İsrail gaz hamlesiyle Trump-Sisi-Netanyahu görüşmesine zemin mi hazırlıyor?

Sisi ve Netanyahu’nun 2017’de BM Genel Kurulu sırasında gerçekleştirdiği görüşmeden bir kare (Reuters)
Sisi ve Netanyahu’nun 2017’de BM Genel Kurulu sırasında gerçekleştirdiği görüşmeden bir kare (Reuters)

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’nun aylarca beklettikten sonra Mısır ile yapılan en büyük doğal gaz anlaşmasına onay vermesi, iki lider arasında olası bir zirveye ilişkin İsrail basınında yeni iddialar doğurdu. Ancak Kahire cephesi sessizliğini koruyor.

Şarku’l Avsat’ın CNN’den aktardığı bilgilere göre Netanyahu ile Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah es-Sisi arasında ABD’de bir görüşme düzenlenmesi gündemde. Ancak sürece yakın Mısırlı bir kaynak, böyle bir buluşmanın kolay olmayacağını belirterek, “Gaz anlaşması tek başına bunu sağlamaz. İsrail’in Gazze anlaşmasını uygulamada ilerleme göstermesi ve Mısır’ın güvenliğini garanti etmesi gerekir. Bölgedeki tansiyon bitmiş değil ve ekonomik çıkar niteliğindeki bir gaz anlaşması bu durumu değiştirmez” değerlendirmesinde bulundu.

CNN’e konuşan bir İsrailli kaynak, Netanyahu’nun gaz anlaşmasına yönelik ilanının “olası Netanyahu–Sisi görüşmesi için hazırlıkların bir parçası” olduğunu aktardı.

Netanyahu’nun bu ay içinde ABD’ye giderek Başkan Donald Trump ile Florida’daki Mar-a-Lago’da görüşmesi bekleniyor. Aynı kaynaklara göre, İsrail hükümeti anlaşmaya resmi onayı aylarca geciktirdikten sonra, sonunda Trump yönetiminin baskısıyla onay verdi. Washington yönetimi, Netanyahu ile Sisi’yi bir araya getirerek bölgesel barış girişimlerini ve “İbrahim Anlaşmaları”nın kapsamını genişletmek istiyor.

Netanyahu çarşamba gecesi yaptığı televizyon konuşmasında, “İsrail tarihindeki en büyük gaz anlaşmasına onay verdim. Anlaşmanın değeri 112 milyar şekel (34.7 milyar dolar). Bunun 58 milyar şekeli (18 milyar dolar) devlet hazinesine girecek” açıklamasını yaptı ve anlaşmanın Amerikan Chevron şirketi ile İsrailli ortaklar üzerinden Mısır’a gaz ihracatını içerdiğini söyledi.

wscf
Deyr el-Belah’taki geçici Filistinli kampından bir kare (AFP)

İsrail ve Mısır, 1979’da barış anlaşması imzalamış olsa da iki lider yaklaşık on yıldır kamuoyu önünde görüşmedi. Kahire’den ise söz konusu iddialara ilişkin henüz resmi bir açıklama yapılmadı.

Mısırlı düşünür Abdülmünim Said, olası zirveye dair, “Benim için geçerli olan sadece Kahire’den gelen açıklamalardır” diyerek, gaz onayının barış sürecini canlandırıp canlandıramayacağının belirsiz olduğunu ifade etti. Said, “Bu durum sadece ekonomik bir anlaşma olarak kalabilir ve siyasi sonuç doğurmayabilir” dedi.

İsrail medyası ise iddiayı güçlendiren haberlerle çıktı. İsrail Kamu Yayın Kurumu, anlaşmanın Netanyahu ile Sisi arasında bu ay sonunda Florida’da bir görüşme ihtimalini doğurduğunu yazdı. Yedioth Ahronoth ve Kanal 12 de anlaşmanın Netanyahu–Trump–Sisi üçlü zirvesinin önünü açabileceğini aktardı; ayrıca Mısırlı tarafın, görüşmeye katılmak için anlaşma onayını şart koştuğunu belirtti.

Haberlere göre iki lider savaşın başlangıcından bu yana kamuoyuna açık şekilde konuşmadı ve taraflar arasındaki ilişkiler oldukça gergin. Kanal 12, Sisi’nin Temmuz ayında iç ve dış eleştirilere rağmen anlaşmayı kabul ettiğini, ancak İsrail hükümetinin beş ay boyunca süreci geciktirdiğini yazdı.

Aynı kaynaklara göre Mısır, Gazze’deki ateşkes sürecinde ilerleme sağlanmadan ve İsrail’in Gazze–Mısır sınır hattı olan Filadelfi Koridoru’ndan ve Nitsarim bölgesinden çekilmeden zirveye sıcak bakmıyor. Jerusalem Post da, gaz anlaşmasının üçlü zirve için gerekli siyasi tavizlerden yalnızca biri olduğunu kaydetti.

Mısırlı parlamenter Mustafa Bekri ise, gaz anlaşması ile olası liderler zirvesi arasında bağ kurulmasını reddetti. Bekri, İsrail kaynaklarından gelen iddialara itibar edilmemesi gerektiğini, esas olanın resmi Mısır tutumu olduğunu belirterek, “Mısır’ın pozisyonu nettir: Filistin halkının haklarının korunması ve Mısır’ın güvenliğinin garanti altına alınması vazgeçilmezdir” dedi.

ARAP DÜNYASI

Şam ve SDG yıl sonu yaklaşırken entegrasyon sürecini hızlandırmaya çalışıyor

Kamışlı’da gerçekleştirilen törende görüntülenen SDG unsurları (Arşiv – Reuters)
Kamışlı’da gerçekleştirilen törende görüntülenen SDG unsurları (Arşiv – Reuters)
TT
TT

Şam ve SDG yıl sonu yaklaşırken entegrasyon sürecini hızlandırmaya çalışıyor

Kamışlı’da gerçekleştirilen törende görüntülenen SDG unsurları (Arşiv – Reuters)
Kamışlı’da gerçekleştirilen törende görüntülenen SDG unsurları (Arşiv – Reuters)

Suriye hükümeti ile Ana omurgasını YPG’nin oluşturduğu Kürtlerin liderliğindeki Suriye Demokratik Güçleri (SDG) arasında yürütülen entegrasyon görüşmelerine ilişkin kaynaklar, tarafların yıl sonunda dolacak süre öncesinde tıkanan anlaşmayı ilerletmek için yoğun çaba gösterdiğini aktardı.

Şarku'l Avsat'ın sürece yakın Suriyeli, Kürt ve Batılı kaynaklardan edindiği bilgilere göre taraflar son günlerde temaslarını yoğunlaştırdı. Ancak görüşmelerdeki gecikmelerin yarattığı memnuniyetsizlik dikkat çekiyor. Kaynaklar, mevcut şartlarda anlaşmayı ileriye taşıyacak büyük bir sıçrama beklentisinin zayıf olduğunu belirtiyor.

Beş farklı kaynağa göre, geçici Suriye hükümeti, kuzeydoğu bölgesini kontrol eden Kürt güçlerine bir öneri sundu. Kaynaklar Şam yönetiminin söz konusu öneride, yaklaşık 50 bin savaşçıdan oluşan SDG’nin üç ana tümen ve daha küçük birlikler halinde yeniden yapılandırılmasına kapı araladığı bilgisini verdi.

Öneriye göre SDG, komuta zincirinin bir bölümünden vazgeçecek ve kontrol ettiği bölgeleri Suriye ordu birliklerine açacak.

Ancak kaynaklar, bu planın hayata geçip geçmeyeceğinin belirsiz olduğunu vurguladı. Birçok yetkili, yıl sonuna kısa süre kalmışken kapsamlı bir anlaşmaya varma ihtimalinin zayıf olduğunu, daha fazla müzakereye ihtiyaç duyulduğunu ifade etti.