Leonardo DiCaprio Şarku'l Avsat’a konuştu: Hollywood'da doğmamış olsaydım oyuncu olmazdım

Leonardo DiCaprio ile Brad Pitt ‘Bir Zamanlar Hollywood’da’ filminde
Leonardo DiCaprio ile Brad Pitt ‘Bir Zamanlar Hollywood’da’ filminde
TT

Leonardo DiCaprio Şarku'l Avsat’a konuştu: Hollywood'da doğmamış olsaydım oyuncu olmazdım

Leonardo DiCaprio ile Brad Pitt ‘Bir Zamanlar Hollywood’da’ filminde
Leonardo DiCaprio ile Brad Pitt ‘Bir Zamanlar Hollywood’da’ filminde

ABD’li ünlü aktör Leonardo DiCaprio ile en son 2015 yılında Diriliş (The Revenant) filminin ardından görüşmüştük. O zamandan beri köprüden çok sular aktı.
Leonardo DiCaprio, son dört yıl içinde oyuncu ve yapımcı olarak 13 farklı projede başarılar elde etti. Projelerden en sonuncusu ise Quentin Tarantino’nun yönetmenliğinde Brad Pitt ile oynadığı Bir Zamanlar Hollywood’da (Once Upon a Time ... in Hollywood) filmiydi. Film, en son düzenlenen Cannes Film Festivali’nde çok başarılı bir şekilde gösterildi.
Filmde Leonardo DiCaprio, yıldızı sönmeye başlayan bir dizi aktörü Rick Dalton’u canlandırıyor. Kariyerinin bir daha eskisi gibi olmayacağının farkında olan Rick, film sektörüne geçiş yapmak istiyor. Fakat bunun için dizilerde oynadığı kötü rollerden vazgeçmesi gerekiyor. DiCaprio, Rick’in kendisini temsil etmediğini yine de onu anlayabildiğini söylüyor. Çünkü bu durum birçok dizi aktörünün başına gelebiliyor.
Filmde aynı zamanda Brad Pitt’i de görme fırsatımız oluyor. Pitt, filmde Rick’in tehlikeli ve zor sahnelerinin çekiminde oynayan dublörü Cliff Booth’u oynuyor. Böylece film daha eğlenceli hale geliyor.
Leonardo DiCaprio'nun Şarku'l Avsat'a verdiği röportajın tamamı;
-Bir Zamanlar Hollywood’da filminde uzun yıllardır sahip olduğu şöhretiyle vedalaşıp küçük ve ikinci rollerde oynamayı kabul eden bir aktörü canlandırıyorsunuz. Böyle bir durumun sizin başınıza da geleceğinden korkuyor musunuz?

Her ne kadar kariyerim başından beri Rick karakterininkinden farklı ilerlese de hiçbir şey Rick’in benimle doğrudan bağının olduğunu düşünmemi engelleyemez. Rick, sektörde her zaman bulunan bir kişilik. Sektörü etkileyen toplumsal kültür ve gelişmelerin bir zaman sonra onu aştığını ve onun için bir tehdit oluşturduğunu keşfediyor. Bu nedenle, bu kişilik ile yollarımız farklı bile olsa ikimizin de yaşadığı endişeleri anlayabiliyorum.
- Rol için hazırlanırken aklınızda başka bir aktörün kişiliği var mıydı?
Filmin yönetmeni Quentin Tarantino kusursuz biri. B filmleri (düşük bütçeli ve kısa metrajlı filmler) hakkında her şeyi biliyor. Ben ise aksine bu tür filmleri takip etmiyor ve haklarında hiçbir şey bilmiyorum. Ama onun bildikleri sayesinde neden bahsettiğini, vizyonunu ve bu filmlerin onun üzerindeki etkisini araştırıp öğrenebiliyorum. Rick’in geçtiği yoldan geçen birçok iyi aktörün olduğunu fark ettim. Ty Hardin, Edd Byrnes ve William Shatner bunlardan bazıları. Benim ilham kaynağım olan Ralph Meeker da bu kişiler arasında. Aslında Meeker’ı önceden tanımıyordum ancak bu filmde oynamadan önce onun filmlerini izledim ve inanılmaz bir performans sergilediğini fark ettim. Quentin de onu sinemanın gelmiş geçmiş en iyi oyuncularından biri olarak görüyor.
-Yaptığınız şeyden neden memnun olmadığınızı kendinize sorduğunuz bir dönem ya da bir an oldu mu?
Tanıdığım her aktörün bu adımlardan geçtiğini düşünüyorum. Fakat çoğumuz bunu nasıl hızlıca atlatacağımızı biliyoruz. Ona kâr ettireceğini düşündüğü bir filmin ona zarar ettirdiği birini tanıyorum. Fakat bu kişi pes etmedi ve başka bir film üzerine çalışmaya başlayarak durumunu toparladı. Bu durum başkalarına da oluyor. Özellikle de çaba ve vakit harcanan bir film ekranlarda iyi sonuç vermiyor veya halk tarafından kabul görmüyorsa.
-Birkaç ay önce Cannes Film Festivali’nde otururken Brad Pitt sizden büyük bir hayranlıkla bahsetmişti. İkinizin birlikte olmasının hem sanatsal bir bütünlük ve aynı zamanda dostluk oluşturduğunu belirtmişti. Bu sefer birlikte çalışırken Pitt’i nasıl buldun?
Pitt’in söylediği çok doğru. Pitt ile film, şehir ve filmdeki olayların gerçekleştiği dönem (1969) anlayışımız tutuyor. İkimizin de yakın zamanlarda (90’larda) oyunculuğa başlamamız filmde olanları anlayıp yorumlamamızı sağladı. Filmdeki hikayenin arka planını anlamamız gerekiyordu ve bu konuda bize yönetmen Quentin yardımcı oldu. Bu yüzden çekimin ilk gününde her şeyimiz uygulamaya hazırdı.
-Rollerinizin zihinsel kısmı hazırdı…
Evet gerçekleştirmek için de hazırdık. Brad rolünde harikaydı, onunla çalışmak da öyleydi. O profesyonel ve yetenekli bir oyuncu.
-Daha önce aynı filmde çalışmamıştınız. Anca Pitt daha önce Martin Scorsese yönetmenliğinde Jack Nicholson ile oynadığınız Köstebek (Departed) filminin yapımcılarından biriydi.
Doğru. Aynı zamanda Amerikan televizyon dizisi ‘Growing Pains’de ikimiz de farklı zamanlarda oynamıştık. Pitt dizide 80’lerin sonunda oynarken ben ise 90’ların başında oynadım.
-Hollywood senin için neyi ifade ediyor?
Hollywood benim için tüm hayatımı ifade ediyor. Hollywood’da doğup büyüdüm. Aslında aktör olmamın tek nedeni Hollywood’da doğmuş olmam. Yani Iowa ya da Missouri eyaletlerinde doğmuş olsaydım aktör olmak için çantamı alıp Hollywood’a gitmeyi aklımdan bile geçirmezdim.
-Sanırım yapımcı ve yönetmenlerin yeni bir yüz arayışıyla oyunculuk yapmaya başladınız.
Evet beni törenlere götürüp bekleyen ve bir sonraki randevuyu alan annem sayesinde.
-O halde kolay olmadı.
Hayır hiç kolay olmadı.
-Peki çevreye ve iklim değişliklerine duyarlı biri olmanız konusunda neler söyleyeceksiniz? Çevreyle ilgili faaliyetler düzenleyen kuruluşlara bağış yapanlardan biri olarak yardım meblağları ile ilgileniyor musunuz?
Açıkçası bu konuda ayrıntılarla ve hesaplarla ben ilgilenmiyorum. Oyuncu ve yapımcılığımı devam ettirirken bu pek mümkün değil. Ancak bu tür konularla ilgilenen özel bir çalışanım var. Ben ise miras aldığımız çevreyi koruyup iyileştirmemiz gerektiğine inanıyorum. Bu yüzden bu tür faaliyetler konusunda çok istekliyim.
-Bir çevreci olarak dünyanın geleceği konusunda iyimser misiniz?
İyimser olmak gerçekten çok zor. Yaşamım boyunca bu konu hakkında çok düşündüm ve en sonunda bu amaca yönelik bir vakıf kurdum. Ancak daha önce olmadığı kadar zor bir dünyada yaşıyoruz ve her gün çevrenin ve insanlığın aleyhinde bir şeyler gerçekleşiyor. Amerika’nın başına gelecek yeni yönetim, çevresel risklerin farkında olur. Çevreyi kurtarmak için bir şeyler yapabilecek çok az devlet var. Avrupa, Rusya, Çin ve Hindistan gibi.
-Oyunculuk performansının insana ihanet ettiği bazı zamanlar oluyor. Diyalogları tekrarlanıyor hatalar yapılıyor ve çekimler tekrarlanıyor. Bu senin de başına geliyor mu?
Tanıdığım her oyuncu bunu yaşamıştır. Ben de böyle bir şey yaşadım. Çok yorgundum ve repliğimi söylemeye çalışırken tökezledim ve ağzımdan anlaşılmayan bir şeyler çıktı (gülüyor).
-Bir Zamanlar Hollywood’da filmi, hippilerin dönemini ele alıyor. Onları sokaklarda, bahçelerde görürdünüz ve ‘Woodstock Festivali’ gibi konserler düzenlerlerdi. Siz de bu ortamı soludunuz mu?
Evet böyle bir dönemde yaşadım. Filmin geçtiği dönemden 5 sene sonra, 1973’te doğdum. Babam da bir hippiydi. Size bununla alakalı bir hikaye anlatacağım. Filmin çekimlerinde Hollywood Bulvarı’nı 60’ların tarzıyla düzenledik, oyunculara o dönemin kıyafetlerini giydirip sokakta gezinmelerini istedik. Sahne çekilirken Brad ve ben arabadaydık. Ben oyuncuların arasında babamı görünce “Hey! O kişi babam değil mi?” dedim ama Brad bana inanmadı. Hatta alaycı bir şekilde “Hippi kıyafeti giyip konuk oyuncu olarak oynuyor öyle mi?” dedi. Ben de babamın hep öyle giyindiğini söyledim. Bana inandı mı bilmiyorum ama babam orada o caddedeydi.
-Filmde oynadığınız karakter Rick, başarısına yeniden kavuşmak için İtalya’ya başvurmayı düşünmek zorunda kaldı. O dönemde Clint Eastwood da dâhil olmak üzere birçok oyuncu bunu yapıyordu.
Fakat Clint Eastwood, sinema sektöründe çok başarılı olamadı. O, televizyon dizisi ‘Rawhide’ (Dolu Dizgin) sebebiyle İtalya’ya gitti. Rick ise doğrudan sinemaya geçti. Ancak ikisi arasında kesişen bir nokta var. O dönem, Hollywood’daki oyunculuklarını İtalyan filmleri üzerine inşa eden birçoğunun yeniden parlayışına şahit oldu.
-Clint Eastwood, yönetmenlik yapıyor öyle değil mi?
Evet. ‘The Ballad of Richard Jewell’ filminin yönetmenliğini yaptı. Film, bir terör saldırısında onlarca insanın hayatını kurtarmasına rağmen terörist olduğu düşünülen bir adamın konusunu ele alıyor.
-Clint Eastwood’un oyunculuğu ya da yönetmenliği hakkında ne düşünüyorsunuz?
Clint, şüphesiz en önde gelenlerdendir. Onun bir ikon olduğunu ve eski Hollywood’cuların sonuncusu olduğunu söyleyebilirim. İlginçtir ki hala aktif olarak film çekiyor. Onun nerdeyse tüm filmlerini izledim. Onun her filmini hatta bazı filmlerini iki kez izledim. Onu bir oyuncu ya da bir yapımcı olarak görmek her seferinde çok hoşuma gitti. O bir kahramandır.



Darfur Bölgesi Valisi Minawi Al-Majalla’ya konuştu (1): 15 Nisan’da tanık olduklarım bunlar… Hamideti, HDK üyelerini savaştan bir ay önce Hartum'a taşıdı

Sudan Kurtuluş Hareketi lideri Mini Arko Minawi’nin 2019 yılında çekilmiş bir fotoğrafı (AFP)
Sudan Kurtuluş Hareketi lideri Mini Arko Minawi’nin 2019 yılında çekilmiş bir fotoğrafı (AFP)
TT

Darfur Bölgesi Valisi Minawi Al-Majalla’ya konuştu (1): 15 Nisan’da tanık olduklarım bunlar… Hamideti, HDK üyelerini savaştan bir ay önce Hartum'a taşıdı

Sudan Kurtuluş Hareketi lideri Mini Arko Minawi’nin 2019 yılında çekilmiş bir fotoğrafı (AFP)
Sudan Kurtuluş Hareketi lideri Mini Arko Minawi’nin 2019 yılında çekilmiş bir fotoğrafı (AFP)

Sudan sahnesinin önemli isimlerinden biri olan Mini Arko Minawi, yalnızca Darfur Bölgesi’nin mevcut valisi değil, aynı zamanda bölgede faaliyet gösteren Sudan Kurtuluş Hareketi’nin de lideri. Minawi, Sudan'da 2019 yılının nisan ayında eski Sudan Cumhurbaşkanı Ömer el-Beşir rejiminin düşmesini sağlayan ‘Aralık Devrimi’nin başarıya ulaşmasının ardından, 2020 yılı sonlarında Cuba Barış Anlaşması'nın imzalanması sonrası hükümete katıldı. Minawi’nin Sudan Ordu Komutanı Orgeneral Abdulfettah el-Burhan ile ilişkileri, HDK Komutanı Orgeneral Muhammed Hamdan Dagalu (Hamideti) ile yaşadığı anlaşmazlıklar ve son yıllarda ülkede yaşanan dönüşümlerin içinde yer alması, tanık olduklarını anlatmasını önemli hale getiriyor.

Al-Majalla, Minawi ile Sudan'daki son durum ve Hamideti’nin ‘iki general (Burhan ve Dagalu) arasındaki savaşın’ başladığı 15 Nisan 2023 tarihinden bir ay önce komutasındaki HDK’yı ve ağır mühimmatlarını Hartum'a nakletmesine ve öncesinde iki generallin birlikte eski Başbakan Abdullah Hamduk hükümetine yaptıkları darbeye ilişkin gözlemleriyle ilgili kapsamlı bir röportaj gerçekleştirdi.

Şarku’l Avsat’ın Al-Majalla’dan aktardığı röportajda, Minawi, 15 Nisan’da savaşın durdurulması için son dakika çabalarında oynadığı rolünden bahsederken o gün Hamideti'nin Hartum'daki konutuna doğru yola çıktığı sırada Hamideti’nin kendisine, Sudan Silahlı Kuvvetleri Genel Komutanlığı’nın ve Ordu Komutanı Orgeneral Burhan’ın kaldığı yerin bulunduğu ve yoğun çatışmaların yaşandığı Matar Mahallesi'nde olduğundan ateş hattında bulunduğu ve yoğun çatışmalar yaşandığı için konutuna gelmemesini söylediğini anlattı. Minavi, iki general arasındaki bu savaşın artık kontrolden çıktığını iki hafta sonra anladığını söyledi.

Hamideti komutasındaki HDK tarafından işgal edilen Darfur’daki saha koşullarından, Rus paralı asker grubu Wagner güçleriyle ilişkisinden ve Sudan'daki altın maden rezervi arayışlarından söz eden Minawi, HDK'nın operasyon odalarında yabancı subayların olduğunu vurguladı.

Özgürlük ve Değişim Güçleri (ÖDG) Merkez Konseyi’ni eleştiren Minawi, “Sudan Silahlı Kuvvetleri ile HDK’nın arasını açtılar. HDK Komutanı’nı askeri adım atmaya ikna eden de onlardı. Çok basit bir hesap yaptılar. Birkaç saat içinde darbe olacak, ardından her şey sona erecekti. Sonra ÖDG-Merkez Konseyi'ndeki kardeşlerimiz, rakiplerini tasfiye edecek ve bazı ülkelerin korumasında sınırsız gücün tadını çıkaracaklardı” diye konuştu. Minawi, “Hamideti ve Hamduk aynı düzenin iki kanadı” ifadelerini kullandı.

İşte Darfur Bölgesi Valisi ve Sudan Kurtuluş Hareketi lideri Mini Arko Minawi ile Zoom uygulaması üzerinden yaptığımız röportajın birinci bölümü:

*Öncelikle 15 Nisan 2023 günü neredeydiniz? O gün ne oldu?

O gün (15 Nisan), bir süre önce geldiğim Hartum'daydım ve çatışmaların başlamasından sonra yaklaşık iki hafta orada kalmaya devam ettim.

*O güne geri dönebilir miyiz? Neredeydiniz, neler yaşandı? Özellikle askeri düzeyde ne oldu? O gün Sudan Ordu Komutanı Orgeneral Abdulfettah el-Burhan ile ya da HDK Komutanı Orgeneral Muhammed Hamdan Dagalu ile temas kurdunuz mu?

15 Nisan’dan bahsetmeden önce, anlatmaya biraz öncesinden başlamamız gerekiyor. Çünkü HDK’nın, 15 Nisan öncesi özellikle Darfur’dan ve komşu ülkelerden başkent Hartum’a personel taşıdığını gözlemledik. Bundan tam bir ay önce 14 Mart'ta Hartum'dan Darfur'a yaklaşık bin 200 kilometre uzunluğunda bir rotaya doğru gidiyordum. Yol boyunca üç günlük yolculuğumda her biri 150 ile 200 arasında HDK mensubunu taşıyan araçlar ve kamyonetlerin Hartum'a doğru ilerlediklerine net bir şekilde tanık oldum. Bizzat Darfur'dan Hartum'a giden ve Sudan dışındaki ülkelerden de Darfur üzerinden savaşçı taşıyan 67 kamyon saydım.

FOTO: Sudan Ordu Komutanı Orgeneral Abdulfettah el-Burhan (ortada) ve HDK Komutanı Orgeneral Muhammed Hamdan Dagalu (ortada sol), askeri darbeden kaynaklanan krizin sona erdirilmesine yönelik Hartum’da sivil liderlerle birlikte bir ön anlaşmanın imzalandığı törene katıldılar, 5 Aralık 2022 (AFP)
Sudan Ordu Komutanı Orgeneral Abdulfettah el-Burhan (ortada) ve HDK Komutanı Orgeneral Muhammed Hamdan Dagalu (ortada sol), askeri darbeden kaynaklanan krizin sona erdirilmesine yönelik Hartum’da sivil liderlerle birlikte bir ön anlaşmanın imzalandığı törene katıldılar, 5 Aralık 2022 (AFP)

*Bir ay önce mi?

Evet, savaşın başlamasından tam bir ay önceydi. Ayrıca (Kuzey) Darfur'un yönetim şehri el Faşir'e giderken şehrin girişinde Hartum'a nakledilmeyi bekleyen HDK üyeleri olduğunu gördüm. Sayıları çok fazlaydı. Yedi binden fazla HDK mensubu kendilerini Hartum'a taşıyacal kamyonları ve nakliye araçlarını bekliyordu.

*O sıra Hartum'a nasıl bir atmosfer hakimdi?

Tüm huzursuzluklara, özellikle ordu ile HDK arasında yaşanan sorunlara ve bu sorunların daha sonra savaşın çerçevesi haline gelen, Çerçeve Anlaşmasının imzalanması sonrasında geliştiğine tanık oldum. Eğer ordu ile HDK savaşmasaydı, o anlaşmayı imzalamayı reddeden siyasi hareketlerle ve güçlerle savaşacaklardı. Böyle bir durumda, ordu ile HDK güçlerini birleştirebilirlerdi. Ancak bu savaşın arkasında, bazıları arkadaşım olan ÖDG-Merkez Konseyi’nden isimler vardı.

Eğer HDK ile ordu savaşmasaydı, anlaşmayı imzalamayı reddeden siyasi hareketlerle ve güçlerle savaşacaklardı.

*Yani bu, savaşın ayak seslerini duyduğunuz ve aslında iki general arasındaki savaşın kaçınılmaz olduğunu düşündüğünüz anlamına mı geliyor?

Savaş öncesindeki tüm işaretler savaşın yaklaştığını ve kanlı ya da kansız bir darbenin olabileceğini gösteriyordu. Hartum'da bir yılı aşkın bir süre yaptığımız gözlemler ve Hartum'da bulunduğumuz dönemde tespit ettiğimiz göstergeler, böyle bir durumun yaklaştığını işaret ediyordu. Bu işin planlayıcılarının ve sorumlularının tamamı, açıkça ve tüm delilleriyle ÖDG-Merkez Konseyi'ndeki kardeşlerimizdi. Ordu ile HDK’nın arasını açtılar. HDK Komutanı’nı askeri adım atmaya ikna eden de onlardı. Çok basit bir hesap yaptılar. Birkaç saat içinde darbe olacak, ardından her şey sona erecekti. Sonra ÖDG-Merkez Konseyi'ndeki kardeşlerimiz, rakiplerini tasfiye edecek ve diplomatik bir kucaklaşma olarak gördükleri bazı ülkelerin koruması altında sınırsız gücün tadını çıkaracaklardı.” 

*Tüm bunların arkasında ÖDG’nin olduğuna mı inanıyorsunuz?

ÖDG, tasfiye listelerinin hazırlanmasına kadar tüm süreçlerde yer aldı.14 Nisan’ı 15 Nisan’a bağlayan son dakikalarda Hartum'da, cumhurbaşkanlığı konutundaydım. Onlar da Burhan'la birlikteydiler. Saat biri çeyrek geçe Burhan’ın yanından ayrılarak Hamideti’nin yanına gittiler. Darbeci rollerini ve iktidarı ele geçirme yönündeki kötü niyetlerini örtbas etmenin zamanı gelmişti. Biz de buna şahidiyiz. Yalnız değildim, hatta bazılarımız durumu sakinleştirmeye ve onların 'sıfır saatine' ulaşmak için yaptıkları düzenlemeleri engellemeye çalışıyorlardı.

*O güne dönecek olursak, Hamideti ile Burhan arasında ÖDG üyelerinin katıldığı bir toplantı yapıldığı biliniyor. Siz de o toplantıda mıydınız?

Ben o toplantıya katılmadım ama toplantıya ÖDG'nin tamamı değil, ÖDG - Merkez Konseyi kanadı katıldı. Burhan ile Hemedti arasında ÖDG - Merkez Konseyi’nin katıldığı çok sayıda görüşme oldu. Bu görüşmeler, darbe düşünülmeden önce yapılmıştı. Sessiz kalmış olabilirler, ama geçiş sürecine gerçek dokunuşlar yapmak isteyen ÖDG - Demokratik Blok kanadı ve Sudanlı diğer siyasi güçleri tasfiye etmeye yönelik komploların konuşulduğu toplantılar olduğu da bir gerçek.

Bu yüzden çoğunlukla bir arada olunsa da özellikle son dakikalarda ve son 72 saatte ÖDG üyelerinin çoğu Burhan ve Hamideti arasında mekik dokudular. Dr. Cibril İbrahim, Malik Agar ve Muhammed İsa Aliyu, hatta Abdullah Masar ve Dr. Taceddin Said gibi bazen orada olup bazen olmayan bazı isimlerle birlikte sakinleştirme ve olacakları engelleme girişimimizi sürdürüyorduk. Gayretli bir girişime öncülük ediyorduk. Gerçek anlamda iyi niyetle yapılan bir girişimdi. Girişimi bizi yanına çağıran ve bu girişime dahil eden General (Şemseddin) el-Kabaşi başlattı. Bizden duruma müdahale etmemizi istedi. Biz de onun isteği üzerine müdahale ettik.

*Ancak girişim başarısızlıkla sonuçlandı ve savaş patlak verdi, değil mi?

Girişim sırasında 15 Nisan günü saat dokuzda ilk kurşun sıkıldı. Benim ayarladığım randevuya göre Sayın Hamideti ile konutunda görüşmemiz gerekiyordu. Çatışmalar sırasında Menşiye’deki evimden Hamideti’nin Sudan Silahlı Kuvvetleri Genel Komutanlığı’ndaki konutuna giderken onu aradım. Bana çatışmaların yoğunlaştığını ve zarar görebileceğimi öne sürerek konutuna gitmememi istedi. Nitekim evine girmek ısrar ettim ama giremedim, hatta Genel Komutanlığın kapısına kadar ulaştım. Ancak çatışmalar vardı. Her yerden mermi sesleri geliyordu ve ben de geri döndüm. Oysa onunla konutunda görüşmeye kararlıydım. Ancak o sırada konuttan çıktığından haberim yoktu.

FOTO: Hamideti ve Minawi, ülkedeki başlıca beş isyancı grupla barış anlaşması imzaladıktan sonra tokalaşırken, 31 Ağustos 2020 (Reuters)
Hamideti ve Minawi, ülkedeki başlıca beş isyancı grupla barış anlaşması imzaladıktan sonra tokalaşırken, 31 Ağustos 2020 (Reuters)

*Siz onun konutuna giderken Hamideti sizinle telefonda konuşuyordu. Peki, size ne söyledi?

Benimle Menşiye’den onun Genel Komutanlık’taki konutuna gittiğim sırada telefonda konuştu.

*Size ne söyledi?

Benden, Sudan Silahlı Kuvvetleri Genel Komutanlığı’nın ve Ordu Komutanı Orgeneral Burhan’ın kaldığı yerin bulunduğu ve yoğun çatışmaların yaşandığı Matar Mahallesi'nde olduğundan ateş hattında olduğu ve yoğun çatışmalar yaşandığı için konutuna gitmememi istedi. Ancak daha sonra o sıra konutunda olmadığını öğrendim.

Çatışmaların başlamasından iki hafta sonra durumun kontrolden çıktığını anladım.

*Bu, Hamideti ile aranızdaki son görüşme miydi?

Hayır. Savaş sırasında da temasa geçtik. Birinci ve ikinci günden itibaren, hatta konutuna giremeyip saat 12 civarında eve geri döndüğümde bile onu aradım. Çalışmalar, çatışmaların başlamasından iki hafta sonrasına kadar devam etti.

*Darfur Bölgesi Valisi ve askeri ve siyasi bir lider olarak Burhan ve Hamideti ile konuşarak savaşın durdurulması için çaba sarf ettiniz. Çatışmaların kontrolden çıktığını ne zaman anladınız?

Çatışmaların başlamasının ikinci haftasında işlerin kontrolden çıktığını anladım. Çatışmalar başlarda sadece askeri bölgelerde yaşanıyordu. Ancak çatışmaların ikinci haftasında HDK üyeleri evlere girip kendilerine esirler aramaya başladılar. Bu da savaşın başlangıcı oldu. Mayıs ayı sonlarında Darfur'un batısındaki el-Cenine ve Murni'de çok büyük bir kaosun yaşandığı çatışmaların, savaştan ziyade etnik ve kabilesel tasfiye girişimleri olduğu anlaşıldı.

FOTO: Hartum’da HDK ile ordu arasındaki çatışmalar sırasında düzenlenen hava saldırısının ardından binaların üzerinden yükselen dumanlar, 1 Mayıs 2023 (Reuters)
Hartum’da HDK ile ordu arasındaki çatışmalar sırasında düzenlenen hava saldırısının ardından binaların üzerinden yükselen dumanlar, 1 Mayıs 2023 (Reuters)

HDK, haziran ayı başlarında Kuzey Darfur'a girdiğinde oradaydım. Çatışmalar başladı. Bölgenin önde gelen kabilelerinin reislerinin, ileri gelenlerinin ve topluluklarının yanı sıra, bireylerini de hedef alan etnik tasfiyeler gerçekleşti. Tüm bunlar, savaşın ordu ile HDK arasında olmaktan ziyade kontrolden çıkmaya başladığının ve Sudanlıların zarar göreceğinin çok açık göstergeleriydi.

*Röportajın “Darfur Bölgesi Valisi Minawi Al-Majalla’ya konuştu (2): Sudan’ın bölünmesini oldubittiye getirmek istiyorlar… HDK'nın operasyon odalarında yabancı subaylar var” başlıklı ikinci bölümü yarın yayında.