عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
EL-AVSAT ÖZEL

Analiz: Türkiye'nin Suriye operasyonu, Ortadoğu'da Rus etkisini güçlendirmek adına Putin için bir fırsat

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin (Arşiv-Reuters)
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin (Arşiv-Reuters)
    Beyrut/Şarku’l Avsat
TT
TT

Analiz: Türkiye'nin Suriye operasyonu, Ortadoğu'da Rus etkisini güçlendirmek adına Putin için bir fırsat

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin (Arşiv-Reuters)
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin (Arşiv-Reuters)

Kremlin’deki yetkililer, Türkiye’nin Suriye’nin kuzeyine yönelik başlattığı operasyonu ABD’nin bölgeden geri çekilmesi ile Rusya için bir fırsat olarak görürken, sürecin devam etmesi halinde Rus diplomasisine yönelik risklerin artabileceğini de ifade ettiler.
Kaynaklar, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Suriye’nin kuzeyine askeri harekât emri vermeden önce ABD ile gerçekleştirilen telefon görüşmesinin ardından, Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed’in müttefiki olan Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in, saldırının süresi ve kapsamının sınırlı olabileceğini umduğunu söyledi.
Rusya Federasyon Konseyi Dış İlişkiler Komitesi Başkan Yardımcısı Andrey Klimov konu ile ilgili yaptığı açıklamada, “Operasyon ne kadar erken biterse herkes için o kadar iyi olacak” dedi. Bu konu Rusya için hassas. Zira Esed’in 8 yıldır süren savaşta kaybettiği tüm bölgeleri geri almak adına hava gücünü kullanma sözü veren Rusya, sürekli olarak Suriye’nin toprak bütünlüğünü vurguluyor.
Rusya, Suriye Anayasa Komitesi’nin oluşturulması ve barışçıl bir çözüme ulaşmak için Türkiye ve İran ile birlikte çalışırken, aynı zamanda savaşta da Suriye’ye güçlü bir askeri destek veriyor.
Eleştirmenler, Esed’i meşrulaştırmak ve Suriye’yi yeniden inşa etmek için Avrupa Birliği (AB) ve Körfez’den fon alabilmek adına siyasi bir çözüm üretmeye çalışan Moskova’nın çabalarını sahte çabalar olarak değerlendiriyor.
Bu çabalardaki başarı, 2015’ten bu yana Ortadoğu’da yeni bir etki yaratan Rusya’nın Suriye’ye nüfuz etmesinde görüldü. ABD’nin kendisini bölgeden uzaklaştırması ile birlikte artık Rusya, bu etkisini genişletme konusunda her zamankinden daha istekli.
ABD Başkanı Donald Trump geçtiğimiz hafta Suriye’nin kuzeyindeki ABD askerlerini geri çekme kararı alırken, bu durum Türkiye’nin bölgede operasyon yapmasının önünü açtı. Atılan bu adım DEAŞ’ın yenilgisine katkı sağlayan Kürtleri takdir eden ABD Kongresi’ndeki Cumhuriyetçi ve Demokratların eleştirisine sebep oldu.
Ankara, Türk topraklarında terör faaliyetleri yürüten PKK ile bağlantısı nedeniyle YPG’yi de terörist bir grup olarak görüyor.
Bu kapsamda bölgeye operasyon başlatan Türkiye’nin harekâtının uzun sürmesi yâda Trump’ın uyarılarına rağmen sınırlarından çıkması, Kremlin’in çabalarını engelleyebilir.
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in Yardımcısı Yuri Ushakov dün yaptığı açıklamada, “Rusya, Türkiye'nin güvenlik endişelerini anlıyor, ancak taraflar itidalli olmalı. Suriye'nin egemenliği ve bütünlüğüne saygı duyulmalı, kuzeydoğu Suriye'deki durum endişe kaynağı” ifadelerini kullandı.
Ushakov, Moskova’nın da desteği ile 29 Ekim’de Suriye Anayasa Komitesi’nin ilk toplantısının önemli olduğunu ifade ederken, operasyonda sivillerin zarar görmesi durumunda Kremlin’in buna tepki göstereceğini ifade etti.
Arabuluculuk
Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov dün yaptığı açıklamada, ülkesinin uzun süredir devam eden Suriye ihtilafında taraflar arasında arabulucu olmaya hazır olduğunu söyledi.
Şam yönetimi ile Kürt gruplar arasında temasları güçlendirmeye çalışacaklarını söyleyen Lavrov, “Moskova, Suriye resmi temsilcileri ve Kürt örgüt temsilcilerinin bu süreçte Rusya’nın tüm taraflarla iyi ilişkilerini kullanacağını düşünüyor. Ne yapacağımıza bakacağız” dedi.
Londra’daki Chatham House Enstitüsü'nden araştırmacı Mathieu Boulegue, Rusya’nın İsrail, İran, Kürt güçleri, Türkiye ve Esed olsun herkes ile iletişimi olan tek oyuncu olduğuna değindi.
Bu durumu jeopolitik sahnede Putin için büyük bir zaferi temsil ediyor.
Rusya Uluslararası İlişkiler Konseyi (RIAC) Genel Müdürü Andrei Kortunov, bölgedeki taraflarla etkin görüşmelerin gerçekleşmesi halinde bu durumdan Rusya’nın büyük bir siyasi zafer kazanacağını belirtti.
Kortuno açıklamasında, “Putin, ABD’nin bunu başaramayacağını söyleyebilir, ancak biz yapabiliriz. Bu durum, çatışmaya yaklaşımınızla alakalı bir durum” ifadelerini kullandı
Eski bir Rus diplomat olan Vladimir Frolov, Türkiye’nin operasyonun Suriye içindeki 30 kilometrelik güvenli bölge ile sınırlı olması halinde Rusya’nın bu durumdan memnun olacağını ifade etti.
Frolov açıklamasında, Rusya’nın Suriye’deki gelişmiş hava sistemleri konuşlandırması ve hava üssünün olması sebebi ile Türkiye’nin ilerlemesinin durdurulabileceğini dile getirdi.
Frolov açıklamasına, “Rusya, Suriye’nin hava sahasını kontrol ediyor… Türkiye’nin uçakları hali hazırda Moskova’nın izniyle uçuyor” dedi.

Daha fazlasını oku

 
 
EL-AVSAT ÖZEL

Emperyal proje uğruna ulus devletlerin içeriden işgali

Irak’ın 1 buçuk milyondan oluşan eğitimli bir askeri kuvveti varken Haşdi Şabi’ye ihtiyacı var mı? (Reuters)
Irak’ın 1 buçuk milyondan oluşan eğitimli bir askeri kuvveti varken Haşdi Şabi’ye ihtiyacı var mı? (Reuters)
TT
TT

Emperyal proje uğruna ulus devletlerin içeriden işgali

Irak’ın 1 buçuk milyondan oluşan eğitimli bir askeri kuvveti varken Haşdi Şabi’ye ihtiyacı var mı? (Reuters)
Irak’ın 1 buçuk milyondan oluşan eğitimli bir askeri kuvveti varken Haşdi Şabi’ye ihtiyacı var mı? (Reuters)

Refik Huri
Irak'ta ulus devlet projesi dışında bir çözüm yok. Bu projenin karşısında büyük engeller duruyor. Geleneksel yapı ve bunun devlet seviyesinin altında projelerde istihdam edilmesi, Irak’ı emperyal projesinin bir parçası haline getirmek isteyen bölgesel planla bağlantılı engeller.
Ulus devlete inanan ve onun için çalışan Başbakan Mustafa el-Kazimi'nin zorlanmadan, zaman ve emek vermeden, yeni nesle, “Ekim Devrimi” nesline güvenmeden bu engelleri aşması kolay değil.
Durum epey kompleksli ve yargı üzerinde bile baskı var. Nitekim Haşdi Şabi’nin askeri geçit törenleri ortasında yargı, Kerbela’da aktivistlere suikast düzenlemekle itham edilen Haşdi Şabi’nin Enbar Operasyonlar Komutanı Kasım Muslih’i serbest bıraktı. Kazimi’nin dediği gibi, Musul’un DEAŞ’ın eline düşmesinin arkasında nasıl ki “yanlış gidişat” yer alıyorsa, DEAŞ’ın coğrafi kontrolü sonrası evreyi organize eden negatif gidişat da Irak’ın çöküşüne yol açabilir.
Devlete meydan okuyan ve devletin güvenliğine karşı tehlikeli uygulamaları olan Haşdi Şabi ile mücadelede Kazimi'nin sonuna kadar gitmesini neyin engellediği kimsenin meçhulü değil. Yine Başbakan'ın, Şii dini mercii Ayetullah Ali es-Sistani'nin Musul'dan Bağdat'a yönelmeye hazırlanan DEAŞ'a karşı koymak için verdiği "Cihad Fetvası”nın 7’inci yıldönümünde yaptığı konuşmada, resmin tamamını çizmesi beklenmiyordu.
Kazimi, Haşdi Şabi’nin “canavarı durdurmak” için harcadığı çabaları övdü ve dini merciinin; “Fetvanın ulusal olmayan projeler çıkarına siyasi ve ekonomik olarak istismar edilmesine” yönelik uyarılarını tekrar etmekle yetindi. Kazimi’nin; “Silahlı kuvvetleri destekleyerek ve performansını ulusal askeri kurallara göre kontrol ederek yanlış gidişatı düzeltmeye ve ülkeyi doğru çizgiye getirmeye” çalışmanın altını çizmesi de doğaldı.
DEAŞ Hilafeti’ne karşı mücadelede bir “gereklilik” olan Haşdi Şabi, DEAŞ’a karşı zaferin  ardından Irak için “zararlı” olmaya başladı.
Bağdat’taki Yeşil Bölge ve havalimanlarının yanı sıra ABD kuvvetlerini içeren askeri üslere roketler ve insansız hava araçları ile saldırılar düzenlemeye devam ediyor. Son olarak Asaib Ehli'l Hak örgütünün lideri, roket saldırıları ortasında ABD kuvvetlerine karşı savaş kararının alındığını deklare etti.
Bu, elbette eğitim ve bilgi alanları başta olmak üzere ihtiyaç duyulan hizmetlerin yanı sıra kuvvetlerin çekilmesi konularını ABD ile müzakere eden hükümetin kararı değil. ABD’nin nükleer dosyayla ilgili müzakereler sırasında kendisinden bölgesel etkisini sınırlama ve “istikrar bozucu davranışlarını” durdurma talebine karşılık, ABD'yi güçlerini “Batı Asya”dan çekmeye zorlayarak denklemi tersine çevirmek isteyen İran'ın kararı.
Bu karar, Arap ülkelerini kontrol etmek, ulus devlet projelerini fıkhi bir ad taşıyan emperyal bir proje lehine sona erdirmek amacıyla bu ülkelerin ordularına alternatif askeri kuvvetler oluşturmaya dönük geniş stratejinin bir parçası.
Gerçekler konuşuyor; Cihad Fetvası’ndan 7 yıl sonraki sahne, Haşdi Şabi’nin Necef'e bağlı "dini mercii Haşdi Şabisi" ve Velayet-i Fakih'e bağlı "Velayet Haşdi Şabisi" olarak ikiye bölünmüş olduğunu gösteriyor.
Velayet-i Fakih’e bağlı Haşdi Şabi, Hizbullah Tugaylarının öldürülen lideri Mehdi Mühendis’in belirttiği gibi bir “ümmet ve mercii projesi”.
Bir diğer lider de; “Biz Velayet-i Fakih’e bağlıyız ve onun dışında hiç kimseden emir almayız” demişti.
Haşdi Şabi’nin meşru ve kanunen silahlı kuvvetler başkomutanlığına, bir komuta zincirine bağlı olması, kadrolu ve maaşlı olması durumu değiştirmiyor. Bu durum, Lübnan’daki Hizbullah ve Suriye’deki birçok milis grubu gibi İran’ın tesis ettiği, finanse ettiği ve silahlandırdığı milisler, Yemen’de desteklediği ve silahlandırdığı Husi Ensarullah örgütü için de geçerli.
Bu grupların tamamı bulundukları ülkelerde iktidarı kontrol ediyor ve sadece Devrim Muhafızlarının direktiflerine uyuyorlar. Yemen’de Husilerin yaptığı gibi meşruiyete karşı darbeler gerçekleştiriyorlar. Bunlar her şeyden önce, bir dini grubun tamamını arkasında toplamaya çalışan mezhepçi milis gruplar.
Uluslararası ve bölgesel güçler arasında, Mollalar Cumhuriyeti gibi projesi için savaşacak ve onu savunacak milis grupları olan kimse yok. ABD, Rusya, Türkiye ve İsrail işgal için ordularını, içeriden ve dışarıdan paralı askerler kullanıyorlar. İran’a gelince, Yemen, Irak, Suriye ve Lübnan'ı bu ülkelerin evlatlarından oluşan milis gruplarla "işgal ediyor".
Milisler Velayet-i Fakih’e inanıyor ve bunu ümmetin kaderi olarak görüyorlar. Ancak bu emperyal proje birçok zorluk ve engelle karşı karşıya. Bunlar bir kısmıyla, İran'ın jeopolitik çatışmadaki emellerini sınırlayan bölgesel ve uluslararası güçlerin çıkarlarıyla çatışmasından kaynaklanıyor. Bir kısmını da çok mezhepli ülkeler üzerinde tek bir mezhep veya dini grubun hegemonyasını reddeden yerel güçlerle mücadele oluşturuyor.
Bu noktada şu basit soruyu sormalıyız; Irak’ın 1 buçuk milyondan oluşan eğitimli bir askeri kuvveti varken Haşdi Şabi’ye ihtiyacı var mı?
Cevap daha da basit; katiyen yok.
Gelgelelim, Haşdi Şabi ve milisleri yaratan emperyal proje hala bunu empoze etme gücüne sahip, ama nihayetinde gelecek yalnızca ulus devletlerindir.