عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
YAŞAM

Kadın olmak için en iyi ve en kötü ülkeler açıklandı: Türkiye 114. sırada

National Geographic dergisinin kasım sayısı, "Kadınlar: Değişim Yüzyılı" başlığıyla çıktı (National Geographic)
National Geographic dergisinin kasım sayısı, "Kadınlar: Değişim Yüzyılı" başlığıyla çıktı (National Geographic)
    Londra/Şarku’l Avsat
TT
TT

Kadın olmak için en iyi ve en kötü ülkeler açıklandı: Türkiye 114. sırada

National Geographic dergisinin kasım sayısı, "Kadınlar: Değişim Yüzyılı" başlığıyla çıktı (National Geographic)
National Geographic dergisinin kasım sayısı, "Kadınlar: Değişim Yüzyılı" başlığıyla çıktı (National Geographic)

Kadın, Barış ve Güvenlik Endeksi; kadınların topluma katılımı, güvenlik duygusu ve adalete erişimi gibi ölçütleri baz alarak, 167 ülkeyi iyiden kötüye doğru sıraladı.
Konuyla ilgili veriler, National Geographic dergisinin “Kadınlar: Değişim Yüzyılı” başlığıyla çıkan kasım sayısında yer aldı.
Independent Türkçe'de yer alan habere göre, Georgetown Kadın, Barış ve Güvenlik Enstitüsü ve Oslo Barış Araştırmaları Enstitüsü’yle işbirliği yapan National Geographic, sıralamayı dün internet sitesinde de yayımladı.
Listenin ilk sırasındaki Norveç'i; Finlandiya ve Danimarka gibi kuzey ülkeleri izlerken, Türkiye ise 114. sırada yer aldı.
Kadın olmak için en uygun 10 ülke şöyle sıralandı:
Norveç
İsviçre ve Finlandiya
Danimarka
İzlanda
Avusturya
Birleşik Krallık
Lüksemburg
İsveç ve Hollanda
Öte yandan veriler, dünya ülkelerinin yüzde 90’ının kadınlara negatif ayrımcılık yapan en az bir yasaya sahip olduğunu gösterdi.
Veriler ayrıca, 2018’de 379 milyon kadın aile içi şiddet gördüğünü ortaya koydu. Bu oranların da çatışmalardan etkilenen ülkelerde üç kat fazla olduğu ortaya çıktı.
Güney Sudan'da kadınların en az yüzde 47'sinin geçen yıl eşinden şiddet gördüğü belirtilirken, Yemen de 167. olarak listenin son sırasında yer aldı.
Kadınlar için yaşamın en zor olduğu ülkeler şöyle sıralandı:
Yemen
Afganistan
Suriye
Pakistan
Güney Sudan
Irak
Demokratik Kongo Cumhuriyeti
Orta Afrika Cumhuriyeti
Mali
Libya
Araştırmada ayrıca, başka ilgi çekici veriler de ortaya çıktı. Buna göre Ruanda, Moldova, Türkmenistan, Ermenistan ve Benin gibi ülkeler son zamanlarda kadınların eğitiminde, finansal erişiminde ve yönetim organlarındaki temsiliyetinde kayda değer artışlar gösterdi.
İstihdam alanındaki küresel cinsiyet farkı yüzde 30’a dayanırken, Ruandalı kadınların yüzde 93’ünün çalışma hayatında yer aldığı bildirildi. Türkmenistanlı kadınların finansal erişim oranları da 2017’den bu yana yüzde 1'den yüzde 36’ya yükseldi.
Benzer şekilde İran’daki finansal katılımın da yüksek seviyede olduğu anlaşıldı. Buna göre İranlı kadınların yüzde 90’ından fazlası bankacılık işlemleri yaptı veya hesap açtırdı.
Senegal, Benin ve Papua Yeni Gine’nin izlediği Türkiye’deyse kadınların yönetimdeki temsiliyetinin ve çalışma hayatına katılımının kritik seviyelerde olduğu görüldü.
Öte yandan Türkiyeli kadınların, birçok ülkeye kıyasla eşlerinden daha az şiddet gördüğü ve cep telefonu kullanan kadın sayısının hayli yüksek olduğu ortaya çıktı.

Daha fazlasını oku

 
 
YAŞAM

Ameliyatta müzik dinlemenin ilaç ihtiyacını azaltabileceği bulundu

Fotoğraf: (Temsili/Unsplash)
Fotoğraf: (Temsili/Unsplash)
TT
TT

Ameliyatta müzik dinlemenin ilaç ihtiyacını azaltabileceği bulundu

Fotoğraf: (Temsili/Unsplash)
Fotoğraf: (Temsili/Unsplash)

Yeni bir araştırmaya göre, ameliyat sırasında sakinleştirici enstrümantal müzik çalmak hastanın iyileşmesini hızlandırabilir.

Hakemli çalışma, Hindistan'daki Lok Nayak Hastanesi ve Maulana Azad Tıp Fakültesi'nde, safra kesesi alınırken uygulanan ve standart bir kapalı ameliyat olan laparoskopik kolesistektomi ameliyatı geçiren hastalarla yapıldı.

Music and Medicine adlı hakemli dergide yayımlanan ve anestezi ihtiyacını düşürmek ve ameliyat öncesi, esnası ve sonrasındaki stresi azaltmaya katkı sunmayı amaçlayan araştırma, Mart 2023-Ocak 2024 döneminde 18 ila 65 yaşındaki 56 hasta üzerinde yürütüldü.

Safra kesesini alma ameliyatı genellikle kısa (bir saatten az) sürüyor ve hastayı uyutmak, ağrıyı engellemek, operasyonun hatırlanmasını önlemek ve ameliyat masasındaki kasları gevşetmek için 5-6 ilacın karışımı kullanılıyor. Hastalara genellikle birkaç saniye içinde bilinç kaybı yaşatan ve hızlı bir şekilde berrak bir zihinle uyanmayı sağlayan propofol veriliyor.

Çalışmanın temel amacı müzik terapisi uygulanan ve uygulanmayan kişilerde propofolün toplamda ne kadar kullanıldığını karşılaştırmaktı.

56 hastanın tamamına, bulantı önleyici bir ilaç, bir sakinleştirici, fentanil, propofol ve bir kas gevşeticiden oluşan aynı anestezi bileşimi verildi. Hepsi gürültü önleyici kulaklık takarken sadece bir grup müzik dinledi.

Hastalardan, yumuşak flüt ve piyano olmak üzere iki Hint enstrümantal parçası arasından seçim yapmaları istendi. Birçoğu, araştırmacıların sakinleştirici ve moral verici tonları nedeniyle tercih edildiğini söylediği Hindustani ragalar Yaman ve Kirwani'yi harmanlayan bir flüt bestesini seçti.

Müzik dinleyen hastalar, bilinci kapalı tutmak için kullanılan birincil damar içi anestezik olan propofole kayda değer derecede daha az ihtiyaç duydu. Saatte kilogram başına 7,86 miligrama ihtiyaç duyan kontrol grubuna kıyasla, ortalama 6,7 miligrama gereksinimleri oldu; ki bu da istatistiksel olarak anlamlı bir fark.

Müzik grubu ayrıca ameliyat sırasında tansiyon veya kalp atış hızındaki ani yükselmeleri kontrol etmek için kullanılan opioid ağrı kesici fentanil ek dozuna da daha az ihtiyaç duydu.

En önemlisi de ameliyatın tetiklediği fizyolojik stres tepkisi (kortizol kan testiyle ölçüldü), müziğe maruz kalan hastalarda belirgin şekilde daha düşüktü. Kontrol grubunda ameliyat sonrası kortizol seviyeleri mililitre başına ortalama 536 IU'ya yükselirken, müzik grubundaki hastalarda mililitre başına ortalama 417 IU'ydu.

Müzik dinleyen hastalar ayrıca anesteziden daha rahat uyandı ve ameliyattan 24 saat sonra bildirdikleri memnuniyet seviyesi daha yüksekti.

Çalışma, "algıya yönelik müzik terapisinin, ameliyattaki anestezi gereksinimini azaltmak ve herhangi bir yan etki olmaksızın genel hasta sonuçlarını iyileştirmek için güvenli ve etkili bir farmakoloji dışı bir yardımcı olarak kullanılabileceği" sonucuna varıyor.

Tıbbi tedavi sırasında müzik terapisi yeni bir uygulama değil. Medikal müdahalelerden önce ve sonra stresi, kaygıyı ve ağrıyı azaltmak için uzun süredir kullanılıyor. Kanser bakımı, ruh sağlığı, palyatif bakım, fizyoterapi ve ameliyat sonrası iyileşmede geniş çapta başvuruluyor.

Independent Türkçe

YAŞAM

Uzmanlar başka değişiklik yapmadan kalbe iyi gelen gıdayı açıkladı

Beslenme düzenine mantar eklemek kalp krizi ve felç riskinizi azaltabilir (Pexels)
Beslenme düzenine mantar eklemek kalp krizi ve felç riskinizi azaltabilir (Pexels)
TT
TT

Uzmanlar başka değişiklik yapmadan kalbe iyi gelen gıdayı açıkladı

Beslenme düzenine mantar eklemek kalp krizi ve felç riskinizi azaltabilir (Pexels)
Beslenme düzenine mantar eklemek kalp krizi ve felç riskinizi azaltabilir (Pexels)

Mantarlar, hiç fark ettirmeden kalbinizi güçlendiriyor olabilir.

Purdue Üniversitesi Beslenme Bilimleri Bölümü'nden öğretim üyeleri, mantar tüketiminin sağlığa etkilerini ele alan 22 özgün çalışmayı değerlendiren bir inceleme önceki haftalarda Critical Reviews in Food Science and Nutrition'da yayımladı.

Araştırmacılar, ister kişinin kendi seçtiği bir diyetle ister sağlığı iyileştirmeye yönelik bir plan kapsamında olsun, mantar tüketiminin kalp hastalığı ve felç gibi bir grup rahatsızlığı içeren kardiyometabolik hastalık riskini nasıl etkilediğini analiz etti.

Cleveland Clinic'e göre inceleme, mantar tüketmenin vücutta yaygın görülen yağlardan trigliseritleri düzenli olarak azalttığını ortaya koydu. Yüksek trigliserit seviyeleri kalp krizi ve felç riskini artırabiliyor.

Hem sağlıklı bir diyet planı hem de kendi seçtikleri bir beslenme düzeni nedeniyle mantar tüketenlerin kardiyometabolik hastalık riski daha düşüktü. Ayrıca kişinin kendi seçtiği beslenme biçimi kapsamında mantar yemesinin, küçük tansiyonun düşmesiyle ilişkili olduğu saptandı.

İncelemede şu ifadeler yer alıyor: 

Yüksek seviyedeki trigliseritlerle tansiyon ve kardiyovasküler hastalık riski arasındaki ilişki göz önüne alındığında, bu sonuçlar mantarları düzenli beslenme planına dahil etmenin sağlığa yararlarını vurguluyor.

Çalışmaya göre ABD'de mantar tüketimi düşük seviyede. Yine de "kişinin kendi seçtiği diyet kapsamında mantarları düzenli ve artan miktarda tüketmesi", günlük beslenmedeki temel besin maddelerinin yetersizliğini azaltabilir ve kardiyometabolik hastalık risklerini düşürebilir.

İncelemede kalp hastalığı veya felç riskini azaltmak için günde ne kadar mantar yememiz gerektiği net bir şekilde belirtilmese de Mayo Clinic, her gün öğünlere en az iki orta boy mantar eklemenin kanser riskini yüzde 45 oranında azaltmaya yardımcı olabileceğini öne sürüyor.

Mantarlar ayrıca kalp ve beyin sağlığına katkı sağlayan B vitaminlerinin yanı sıra "vücudun kalsiyumu emerek kemik ve dişleri güçlendirmesine yardımcı olan" D vitamini açısından iyi bir kaynak.

ABD Hastalık Kontrol ve Korunma Merkezleri'ne göre kalp hastalığı ABD'de erkek ve kadınlar için önde gelen ölüm nedeni ve "her 34 saniyede bir kişi kardiyovasküler hastalıktan ölüyor". Sadece 2023'te 919 bin 32 kişi kardiyovasküler hastalıktan hayatını kaybetti.

Elbette sağlık için tüketilmesi gereken tek gıda mantarlar değil. Molecular Nutrition & Food Research'te yayımlanan yakın tarihli bir araştırma, portakal suyu tüketiminin artırılmasının kalp sağlığını iyileştirebileceğini tespit etmişti.

60 gün boyunca günde iki bardak yüzde 100 portakal suyu içen 20 sağlıklı kişiyi inceleyen araştırmacılar, katılımcıların bağışıklık hücrelerindeki 1705 genin değişimlerini takip etmiş ve tansiyon, iltihaplanma ve metabolizmayla ilişkili gen ifadesinde değişiklikler bulmuştu. Bu nedenle çalışma, "portakal suyunun tedavi edici potansiyelini pekiştiriyor".

Çalışma portakal suyunun gen ifadesini düzenleyerek kan basıncı regülasyonu, lipit metabolizması, iltihaplanma ve diğer süreçleri iyileştirebileceğine ve böylece kardiyovasküler sağlık faydalarına katkı sunabileceğine işaret ediyor.

Sonuçlar, iki ay boyunca her gün portakal suyu içmenin, sağlıklı bireylerde öncelikle tansiyon seviyelerini düzenlemeye ve iltihaplanmayı azaltmaya fayda sağladığını göstermişti.

Independent Türkçe

YAŞAM

Sağlam kafanın sağlam vücutta bulunduğunu uzmanlar da doğruladı

Fotoğraf: Unsplash
Fotoğraf: Unsplash
TT
TT

Sağlam kafanın sağlam vücutta bulunduğunu uzmanlar da doğruladı

Fotoğraf: Unsplash
Fotoğraf: Unsplash

Formda kalmak iyi görünmeyi sağlamaktan fazlasını yapıp beyni de genç tutabilir.

Kuzey Amerika Radyoloji Derneği'nden doktorlar, pazartesi günü yeni bir araştırmanın bulgularını açıkladı. Bu bulgular, daha az gizli karın yağı ve daha fazla kasın beyni genç tutmayı sağlayabileceğini ortaya koydu. Bulgular, 7 milyondan fazla Amerikalıyı etkileyen ve en yaygın demans türü olan Alzheimer hastalığının tedavisinde kullanılabilir.

Missouri'nin St. Louis kentindeki Washington Üniversitesi Tıp Fakültesi'nde radyoloji ve nöroloji doçenti olan Dr. Cyrus Raji yaptığı açıklamada, "Daha fazla kas kütlesi ve daha az gizli karın yağına sahip bedenlerin, daha sağlıklı ve daha genç beyinlere sahip olma ihtimali daha yüksek" dedi.

Daha iyi beyin sağlığı da Alzheimer gibi gelecekteki beyin hastalıkları riskini de azaltır.

Araştırmacılar daha önce viseral yağı, Alzheimer hastalığı gelişimi de dahil beyin sağlığıyla ilişkilendirmişti. Viseral yağ, karın ve çevresindeki organlarda depolanan yağa deniyor.

Vücut-Beyin Bağlantısı

Raji, analizlerinin vücut ve beyin sağlığının ne kadar yakından bağlantılı olduğunu gösterdiğini söyledi.

"Bu araştırma, vücut yapısının biyolojik göstergeleriyle beyin sağlığı arasındaki ilişki hakkında yaygın kabul gören hipotezleri doğruladı. Ayrıca bu biyolojik göstergelerin metabolizmaya yapılan çeşitli müdahaleler ve tedavilerin gelecekteki denemelerine dahil edilmesi için temel oluşturdu" dedi.

1164 sağlıklı erkek ve kadının tüm vücut MR taramalarını kullanarak sağlıklarını inceleyen araştırmacılar, vücudun en yağlı kısımlarını belirledi. Daha sonra, katılımcıların kas-yağ oranını ve buna bağlı beyin yaşlarını belirlemek için yapay zeka algoritması kullandılar.

Viseral yağ/kas oranı daha yüksek katılımcıların beyin yaşları da daha yüksekti; ancak aynı durum, daha fazla deri altı yağa (cildin hemen altındaki yağ tabakası) sahip olanlarda görülmedi.

Ancak viseral yağ, beyin yaşlanmasını etkileyen tek faktör değil.

Beyin doğal olarak insanla birlikte yaşlanırken (hafıza ve bilişsel yetenekleri etkiler), zararlı iltihaplanma, duygusal travma ve yüksek tansiyonun bu süreci hızlandırdığı ortaya konmuştu.

Daha fazla tekrar, daha az yıl

İnsanlar bundan sonra, viseral yağlarını eriterek ve kas inşa ederek beyinlerini genç tutmak için çalışabilir ve bu amaçla spor salonunu kullanabilir.

Illinois Urbana-Champaign Üniversitesi'ndeki araştırmacılara göre egzersiz yapıldığında kaslar, beyni olumlu yönde etkilediği düşünülen kimyasal sinyaller yayıyor.

GT
Doktorlar, hastaların beyin yaşlarını belirlemek için MR taramaları yapıp bunları yapay zeka algoritmasına aktardı (Cyrus Raji, Tıp Doktoru, Doktora ve RSNA).

Yeni bulgular ayrıca, daha az yağlı ve daha fazla kaslı olmanın insanları kalp yetmezliği ve diyabetten koruyabileceğini gösteren onlarca yıllık araştırmaların da üzerine koyuyor.

Birçok kişi kilo verme ilaçları kullanarak onlarca kilo yağ yakabilse de kas kütlesi kaybı, yaygın bir yan etki. Ancak son versiyonlarda durum böyle olmayabilir ve daha önceki çalışmalar, amilin zayıflama ilaçlarının Ozempic gibi popüler GLP-1 sınıfı ilaçlara kıyasla daha az yağsız kas kütlesi kaybına yol açabileceğini gösterdi.

Raji, bulgularının ilaçların geleceğini şekillendirebileceğini söyledi.

Araştırma, Kuzey Amerika Radyoloji Derneği'nin gelecek haftaki yıllık toplantısında sunulacak.

Independent Türkçe