​İsveç, 1980'lerdeki kitlesel infazlarda yer alan bir İranlıyı gözaltına aldı

​İsveç, 1980'lerdeki kitlesel infazlarda yer alan bir İranlıyı gözaltına aldı
TT

​İsveç, 1980'lerdeki kitlesel infazlarda yer alan bir İranlıyı gözaltına aldı

​İsveç, 1980'lerdeki kitlesel infazlarda yer alan bir İranlıyı gözaltına aldı

İsveç Başsavcısı, çoğunluğu Halkın Mücahitleri Örgütü üyesi olan binlerce mahkumun 1988 yılında İran’da idam edilmesiyle ilişkisi bulunduğu öne sürülen bir İran vatandaşının gözaltına alındığını duyurdu.
AP’nin haberine göre İsveç Başsavcısı Karolina Wieslander, kimliği açıklanmayan İran vatandaşının 28 Temmuz 1988 - 31 Ağustos 1988 tarihleri arasında Tahran'da suç işlediğinden şüphelenildiğini bildirdi. Başsavcı konuya ilişkin daha fazla detay vermedi.
İnsan hakları grupları, İran Devrim Mahkemesi’nin 1980’lerin sonlarında Halkın Mücahitleri Örgütü, Komünist Tudeh Partisi, solcu gruplar ve İranlı olmayan milliyetçi aktivistler de dahil olmak üzere muhalif gruplardan binlerce siyasi mahkumu idam ettiğini savunuyor.
Söz konusu İranlının avukatı Lars Hultgren, İsveç haber ajansı TT’ye verdiği demeçte müvekkilinin masum olduğu konusunda ısrar ederek “Yanlış kişiyi yakaladılar” dedi.
Ajansın haberine göre 58 yaşındaki İranlı, 9 Kasım'da Stockholm Arlanda Havalimanı'nda gözaltına alındı.
İran medyasına göre gözaltına alınan kişi Hamid Abbasi müstear ismiyle çalışan eski Tahran Mahkemesi Başsavcısı Hamid Nuri.
Nuri, 1988'de Kerec’teki Gohardaşt Cezaevi'nde gerçekleşen infazlarla ilgili suçlanıyor.
İddia edilen suçlar, İran’ın Irak ile yapılan savaşın sonunda gerçekleştirdiği kitlesel infazlarla aynı zamana denk geliyor. İnsan hakları grupları, söz konusu dönemde yaklaşık 5 bin kişinin idam edildiğini tahmin ediyor.
İranlı yetkililer ise 1980'lerin sonlarında yapılan toplu idamları kabul etmiyor.
Ancak dönemin Rejim Lideri Yardımcısı Hüseyin Ali Muntazeri’nin ofisinin ortaya çıkardığı ses kaydı, 1988’den yeni idamlara kadar birçok detayı içeriyordu.
Muntazeri söz konusu ses kaydında, ‘Ölüm Hücresi’ yetkilisi 4 kişiyi azarlıyordu. Bu yetkililerden biri de o dönem Tahran Başsavcısı olan ve şu an İran Yargı Erki Başkanı görevini yürüten İbrahim Reisi’ydi.
Uluslararası Af Örgütü'ne (Amnesty) göre İranlı yetkililer, 1998'in temmuz ile eylül ayları arasında binlerce muhalif siyasi mahkumu yargısız infaz etti.
Amnesty, Aralık 2018'de Birleşmiş Milletler’e (BM) tüm yaşananlardan sorumlu olanların hesap vermesine katkıda bulunmak üzere bağımsız bir mekanizma kurulması çağrısında bulunarak söz konusu cinayetlere karışanların bir kısmının halen iktidarda görev aldığını bildirdi.



Dalay Lama: 130 yaşımı görmek istiyorum

14. Dalay Lama, Tibet'in bağımsızlığı için şiddet karşıtı mücadelesiyle 10 Aralık 1989'da Nobel Barış Ödülü’nü almıştı (AFP)
14. Dalay Lama, Tibet'in bağımsızlığı için şiddet karşıtı mücadelesiyle 10 Aralık 1989'da Nobel Barış Ödülü’nü almıştı (AFP)
TT

Dalay Lama: 130 yaşımı görmek istiyorum

14. Dalay Lama, Tibet'in bağımsızlığı için şiddet karşıtı mücadelesiyle 10 Aralık 1989'da Nobel Barış Ödülü’nü almıştı (AFP)
14. Dalay Lama, Tibet'in bağımsızlığı için şiddet karşıtı mücadelesiyle 10 Aralık 1989'da Nobel Barış Ödülü’nü almıştı (AFP)

Tibet Budizmi'nin ruhani lideri 14. Dalay Lama Tenzin Gyatso cumartesi günü sürgündeki binlerce Tibetli'yle buluştu. 

Dünyanın dört bir köşesinden gelen takipçileri, 14. Dalay Lama'nın onlarca senedir yaşadığı Dharamshala yakınlarındaki büyük tapınakta bir tören düzenledi.  

6 Temmuz'da 90 yaşına girecek 14. Dalay Lama'nın çok uzun bir yaşam sürmesi için duacı oldular. 

Tenzin Gyatso törende yaptığı ve eş zamanlı olarak farklı dillere çevrilen konuşmasında Budistlerin ruhani koruyucularından birine işaret ederek şu ifadeleri kullandı:

Şu ana kadar elimden gelenin en iyisini yaptım. Avalokiteśvara'nın da desteğiyle 30-40 yıl daha yaşayıp duyarlı varlıklara ve Budizm öğretilerine hizmetimi sürdürmeyi umut ediyorum.

14. Dalay Lama, aralıkta Reuters'a yaptığı açıklamada 110 yaşına kadar yaşayacağını öngörmüştü. 

Tenzin Gyatso, ölümünden sonra Tibet'teki Budizm geleneğinin süreceğini belirterek, bu unvanı taşıyan son kişi olmayacağını önceki günlerde söylemişti.

Ruhani lider, 1587'de oluşturulan Dalay Lama unvanının yeni bir reenkarnasyonla süreceğini ifade etmişti.

Halefinin belirlenmesinde tek yetkinin kendi kurduğu Gaden Phodrang Vakfı'na ait olacağını söyleyen Tenzin Gyatso, 15. Dalay Lama'nın Çin sınırları dışında "özgür dünyada" doğacağını da yinelemişti. 

Gyatso'nun "Çin dahil herhangi bir ülke tarafından siyasi amaçlarla seçilen bir adayın tanınmaması gerektiğini" vurgulamasına Pekin'den tepki gelmişti. 

Çin Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Mao Ning, yeni Dalay Lama'nın Pekin yönetimi tarafından onaylanması gerekeceğini savunmuştu.

Tibet Budizmi'ne göre Dalay Lama, reenkarne olacağı bedeni kendisi seçebiliyor. 

Tenzin Gyatso, 1940'ta Dalay Lama’nın 14. reenkarnasyonu olarak Tibet Budizmi'nin ruhani liderliğini yapmaya başlamıştı.

Gyatso, Çin birliklerinin Tibet'in başkenti Lhasa'da 1959'da patlak veren bağımsızlık yanlısı ayaklanmayı bastırmasının ardından bölgeyi terk etmiş ve Hindistan'ın kuzeyindeki Dharamshala kentine yerleşmişti. Burada sürgündeki Tibet meclisi ve hükümetini kurmuştu.

Himalaya Dağları'nın kuzeyinde yer alan 2,5 milyon kilometre genişliğindeki Tibet Platosu, deniz seviyesinden ortalama 4 bin 380 metre yüksekliğiyle "dünyanın çatısı" diye biliniyor.

Tarih boyunca yarı göçebe Tibet halkının yurdu olan bölge, 1951'de imzalanan 17 Nokta Anlaşması'yla Çin'in egemenliğine girmişti. Pekin yönetimi, bunu "Tibet'in barışçıl özgürleşmesi" diye adlandırmıştı.

Independent Türkçe, AFP, Reuters