Libya kamuoyu 5+5 komitesinin üyelerine ve siyasi sürece odaklandı

Libya kamuoyu 5+5 komitesinin üyelerine ve siyasi sürece odaklandı
TT

Libya kamuoyu 5+5 komitesinin üyelerine ve siyasi sürece odaklandı

Libya kamuoyu 5+5 komitesinin üyelerine ve siyasi sürece odaklandı

Başkent Trablus’ta devam eden çatışmalardan etkilenen Libyalılar, geçen hafta Berlin Konferansı’nın bitimiyle doğan askeri, güvenlik ve siyasi komitelerin etkinliğine, iç savaşı kalıcı şekilde durduracağı umuduyla büyük bir önem gösteriyor.
Ulusal Mutabakat Hükümeti’ne (UMH) ve Libya Ulusal Ordusu’na (LUO) bağlı Batı Libya kuvvetleri, her ülkeden 5 subayı içeren (5+5) listesi hazırlayarak, listeyi Birleşmiş Milletler’in (BM) Libya Özel Temsilcisi Gassan Selame’ye teslim etti.
Libya’nın doğusundaki Tobruk merkezli Temsilciler Meclisi, BM misyonu himayesinde Trablus’taki Devlet Yüksek Konseyi temsilcileriyle görüşmelere katılmak üzere 13 üye belirlemek için istişarelere başladı.
Şarku’l Avsat’ın UMH’ye bağlı askeri kaynaklardan edindiği bilgilere göre UMH Güçleri, savaş cephelerinden 5 üst düzey lider belirledi. Söz konusu 5 lider, diyalog için LUO’ya bağlı subaylarla müzakere masasında yer alacak.
UMH’ye bağlı Bunyan el-Mersus Operasyonu Sözcüsü Tuğgeneral Muhammed el-Gasari, komiteyi kurmayı kabul ettiklerini belirtirken, daha fazla kan dökülmesini engelleyerek doğru şeylerin yapılması için bu komiteye güven duyduklarını söyledi. Şarku’l Avsat’a konuşan Gasari, “Libyalıların hayatlarını koruyacak olumlu hareketten yanayız. Diyaloğa kapı açan siyasi eyleme dayalı çözümleri destekliyoruz” ifadelerini kullandı.
BM’ye göre komitenin görevi, çatışma tarafları arasındaki düşmanlıkları sonlandırmayı amaçlayan, taraflar arasında ateşkese uzanan araç ve mekanizmaların belirlenmesiyle sınırlı.
Siyasi açıdan Temsilciler Meclisi, İsviçre’nin Cenevre şehrinde ay sonunda yapılması planlanan toplantı kapsamında, siyasi sürece katılacak olan 13 temsilciyi nasıl belirleyeceklerini tartışıyor. Aynı şekilde Devlet Yüksek Konseyi de söz konusu toplantıya katılacak temsilcilerini belirleme işlemlerinin tamamlandığını açıkladı.
BM tarafından önerilen komite, Libyalı 40 ismi, parlamentodan 13 temsilciyi, Devlet Yüksek Konseyi temsilcilerini, çatışma tarafları arasında etkin siyasi bir diyalog için çalışacak misyon tarafından belirlenen ve tüm Libya şehirlerini temsil eden 14 ismi kapsıyor. Temsilciler Meclisi üyesi Muhammed Beşir, konuya ilişkin olarak Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada, “Cenevre’deki toplantıya katılacak isimleri seçme hususunda Temsilciler Meclisi’ndeki görüşmeler hala devam ediyor” dedi. Beşir, muhtemel olarak 13 seçim bölgesinden her biri için bir üye seçileceğini belirtti.
Şarku’l Avsat’ın edindiği bilgilere göre çoğunluğu İslamcılar tarafından kabul edilen Devlet Konseyi’nden diyaloğa katılacak komite karşılığında parlamento, adaylarını seçme mekanizması hakkında soru sormak ve komitenin çalışma niteliğini öğrenmek üzere temsilcilerini Birleşmiş Milletler Libya Destek Misyonu’na (UNSMIL) gönderecek.
Bu çerçevede Muhammed Beşir, “Neler olup bittiğine dair ikna olmadığım için toplantılara katılmayacağım. Çünkü olanlar, krize dışarıdan el uzatmaktan başka bir şey değil” ifadelerini kullandı. Beşir ayrıca, Müslüman Kardeşler (İhvan) Teşkilatı tarafından kontrol edilen Devlet Konseyi ile uzlaşının mümkün olmadığını da vurguladı.
Temsilciler Meclisi üyesi Said Emgayb da milletvekilleriyle nasıl temasa geçildiği hakkında açıklama yaparken, heyetin, bu ayın sonunda Cenevre toplantılarına katılacak parlamento temsilcilerini seçmek için Temsililer Meclisi üyeleriyle ayrı ayrı görüşmelerde bulunduğunu ifade etti.
Kufra şehri milletvekili olan Emgayb, “Gassan Selame’nin Cenevre toplantısını istediğine inanıyorum. Parlamento için alternatif bir yasama organı oluşturdu. Bu, ölü bir organ olarak Temsilciler Meclisi’nin varlığıyla da olabilir” ifadelerini kullandı.



Yıkıntılar arasında Hartum... Hayata çekingen bir dönüş

Hartum'daki bir çarşıda yanmış dükkanlarının önünde oturan dükkan sahipleri (Şarku’l Avsat)
Hartum'daki bir çarşıda yanmış dükkanlarının önünde oturan dükkan sahipleri (Şarku’l Avsat)
TT

Yıkıntılar arasında Hartum... Hayata çekingen bir dönüş

Hartum'daki bir çarşıda yanmış dükkanlarının önünde oturan dükkan sahipleri (Şarku’l Avsat)
Hartum'daki bir çarşıda yanmış dükkanlarının önünde oturan dükkan sahipleri (Şarku’l Avsat)

Ordu ile Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) arasında iki yılı aşkın süredir devam eden şiddetli savaşın ardından, Sudan'ın başkenti Hartum'da ticari faaliyetler ve günlük yaşam yavaş yavaş normale dönmeye başladı. Modernliğin ve güzelliğin sembolü olan şehir, bugün yıkımın enkazı üzerinde duruyor ve yeniden ayağa kalkmaya çalışıyor. Binlerce yıkık bina, başkentte Mehdi Devrimi’nden bu yana ilk kez yaşanan savaşın şiddetini gözler önüne seriyor.

uı8o9
Sudan Merkez Bankası binası ve yakınındaki bir otelde meydana gelen hasarın izleri (Şarku’l Avsat)

Savaşın izleri binalarda ve sokaklarda halen açıkça görülüyor. Başkentin birçok simgesel yapısı tamamen veya kısmen yakıldı ya da yıkıldı, binaların duvarlarında kurşun delikleri var. Bankalar ve devlet daireleri kapısız ve penceresiz hale geldi; içlerinden yangın ve is kokusu yayılıyor.

Toplu taşımaya temkinli dönüş

Hartum'un merkezindeki ana ulaşım istasyonu olan ve Jackson durağı olarak bilinen istasyonda, toplu taşıma araçları eyaletin şehirlerinden ve ilçelerinden vatandaşları taşımaya yeniden başladı, ancak Hartum'un en ünlü pazarlarından biri olan Arap Pazarı’na ulaşmak için halen yürüyerek veya özel araçlarla gitmek gerekiyor.

Yetmişli yaşlarında bir adam yorgun adımlarla pazara doğru yürüyordu. Yürümekten yorgun düşen adam, başındaki takkesini kaldırarak terini sildi. Şarku’l Avsat’a eski dükkanını kontrol etmek ve 200 bin Sudan cüneyhi (73 dolar) değerinde mal ve eşya satın almak istediğini söyledi. Şehrin en büyük ve en ünlü ticaret merkezi olan Vaha Hartum’u çevreleyen yıkıma işaret eden yaşlı adam, gözlerinden umut ışığı saçarak, “Bu yıkım yeniden inşa edilecek, önemli olan dersimizi almamız” dedi ve sonra sessizliğe büründü.

Altınlar nereye gitti?

Yanan Vaha Hartum'un yakınında arabalar hareket ediyor ve insanlar dolaşıyor, ancak dükkanlar henüz açılmadı. Bazıları sadece mallarını kontrol etmekle yetiniyor, diğerleri ise el-Fercabi Eczanesi yazan tabelanın altında arabalarının bakımını yapmaya devam ediyor.

frgthyuı
Savaşın izlerini taşıyan yıkık bir ticaret merkezi (Şarku'l Avsat)

Bir zamanlar Sudan'ın en büyük altın ticaret merkezlerinden biri olan Altın Binası, yangına rağmen halen ayakta duruyor. Öte yandan, Hartum Valisi ile şirket sahipleri arasında bölgedeki altın ticaretini canlandırmanın yollarını görüşmek üzere bir toplantı yapılacağı konuşuluyor.

Hartum Ulu Camii

1901 yılında Hidiv Abbas Hilmi Paşa tarafından açılan ve tarihi bir mimari eser olan Hartum Ulu Camii, savaştan nasibini aldı ve çevresi ile birlikte büyük hasara uğradı. Bakım çalışmaları tamamlanmak üzere olan caminin birkaç gün içinde ibadete açılması planlanıyor. Savaştan önce Hartum Ulu Camii, ibadet etmek ve ders halkalarına katılmak için Hartum'un dört bir yanından gelenlerden yoğun ilgi görüyordu.

yjuı
Başkentin merkezindeki bir ticaret merkezinde meydana gelen yıkımdan (Şarku'l Avsat)

Saray Caddesi

Hartum'un merkezindeki ana caddelerden biri olan Saray Caddesi, adını, güney kapısında bulunan Cumhurbaşkanlığı Sarayı’ndan almıştır. Çatışmalar sırasında büyük bir savaş alanı olan cadde, son dönemde yeniden hareketlendi; özellikle Cumhuriyet Caddesi ile kesiştiği noktada özel araçların gelip gittiği görülüyor.

gthyujı
Cumhuriyet Caddesi'nin çukur kısımlarındaki su birikintileri (Şarku'l Avsat)

Diğer caddelerin aksine Saray Caddesi her iki yanında küçük su birikintileri olmasına rağmen en temiz cadde olarak kabul ediliyor. Seyyid Abdurrahman Caddesi ile kesiştiği noktada ise el-Ehli Bankası binasında bakım çalışmaları başladı; bankanın faaliyetlerine yeniden başlaması için hazırlıklar yapılıyor.

Hürriyet Caddesi

Hürriyet Caddesi, Hartum'un batı kesiminde, elektrikli ev aletleri mağazalarının bulunduğu bölgede yer alıyor. Esnaflardan bazıları dükkanlarına geri döndü; yetkililerin bölgeyi güvenli hale getirecekleri ve yıl sonuna kadar devlet vergilerinden muaf tutacakları sözü vermeleri üzerine, caddede nispeten canlanma başladı.

Dükkân sahipleri kurban kesip, şeker ve meyve suyu dağıttılar. Özgürlük Caddesi'ni Sudan bayraklarıyla süslediler ve hoparlörlerden milli marşlar çalarak Hartum'un ticaret merkezinde hayatın normale döndüğünü ilan ettiler.

jukılo
Başkent Hartum’un batısındaki Hürriyet Caddesi'nde hareketlilik yaşandı. (Şarku'l Avsat)

40 yıldır elektrikli ev aletleri satıcısı olan Babekir Hasan, “Bu dönüş, Hartum'da hayatın normale döndüğü anlamına geliyor. Tüm esnafı geri dönmeye çağırıyorum, çünkü durum şu anda istikrarlı” diyerek mutluluğunu dile getirdi. Bir diğer esnaf Salah Surkti ise, mallarını makul fiyatlarla satabilmek için vergilerin düşürülmesini talep etti ve savaş sırasında 200 milyon Sudan cüneyhi (73 bin dolar) kaybettiğini belirterek, “Tüccar kaybını üzülerek günlerini geçirmemeli, ayağa kalkıp yeniden başlamalı” dedi.

dvfgbh
Başkent Hartum'da işlerine geri dönen dükkanlar (Şarku'l Avsat)

Devlet ayağa kalkmaya çalışıyor

Başkent Hartum’daki yeni boyanmış binalar, istikrara dönüşün işaretlerini yansıtıyor. Öte yandan Hartum genelindeki birçok devlet kurumunda restorasyon çalışmaları başladı. Hartum Yasama Konseyi'ndeki (eyalet parlamentosu) hasara rağmen, bazı çalışanlar elektrik ve su olmadan çalışıyor. Yakındaki Elektrik İdaresi binası ise tamamen yanmış gibi görünüyor.

hyjuk
Başkent Hartum’da yaşanan savaş nedeniyle onlarca dükkân ve alışveriş merkezi yıkıma uğradı. (Şarku'l Avsat)

Bir çalışan, hizmetlerin yeniden sağlanmasının yakın olduğunu, ancak ‘en önemli konunun güvenliğin sağlanması’ olduğunu vurguladı.

Nil Nehri'nin iki kolunun birleştiği nokta, Hartum'un Omdurman'a açılan kapısı

El-Mukran bölgesi, adını Beyaz ve Mavi Nil nehirlerinin kesiştiği noktadan alıyor. Hartum ve Omdurman arasında yoğun trafik hareketliliğine sahne olan bu bölge, Omdurman'a giriş kapısı olmasının yanı sıra, Sudan Merkez Bankası Başkanlığı, Zain Telekomünikasyon Şirketi binaları, oteller, Sudan Müzesi ve diğer büyük kurumların da bulunduğu bir bölgedir. Ancak bu bölge de yıkım ve tahribattan nasibini aldı.

sdfghy
Başkent Hartum’daki bir çarşıda dükkanının yıkıntıları önünde duran bir esnaf (Şarku'l Avsat)

Büyük kayıplara ve geniş çaplı yıkıma rağmen Hartum yavaş ama emin adımlarla yeniden ayağa kalkmaya başladı. Dükkanların ve çarşıların yeniden açılması, camilerin ve devlet binalarının onarılması, savaşın yaralarını yaşayan bu şehrin, halkının desteği ve azmiyle yeniden ayağa kalkabileceğinin işaretleri.