Nahda, yeni hükümetten çekildiğini açıkladı

hükümeti kurmakla görevli İlyas el-Fahfah (DPA)
hükümeti kurmakla görevli İlyas el-Fahfah (DPA)
TT

Nahda, yeni hükümetten çekildiğini açıkladı

hükümeti kurmakla görevli İlyas el-Fahfah (DPA)
hükümeti kurmakla görevli İlyas el-Fahfah (DPA)

İslami eğilimli Tunus Nahda Hareketi, 15 Şubat’ta hükümeti kurmakla görevli İlyas el-Fahfah tarafından önerilen yeni hükümete katılmayacağını ve güvenoyu vermeyeceğini açıkladı.
Parlamentoda en fazla sandalyeye sahip olan Nahda’nın söz konusu kararı öncesinde, partinin en yüksek heyeti olan Şura Konseyi toplantı düzenlemişti. Nahda Hareketi’nin bu kararı, Habib el-Cemli tarafından önerilen eski hükümetin geçtiğimiz Ocak ayında güvenoyu alamaması sonrasında Fahfah’ın parlamentonun güvenini sağlama yolunu daha da karmaşıklaştırdı.
Nahda Hareketi’nin üst organı olan Şura Konseyi, 15 Şubat’ta, ilerleyen günlerde ilan edilmesi beklenen İlyas el-Fahfah hükümetine ilişkin tavrını belirlemek için başkent Tunus’ta bir araya geldi. Gelişmeyle eş zamanlı olarak hükümetin kurulmasıyla ilgilenen taraflar, önerilen bakanların nihai listesini ortaya koymadan önce ilerleyen saatlerde atama hususunda uzlaşı sağlamaya çalışıyor.
Parlamentoda büyük çoğunluğa sahip olan Nahda Hareketi, Fahfah tarafından sunulan bakanlık pozisyonlarına ilişkin payın yanı sıra, hükümette önerilen bazı isimlere de itiraz etti.
Nahda Hareketi liderlerinden ve Şura Konseyi üyesi Abdullatif el-Mekki, toplantı öncesinde gazetecilere yaptığı açıklamada, “Zamanın baskı altında olduğunu biliyoruz. Şura Konseyi, hükümeti kurmakla görevli yetkili ve Nahda heyeti arasındaki toplantıyı değerlendirecek. Şuna inanıyorum ki, Fahfah’ın görev süresinin başlamasından bu yana Şura Konseyi’nin kararlarının özü, Tunusluların isteklerine yanıt verebilecek güçlü bir hükümete katılma arzusunu oluşturuyor” ifadelerini kullandı. Cumhurbaşkanı Kays Said tarafından 20 Ocak’ta, bir ay içerisinde hükümeti kurması için görevlendirilen Fahfah’ın geçtiğimiz Cuma günü hükümeti açıklaması gerekiyordu. Ancak daha fazla danışma faaliyetleri gerçekleştirmek üzere bu açıklama, 15 Şubat’a ertelendi. Önerilen hükümetin, parlamentonun güvenini kazanmak için mutlak çoğunluğa, yani yüzde 50’den fazla oya ihtiyacı var. Ama bu çoğunluğu sağlamayı başaramazsa Cumhurbaşkanı parlamentoyu feshedecek ve erken yasama seçimleri ilan edilecek.
Parlamentodaki ikinci büyük taraf olan Tunus’un Kalbi Partisi’nin de oylamada yer almayacağı kesin. Bu nedenle Nahda Hareketi’nin oyunun, önerilen hükümetin kaderini belirlemesi bekleniyordu.
Nahda Hareketi, parlamentoya sunulması halinde yeni hükümet lehine oy kullanma karşılığında, parlamento çoğunluğunu dikkate alarak (54 sandalye), Fahfah hükümetinde temsilinin ek iki bakanlık ile genişletilmesini talep etti.
20 Ocak’tan bu yana devam eden istişarelere göre Nahda, 5 bakanlık, Demokratik Akım 3 bakanlık, Halk Hareketi 2 bakanlık, Yaşasın Tunus Partisi aynı bakanlıkları, Tunus Alternatif Partisi 1 bakanlık elde edecek. Ancak bu dağılım, geçen yılın sonlarında gerçekleştirilen parlamento seçimlerinde kazanan taraf olan Nahda liderlerini tatmin etmedi. Nahda liderleri, başta Tunus’un Kalbi olmak üzere parlamentoda temsil edilen farklı siyasi partilerin de katılımıyla, hükümeti destekleyen siyasi kemerin genişletilmesi ısrarını sürdürdü.
Gözlemciler, Fahfah’ın bu gecikmeyle, kendisinden önceki Habib el-Cemli hükümetinde olduğu gibi hükümetin parlamento güvenini kazanamama ihtimalini ortadan kaldırmaya çalıştığına inanıyor. Gözlemcilere göre Fahfah, Nahda Hareketi’nin parlamentoda oy kullanmaktan kaçınmasının, hükümetin başarısızlığını tehdit ettiğinin farkında.
Fahfah, cuma akşamı Nahda Hareketi lideriyle uzun bir toplantı gerçekleştirdi. Toplantı, bir sonraki aşamada başarı sağlamak için iki taraf arasında hükümet yapısının temel bir unvanı olarak ‘ulusal birlik hükümeti’ seçeneğini benimseme hususunda bir anlaşmayla sona erdi. Bu çerçevede Nahda Hareketi liderlerinden Sami et-Tariki, Şura Konseyi’nin olağanüstü bir toplantının ardından Raşid el-Ğannuşi’yi, iki temel noktaya dayanan bir yaklaşım uyarınca hükümeti kurmakla görevli yetkili ile müzakere yapmakla görevlendirdi. Bu çerçevede ilk nokta, genişletilmiş ulusal birlik hükümetinin, mevcut aşamada olmasa bile siyasi durumun değiştiği sonraki aşamalarda Fahfah’ın temel unvanı olması. Bu, hükümet kemerinin genişletilmesi çağrısı yapan Nahda’nın önerisinin, parlamentonun güvenini kazandıktan sonra masada olacağı anlamına geliyor. İkinci nokta ise parlamentodaki hacmine uygun olarak Nahda’nın hükümetteki temsiliyle ilgili.
Diğer taraftan Özgür Anayasa Partisi Başkanı Abir Musa, Fahfah’ın ‘hükümet yapısı ve 3 haftadır devam eden istişareler hakkındaki değerlendirmelere katılma’ çağrısını reddettiğini açıkladı. Musa, “Diyaloglara katılmadık. Çağrılarına yanıt vermedik. Manevraları bizi ilgilendirmiyor. Parti kotalarının sonuçlarını değerlendirmemize gerek yok. Davet reddedildi. Parlamentodaki tavrımız, hükümete karşı oy kullanmaktır” dedi.



Trump’ın açıklaması ateşkesi tehlikeye mi attı? 17. Maddeyle Gazze'de fiili bölünme ihtimali masada mı?

Filistinliler, Gazze Şeridi'nin merkezindeki Nuseyrat mülteci kampında kaplarını suyla dolduruyor (AFP)
Filistinliler, Gazze Şeridi'nin merkezindeki Nuseyrat mülteci kampında kaplarını suyla dolduruyor (AFP)
TT

Trump’ın açıklaması ateşkesi tehlikeye mi attı? 17. Maddeyle Gazze'de fiili bölünme ihtimali masada mı?

Filistinliler, Gazze Şeridi'nin merkezindeki Nuseyrat mülteci kampında kaplarını suyla dolduruyor (AFP)
Filistinliler, Gazze Şeridi'nin merkezindeki Nuseyrat mülteci kampında kaplarını suyla dolduruyor (AFP)

ABD Başkanı Donald Trump’ın, Gazze’deki ateşkes anlaşmasının “ikinci aşamasının değiştirileceği” yönündeki kısa ve belirsiz açıklaması, bu değişikliğin ne anlama geldiğine ilişkin soruları gündeme taşıdı.

Uzmanlara göre Trump’ın işaret ettiği değişiklik, anlaşmanın uygulanma biçiminde bir revizyon anlamına geliyor. Buna göre, İsrail’in hâlihazırda yüzde 55’ini kontrol ettiği Gazze’den çekilmesi ve Hamas’ın silahsızlandırılmasına geçilmesi yerine, 17. maddenin devreye alınması söz konusu olabilir. Bu madde, barış planının taraflardan biri kabul etmese bile tek taraflı olarak ilerletilmesine imkân tanıyor.

10 Ekim’de yürürlüğe giren ateşkes anlaşmasındaki 17. madde, Hamas’ın öneriyi geciktirmesi veya reddetmesi halinde, “yardımların genişletilmesi dahil, planın belirtilen unsurlarının, İsrail ordusunun terörden arındırılmış olarak uluslararası istikrar gücüne devrettiği bölgelerde uygulanacağını” düzenliyor.

Geçen ekim ayında Hamas ile İsrail arasında imzalanan “barış belgesi” sadece birinci aşamayla ilgili maddeleri içeriyordu. Bu aşama; ilk ateşkes, İsrail güçlerinin geri çekilmesi, esir takası ve insani yardım girişlerinin kolaylaştırılmasını kapsıyor. Ancak savaş sonrası Gazze’nin yönetimine ilişkin “ikinci aşama” konusunda resmî bir mutabakat sağlanmış değil.

Perşembe günü yaptığı açıklamada Trump, planın ikinci aşamasının “çok yakında değiştirileceğini” söyledi. Açıklama, sürecin tıkanması ve sahadaki ilerlemenin sınırlı kalması nedeniyle endişelerin arttığı bir döneme denk geldi; ancak Trump değişikliğin içeriğine dair ayrıntı vermedi.

Görsel kaldırıldı.
Filistinli bir kadın, İsrail'in Han Yunus'ta düzenlediği bir baskın sonucu akrabalarından birinin öldürülmesine tepki gösteriyor (AFP)

Ahram Siyaset ve Strateji Merkezi İsrail Çalışmaları uzmanı Dr. Said Okaşa, (Saeed Okasha) Trump’ın sözünü ettiği değişikliğin büyük olasılıkla 17. maddeye dayanacağını belirtiyor. Okaşa’ya göre bu adım, “eski Gazze” ve “yeni Gazze” ayrımını güçlendirecek bir fiili bölünmeye kapı aralayabilir. Bu yaklaşımı geçen ay ABD’nin bölge özel temsilcisi Steve Witkoff’un da çeşitli görüşmelerde dile getirdiğini hatırlattı.

Okkaşa, anlaşmanın geçen ay Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi tarafından onaylandığını anımsatarak, Hamas’ın silahsızlanma sürecine yanıt vermemesi gibi gerekçelerle 17. maddenin yeniden devreye sokulmasının mümkün olduğunu söyledi. Uzman, böyle bir senaryonun Gazze’de “ne savaş ne barış” şeklinde sürecek bir çıkmaz yaratabileceğini ifade etti.

Görsel kaldırıldı.
Filistinliler, Cebaliye'de yıkılan binaların enkazı arasında sokaklara kurulmuş çadırların yanından geçiyor (AFP)

Filistinli siyaset analisti Dr. Ayman el-Rakkab da, Trump’ın değişiklik açıklamasının içeriğinin belirsizliğine işaret ederek, “İsrail’in bölgede kalma isteğiyle birleştiğinde, Gazze’nin fiilen ikiye bölünmesi ihtimali güçleniyor” değerlendirmesinde bulundu.

Bu belirsizlik sürerken, Axios haber sitesi Trump’ın 25 Aralık’tan önce Gazze’de barış sürecinin ikinci aşamasına geçileceğini açıklamayı planladığını duyurdu. Habere göre Washington, Gazze’de oluşturulacak yeni yönetim yapısı ve uluslararası istikrar gücünün son hazırlıklarını tamamlıyor. ABD Başkanı’nın, bu adımları görüşmek üzere İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile ay sonundan önce bir araya gelmesi bekleniyor.

İkinci aşamanın önünde ciddi engellerin olduğunu ifade eden Rakkab: “Barış Konseyi ile teknokrat hükümet henüz kurulmadı. Güvenliği devralacak polis gücü ve uluslararası istikrar kuvveti oluşturulmadı. Bu nedenle somut bir hareketin en erken ocak ayında mümkün olabileceğini düşünüyorum” dedi.

Okaşa, yakın vadede İsrail’in kontrolde tuttuğu bölgeyi yüzde 60 seviyesine çıkarmaya çalışabileceğini, ancak anlaşmanın genel çerçevesinde büyük bir tırmanış beklemediğini belirtti.

Geçtiğimiz günlerde Yedioth Ahronoth, İsrail’in yaklaşık iki milyon Filistinliyi sarı çizginin doğusunda İsrail kontrolündeki yeni bölgelere yeniden yerleştirmeyi, Hamas kontrolündeki bölgeleri tamamen sivillerden boşaltmayı ve Hamas unsurlarını bu bölgelerde aşamalı şekilde takip etmeyi içeren bir plan hazırladığını yazmıştı. Şarku’l Avsat’ın  Telegraph gazetesinin Batılı diplomatlara dayandırdığı haberinden aktardığı bilgilere göre ABD planının Gazze’nin kalıcı biçimde ikiye ayrılması riskini barındırdığını bildirmişti.

Mısır Dışişleri Bakanı Bedr Abdulati ise geçtiğimiz günlerde Barselona’da AB Dış Politika Yüksek Temsilcisi Kaja Kallas ile yaptığı görüşmede, Gazze ile Batı Şeria’nın birliğinin korunması gerektiğini vurgulayarak, ayrıntıları tartışılan hiçbir adımın “bölünmeyi pekiştirmesine” izin verilemeyeceğini söyledi. Abdulati, çarşamba günü yaptığı başka bir açıklamada da, “Gazze’nin bölünmesini konuşmak dahi mümkün değildir. Gazze, Doğu Kudüs dâhil olmak üzere, kurulacak Filistin devletinin ayrılmaz bir parçasıdır” dedi.

Uzman Okaşa’ya göre Mısır, hem Gazze’nin bölünmesini hem de anlaşmayı zayıflatacak her türlü değişikliği engellemek için diplomatik çabalarını sürdürecek. Buna karşın, Trump’ın planı etrafındaki belirsizlik nedeniyle önümüzdeki döneme ilişkin tüm senaryolar hâlâ masada.


Avn, BM Güvenlik Konseyi heyetinden İsrail'e ateşkes ve geri çekilme anlaşmasını uygulaması için baskı yapmasını istedi

Lübnan Cumhurbaşkanı Joseph Avn'ın bugün Baabda'daki Cumhurbaşkanlığı Sarayı'nda Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi temsilcilerinden oluşan bir heyetle yaptığı görüşmeden (Lübnan Cumhurbaşkanlığı’nın resmi X hesabı)
Lübnan Cumhurbaşkanı Joseph Avn'ın bugün Baabda'daki Cumhurbaşkanlığı Sarayı'nda Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi temsilcilerinden oluşan bir heyetle yaptığı görüşmeden (Lübnan Cumhurbaşkanlığı’nın resmi X hesabı)
TT

Avn, BM Güvenlik Konseyi heyetinden İsrail'e ateşkes ve geri çekilme anlaşmasını uygulaması için baskı yapmasını istedi

Lübnan Cumhurbaşkanı Joseph Avn'ın bugün Baabda'daki Cumhurbaşkanlığı Sarayı'nda Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi temsilcilerinden oluşan bir heyetle yaptığı görüşmeden (Lübnan Cumhurbaşkanlığı’nın resmi X hesabı)
Lübnan Cumhurbaşkanı Joseph Avn'ın bugün Baabda'daki Cumhurbaşkanlığı Sarayı'nda Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi temsilcilerinden oluşan bir heyetle yaptığı görüşmeden (Lübnan Cumhurbaşkanlığı’nın resmi X hesabı)

Lübnan Cumhurbaşkanlığı, Cumhurbaşkanı Joseph Avn’ın bugün ülkede bulunan Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi temsilcilerinden oluşan bir heyetle bir araya geldiğini açıkladı. Görüşmede Avn, Lübnan ordusunun görevini tamamlaması için destek çağrısında bulunarak, İsrail’in Güney Lübnan’dan çekilmesi için baskı yapılmasını talep etti.

Cumhurbaşkanlığı, heyetin ‘uluslararası kararların uygulanması yoluyla Lübnan’da istikrarı destekleme ve ülkelerin Lübnan ordusuna yardım ederek birliklerini tamamlamaya ve silah tekelini sağlamaya hazır olduklarını’ belirttiğini duyurdu.

Açıklamada Avn’ın, Lübnan’ın uluslararası kararları uygulama taahhüdünü yinelediği ve “İsrail tarafını ateşkesi uygulamaya ve çekilmeye zorlamamız gerekiyor; bu konuda sizden destek bekliyoruz” ifadelerini kullandığı kaydedildi.

Geçen yıl kasım ayında, ABD arabuluculuğunda İsrail ile Hizbullah arasında bir ateşkes sağlanmıştı. Bu ateşkese rağmen, İsrail hâlâ Güney Lübnan’daki bazı noktalarda kontrolünü sürdürüyor ve ülkenin doğusu ile güneyine yönelik saldırılarını devam ettiriyor.


Ukrayna: Rusya ile taviz değil, gerçek barış peşindeyiz

Ukrayna'nın güneydoğusunda Rus araçları ve askerleri (Reuters)
Ukrayna'nın güneydoğusunda Rus araçları ve askerleri (Reuters)
TT

Ukrayna: Rusya ile taviz değil, gerçek barış peşindeyiz

Ukrayna'nın güneydoğusunda Rus araçları ve askerleri (Reuters)
Ukrayna'nın güneydoğusunda Rus araçları ve askerleri (Reuters)

Ukrayna Dışişleri Bakanı Andriy Sibiga, dün Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı'na (AGİT) yaptığı açıklamada, Ukrayna'nın Rusya ile "taviz değil, gerçek barış" istediğini söyledi.

Güvenlik ve insan haklarına odaklanan bir kuruluş olan AGİT, savaş sonrası Ukrayna'da rol oynamayı hedefliyor.

ABD Başkanı Donald Trump, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile ABD elçileri arasında "oldukça iyi" olarak nitelendirdiği görüşmelerin ardından çarşamba günü yaptığı açıklamada, barış görüşmelerine giden yolun şu anda belirsiz olduğunu söyledi.

Sibiga, örgütün yıllık bakanlar kurulu toplantısından önce, "Münih'te gelecek nesillere ihanet edenlerin isimlerini hâlâ hatırlıyoruz" diyerek, "Bu bir daha asla olmamalı. İlkelerden taviz verilmemeli ve uzlaşmaya değil, gerçek barışa ihtiyacımız var" ifadelerini kullandı.

devfdr
Rus askerleri Kursk bölgesindeki Sudzha’da devriye geziyor (Arşiv- AP)

Bakan, görünüşe göre İngiltere, Fransa ve İtalya'nın Adolf Hitler'in o dönem Çekoslovakya olan toprakları ilhak etmesini kabul ettiği 1938 tarihli Nazi Almanyası anlaşmasına atıfta bulunuyordu. Bu anlaşma, tehditkâr bir güçle yüzleşmemenin işareti olarak yaygın olarak kullanılıyor.

Sibiga, ABD'ye barışı sağlama çabalarından dolayı teşekkür etti ve Ukrayna'nın "bu savaşı sona erdirmek için mümkün olan her fırsatı değerlendireceğine" söz verdi. "Avrupa geçmişte çok fazla adaletsiz barış anlaşması imzaladı. Hepsi yeni felaketlere yol açtı" diye ekledi.

Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy dün, ekibinin Amerika Birleşik Devletleri'ndeki toplantılara hazırlandığını ve Trump'ın temsilcileriyle diyaloğun devam edeceğini söyledi.

Amerika Birleşik Devletleri, Kanada, Rusya ve Avrupa ile Orta Asya'nın büyük bir bölümünü içeren 57 üye ülkeyi kapsayan Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT), Soğuk Savaş döneminde Doğu-Batı diyaloğu için kilit bir forum olarak ortaya çıktı.

Örgüt son yıllarda, Rusya'nın kilit kararların uygulanmasını engellemesi ve örgütü Batı kontrolü altında olmakla suçlamasıyla sık sık çıkmaza giriyor. Rusya, açıklamasında Ukrayna'nın AGİT gündemine "tamamen hakim olmasından" şikayet etti.