عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
Röportajlar

Suudi Arabistan Washington Büyükelçisi Rima bint Bender Şarku'l Avsat'a konuştu: Suudi Arabistan, ABD'nin bölgedeki en güvenilir ortağıdır

Prenses Rima bint Bender’in Şarku’l Avsat’la röportajından bir kare
Prenses Rima bint Bender’in Şarku’l Avsat’la röportajından bir kare
TT
TT

Suudi Arabistan Washington Büyükelçisi Rima bint Bender Şarku'l Avsat'a konuştu: Suudi Arabistan, ABD'nin bölgedeki en güvenilir ortağıdır

Prenses Rima bint Bender’in Şarku’l Avsat’la röportajından bir kare
Prenses Rima bint Bender’in Şarku’l Avsat’la röportajından bir kare

Suudi Arabistan Washington Büyükelçisi Prenses Rima Bint Bender bin Sultan bin Abdulaziz, Suudi Arabistan’ın ABD’nin bölgedeki ‘en güvenilir ortağı’ olduğunu söyledi. İki ülke arasındaki ortaklığın ‘temelleri sağlam ve dayanıklı’ olduğunu vurgulayan Prenses Rima, ABD yönetimlerinin, Cumhuriyetçi ve Demokrat eğilimli olmasının bu konuda herhangi bir etkisinin olmadığını kaydetti.
Suudi Arabistan’ı Washington’da temsil etme sorumluluğunu üstlenmesinden bu yana ilk kez bir Arap gazetesine röportaj veren Prenses Rima, Şarku’l Avsat’a önemli açıklamalarda bulundu. İki ülke arasında kurulan stratejik ortaklığın üzerinden 75 yılın geçtiğini söyleyen Prenses Rima, bu ortaklığın, küresel düzenin Sovyetler Birliği’nin gel-gitleriyle mücadelede yaşadığı büyük zorluklar ve dalgalanmalardan, Körfez Savaşı'nın yanı sıra tekrarlanan petrol krizlerinden, terör örgütlerinin artan tehditlerinden geçtiğini ve tüm bu zorluklara karşı dayanıklılığını kanıtlayıp sürekli geliştiğini söyledi.
Prenses Rima bir soru üzerine, Suudi Arabistan’ın ABD’de karşılaştığı en büyük engelin 'klişeler ve ön yargılar’ olduğunu,  fakat yine de iki ülke arasındaki ilişkiyi korumak için herkese hitap edebildiğini ve iletişim kurabildiğini vurguladı. Öte yandan Prenses Rima, Suudi Arabistan ile ABD arasındaki ilişkiye şöyle bir göz atmak isteyenlerin çoğunun Suudi Arabistan’ın sarf ettiği çabaları görmediğini düşündüğünü ifade etti.
İşte Şarku’l Avsat’ın Prenses Rima ile gerçekleştirdiği röportajın tamamı;
- Suudi Arabistan Krallığı'nın kurucusu Abdulaziz bin Abdurrahman bin Faysal Al Suud ile ABD’nin 32. Başkanı Franklin D. Roosevelt arasındaki tarihi görüşme, Suudi Arabistan ile ABD arasındaki güçlü siyasi, ekonomik, ticari ve kültürel ortaklığın ilk adımıydı. Bölgeyi etkileyen değişiklikler ışığında bu ortaklığın bugünkü durumu nedir?
Suudi Arabistan ile ABD arasındaki sağlam ortaklık, kurucu Kral döneminden Kral Selman bin Abdulaziz’in mevcut krallığı dönemine devam etmektedir.  İki ülke arasında stratejik çıkarlara ve hedeflere dayanan bir ortaklık bulunuyor. Bu hedefler arasında, bölgede barış ve istikrarın sağlanması ve ekonomik işbirliğinin ilerletilmesi yer alıyor. Bu konuda ortak bir çaba söz konusu.
Tüm değişimlere rağmen ortak hedefler hala mevcut ve bölgedeki değişimlerle daha da önem kazanıyorlar. Bu stratejik ortaklığın karşı karşıya kaldığı bir takım zorluklara rağmen, bu zorlukların üstesinden gelebildik ve iki dost ülke arasındaki bu ortaklığın etkilenmesine izin vermedik. Çünkü hayati öneme sahip ortak hedeflerimiz var. Ayrıca bu hedefler sadece iki ülke için geçerli değil, bilakis bölgenin ve tüm dünyanın güvenliği ve istikrarı için de önemli.
- Çin'in ekonomik yükselişinden, Rusya’nın bariz bir şekilde ABD’ye rakip olup Ortadoğu arenasına geri dönüşüne ve Avrupa Birliği’nin (AB) rolünün azalmasına kadar küresel düzende yaşanan değişikler ışığında ortaklığın geleceğini nasıl okuyorsunuz?
Öncelikle iki ülke arasındaki stratejik ortaklık, küresel düzenin Sovyetler Birliği’nin gel-gitleriyle mücadelede yaşadığı büyük zorluklar ve dalgalanmalardan, Körfez Savaşı'nın yanı sıra tekrarlanan petrol krizlerinden, terör örgütlerinin artan tehditlerinden geçti ve tüm bu zorluklara karşı dayanıklılığını kanıtlayıp, gelişmeye devam etti. Aynı zamanda küresel düzenin karşı karşıya olduğu birçok farklı uluslararası meseleye ilişkin görüşlerin yakın olduğunu da ortaya koydu.
İkinci olarak ortak güvenlik, siyasi ve ekonomik hedeflere öncelik verilse de iki ülke arasındaki ortaklık bunun ötesinde çok daha büyük boyutlara uzanıyor. Bugün, iki ülke arasında kültürel farka ve toprakları aralarındaki mesafeye rağmen halklarının kültürel ve sosyal olarak daha da yakınlaştıklarını görüyoruz. İki halk arasında gelişen bu bağ, ortak stratejik hedeflere ve çıkarlara ulaşmak için yeni bir kaldıraç görevi görüyor.
Üçüncü olarak ise küresel düzendeki değişimlere rağmen tarihi gerçekler, Suudi Arabistan’ın bölgede ABD'nin en güvenilir ortağı olduğunu ortaya koymuştur. Ayrıca iki ülke arasındaki mevcut ortaklık olumsuz ya da soyutlayıcı bir ortaklık değildir. Bu, iki ülkeden birinin başka bir ülkeyle ilişki kurmasının doğru olmadığı anlamından ziyade diğer bölgesel ve uluslararası güçlerle olan pozitif ilişkiler ve ittifaklarla ortaklıklarını güçlendirmeyi destekleyen bir ortaklıktır. Suudi Arabistan, ‘2030 Vizyonu’nu uygulamaya başladığında, tüm ülkelere bu vizyonunun bir parçası olmaları için kapılarını açsa da ABD, bu konuda en büyük payın sahibi olmaya devam ediyor.
- Suudi Arabistan yöneticilerinin vizyonu, ABD Kongresi üyelerinin bazılarının muhalefetine ve eleştirileriyle karşı karşıya kalan birçok bölgesel dosyada ABD yönetimiyle tutarlılık göstermektedir. İki ülkenin vizyonlarını daha da yaklaştırmak için ne gibi çalışmalarda bulunuyorsunuz?
Suudi Arabistan ile ABD arasındaki ortaklık, iki ülkenin tüm kurumlarının günlük olarak birbirleriyle yaptığı işbirliğine dayanan kurumsal bir ortaklıktır. Ancak ABD yönetimi ile Kongresi ve Cumhuriyetçiler ile Demokratlar arasında ABD dış politikasına ilişkin görüş ayrılıklarının olması oldukça doğaldır. Suudi Arabistan ile ABD arasındaki bu kurumsal ilişki, ABD yönetimine Cumhuriyetçilerin veya Demokratların gelmesinden etkilenmez. Çünkü bu ilişki Demokrat Partili Başkan Roosevelt döneminde başlarken Cumhuriyet Partili Başkan Trump ile büyük bir işbirliğiyle devam etmektedir.
Büyükelçi olarak rolüm, ABD yönetiminde ya da Kongre'de çeşitli konumlardaki tüm taraflarla ve yetkililerle ait oldukları partiye bakılmaksızın iletişim kurmak, Suudi Arabistan’ın vizyonun iletmek, iki ülke arasındaki ilişkiyi geliştirmek ve ortak hedeflere ulaşmak için mümkün olan tüm yollarla çalışmaktır.
- Suudi Arabistan son zamanlarda medya ve siyaset üzerinden çok sayıda saldırıyla karşı karşıya kaldı. Bu saldırıların bazıları Suudi Arabistan-ABD ilişkisinin önemini azaltmaya ve gözden geçirilmesini talep etmeye yönelikti. Bu saldırılara nasıl karşılık veriyorsunuz?
Suudi Arabistan’ın tutumları ve politikası her zaman karşı karşıya kaldığı konulara yönelik tutarlı, sağlam ve dengeli olmuştur. Suudi Arabistan’ın tutumları ve rolü herkes tarafından biliniyor. Çeşitli alanlardaki çabaları orada burada konuşulanlardan daha büyüktür. Suudi Arabistan’ın terörle mücadele gibi çeşitli alanlarda yaptıklarının yanı sıra bölgedeki istikrarı destekleme ya da petrol piyasalarının dengesini koruma çabalarını bilen gözlemciler ve eleştirmenler, onun uluslararası arenadaki rolünün öneminin ve Suudi Arabistan-ABD ilişkisinin her iki ülke için de merkezi olduğunun farkındalar.
Ancak ne yazık ki, bazen bazı kişilerin iki ülke arasında ilişkinin gözden geçirilmesi talebinde bulunduğunu duyarız. Ancak çoğu, Suudi Arabistan’ın çabalarını görmüyorlar. Ben her zaman bu mesajı vermek için ABD’deki çeşitli kesimlerle bir araya gelmeye çalışıyorum. Seçim dönemlerinde çeşitli nedenlerle bu gibi açıklamaların çoğaldığının farkındayız. Ancak Suudi Arabistan’ın bölgesel ve uluslararası çabaları hakkında yeterli bilgiye sahip olan herkesin Riyad’ın rolünün ve Washington’la olan ilişkisinin önemini anlayacağından eminiz.
- Önümüzdeki süreçle ilgili ne gibi hedefleriniz var?
ABD ile olan ilişkimize sadece siyasi ve güvenlik ilişkisi ile ilgili değil, bunun ötesinde tüm alanlarda işbirliğine uzanan daha geniş bir perspektiften bakıyoruz. Özellikle Veliaht Prens Muhammed bin Selman tarafından başlatılan geleceğe yönelik iddialı bir vizyonun varlığı bu perspektifi genişletirken Suudi Arabistan 2030 Vizyonu hedeflerine ulaşmak için ekonomi, eğitim ve kültür alanlarında ABD ile işbirliği için birçok fırsat olduğunu görüyoruz.
ABD, en iyi üniversitelere, araştırma ve teknik merkezlere ve önde gelen şirketlere sahip. Benim de ABD’deki tüm kesimlerle ilişkileri geliştirerek Suudi Arabistan’ın vizyonuna ulaşmaya katkıda bulunmak ve iki ülke arasında her alanda daha fazla işbirliğine katkıda bulunmak istiyorum.
- Önünüze çıkan engeller neler?
Suudi Arabistan’ın bugün ABD’de karşı karşıya kaldığı en büyük zorluğun ne yazık ki klişeler ve ön yargılardır. Ancak bugün Suudi Arabistan imajını, yöneticilerinin gerçekleştirdiği vizyonla ABD ve dünyanın dört bir yanında olumlu bir şekilde gelişme gösteriyor. Örneğin turizm amaçlı vizelerin verilmeye başlamasından bu yana Suudi Arabistan çeşitli ülkelerden 200 bin fazla kişiye vize verdi. Suudi Arabistan’ı yakından tanıma fırsatı bulanların ülkemize bakış açıklarının değiştiğine tanık olduk. Buradan herkesi, şahit olunan ilerlemeyi görmek ve şerefli Suudi halkıyla doğrudan ve engelsiz olarak tanışmak için Suudi Arabistan’a davet ediyorum.
- 75. yılını tamamlayan Suudi Arabistan-ABD ilişkisinin geleceği hakkında ne düşünüyorsunuz?
İki ülke arasında süregelen ilişki, stratejik hedeflere ulaşmaya ve iki ülkenin ortak çıkarlarına hizmet etmeye devam edecektir. Suudi Arabistan Krallığı’nın kurucusu ile Başkan Roosevelt arasındaki tarihi görüşme buluşmayı incelediğimizde, iki ülkenin o tarihten bu yana, aralarındaki mesafeye ve gerek kültürel gerek yaşam tarzlarındaki farklılıklara rağmen ortak ilkelerde buluştuğunu görüyoruz.  
Bu nedenle, söz konusu tarihi buluşmayla başlayan ortaklık, komünizmden, terörle mücadeleye, G20 zirvesinin gündeminden, dünya için daha iyi bir gelecek için yapılan çabalara, küresel, çevresel ve ekonomik zorlukları ele alma gayretine kadar iki ülke arasındaki işbirliğiyle devam etmektedir.
- ABD’de yaşayan Suudi kadınların güçlendirilmesi için neler yapıyorsunuz? Suudi Arabistan’da kadın haklarında ilerleme kaydedilmesine ilişkin yükselen şüpheci seslerle ilgili düşünceleriniz neler?
Suudi kadınların uzun zamandır bekledikleri birçok hayal sonunda gerçekleşti. Birçok hak elde ettiler. Kral Selman bin Abdulaziz ve Veliaht Prens Muhammed bin Selman’ın gerçekleştirdiği reformlar ışığında kadınların değişimi ve güçlendirilmesi çabaları devam edecek. Burada, Suudi kadınların, erkeklerle aynı maaşı alması gibi birçok gelişmiş ülkede mevkidaşlarının elde edemediği hakları elde ettikleri dikkat çekiyor.
Bugün Suudi Arabistan’da kadınların güçlendirilmesine ilişkin atılan adımlardan gurur duyuyorum. Bu ortamın Suudi Arabistan 2030 Vizyonu kapsamında oluştuğundan eminim. Suudi kadınları dünya sahnesindeki mevkidaşlarıyla kıyaslanabilir bir konuma sahip olacaklar. Herkese göndermek istediğim mesaj da bu. Çünkü kadınlar olmadan ilerleme olmaz. Suudi Arabistan’da son yıllarda atılan adımları inceleyenler, önümüzdeki yıllardaki rotasını da anlayabilirler. Suudi Arabistan’ın 2020 yılında kadınlar, iş dünyası ve hukukla ilgili olarak 190 ülke arasında en çok reform yapan ülkeler listesinin başında yer alması, onun bu alandaki ilerleyişinin en önemli göstergesidir.

Daha fazlasını oku

 
 
ARAP DÜNYASI

Mahmud Abbas, Şarku’l Avsat’a konuştu: Gazze, Filistin Yönetimi’nin sorumluluğundadır; saldırılar sona erdiğinde hemen harekete geçeceğiz

Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas (AFP)
Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas (AFP)
TT
TT

Mahmud Abbas, Şarku’l Avsat’a konuştu: Gazze, Filistin Yönetimi’nin sorumluluğundadır; saldırılar sona erdiğinde hemen harekete geçeceğiz

Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas (AFP)
Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas (AFP)

Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas, Filistin Yönetimi’nin Gazze Şeridi’nden sorumlu olup, ‘Filistin halkına yönelik saldırılar biter bitmez’ üzerine düşeni yapmaya hazır olduğunu belirtti. Abbas, Şarku’l Avsat’a verdiği röportajında, “Gazze Şeridi’nden biz mesuldük, halen mesulüz ve mesul olmaya da devam edeceğiz” ifadesini kullandı.

Röportajın devamında Aksa Tufanı saldırısının herkes için sürpriz olduğunu söyleyen Abbas, “Kimse bunu beklemiyordu” dedi ve Filistin Yönetimi’nin ‘Filistin halkının yeni bir Nekbe (felaket) yaşamaması için’ Arap, bölgesel ve uluslararası tüm taraflarla birlikte hareket etmeye kararlı olduğunun altını çizdi.

Abbas, Suudi Arabistan’ın Filistin meselesine ilişkin tutumlarını ‘tarihî, onurlu, soylu ve tutarlı duruşlar’ şeklinde niteledi ve Suudi Arabistan’ın ‘bilhassa bölgenin ve dünyanın sahne olduğu bu tehlikeli koşullar altında’ Filistin devletinin tanınması meselesini herhangi bir kapsamlı barışın ve normalleşmenin önünde tutan açıklamasına dikkat çekti.

Başkan Joe Biden yönetiminin, bağımsız bir Filistin devleti kurulmasıyla sonuçlanacak siyasi çözüm sürecini derinleştirmek için İsrail hükümetine ‘gerçek anlamda ve ciddi bir baskı’ uygulamadığını düşünen Abbas, Başbakan Binyamin Netanyahu’nun barış süreci önünde bir ‘engel’ haline gelmesinden sonra da artık ‘İsrailli bir ortağın’ olmadığından bahsetti.

Abbas, yeni bir hükümetin kurulması meselesinin de Filistin’in iç meselesi olduğunu ifade etti ve şöyle dedi:

“Filistin’in bağımsız kararını koruma yolunda ağır bedeller ödedik ve kimsenin bu karara müdahil olmasına ya da bunu kontrol etmeye çalışmasına müsaade etmeyeceğiz.”

Röportajın metni:

 -Sayın Başkan, bir Filistin devletine giden yolda mı ilerliyoruz yoksa ikinci bir Nekbe yolunda mı?

-Tüm Filistin ulusal konseylerinin kararlarına göre başkenti Doğu Kudüs olan bağımsız bir Filistin devleti kurmak, ulusal sabitelerimizdendir. Dünyanın çoğu ülkesinin tanıdığı Filistin devletimizin bağımsızlığını somutlaştırmak için sürekli ve özenli bir şekilde çalışıyoruz ve bu devletin tam bir uluslararası tanımaya mazhar olması ve Birleşmiş Milletler’deki (BM) konumunun tam üye ülke statüsüne yükseltilmesi için gayret gösteriyoruz. Bu esnada halkımız, onu kendi topraklarından söküp atmayı hedefleyen tüm girişimlere karşı koyacaktır. Biz de gerek Gazze Şeridi’nde gerekse Batı Şeria’da ve Doğu Kudüs’te tehcirin önüne geçerek, Filistin halkının yeni bir felaket yaşamasını önlemek için ilgili Arap, bölgesel ve uluslararası taraflarla her düzeyde hareket edeceğiz. Tüm dünyayı, özellikle de ABD yönetimini bu konuda uyardık ve böyle tehlikeli bir adımın hem bölge hem de dünya için feci sonuçlar doğuracağına ve bölgeyi bir istikrarsızlık haline sokacağına işaret ettik.

İSRAİL’İN BÜYÜK HATASI

-Gazze’nin yaşadığı felaketi durduracak çözümün özellikleri nedir?

-Gazze ve Filistin topraklarının geri kalanı, benzeri görülmemiş bir felaket yaşıyor. İsrail ölüm makinesi, Filistinli varlığın tüm bileşenlerini ortadan kaldırmak için sistemli ve planlı bir tahribat uyguluyor. Zannediyor ki bu uygulamalar kendisine güvenlik ve istikrar sağlayacak. Ama bedelini ağır ödeyeceği büyük bir hata yapıyor. Çünkü güvenliği ve barışı sağlamak için tek çözüm; bu savaşı hemen durdurmak, işgal ordusunu bir karış toprak koparmadan Gazze Şeridi’nin tamamından çekmek ve Gazze Şeridi’ne insani ve tıbbi yardımların girişini hızlandırmaktır. Zira biz, bedeli ne olursa olsun Filistin halkının topraklarından tehcir edilmesine asla izin vermeyeceğiz.

Tüm bunlardan sonra uluslararası meşruiyet kararlarına ve Arap Barış Girişimi’ne dayalı bir siyasi çözüm için hazırlık yapmak gerekir. Bu çözüm de Filistin devletinin tanınması, bu devletin BM Güvenlik Konseyi kararıyla BM’ye tam üyelik kazanması ve iki devletli çözüme uygun olarak bağımsız Filistin devleti çözümünü somutlaştırmak üzere, 1967 sınırlarında ve başkenti Doğu Kudüs olan bir Filistin devleti topraklarına yönelik İsrail işgalini durduracak belirli bir takvime ve uluslararası teminatlara sahip bir uluslararası barış konferansının düzenlenmesi ile başlar.

İsrail, Filistin halkına karşı güvenlik ve askerî temelli her türlü çözümü denedi ve bunların başarısızlığı ispatlandı. Şimdi uluslararası meşruiyet kararlarının ve uluslararası hukukun uygulanmasına ilişkin olarak uluslararası toplumun, özellikle de ABD yönetiminin sözünü söyleme vaktidir.

-ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken size, Filistin devletinin resmi olarak tanınmasına ilişkin bir taahhüt iletti mi?

-ABD yönetimi yetkilileriyle birkaç defa (Blinken’la beş defa, Jake Sullivan ve William Burns ile defalarca) görüştük ve kendilerinden iki devletli çözüm ve uluslararası meşruiyete dayalı barışı sağlama çabalarının desteklenmesi hakkında vaatler duyduk. Onlarla derin ve devam eden bir diyalog mevcuttu, ancak sahada herhangi bir şey değişmedi. Yani bu sözlerin pratik uygulamasını görebilmemiz için Başkan Biden yönetimi, sağcı İsrail hükümetine gerçek ve ciddi bir baskı uygulamadı. İşgalci İsrail, siyasi sürecin dayandığı tüm temelleri yıkma yolunda bariz bir yaklaşım sergiliyor, iki devletli çözüm de dahil olmak üzere uluslararası meşruiyet kararlarına alenen karşı çıkıyor, Filistin halkına karşı kapsamlı bir savaş yürütüyor ve bilhassa Gazze Şeridi’nde kanlı kıyımlar ve etnik temizlik, Batı Şeria’da ve Doğu Kudüs’te ise ırkçı ayrımcılık ve şiddet suçu işliyor.  

FOTO: Abbas, geçtiğimiz çarşamba günü Ramallah’ta Blinken’ı ağırladı (AFP)
Abbas, geçtiğimiz çarşamba günü Ramallah’ta Blinken’ı ağırladı (AFP)

ABD, bu işgale himaye ve destek sağlamaya devam ediyor. Bu da bizi, bizim ne duyduğumuzun ya da ABD yönetiminin ne söylediğinin bir önemi olmadığını, önemli olanın sahada olup bitenler olduğunu söylemeye sevk ediyor. Herkes için güvenlik ve istikrar sağlayacak ve uluslararası meşruiyete dayalı net ve ciddi bir siyasi süreç yolunda ilerleyebilmemiz için ABD yönetiminden uygulama talep ediyoruz.

ÇÖZÜM İÇİN ‘SAMİMİ BİR AMERİKAN İRADESİ’ LAZIM

-Güvenlik Konseyi kararı ya da başka bir formül yoluyla siyasi ufku açacak bir mekanizma tasavvuru var mı?

-Mekanizma belli; sadece uygulama gerekiyor: BM Güvenlik Konseyi’nin Filistin devletinin BM’ye tam üyeliğine dair bir karar açıklaması ve BM gözetiminde tüm uluslararası tarafların katılacağı bir uluslararası barış konferansı düzenlenmesi. Bu konferansın ilgili uluslararası meşruiyet kararlarına ve uluslararası hukuka uygun olarak tüm tarafların bağlı kalacağı ve belirli bir takvime dayalı olacak siyasi bir süreçle ve açık uluslararası teminatlarla desteklenen bir eylem mekanizması ortaya koyması lazım. Bunun için de başta ABD yönetimi olmak üzere samimi bir uluslararası irade gerekiyor.  

-Filistin devletinin kurulması için İsrail devletinin tanınması ve İbrani devletine uluslararası güvenlik garantileri sunulması şart mı?

-Oslo Anlaşması’na göre Filistin Kurtuluş Örgütü (FKÖ) ile İsrail arasında karşılıklı tanıma gerçekleşti ve buna dayalı olarak uluslararası garantili geçici ikili anlaşmalar imzalandı. Geçici bir anlaşma vardı; bunu tüm nihai statü sorunları çözüldükten ve Filistin ile İsrail devletleri arasında bir barış anlaşması imzalandıktan sonra kalıcı bir anlaşma izleyecekti.

İsrail’in uzlaşmazlığına, tüm uluslararası meşruiyet kararlarına yönelik itirazına, hatta uluslararası hukuka meydan okumasına rağmen biz kendi açımızdan, bir Filistin devletinin mevcut olduğunun ve kurumlarının en iyi uluslararası standartlara göre faaliyet yürüttüğünün bilinciyle üzerimize düşen tüm yükümlülükleri yerine getirmeyi taahhüt ettik. Bu gerçekleştiğinde ilgili taraflar arasında anlaşmaya varılan teminatlarla, Filistin ve İsrail devletleri arasında tanıma, mevcut ve karşılıklı olacaktır. Artık gerekli olan, İsrail’in Filistin devletini tanımasıdır.

-Hamas’ın FKÖ’ye katılımı, FKÖ’nün daha önce tanıdığı gibi Hareketin de İsrail’i tanımasını gerektiriyor mu?

-Defalarca söyledik ve vurguladık: FKÖ, Filistin halkının tek ve meşru temsilcisidir. FKÖ’ye katılmak isteyenler, örgütün temsil birliğine, açık siyasi programına ve uluslararası yükümlülüklerine bağlı kalmalı ve FKÖ’nün tüm uluslararası taraflarla imzaladığı ve o temel üzerinde Filistin Ulusal Yönetimi’nin kurulduğu anlaşmaları kabul etmelidir. Bu yüzden FKÖ’nün tüm Filistinlilerin evi olduğunu kabul ederek, örgüte üyelik kapısının Filistin siyasi eyleminin tüm temsilcilerine açık olduğunun, ancak örgütün temsil birliğine bağlı kalmak ve örgütün Arap ve uluslararası düzeydeki yükümlülükleriyle Filistin ulusal konseylerinin kararlarına saygı duymak gerektiğinin her zaman altını çizdik.

‘ERTESİ GÜN’ MESELESİ

-Filistin Ulusal Yönetimi, savaşın ‘ertesi gününde’ Gazze Şeridi’ni yönetmeye hazır mı?

-Filistin Ulusal Yönetimi, Gazze Şeridi’ni hiç terk etmedi ki geri dönsün. Hamas hareketinin 2007 yılında darbe yapmasından bu yana Filistin hükümeti, (elektrik ve su, yakıt, hastaneler, emekli maaşları ve sosyal kalkınma için) Gazze Şeridi’ne aylık 140 milyon dolardan fazla ödeme yapıyor. Bu, bizim Gazze’deki halkımıza karşı vazifemiz. Gazze Şeridi’nden biz mesuldük, halen mesulüz ve mesul olmaya devam edeceğiz ve Batı Şeria ile Doğu Kudüs gibi diğer Filistin topraklarında nasılsa Gazze Şeridi’ndeki halkımıza ve evlatlarımıza karşı da görevlerimizi yerine getireceğiz. Gazze Şeridi’ndeki halkımıza yönelik saldırılar biter bitmez halkımızın sıkıntılarını hafifletmek için çalışmalara başlamaya ve Filistin Ulusal Yönetimi olarak nerede olurlarsa olsunlar Filistin halkının tüm evlatlarına karşı üzerimize düşen görevleri yerine getirmeye hazırız.  

-Filistin Yönetimi’nin kurumları, bu rolü yerine getirebilir mi? Blinken, Yönetimin yeniden düzenlenmesini talep etti mi? Teknokrat bir hükümet mi istedi yoksa bir uzlaşma mı?

-Filistin devletinin kurumları, en yüksek uluslararası standartlara uygun olarak inşa edilmiştir ve gerek Batı Şeria’da gerek Gazze Şeridi’nde gerekse Doğu Kudüs’te üzerine düşen görevleri olabildiğince mükemmel bir şekilde yerine getirebilir. Yeni bir Filistin hükümetinin kurulması; bölgesel veya uluslararası dış taleplere kulak vermek adına değil, Filistin halkının yüksek çıkarlarını gözetmek ve korumak için alınan, Filistin’e ait bir iç karardır. Filistin’in bağımsız ulusal kararını koruma yolunda ağır bedeller ödedik ve kimsenin bu karara müdahil olmasına ya da bunu kontrol etmeye çalışmasına müsaade etmeyeceğiz.

Suudi Arabistan’ın ‘şerefli ve tarihî’ tutumu

-Suudi Arabistan’ın Filistin devletinin tanınmasını kapsamlı barışın ve normalleşmenin önünde tutan açıklamasını memnuniyetle karşıladınız. Suudi Arabistan’la ilişkilerinizi nasıl tanımlıyorsunuz?

-Kurucu Kral Abdülaziz Âl-i Suud’un (Allah rahmet eylesin) döneminden Hadim-i Harameyn-i Şerifeyn (İki Kutsal Mescidin Hizmetkârı) Kral Selman bin Abdülaziz’in ve Veliaht Prens Muhammed bin Selman’ın dönemine kadar Suudi Arabistan Krallığı, Filistin halkına ve onun haklı davasına karşı tarihî, şerefli, soylu ve tutarlı duruşlar sergiledi.  

FOTO: Prens Muhammed bin Selman ile Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas’ın daha önceki görüşmesinden bir kare (SPA)
Prens Muhammed bin Selman ile Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas’ın daha önceki görüşmesinden bir kare (SPA)

Suudi Arabistan’ın, Krallığın Filistin meselesine ilişkin tutumlarını ve sabitelerini teyit eden açıklaması, bu büyük yolculuğun, Krallığın Filistin’e ve halkına karşı daima sergilediği cesur duruşun ve Filistin halkının özgürlük, bağımsızlık ve başkenti Doğu Kudüs olan bağımsız devletini kurma haklarını somutlaştırmaya dönük özenli çabalarının devamından başka bir şey değildir. Bilhassa bölgenin ve dünyanın içinden geçtiği bu tehlikeli koşullarda Suudilerin bu köklü ve sağlam desteğine hepimizin güveni var. Bu destek, uluslararası meşruiyet kararlarıyla ve Arap Barış Girişimi’yle tutarlıdır ve aynı zamanda Suudi Arabistan Krallığı ile Filistin devleti arasındaki sürekli istişareyle koordinasyonun boyutunun ve bizi birbirimize bağlayan kardeşlik ilişkilerinin gücünün bir ifadesidir. Hadim-i Harameyn-i Şerifeyn Kral Selman bin Abdülaziz ve Veliaht Prensi Muhammed bin Selman başta olmak üzere Suudi yönetimiyle sürekli iletişim halindeyiz.

NETANYAHU BİR ENGEL TAŞI

-Sizce Binyamin Netanyahu, barış arayışında ortak rolünü oynamaya halen uygun mu?

-Açıkça söylüyoruz: Şu an adil ve kalıcı barış üretmek için İsrailli bir ortak yok. Netanyahu’nun uluslararası meşruiyete ve hukuka dayalı bir siyasi çözüme varmanın önünde açıkça engel teşkil ettiğini tüm dünyaya söyledik. O, Filistinlilerle İsraillilerin başarısızlığı defalarca ispatlanan güvenlik çözümleri ve savaşlar yerine güvenlik ve istikrarla yaşamaları için barışın sağlanması ve işgalin sona erdirilmesi gerektiğine inanmıyor ve aynı yolda ilerlemekte ısrar ediyor.

Kanaatimce dünya, görüş birliğine vardı ve Netanyahu’nun İsrail’in yürüttüğü savaşı durdurmak için halihazırda harcanan uluslararası çabaların önünde bir engel haline geldiğine dair sözlerimizin doğru olduğunu artık gayet iyi biliyor. Uluslararası meşruiyete dayalı bir siyasi yolun izlenmesi, şu an yaşanan ve tüm bölgeyi sıkıntıya sokan krizlerin ve gerilimin tekrarlanmasının önüne geçecektir. Netanyahu’nun iki devletli çözümü reddeden açıklamaları ve Gazze’ye karşı ilan ettiği savaşın sürdürülmesi, onun barış, güvenlik ve istikrar yolunun açıkça karşısında olduğunun bariz bir göstergesidir. O, sadece işgalin, güç kullanmanın ve yerleşimin mantığına inanıyor.

-Netanyahu, UNRWA’ya karşı yaygın bir kampanya yürütüyor. Bu meseleye nasıl bakıyorsunuz?

-Filistinli Mültecilere Yardım Ajansı (UNRWA), yurtlarından zorla uzaklaştırılan Filistinli mültecilere hizmet için 18 Aralık 1949 tarihli ve 302 sayılı BM kararıyla kuruldu. Filistinlilerin davası, 194 sayılı karar da dahil olmak üzere ilgili uluslararası meşruiyet kararlarına uygun olarak adil bir şekilde çözülene kadar da faaliyetini sürdürecek. Diğer nihai statü meseleleriyle birlikte mülteci meselesi, Filistin meselesinin özünü oluşturuyor.  

UNRWA’yı feshetme yönündeki tehdit, milyonlarca Filistinlimizi haksız ve insanlık dışı bir şekilde cezalandırma tehdididir. Filistinliler 1948 yılında topraklarından zorla göç ettirildi. İsrail onlara karşı suç işlemeye devam ediyor; Gazze Şeridi’ndeki soykırım savaşı da bunun son örneği. Herhangi bir adım atmadan önce UNRWA’nın yürüttüğü soruşturmanın sonuçlarını beklemek gerektiğini tüm dünyaya söyledik. Ancak açıkça görülüyor ki uluslararası meşruiyete ve hukuka aykırı olarak, Filistin meselesini tümüyle bitirmek üzere mülteci meselesini ortadan kaldırmaya dönük projelerini hayata geçirebilmek için UNRWA’yı saf dışı bırakmaya ve rolünü bitirmeye çalışan bir ülke var. Buna asla müsaade etmeyeceğiz. Bunun önüne geçmek için ilgili ülkelerle ve odaklarla temasa geçtik.

-Hamas’ın ‘ertesi gün’ Gazze’de iktidar olamayacağını kabul ettiği doğru mu? Bunun karşılığında ne istiyor?

-Bu soruyu Hamas’ın cevaplaması gerekir.

BATI ŞERİA’YI TUTUŞTURMA ÇABALARI

-Batı Şeria’da yeni bir intifadanın patlak vermesinden endişe ediliyor mu?

-İsrailli işgal yetkilileri, Gazze Şeridi’nde Filistin halkına karşı saldırılarını başlattıklarından beri öldürme, tutuklama, Filistin şehirlerine, köylerine ve kamplarına baskınlar düzenleme ve halkımıza karşı çirkin suçlar işlemeleri için terörist yerleşimcilere koruma sağlama yönündeki politikalarıyla Batı Şeria’yı ve Doğu Kudüs’ü alevlendirmeye çalışıyor. Başta ABD yönetimi olmak üzere tüm dünya ülkeleriyle iletişime geçtik ve onlara İsrail’in bu uygulamaları devam ettiği takdirde olayların kontrol edilemeyecek ve sonuçları öngörülemeyecek şekilde alevleneceğini bildirdik.

FOTO: Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas (DPA)
Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas (DPA)

Gelgelelim İsrail’i bu suçları durdurmaya sevk edecek gerçek ve ciddi bir baskı yok. Buna rağmen biz, sükuneti korumak ve gerilimin tırmanmasını önlemek için çabalarımızı sürdürüyoruz. Bunu da halkımızı korumak ve işgalci İsrail’in durumu fırsat bilip olayları yeni bir intifadanın patlak vermesine yol açacak şekilde alevlendirmesine engel olmak için yapıyoruz. Çünkü onların amacı, başkenti Doğu Kudüs olan bir Filistin devletinin topraklarına yönelik İsrail işgalini sona erdirecek ve uluslararası meşruiyet kararlarına dayalı bir siyasi çözüme varılmasının önüne geçmek. İsrail’in gerilimi tırmandırmaya başvurmak ve bölgeyi tedirgin etmek suretiyle ödemekten kaçınmaya çalıştığı siyasi bedel bu çözümdür.  

-Sizinle Hamas liderliği arasında bir görüşme projesi var mı?

-Hamas liderliğiyle görüşmeye karşı değiliz. 2007 yılında gerçekleşen darbeden bu yana onlarla bir araya geliyoruz. Darbeyi sona erdirmek için Mekke, Mısır, Cezayir ve diğer yerlerde yapılan ve en sonuncusu el-Alameyn’deki olan anlaşmalar gibi pek çok anlaşma imzaladık. Bölünmeyi sona erdirmek için sarf edilen tüm Arap ve uluslararası çabalara da karşılık verdik. Bölünme meselesinin arkamızda kalması için uymamız gereken hususlar var. Bölünmenin tüm sonuçlarını ve tezahürlerini sona erdirmek, bunlardan biri. Böylece tek bir otoritemiz, tek bir meşru ordumuz ve tek bir yasamız olur. Ayrıca FKÖ’nün Filistin halkının tek meşru temsilcisi olduğunu kabul etmek, örgütün uluslararası anlaşmalarına bağlı kalmak ve sonra da genel seçimler için hazırlık yapmak gerekir. Kimi seçeceğine sandık yoluyla karar verecek olan, Filistin halkıdır. Daha önce bu konuda başarılı tecrübelere imza attık. En üst düzeyde dürüstlüğe ve şeffaflığa uygun olarak üç genel seçim gerçekleştirdiğimizi söyleyen uluslararası toplum da buna şahit.

-Aksa Tufanı operasyonu ya da ilk gün gerçekleştirdiklerinin boyutu sizi şaşırttı mı?

-Saldırı, herkes için sürpriz oldu. Kimse bunu beklemiyordu. 2007 yılındaki darbeden bu yana Hamas’la bir alakamız yok. Dünyadaki kardeşlerin ve dostların bu bölünmeyi sona erdirmek için ortaya koyduğu tüm girişimlere rağmen Hamas liderliği, içi boş bahaneler ileri sürerek bu girişimlerden kaçınıyor. En son Filistinli grupların genel sekreterlerinin geçtiğimiz temmuz ayında Mısır’ın el-Alameyn kentinde yaptığı toplantıda da böyle oldu. O zaman uzlaşma ve FKÖ’ye katılma konusu tartışıldı ve meselelerin takibi için bir komisyon oluşturulması kararlaştırıldı. Hamas, toplantılara katılım davetine henüz cevap vermedi. Bunu hep yapıyor.

-Yerinize vekil atamayı düşündünüz mü? Gazze’yi yönetmek için Arap veya başka güvenlik ortaklarına ihtiyacınız var mı?

-Bu, Filistin Anayasası’na ilişkin bir konudur. Bu yasa, Filistin Ulusal Konseyi toplanmadıkça ya da genel seçimler yapılıp, bu maddenin değiştirilmesini onaylayan yeni bir yasama meclisi seçilmedikçe değiştirilemez. 

Sorunun ikinci kısmına gelecek olursak; Arap kardeşlerimizle her konuda sürekli istişare ve koordinasyon halindeyiz. Güvenlik meselesine gelince; Filistin Ulusal Yönetimi, Gazze Şeridi’ndeki yetkilerini yeniden devraldığında ve orada siyasi merci haline geldiğinde Gazze Şeridi’ni yeniden inşa sürecine katkı sağlamaya hazır tüm taraflarla iş birliğine olumlu bakacağız.