İran dini lideri Hamaney: Siyonist İsrail virüsünün kökünü kazıyacağız

İran dini lideri Hamaney: Siyonist İsrail virüsünün kökünü kazıyacağız
TT

İran dini lideri Hamaney: Siyonist İsrail virüsünün kökünü kazıyacağız

İran dini lideri Hamaney: Siyonist İsrail virüsünün kökünü kazıyacağız

İran dini lideri Ayetullah Ali Hamaney Dünya Kudüs Günü kapsamında yaptığı açıklamada, "Siyonist İsrail virüsünün kökünü kazıyacağız" dedi.
Dünya Kudüs Günü nedeniyle devlet televizyonunda konuşma yapan İran Dini Lideri Ayetullah Ali Hamaney, "Dünya Kudüs Günü'nü memnuniyetle karşıladı ve insanlar Filistin bayrağını dalgalandırmak olan bu günü, ilk vacip işleri olarak kutladı. Siyonizmin temel politikası Filistin meselesini küçümsemek ve Müslüman toplulukların zihninde onu unutturmaktır" dedi.

"Sözde milletlerin teşkilatı olan Birleşmiş Milletler görevini yapmıyor"
ABD ve Avrupa'nın neden olduğu ölümlerin tıpkı korona virüsten hayatını kaybedenler gibi sayılması gerektiğini belirten Ayetullah Hamaney, İslam dünyasında yakılan savaş ateşinden kimlerin sorumlu olduğunu sorarak, "Afganistan, Yemen, Libya, Irak, Suriye ve diğer ülkelerde dökülen tüm bu kanlardan kim sorumlu? Filistin'deki tüm bu cinayetten, yıkımdan ve baskıdan kim sorumlu?" diye konuştu.
Hamaney, "Neden İslam dünyasındaki bu milyonlarca mazlum çocuğu, kadını ve erkeği saymadınız? Neden kimse Müslümanların katledilmesinden dolayı baş sağlığı dileğinde bulunmuyor? Neden milyonlarca Filistinli 70 yıl sürgünde, evlerinden uzakta yaşamak zorundalar? Neden Müslümanların ilk kıblesi olan Kudüs-ü Şerif'e hakaret ediliyor? Sözde milletlerin teşkilatı olan Birleşmiş Milletler görevini yapmıyor" dedi.

"Siyonist İsrail virüsünün kökünü kazıyacağız"
ABD ve İsrail tarafından Filistin meselesinin unutturulmaya çalışıldığını vurgulayan Hamaney İsrail'in ortadan kaldırılması gereken bir virüs olduğunu belirterek, "Siyonist İsrail virüsünün kökünü kazıyacağız. Bu rejimi önümüzde zorlu günler bekliyor olacak" ifadelerini kullandı. Hamaney, "Siyonist rejim bölge için ölümcül bir uzantı, net bir kayıptır ve kesinlikle kökünden sökülecek ve ortadan kaldırılacaktır. Tüm imkanlarını bu rejim politikalarının hizmetine sunanlar için geriye sadece utanç kalacaktır" şeklinde konuştu.
Filistin meselesi hakkında Hamaney, "Bu trajedideki temel suçlu, Batılı hükümetler ve onların şeytani politikalarıdır. Birinci Dünya Savaşı'nı kazanan devletler, Osmanlı İmparatorluğu'nun Asya'daki topraklarını en önemli savaş ganimeti olarak aralarında paylaştığı gün, hakimiyetlerini sürdürebilmek için bölgenin kalbinde güvenli bir üs oluşturma ihtiyacı hissettiler" dedi.
İran'da her yıl Ramazan ayının son Cuması Kudüs Günü olarak anılmakta. Bu yıl korona virüs nedeniyle ülke genelinde etkinlikler sanal platformlarda düzenlenirken, virüs tehdidinin azaldığı beyaz bölgelerde Kudüs yürüyüşleri yapıldı.



Mücteba Hamaney gerçekten babasının yerine mi hazırlanıyor?

Helikopterin düşüşünün kaza olmadığını düşünenlerin aklındaki olası faillerden biri de Mücteba Hamaney (AP/Arşiv)
Helikopterin düşüşünün kaza olmadığını düşünenlerin aklındaki olası faillerden biri de Mücteba Hamaney (AP/Arşiv)
TT

Mücteba Hamaney gerçekten babasının yerine mi hazırlanıyor?

Helikopterin düşüşünün kaza olmadığını düşünenlerin aklındaki olası faillerden biri de Mücteba Hamaney (AP/Arşiv)
Helikopterin düşüşünün kaza olmadığını düşünenlerin aklındaki olası faillerden biri de Mücteba Hamaney (AP/Arşiv)

İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi'nin ölümüyle birlikte ülkenin yönetimine dair sorular ortaya atılırken en çok zikredilen isimlerden biri de Yüce Lider'in oğlu Mücteba Hamaney oldu. 

Hiçbir resmi rolü bulunmasa da ülkenin en etkili figürlerinden biri gibi görülen Hamaney, pek çok İranlı için gizemini koruyor. Zira kendisi ne kamuoyunda sıklıkla görülüyor ne de konuşma yapıyor. 

ABD'nin Wall Street Journal (WSJ) gazetesi, 85 yaşındaki Ayetullah Ali Hamaney'in 54 yaşındaki oğlunu mercek altına aldı.

Mücteba Hamaney'in, kendi kişisel gücü olmadığı ve itaatkar bir tavır gösterdiği söylenen Reisi'nin döneminde istihbarat ve güvenlik yapılarındaki nüfuzunu artırdığını bildirdi. 

İran Yüce Liderliği için Reisi'nin hazırlandığının düşünüldüğü ancak helikopterin düşmesiyle birlikte bu konudaki soru işaretlerinin arttığı aktarıldı. 

WSJ'nin konuştuğu uzmanlara göre Mücteba Hamaney'in, babasının yerine geçme ihtimali düşük ve spot ışıklarının altından kaçınarak daha da güç kazanması bekleniyor.

Alman Uluslararası Politika ve Güvenlik Politikaları Enstitüsü'nde çalışan İran uzmanı Hamidreza Azizi şöyle düşünüyor:

Son 20 yıldır işler, Mücteba ve etrafındaki şebekenin kontrolünde. Şimdi Hamaney için asıl mesele, Reisi'yle aynı özelliklere sahip birini bulmak. Böylece Mücteba toplumun gözünün önünde olmadan gücünü koruyup artırabilir.

Mücteba Hamaney'in haziran sonunda düzenlenmesi planlanan cumhurbaşkanlığı seçimlerinde de önemli bir rol oynaması bekleniyor. 

İran'ın geçici cumhurbaşkanı Muhammed Muhbir'in de Mücteba Hamaney'e sadık bir isim olduğuna işaret ediliyor. 68 yaşındaki Muhbir seçimlere kadar tüm meselelerde belirleyici olacak üç kişilik bir konseyin parçası.

Yüce Lider'e bağlı, milyar dolarlık yatırım fonu Setad'ın başkanlığını neredeyse 15 yıl boyunca yürüttü. 

Haberde 1969'da Meşhad'da doğan Mücteba Hamaney'in geçmişine de değinildi. Yüce Lider'in sitesine göre, Şah Rıza Pehlevi döneminde evlerine düzenlenen baskınlardan birinde babasının dövüldüğünü gördü. 

1979'de devrimden sonra Tahran'a taşınan ailenin babası hızla yükselirken oğlu da 1980-1988'de Irak'la yürütülen savaşta cepheye gitti. 

Daha sonra Devrim Muhafızları'nda önemli görevlere gelecek kişilerle burada tanışan Mücteba'nın nüfuzu özellikle 2000'lerin ortalarında geniş çaplı olarak konuşulmaya başladı. 

Değişimciler, 2005 ve 2009'da Mahmud Ahmedinecad'ın kendilerine karşı kazandığı zaferlerin Mücteba Hamaney tarafından ayarlandığını öne sürdü.

ABD, 2019'da Devrim Muhafızları ve Besic milisleriyle "babasının istikrarı bozan bölgesel hırslarını ve ülke içindeki baskıya dair hedeflerini ilerletmeye" çalıştığı gerekçesiyle onu yaptırım listesine aldı. 

2022'de Mehsa Emini'nin gözaltında ölmesinin ardından ülke çapında patlak veren gösterilerde nefret objesi oldu. Ev hapsinde tutulan eski cumhurbaşkanı adayı Mir Hüseyin Musevi, Yüce Lider'e seslenerek o pozisyona oğlunu hazırladığı haberlerini yalanlamasını istedi. Ancak yanıt gelmedi. 

Ali Hamaney hakkında kitap yazan ABD ve İran yurttaşı Mehdi Khalaji bütün bunlara rağmen söylentilere karşı çıkıyor:

Mücteba'nın yeni Yüce Lider olma arzusuna dair fikirler tamamıyla bir mit. Tarihsel deneyime dayanarak Hamaney'in ne kendi oğlunu ne de başkasını işaret edeceğini sanmıyorum.

İslam Cumhuriyeti'ni kuran Ruhullah Humeyni ve yerine geçen Ali Hamaney'in Yüce Liderlik pozisyonunun babadan oğula geçmesine karşı çıkmasını İslam'a aykırı görmesi de Khalaji'nin tahminlerini güçlendiriyor. 

Mücteba Hamaney'in yönetim deneyimi ve dini yeterliliği de bu göreve uygun görülmüyor.

Tennessee Üniversitesi'nden Saeid Golkar şöyle diyor:

Önemli kararların alındığı yerlerde onlarca yıldır tecrübe edinen Mücteba Hamaney'in rejimdeki bağlantıları eşsiz. Ancak onun atanması monarşiyi geri getirerek Hamaney'in mirasını lekeler.

Bazı uzmanlar da Ahmed Humeyni'nin Mücteba Hamaney'den de güçlü görüldüğünü ancak babasının 1989'da ölmesiyle birlikte işlerin değiştiğini bildiriyor. Hamaney ve dönemin cumhurbaşkanı Ekber Haşimi Rafsancani'yle sorunlar yaşayan Ahmed Humeyni, 1995'te henüz 45 yaşındayken hayatını yitirmişti. Kalp krizinin ölüme neden olduğu bildirilmişti.

Independent Türkçe, WSJ, BBC Türkçe