WHO koronavirüse karşı gerekli koruyucu ekipman eksikliği konusunda uyardı

WHO Antimikrobiyal Dirençten Sorumlu Genel Müdür Yardımcısı Dr. Hanan Balhi (Şarku’l Avsat)
WHO Antimikrobiyal Dirençten Sorumlu Genel Müdür Yardımcısı Dr. Hanan Balhi (Şarku’l Avsat)
TT

WHO koronavirüse karşı gerekli koruyucu ekipman eksikliği konusunda uyardı

WHO Antimikrobiyal Dirençten Sorumlu Genel Müdür Yardımcısı Dr. Hanan Balhi (Şarku’l Avsat)
WHO Antimikrobiyal Dirençten Sorumlu Genel Müdür Yardımcısı Dr. Hanan Balhi (Şarku’l Avsat)

Dünya Sağlık Örgütü (WHO), maskeler de dahil olmak üzere küresel salgını önleme kaynaklarında sıkıntısı olduğu konusunda uyarırken, hükümetlerin yeni tip koronavirüse (Kovid-19) karşı aldığı önlemlere uyulması gerektiğini vurguladı.
Şarku’l Avsat’a konuşan WHO Antimikrobiyal Dirençten Sorumlu Genel Müdür Yardımcısı Dr. Hanan Balhi, yaklaşık 126 ülkeye ihtiyaç duyulan 70 milyon maske, 3 milyon koruyucu elbise ve 28 milyon eldiven göndermeyi planladıklarını belirtti.
Sadece maske değil, salgına karşı koruyucu tüm ekipmanlarda küresel bir sıkıntı olduğunu dile getiren Dr. Hanan, bu nedenle ihtiyacı olan ülkelere milyonlarca kişisel koruyucu ekipman satın almak için küresel bir ortaklık destek girişimi başlattıklarını söyledi.
Maske kullanımının, başta sağlık personeli olmak üzere insanları virüsten korumakta büyük öneme sahip olduğuna dikkati çeken Dr. Hanan, yine de tek başına maskenin yeterli olmadığını hatırlattı.
Tıbbi özelliğe sahip olmayan çok sayıda kumaş maske olduğunu söyleyen Dr. Hanan, maskenin ağız ve burnu tamamen kapatması ve yıkanıp birkaç kez kullanılabilir olması gerektiğinin altını çizdi.
Kovid-19’a karşı antibiyotik kullanımına da değinen Dr. Hanan, “Ne yazık ki, bu önemli ölçüde arttı. Çoğu durumda antibiyotik kullanımı yanlış. Viral enfeksiyonlarda, özellikle hafif semptomları olanlarda veya bakteriyel enfeksiyonun varlığını gösteren klinik veya laboratuvar endikasyonlarının yokluğunda antibiyotik kullanmanın bir anlamı yoktur” yorumunda bulundu.
Dr. Hanan, koronavirüse karşı maske kullanımı, sosyal mesafe, sık sık el yıkama, yüze ve maskeye dokunmaktan kaçınma gibi önlemlerin önemine dikkati çekerek, maskenin çok dikkatli bir şekilde çıkarılıp çöpe atılması gerektiğini belirtti. Ayrıca toplu taşıma, mağazalar veya diğer kalabalık ortamlarda en az bir metre mesafeyi korumaya önem verilmesi konusunda da uyardı.
WHO yetkilisi Dr. Hanan, Kovid-19 salgınının taşıdığı özelliklerin ülkeden ülkeye göre değiştiğini hatırlatarak, bu nedenle ihtiyati tedbir amaçlı yerel politikaların geliştirilmesi için bir risk değerlendirmesi yapılması gerektiğini söyledi.
Dr. Hanan, bu değerlendirmenin, nüfus yoğunluğu, mülteci kamplarının mevcudiyeti, arzın yeterliliği ve kamu faaliyetlerine devam etme ihtiyacı gibi çeşitli özelliklere bağlı olduğunu da sözlerine ekledi.



500 yıllık İnka saç teli tarihi varsayımları nasıl değiştirdi?

İnka khipu'sunun ana kordonu üzerinde koyu kahverengi insan saçı bulundu (Sabine Hyland)
İnka khipu'sunun ana kordonu üzerinde koyu kahverengi insan saçı bulundu (Sabine Hyland)
TT

500 yıllık İnka saç teli tarihi varsayımları nasıl değiştirdi?

İnka khipu'sunun ana kordonu üzerinde koyu kahverengi insan saçı bulundu (Sabine Hyland)
İnka khipu'sunun ana kordonu üzerinde koyu kahverengi insan saçı bulundu (Sabine Hyland)

İnkalara ait bir astronomik gereçte bulunan saç teli, imparatorlukta kayıt tutmanın sadece seçkin kişiler değil, sıradan halk arasında da yaygın olduğunu gösteriyor.

Hakemli dergi Science Advances'ta yayımlanan bu bulgu, Ortaçağ uygarlığındaki sayısal okuryazarlık hakkında bilinenleri değiştiriyor.

İnkalar kayıtları, özellikle de sayısal bilgileri tutmak için khipu adı verilen ve düğümlü ipten yapılan gereçler kullanıyordu.

Bu gereçler, üzerine çok sayıda sarkan iplerin bağlandığı ana bir kordondan oluşuyor ve düğümler, konumları ve renkleri aracılığıyla bilgi kodlanıyordu.

Bazen bir khipu'nun üzerinde, yaratıcısını belirtmek için "imza" niteliğinde bırakılmış insan saçı bulunabiliyor.

cvfgbtyh
Peru'da yer alan Jucul'daki hipu üzerinde koyu kahverengi insan saçı bulundu (Sabine Hyland)

Araştırmacılar "Eskiden And Dağları'nda saç, geldiği kişiyi temsil eden ve ritüel açıdan güçlü kabul edilen bir şeydi" diye açıklıyor.

Bugüne kadar, İspanyol sömürgesi dönemine ait belgeler yalnızca erkek elitlerin khipu yaptığını ima ediyordu.

"Khipu okuryazarlığı"nın, kayıt tutmakla görevli bürokratlar dışında yaygın olmadığı düşünülüyordu.

Araştırmacılar, "Özellikle İspanyol sömürge tarihçelerine dayanarak, khipu'ların sadece bürokrasideki erkek elitler tarafından yapıldığı düşünülüyor" diye yazıyor.

19. yüzyılın sonlarında ve 20. yüzyılın başlarında khipu'nun Andlı işçiler, köylüler ve kadın köylüler arasında bile üretildiği belgeleniyor.

Ancak 15. yüzyıldan kalma bir khipu'ya yaratıcısı tarafından işlenen insan saçı üzerinde yapılan son analiz, o dönemde bile düşük rütbeli İnkaların khipu yapıp kullandığını gösteriyor.

Sözkonusu khipu, çok az belgeyle birlikte bir Alman müzayedesinde bulundu ve daha sonra 1498'e tarihlendi.

Araştırmacılar, ana kordonun yaklaşık 104 santimetre uzunluğunda, katlanmış ve bükülmüş insan saçından yapıldığını ve yaklaşık 8 yıllık saç uzamasına denk geldiğini söylüyor.

Bilim insanları kimyasal analizdeki gelişmelerden yararlanarak saç örneğinden karbon, nitrojen ve kükürt gibi farklı elementlerin seviyelerini aynı anda ölçtü.

Bu gereci yapan kişinin bürokratların et ve mısır içeren beslenme biçimi yerine, sıradan halkın yumru kökler ve yeşilliklerden oluşan beslenme düzenini izlediğini tespit ettiler.

Oksijen ve hidrojen değerlerini ölçen daha ayrıntılı analizler, halkın alt kesiminden gelen bu kişinin muhtemelen günümüzde Peru'nun güneyi veya Şili'nin kuzeyinde yer alan bölgede yaşadığını ortaya çıkardı.

Bilim insanları şöyle yazıyor: 

Önceki varsayımların aksine, belli ki İnka İmparatorluğu'ndaki halk da İnka tarzı khipu'lar üretmiş.

Çalışmanın sonuçları, kadınların da bu kayıt sistemlerini yaptığını gösteren, yakın zamandaki diğer bulguları da doğruluyor ve khipu okuryazarlığının sadece erkek elitlerin alanı olduğu fikrine meydan okuyor.

Araştırmacılar, "İnka İmparatorluğu'nda khipu okuryazarlığı, şimdiye kadar düşünülenden daha kapsayıcı ve yaygın olabilir" sonucuna varıyor.

Independent Türkçe