Tahran koronavirüse karşı önlem almakta çekinceli davranıyor

Ruhani, cesedi Devrim Muhafızları tarafından dün Suriye'den Tahran'ın batısındaki Mihrabad'a getirilen savaşçının cenaze töreni için toplanan kalabalığı kınadı. (Tasnim)
Ruhani, cesedi Devrim Muhafızları tarafından dün Suriye'den Tahran'ın batısındaki Mihrabad'a getirilen savaşçının cenaze töreni için toplanan kalabalığı kınadı. (Tasnim)
TT

Tahran koronavirüse karşı önlem almakta çekinceli davranıyor

Ruhani, cesedi Devrim Muhafızları tarafından dün Suriye'den Tahran'ın batısındaki Mihrabad'a getirilen savaşçının cenaze töreni için toplanan kalabalığı kınadı. (Tasnim)
Ruhani, cesedi Devrim Muhafızları tarafından dün Suriye'den Tahran'ın batısındaki Mihrabad'a getirilen savaşçının cenaze töreni için toplanan kalabalığı kınadı. (Tasnim)

İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani, Kovid-19 vaka sayısında yeni sıçramaların ardından bazı bölgelerin kırmızı bölge olarak sınıflandırılmasıyla Sağlık Bakanlığı ve illerdeki sağlık görevlilerinin, kısıtlamalar getirilmesi talebinden iki gün sonra sosyal mesafe kısıtlamalarına ve baskıcı yöntemlere geri dönüşe karşı olumsuz bir tutum sergiledi.
Sağlık Bakanlığı, koronavirüs vaka sayısının 2 bin 596’ya çıktığını ve 87 ölüm kaydedildiğini açıkladı. Sağlık Bakanlığı sözcüsü Sima Sedat Lari, 24 saat içindeki yeni vakalar arasında 930 kişinin hastaneye kaldırıldığını, 2 bin 759 hastanın da durumunun kritik olduğunu bildirdi. 
Kovid-19 kaynaklı ölümlerin sayısının dört gün boyunca 100 ile 120 arasında değişmesi ve tekrar günde iki binden fazla vaka kaydedilmesi ülkede ikinci bir dalga korkusu yarattı.
Bakanlık açıklamasında, vefat eden toplam kişi sayısının 9 bin 272 kişiye çıktığını, toplam vaka sayısının ise 197 bin 647'ye ulaştığını duyurdu. ISNA haber ajansının bildirdiğine göre resmi kaynaklar, 156 bin 991 kişinin iyileştiğini ve 1 milyon 344 bin 559 Kovid-19 tanı testinin gerçekleştirildiğini duyurdu.
Bakanlık Sözcüsü, Ahvaz, Buşehr, Doğu Azerbaycan, Kirmanşah ve Hürmüzgan eyaletlerinin, Bakanlığın sınıflandırdığı 10 il arasındaki kritik bölgeler arasında olduğunu kaydetti.
Tahran ve kuzeydeki valilikler, ticari faaliyetlerin yeniden başlaması ve kısıtlamaların hafifletilmesinden önce salgının merkez üssüyken, güney ve batı valilikleri salgının odak noktası haline geldi. Hükümet, Şubat ayının sonundan bu yana, virüsün yayılmasını kontrol altına almak için kademeli kısıtlamalar uyguladı ve kapsamlı bir karantina uygulamadan 11 Nisan'da kısıtlamaları azaltmaya başladı. Hükümet ayrıca, 21 Mart'ta gerçekleşen İran Yeni Yılı'nın başlamasından bir hafta sonra seyahat yasağı ilan etti. Söz konusu açıklamalar, dün Hasan Ruhani’nin, Sağlık Bakanı Said Namaki başkanlığındaki Koronavirüs ile Mücadele Ulusal Komitesi üst düzey yetkilileriyle bir araya geldiği toplantıda yapıldı.
İran cumhurbaşkanlığı resmi sitesinden yapılan açıklamaya göre Ruhani, yetkilileri hükümetin koronavirüsün yayılmasını önlemede elde ettiği "başarı" olarak nitelendirdiği konumu korumaya çağırdı.
Ruhani’nin açıklamasında, "Virüsün engellenmesi baskıcı yöntemlere başvurmadan İranlılar’ın ikna ve işbirliği gücüyle sağlandı" ifadeleri yer aldı. Sağlık yetkilileri ise uyarılara uyulmasını ve şeffaf önlemler alınmasını tavsiye etti.
Ruhani'nin, özellikle başta Tahran'da olmak üzere ülkenin birçok bölgesindeki vakaların ve kritik durumda olan valiliklerin artışı nedeniyle, sosyal mesafenin ve baskıcı  kısıtlamaların uygulanmasını isteyen Sağlık Bakanlığı'nın bir gün önceki yorumunu görmezden gelmesi dikkat çekti.
Ruhani aynı zamanda, herhangi bir ihmali koronavirüs karşısında acı verici ve zararlı bir olay olarak nitelendirerek, "Şu anda il merkezlerinde hastalığı azaltmada büyük bir başarıya ulaştık, diğer bölgelerde de bu noktaya yaklaşıyoruz. Ancak virüs davranışları ve ihmal nedeniyle beklenmedik ve acı verici durumlarla karşılaşabiliriz” ifadelerini kullandı.
Bazı valiliklerin kritik konumda olarak sınıflandırılmasına ilişkin çekincelerini dile getiren Ruhani, valiliklerin kırmızı nokta listesine girmesiyle ilgili raporlara atıfta bulunarak, şehirlerde ve valiliklerde güvenlik için açık bir standart sağlama gereğini vurguladı. Açıklamasında, "Ülkede hangi şehirlerin hangi durumdan dolayı kırmızı bölge olarak  sınıflandırıldıklarını, kısıtlamalar neler, hangi zaman diliminde ve hangi coğrafi çerçevede önlemler alınacaktır bunları bilmeliyiz" dedi.
Kısıtlamaları ve prosedürleri uygulama yönteminin gerekli ve hassas konulardan biri olduğunu belirten Ruhani, tüm valiliklerden ziyade belirli bölgelerde kısıtlamalar ilan edilmesi gerektiğini dile getirdi. Ayrıca maske takma uygulamasına dikkat edilmesi ve toplu olarak bir araya gelmeyi önleme çağrısında bulundu. Ruhani, “Yetkililerin açıklamasına göre kalabalık, hastalığın patlak vermesinin en önemli nedenlerinden biri” diyerek uyardı.
Öte yandan Ruhani, Eğitim Bakanlığı'nın Koronavirüs ile Mücadele Komitesi’nin sunulan senaryolara ilişkin nihai kararı alması şartıyla, Eylül ayının son on günü için planlanan yeni akademik yıl planını görüştü.
İran’daki tıp alanında, Reformcu eski Cumhurbaşkanı Muhammed Hatemi zamanında Yükseköğretim Bakanı olan Mustafa Muin başkanlığındaki üç üst düzey kişi, Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani'yi hükümetin, kritik durumda olarak belirlenen valilikler hakkındaki politikalarını yeniden gözden geçirmeye çağıran bir mesaj gönderdi.
Ruhani’nin ofisi, bu haftanın başlarında Radyo ve Televizyon Kurumu’ndan, ani talebin nedenlerini belirtmeden TV kanallarının koronavirüs salgını özel komitelerinin hükümetle toplantıları hakkındaki yayınları üzerinde azami kontrolü kullanmalarını istedi.
Diğer taraftan İran Sağlık Bakanı Yardımcısı İreç Herirçi, ülkesinin bir yıl daha koronavirüs ile karşı karşıya kalacağını ve ölümlerin ve vakaların devam edeceğinin beklendiğini söyledi.
Açıklamasının devamında, "Salgının oranı arttığında karantina ve kısıtlamaları uygulamak zorunda kalacağız" dedi.



Hüseyin Emir Abdullahiyan: Süleymani'nin dostu, İsrail'in düşmanı

Merhum İran Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan, arka planda Kasım Süleymani (AFP)
TT

Hüseyin Emir Abdullahiyan: Süleymani'nin dostu, İsrail'in düşmanı

Merhum İran Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan, arka planda Kasım Süleymani (AFP)

İran'ın kuzeybatısında pazartesi günü meydana gelen helikopter kazasında Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi ile birlikte hayatını kaybettiği açıklanan İran Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan, Tahran'ın İsrail ve Batı karşıtı politikalarının ateşli bir savunucusuydu.

Reisi, 60 yaşındaki Abdullahiyan’ı Ağustos 2021'de atadı.

2013'ten 2021'e kadar bu görevi yürüten Muhammed Cevad Zarif'in yerine geçmek gibi zor bir görevi vardı; Zarif, önde gelen aktif bir diplomat, akıcı bir İngilizce konuşan, uluslararası çevrelerde tanınan bir yüz ve İran'ın dış politikasını yöneten deneyimli bir isimdi.

İran devlet televizyonu Emir Abdullahiyan'ı, Tahran tarafından yönetilen ve Lübnan Hizbullah'ı, Filistinli Hamas ile İslami Cihad hareketleri ve Iraklı silahlı gruplar gibi İran'ın ezeli düşmanı İsrail karşıtı grupların yer aldığı "Direniş Ekseni'nden üst düzey bir diplomat" olarak tanıttı.

Emir Abdullahiyan atandığı gün yaptığı açıklamada, bu grupların "İran'ın müttefikleri" olduğunu ve "onları güçlendirmenin hükümetin gündeminde olduğunu" söyledi.

Kapsamlı geziler

Ekim 2023'te İsrail ile Hamas arasında Gazze'de savaşın başlamasından beri bölgeye yaptığı ziyaretleri yoğunlaştırdı. Tahran, İsrail'e karşı Filistin hareketini ve savaşın çıkmasına yol açan 7 Ekim 2023 operasyonuna desteğini gizlemedi, ancak aynı zamanda bu operasyonun içinde yer almadığını da vurguladı.

Emir Abdullahiyan, Kasım Süleymani'nin izinden gidiyor gibi görünüyordu (Getty)Emir Abdullahiyan, Kasım Süleymani'nin izinden gidiyor gibi görünüyordu (Getty)

Geçtiğimiz nisan ayında, Tahran'ın Yahudi devletini sorumlu tuttuğu ve Şam'daki İran konsolosluk binasını yerle bir eden hava saldırısına karşılık olarak, İran'ın İsrail'e 300'den fazla insansız hava aracı ve füzeyle gerçekleştirdiği benzeri görülmemiş saldırıyı savundu.

İran'ın tepkisinin "meşru savunma ve uluslararası hukuk çerçevesinde" gerçekleştirildiğini söyledi.

Emir Abdullahiyan daha sonra İsrail'in İran'ın orta kesimindeki İsfahan eyaletine bir misilleme amaçlı saldırı düzenlediğine dair haberleri "çocuk oyuncağı" diyerek küçümsedi.

İzolasyonun Azaltılması

Mesleki kariyeri boyunca Devrim Muhafızları ile olan yakın ilişkileriyle tanınan Emir Abdullahiyan, Devrim Muhafızları'nın dış operasyonlarından sorumlu olan Kudüs Gücü'nün komutanı ve 2020 yılında Irak'ın başkentinde bir ABD saldırısı sonucu öldürülen Tümgeneral Kasım Süleymani'ye yakındı.

Emir Abdullahiyan kariyeri boyunca Devrim Muhafızları'na yakınlığıyla biliniyordu. Abdullahiyan, Devrim Muhafızları'nın dış operasyonlarından sorumlu Kudüs Gücü'nün komutanı olan ve 2020 yılında Irak'ın başkentinde bir ABD saldırısı sonucu öldürülen Tümgeneral Kasım Süleymani'ye yakındı.

Emir Abdullahiyan, üç yıl boyunca İran'ın uluslararası sahnedeki izolasyonunu azaltmak ve ABD yaptırımlarının ülkesinin ekonomisi üzerindeki etkisini azaltmak için çalıştı.

Şarku’l Avsat’ın Independent Arabia’dan aktardığı habere göre Çin'in himayesindeki bir anlaşma çerçevesinde Mart 2023'te Suudi Arabistan ile uzlaşmaya varılmasına yol açan süreçte kilit bir figür olmasa da İran'ın Arap komşularıyla ilişkilerin geliştirilmesinde rol oynadı.

1964 yılında Tahran'ın doğusundaki Damgan şehrinde doğan Abdullahiyan, 1991 yılında Tahran Üniversitesi'nde Uluslararası İlişkiler Bölümü'nden mezun oldu.

1997-2001 yılları arasında Irak'ta ve 2007-2010 yılları arasında ise Bahreyn'de görev yaptı.

2011'den bu yana Arap ve Afrika İşlerinden Sorumlu Dışişleri Bakan Yardımcısı olarak görev yaptı. Bu görevinde, Ali Ekber Salihi (Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejad'ın ikinci hükümetinde) ve Zarif (Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani'nin ilk hükümetinde) gibi iki farklı bakanla çalıştı.

Merhum İran Dışişleri Bakanı, Devrim Muhafızları'na yakınlığıyla biliniyordu (Sosyal paylaşım siteleri) Merhum İran Dışişleri Bakanı, Devrim Muhafızları'na yakınlığıyla biliniyordu (Sosyal paylaşım siteleri)

Ancak 2016 yılında Zarif onu görevden aldı. Bu hareket muhafazakârlar tarafından, Ruhani ve bakanına yönelik büyük eleştiriler yapılmasına neden oldu.

ISNA'ya göre daha sonra Umman Büyükelçiliği görevini reddetti ve 2021 yılında Dışişleri Bakanlığı'na gelmeden önce, Meclis Başkanı'nın uluslararası işlerden sorumlu özel yardımcısı olarak çalışmaya başladı.

Emir Abdullahiyan, uluslararası yaptırımların kaldırılması karşılığında Tahran'ın nükleer faaliyetlerini kısıtlayan 2015 anlaşmasının çökmesinin ardından, Washington'un 2018'de eski Başkan Donald Trump tarafından anlaşmadan çekilmesi sonrasında, İran'ın nükleer programına ilişkin müzakerelerin yeniden başlatılması çabalarına dahil oldu.