عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
DÜNYA İran

İran’da vaka sayısı çeyrek milyonu aştı

Önceki gün Tahran merkezindeki bir metro durağında maske takan İranlı kadınlar (AP)
Önceki gün Tahran merkezindeki bir metro durağında maske takan İranlı kadınlar (AP)
TT
TT

İran’da vaka sayısı çeyrek milyonu aştı

Önceki gün Tahran merkezindeki bir metro durağında maske takan İranlı kadınlar (AP)
Önceki gün Tahran merkezindeki bir metro durağında maske takan İranlı kadınlar (AP)

İran, bir haftadan daha kısa bir süre içinde günlük vefat bilançosunda yeni bir rekor kaydetti. Salgından en çok etkilenen eyaletler listesindeki sayı 19’a yükselirken, İran hükümeti 10 gün süreyle sportif faaliyetlerin durdurulduğunu duyurdu. Yetkililer Kovid-19 salgınında yeni bir dalga meydana geldiğini kabul ettikten sonra Tahran’da arka arkaya iki gündür kısıtlamalar ilan ediliyor.
Sağlık Bakanı Said Nemeki, başkent Tahran’da herhangi bir karantina uygulamasına gidilmeden önce, “akıllı” sosyal mesafe, protokolleri denetleme ve maske kullanımına yönelik bir çalışmaya ihtiyaç olduğuna dikkati çekerek, koronavirüs salgınını kontrol altına almak için yeni çözüm yolları aranması çağrısında bulundu.
Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani, ‘Koronavirüsle Mücadele Ulusal Komitesi’nin üst düzey yetkilileriyle yaptığı toplantıda, İran’ın tüm bölgelerinde “akıllı” kısıtlamaların uygulanmasını emretti. Ruhani, “Salgının ilk dalgasını kontrol altına alabilme başarımızın en önemli sebebi, insanların uygulanan tedbirlere uyarak yetkililere yardımcı olmasıydı. Güvenlik Komitesi’nin, salgının yayılmasının en önemli sebeplerinden olan özellikle düğün ve cenaze merasimleri gibi çeşitli meclisler ve etkinliklerin kurulmasını önlemek için planlar yapması gerekiyor” dedi. Ruhani, “Muharrem ayında Hüseyniye Matemi meclisleri için doğru ve şeffaf talimatların hazırlanması” gerektiği çağrısında bulundu.
Öte yandan hükümete yakın medya kuruluşları, Tahran’da ikinci bir karantina dalgasının başladığına ve dün itibariyle tüm stadyumların kapatılıp sportif faaliyetlerin iptal edildiğini aktardı. Tahran Belediyesi tarafından yapılan açıklamada, koronavirüs salgınının ikinci dalgasında salgın seviyesini düşürmeye destek olunması amacıyla Tahran’daki tüm stadyumların ve spor salonlarının kapatılacağı bildirildi.
Tahran Belediye Başkanı Muhsin Haşimi (Refsencani), salgının yeni dalgasını kontrol altına alma girişimi bağlamında, yaz tatiline girerken Nevruz tatiline benzer bir şekilde, başkentteki resmi kurumların iki hafta süreyle kapatılması önerisinde bulundu.
Sağlık Bakanlığı sözcüsü Sima Sadat Lari, son 24 saat içinde 2 bin 79 kişinin koronavirüsten etkilendiğinin tespit edildiğini, bunlardan 995’inin tedavi edilmek üzere çeşitli hastanelere yatırıldığını, böylece İran genelindeki vaka sayısı toplamının çeyrek milyonu aştığını duyurdu.
Virüs sebebiyle dün 221 kişi hayatını kaybederken, İran Kovid-19 salgının ilk başladığı Şubat ayından bu yana en yüksek ölüm vakasını kaydetti. Bu hafta, günlük vefat sayılarında ikinci kez rekor kırıldı. Böylece ülke genelindeki vefat sayısı toplamı 12 bin 305 yükseldi. Sağlık Bakanlığı verilerine göre İran hastanelerinde 3 bin 224 kritik vaka bulunuyor.
Virüs salgındaki yüksek dalganın ardından İran’daki 19 eyalette de alarm durumuna geçildi. Sağlık Bakanlığı ülkenin batısında ve doğusundaki 9 eyaletin kırmızı renkte sınıflandırıldığını bildirirken, Tahran dahil olmak üzere 10 eyalette alarm durumuna geçildi.
Sağlık Bakanlığı sözcüsü Lari, İran halkına hitap ederken vakalardaki endişe verici artışı ifade etmek için, “Bulaş vakaları tüm dünyada artış gösteriyor. Dünya genelindeki enfekte vaka sayısı 12 milyona ulaştı. Bu durum, dünyanın tüm ülkelerinde virüs salgınının yukarı yönlü bir seyir takip ettiğini gösteriyor” dedi.
ISNA haber ajansı, Tahran’ı da içine alan Elburz Eyalet valisinin, “Hasta kuyrukları, hastanelerde yatacak yatak bekliyor” ifadelerini aktarırken, halihazırda hastanelerden taburcu edilen hasta sayısının “son derece düşük” olduğuna dikkati çekti.
Mazendaran Eyaleti Dalgıçlık ve Deniz Altı Kurtarma Kurumu Başkanı, konuyla ilgili olarak, koronavirüs salgınının İranlıların yaz tatillerini geçirmek için önemli destinasyonlarından olan kuzey eyaletinde, boğulma oranlarının geçen yıla kıyasla dikkat çekici bir biçimde azaldığını ifade etti.
İnternet sitelerinin İranlı yetkililerden naklettiğine göre, Mazendaran Eyaleti sahillerinde 950 cankurtaranın çalıştığı belirtiliyor.
Mazendaran Eyalet Valisi Hüseyin Zâdegân devlet televizyonuna yaptığı açıklamada, yetkililerin salgını önlemek için plajlara kalabalık gruplar halinde girilmesine izin vermeyeceğini söyledi.
Mazendaran Eyaleti, koronavirüs salgının ilk iki ayında salgından en çok etkilenen dört eyaletin arasında yer alıyordu.

Daha fazlasını oku

 
 
DÜNYA

Mücteba Hamaney gerçekten babasının yerine mi hazırlanıyor?

Helikopterin düşüşünün kaza olmadığını düşünenlerin aklındaki olası faillerden biri de Mücteba Hamaney (AP/Arşiv)
Helikopterin düşüşünün kaza olmadığını düşünenlerin aklındaki olası faillerden biri de Mücteba Hamaney (AP/Arşiv)
TT
TT

Mücteba Hamaney gerçekten babasının yerine mi hazırlanıyor?

Helikopterin düşüşünün kaza olmadığını düşünenlerin aklındaki olası faillerden biri de Mücteba Hamaney (AP/Arşiv)
Helikopterin düşüşünün kaza olmadığını düşünenlerin aklındaki olası faillerden biri de Mücteba Hamaney (AP/Arşiv)

İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi'nin ölümüyle birlikte ülkenin yönetimine dair sorular ortaya atılırken en çok zikredilen isimlerden biri de Yüce Lider'in oğlu Mücteba Hamaney oldu. 

Hiçbir resmi rolü bulunmasa da ülkenin en etkili figürlerinden biri gibi görülen Hamaney, pek çok İranlı için gizemini koruyor. Zira kendisi ne kamuoyunda sıklıkla görülüyor ne de konuşma yapıyor. 

ABD'nin Wall Street Journal (WSJ) gazetesi, 85 yaşındaki Ayetullah Ali Hamaney'in 54 yaşındaki oğlunu mercek altına aldı.

Mücteba Hamaney'in, kendi kişisel gücü olmadığı ve itaatkar bir tavır gösterdiği söylenen Reisi'nin döneminde istihbarat ve güvenlik yapılarındaki nüfuzunu artırdığını bildirdi. 

İran Yüce Liderliği için Reisi'nin hazırlandığının düşünüldüğü ancak helikopterin düşmesiyle birlikte bu konudaki soru işaretlerinin arttığı aktarıldı. 

WSJ'nin konuştuğu uzmanlara göre Mücteba Hamaney'in, babasının yerine geçme ihtimali düşük ve spot ışıklarının altından kaçınarak daha da güç kazanması bekleniyor.

Alman Uluslararası Politika ve Güvenlik Politikaları Enstitüsü'nde çalışan İran uzmanı Hamidreza Azizi şöyle düşünüyor:

Son 20 yıldır işler, Mücteba ve etrafındaki şebekenin kontrolünde. Şimdi Hamaney için asıl mesele, Reisi'yle aynı özelliklere sahip birini bulmak. Böylece Mücteba toplumun gözünün önünde olmadan gücünü koruyup artırabilir.

Mücteba Hamaney'in haziran sonunda düzenlenmesi planlanan cumhurbaşkanlığı seçimlerinde de önemli bir rol oynaması bekleniyor. 

İran'ın geçici cumhurbaşkanı Muhammed Muhbir'in de Mücteba Hamaney'e sadık bir isim olduğuna işaret ediliyor. 68 yaşındaki Muhbir seçimlere kadar tüm meselelerde belirleyici olacak üç kişilik bir konseyin parçası.

Yüce Lider'e bağlı, milyar dolarlık yatırım fonu Setad'ın başkanlığını neredeyse 15 yıl boyunca yürüttü. 

Haberde 1969'da Meşhad'da doğan Mücteba Hamaney'in geçmişine de değinildi. Yüce Lider'in sitesine göre, Şah Rıza Pehlevi döneminde evlerine düzenlenen baskınlardan birinde babasının dövüldüğünü gördü. 

1979'de devrimden sonra Tahran'a taşınan ailenin babası hızla yükselirken oğlu da 1980-1988'de Irak'la yürütülen savaşta cepheye gitti. 

Daha sonra Devrim Muhafızları'nda önemli görevlere gelecek kişilerle burada tanışan Mücteba'nın nüfuzu özellikle 2000'lerin ortalarında geniş çaplı olarak konuşulmaya başladı. 

Değişimciler, 2005 ve 2009'da Mahmud Ahmedinecad'ın kendilerine karşı kazandığı zaferlerin Mücteba Hamaney tarafından ayarlandığını öne sürdü.

ABD, 2019'da Devrim Muhafızları ve Besic milisleriyle "babasının istikrarı bozan bölgesel hırslarını ve ülke içindeki baskıya dair hedeflerini ilerletmeye" çalıştığı gerekçesiyle onu yaptırım listesine aldı. 

2022'de Mehsa Emini'nin gözaltında ölmesinin ardından ülke çapında patlak veren gösterilerde nefret objesi oldu. Ev hapsinde tutulan eski cumhurbaşkanı adayı Mir Hüseyin Musevi, Yüce Lider'e seslenerek o pozisyona oğlunu hazırladığı haberlerini yalanlamasını istedi. Ancak yanıt gelmedi. 

Ali Hamaney hakkında kitap yazan ABD ve İran yurttaşı Mehdi Khalaji bütün bunlara rağmen söylentilere karşı çıkıyor:

Mücteba'nın yeni Yüce Lider olma arzusuna dair fikirler tamamıyla bir mit. Tarihsel deneyime dayanarak Hamaney'in ne kendi oğlunu ne de başkasını işaret edeceğini sanmıyorum.

İslam Cumhuriyeti'ni kuran Ruhullah Humeyni ve yerine geçen Ali Hamaney'in Yüce Liderlik pozisyonunun babadan oğula geçmesine karşı çıkmasını İslam'a aykırı görmesi de Khalaji'nin tahminlerini güçlendiriyor. 

Mücteba Hamaney'in yönetim deneyimi ve dini yeterliliği de bu göreve uygun görülmüyor.

Tennessee Üniversitesi'nden Saeid Golkar şöyle diyor:

Önemli kararların alındığı yerlerde onlarca yıldır tecrübe edinen Mücteba Hamaney'in rejimdeki bağlantıları eşsiz. Ancak onun atanması monarşiyi geri getirerek Hamaney'in mirasını lekeler.

Bazı uzmanlar da Ahmed Humeyni'nin Mücteba Hamaney'den de güçlü görüldüğünü ancak babasının 1989'da ölmesiyle birlikte işlerin değiştiğini bildiriyor. Hamaney ve dönemin cumhurbaşkanı Ekber Haşimi Rafsancani'yle sorunlar yaşayan Ahmed Humeyni, 1995'te henüz 45 yaşındayken hayatını yitirmişti. Kalp krizinin ölüme neden olduğu bildirilmişti.

Independent Türkçe, WSJ, BBC Türkçe