Eski Cezayir Cumhurbaşkanı Budiaf suikastı aydınlatılabilecek mi?

Cezayir’in eski Cumhurbaşkanı Muhammed Budiaf’ın oğlu Nasır Budiaf (Budiaf’ın Facebook sayfası)
Cezayir’in eski Cumhurbaşkanı Muhammed Budiaf’ın oğlu Nasır Budiaf (Budiaf’ın Facebook sayfası)
TT

Eski Cezayir Cumhurbaşkanı Budiaf suikastı aydınlatılabilecek mi?

Cezayir’in eski Cumhurbaşkanı Muhammed Budiaf’ın oğlu Nasır Budiaf (Budiaf’ın Facebook sayfası)
Cezayir’in eski Cumhurbaşkanı Muhammed Budiaf’ın oğlu Nasır Budiaf (Budiaf’ın Facebook sayfası)

Eski Cumhurbaşkanı Muhammed Budiaf'ın (1919-1992) oğlu Nasır Budiaf, yayınladığı bir mesajla Cezayir Devlet Başkanı Abdülmecid Tebbun’a seslenerek "babasına yönelik, ülkenin itibarını ve güvenilirliğini sarsan suikastla ilgili gerçeği ortaya çıkaran derin ve ciddi bir soruşturma yürütmesi" çağrısında bulundu. Nasır, babasının ölümünün "bir sır olmadığını ve kasıtlı bir eylem olduğunu" belirtti. Ayrıca, geçen yıl ekim ayında Adalet Bakanı’na bir mektup yazarak "gerçek failler sorumlu tutulmadan suikast dosyası kapatıldığı için yeniden açılmasını" talep ettiğini bildirdi. Bakanın ise talebine yanıt vermediğini kaydetti. 
Nasır Budiaf, askeri mahkemenin takibinde olan ve İspanya'ya göç eden ülkenin eski Savunma Bakanı General Halid Nezzar'ı yıllardır babasının suikastını planlamakla suçluyor.
Muhammed Budiaf, 29 Haziran 1992'de Annaba kentinde (başkentin 600 km doğusunda) bir salonda konuşma yaparken vurularak öldürüldü. Kendisini korumakla görevli olan Teğmen Mübarek Bumarafi, merhum başkanın arkasındaydı ve onu makineli tüfekle vurdu. Başkentteki Ağır Ceza Mahkemesi onu idama mahkum etti. Ancak Cezayir'in 1993'ten beri idam cezasını uygulamaması nedeniyle karar infaz edilmedi. Bu nedenle cezası müebbet hapis cezasına dönüştürüldü ve Bumarafi, 1994'te gerçekleşen ve 15 gün süren davada tek bir söz söylemedi.
Genel halk ve ülkedeki siyasi ve medya çevreleri Budiaf suikastı hakkındaki resmi olarak açıklanan bilgilere inanmıyor. Ülkede yaygın olan görüş, önde gelen yetkililerin ciddi yolsuzluk skandallarına karıştıkları için Budiaf’ın onları sorumlu tutma kararlılığı göstermesi bahanesiyle onu öldürdükleri. Budiaf’ın oğlu daha önce yaptığı açıklamada "ülkenin kötüleşen siyasi ve ekonomik koşulları nedeniyle gerçek suçluları aramanın faydasız olduğunu düşündüğünü" ifade etmişti.
Budiaf, Cumhurbaşkanı Muhammed Budiaf’ın suikastının gerçek elebaşları olan eski istihbarat şefi General Tevfik (şu an hapishanede) ve suikast dosyasının yeniden açılmasının istenmesi sonrasında İspanya’ya kaçan eski Savunma Bakanı Halid Nezzar’ın hesap verme vaktinin geldiğini belirterek geçen yıl bir kampanya başlatmıştı.

Dört şüpheli
Nasır Budiaf, suçlamalara dair açıklamalar yaparken, 29 Haziran’da yıldönümü kutlanan suikasta uğrayan babasının mezarını ziyaret ettiği her zaman da 1992 yılı Cumhurbaşkanının suikast emrini veren organların yeniden soruşturulmasını talep ediyor.
Bu bağlamda Nasır Budiaf, bu defa eski Savunma Bakanı Halid Nezzar’ı babasının suikastının arkasında olmakla suçladı. Nezzar, o dönemin Savunma Bakanı ve Budiaf’ı Fas’ta sürgünden dönmeye ikna eden Yüksek Devlet Konseyi üyesiydi. Nasır Budiaf ayrıca, suçlama parmağını eski istihbarat şefi olan ve “General Tevfik” olarak çağrılan Muhammed Medin’e de yöneltti. Bu çerçevede Budiaf’ın suçlamada bulunduğu ilk isim olan Nezzar, İspanya’ya kaçarken, ikinci isim olan General Tevfik hakkında ise Said Buteflika ve daha sonra da eski istihbarat şefi olan General Beşir Tartag gibi “rejime ve orduya karşı komplo kurma” suçlamasıyla askeri yargı düzeyinde soruşturma yürütülüyor.
Budiaf, merhum General Larbi Belkheir ve 2013 yılına kadar Ulusal Savunma Bakanlığı’nda temsilci olan eski Cumhurbaşkanlığı Divanı Başkanı merhum General Abdul Malik Kanayziye’nin de suikasta dahil olduğuna inanıyor.

Sürpriz tanıklar
Budiaf, Cezayir devlet televizyonunda canlı yayınları izledikten sonra Cezayir’in bağımsızlık dönemindeki suikast aylarına dikkati çekerek, siyasi durum öncesinde yıllarca topladığı yeni tanıklara değindi. Nasır Budiaf, bu kez o gün Annaba yolunda babasına eşlik eden başkanlık ekibi ve cansız bedenini başkent Cezayir’e geri getiren mürettebata dair veriler ortaya koydu.
Budiaf’a göre elde edilen tanıklar, babasının ölümü resmi olarak onaylanana kadar inişi engellemek için uçağın pilotuna nasıl baskı yapıldığına da dikkati çekti. Eski Cumhurbaşkanının kalaşnikof tüfeğiyle sadece 10 metre mesafeden birkaç defa vurulması sonrasında hemen ölmediğine inanılıyor.

Suikastta Fransa’nın parmağı var mı?
Muhammed Budiaf davasına dair suçlamalar, yerel isimlerle sınırlı değil. Aksine Cezayir sınırlarını aşarak Fransa’ya kadar ulaştı. Nasır’ın soruşturmaları sırasında elde ettiği bilgiler, eski Fransa Cumhurbaşkanı François Mitterrand’ın da söz konusu suikasta karıştığını gösteriyor.
Nasır, suçun “bu askeri yetkililer tarafından, bu duruma yeşil ışık yakan eski Fransa Cumhurbaşkanı François Mitterrand’ın onayıyla” gerçekleştirildiğine inandığını söyledi.
Nasır Budiaf’ın kanaatleri, Fransa’nın eski Cezayir büyükelçisi Bernard Bajolet’in bir kitabı sonrasında daha da güçlendi.
Nasır ayrıca, Ulusal Kurtuluş Cephesi’ni müzeye koyma projesi sebebiyle, babasına suikastın mükemmel bir politika olduğuna inanıyor. Orduyu kışlalara geri döndürme, siyasetten uzak tutma çalışmalarına dikkati çeken Nasır Budiaf ayrıca, babasına suikast hususunda Cezayirli yetkililer tarafından değinilen izole edilmiş eylem hipotezini reddederek, bunları yalan olarak niteledi.

En fazla kaybeden Nezzar olacak
Tevfik, ağır suçlamalar eşliğinde bir soruşturmayla karşı karşıya kalırken, yargının gelecek Eylül ayında davasının şeklini ve içeriğini onaylaması halinde eski Savunma Bakanı Halid Nezzar da ikisi şu an ölmüş olan 4 isim arasında en fazla kayıp yaşayan kişi olacak. Nezzar’ın sıkıntıları, bir sivil mahkemenin bir devlet başkanına yönelik suikastla ilgilenmesinin, Cezayir askeri mahkemesi tarafından yayınlanan uluslararası tutuklama emrinin uygulanmasını hızlandıracağı gerçeğinden kaynaklanıyor.



İsrail, önde gelen Hamas liderlerinden Raid Saad'a suikast düzenledi

Hamas lideri Raid Saad (sosyal medya)
Hamas lideri Raid Saad (sosyal medya)
TT

İsrail, önde gelen Hamas liderlerinden Raid Saad'a suikast düzenledi

Hamas lideri Raid Saad (sosyal medya)
Hamas lideri Raid Saad (sosyal medya)

İsrail Times gazetesine göre, İsrailli bir yetkili bugün, Hamas'ın üst düzey lideri Raid Saad'ın Gazze şehrinde düzenlenen bir hava saldırısında öldürüldüğünü doğruladı. Bu da İsrail'in ateşkes anlaşmasını ihlal etmesi anlamına geliyor.

Alman Basın Ajansı'na (DPA) göre görgü tanıkları ve sağlık kaynakları bugün, Gazze şehrinin güneybatısındaki Raşid Caddesi üzerindeki Nablusi kavşağı yakınlarında bir araca düzenlenen İsrail hava saldırısında dört Filistinlinin öldüğünü ve birçok kişinin de yaralandığını bildirdi.

Görgü tanıkları, İsrail uçağının Nablusi Meydanı yakınlarında bir araca birkaç füze ateşlediğini, aracı imha ettiğini ve can kayıplarına yol açtığını söyledi. Ambulans ekipleri, ölü ve yaralıları hastanelere taşımak için acilen olay yerine gitti.

İsrail askeri sözcüsü Avichay Adraee ise yaptığı açıklamada, ordu ve Şin Bet'in (İsrail Güvenlik Teşkilatı) Gazze Şehrinde üst düzey bir Hamas komutanını hedef alan bir saldırı düzenlediğini ve onu son zamanlarda hareket için silah üretimi ve yeniden yapılanma çalışmaları yapmakla suçladığını belirtti.

İsrail Ordu Radyosu, saldrırının hedefinin, İzzeddin el-Haddad'dan sonra "Hamas'ın ikinci adamı" ve askeri üretim dosyasından sorumlu kişi olarak tanımladığı Raid Saad olduğunu bildirdi. İsrail'in bugünkü operasyonu gerçekleştirmeden önce son haftalarda kendisine birkaç kez suikast girişiminde bulunduğunu belirtti.

Şarku’l Avsat’ın İbranice yayın yapan Ynet internet sitesinden aktardığına göre Raid Saad Hamas'ın askeri kanadı olan Kassam Tugayları'nın liderlerinden biri.

Hamas'tan hava saldırısının hedefinin kimliğiyle ilgili resmi bir açıklama yapılmadı.

Axios haber sitesi, İsrail'in saldırıdan önce Amerika Birleşik Devletleri'ni önceden bilgilendirmediğini ifade etti.


Suriye halkının merkezi mi yoksa federal devlet mi anlaşmazlığı üzerine bir okuma

Şam'da Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed'in devrilmesini kutlamak için düzenlenen havai fişek gösterileri arasında muhaliflerin bayrağını dalgalandıran bir Suriyeli (Reuters)
Şam'da Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed'in devrilmesini kutlamak için düzenlenen havai fişek gösterileri arasında muhaliflerin bayrağını dalgalandıran bir Suriyeli (Reuters)
TT

Suriye halkının merkezi mi yoksa federal devlet mi anlaşmazlığı üzerine bir okuma

Şam'da Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed'in devrilmesini kutlamak için düzenlenen havai fişek gösterileri arasında muhaliflerin bayrağını dalgalandıran bir Suriyeli (Reuters)
Şam'da Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed'in devrilmesini kutlamak için düzenlenen havai fişek gösterileri arasında muhaliflerin bayrağını dalgalandıran bir Suriyeli (Reuters)

Macid Kıyali

Suriye’de Beşşar Esed rejiminin düşmesinin ardından geçiş dönemi liderliği ile muhalifleri arasında yaşanan iç çatışma, siyasi sistemin niteliği, özellikle de merkeziyetçilik mi yoksa ademi merkeziyetçilik mi, merkezi bir devlet mi yoksa federal bir devlet mi tartışmaları üzerine yoğunlaşıyor.

Bu konu meşru olmasına rağmen, tartışmaya katkı sağlamak amacıyla bazı temel gözlemler aşağıda sunuyorum.

İlk gözleme göre ademi merkeziyetçilik ya da federalizm meselesini gündeme getirmek, bu konuda kutuplaşmanın temel nedeninin Suriye’deki iç çatışmada kimlik, etnik, mezhepsel ve bölgesel özelliklerin baskın olması olduğu gerçeğini görmeyi zorlaştırdı.

Çatışmanın önde gelen tarafları, siyasi veya sınıfsal güçleri ya da tarafları temsil etmekten ziyade kimlik temelli yahut mezhepsel, etnik ve bölgesel kimliği vurgulayan taraflar olduklarından, bu konunun siyasi niteliği göz ardı ediliyor.

Dikkati çeken ikinci gözleme göre ise federal ya da ademi merkeziyetçi bir devlet için mücadele eden güçler, bunu demokrasi meselesinden daha öncelikli tutuyorlar. Bunun nedeni, söz konusu güçlerin (SDG, Suveyda'daki Hicri Hareketi ve kıyı şeridinde Esed rejiminin çöküşünden etkilenen güçler) demokratik olmayan güçler olmaları. Prensipte pozisyonları, politikaları ve tercihleri ve temsil ettiklerini iddia ettikleri gruplarla olan ilişkileri göz önüne alındığında bu güçlerin Esed rejimi altında kendilerini ifade etmedikleri ve bu konuyu bu kadar yoğun bir şekilde gündeme getirmedikleri unutulmamalı.

Üçüncü ve belki de en önemli gözleme göre federal bir devlette kimlik statüsü konusundaki çatışmaya öncelik verilmesi, devletin kurulması ve vatandaşlık taleplerini ya gölgeliyor ya da ön plana çıkarıyor. Bunların, 54 yıllık Esed döneminde eksik olan iki temel unsur olduğu ve özellikle mevcut koşullarda, yani devletin kurumlar ve hukuk devleti olarak yeniden kurulması ve vatandaşların güçlendirilmesi, böylece Suriyelilerin gerçek anlamda özgür ve eşit vatandaşlar olarak bir halk haline gelmeleri için ülke genelinde Suriyelilerin en çok ihtiyaç duyduğu unsurlar olduğu unutulmamalı.

Bu yüzden iki temel sorunla karşı karşıyayız. Bunlardan birincisi, artık var olmayan Esed rejiminin Suriye'nin birliğini zayıflatıp bozmayı başarması, Suriyelileri mezhep, din, etnik köken, bölge ve aşiret aidiyetlerine göre sınıflandırması ve ‘böl ve yönet’ politikası uyarınca onları birbirlerine düşürmesinden kaynaklanıyor.

İkinci sorun, Suriyelilerin kendi koşullarını kontrol edememeleri. Bu durum, Suriye’nin geleceğinin, Suriye halkının aleyhine, uluslararası güçlerin, özellikle ABD ve bölgesel tarafların meselesi haline gelmesine neden oldu. Bu durum, kimlik çatışmaları, özellikle de silahlı çatışma veya silahlı milisler şeklinde ortaya çıkan çatışmalar için de geçerli.

Federalizm, bir ülkeyi bölmek değil, aksine ülkenin birliğini organize etmek ve merkezin statü, egemenlik ve kaynaklar konusunda çevre bölgelere müdahale etmesini önlemek için daha uygun bir yöntem. Böylelikle karşılıklı güven temelinde hükümete daha geniş katılım sağlanır.

Suriye geçiş dönemi yönetimi ve Suriye muhalefetinin geri kalanı, gelecekteki siyasi sistemin nasıl olacağı ve otoriterliğin ve marjinalleşmenin geri dönüşünü önlemeye katkıda bulunanlar da dahil olmak üzere yeni konsensüsler oluşturmak için neyin uygun olduğu konusunda kafa karışıklığı ya da netlik sağlanamaması ortaya çıkan federalizm ve ademi merkeziyetçilik konusundaki tartışmalardan sorumlu.

Aslında, yeni yönetime bağlı olanlar ve geleneksel Suriye muhalefeti tarafından federalizmin reddedilmesinin sebebi, aceleci davranışlar, duygusal ve milliyetçi coşku ve önyargılar.

Söz konusu tartışmayı kapatmak yerine açmalı, tüm soruları sormalı. Çünkü Suriye’nin geleceği tartışmaya açık. Tüm Suriyeliler bu tartışmayla ilgileniyor ve bu konuda cevaplar bulmaya katkıda bulunuyor.

Daha spesifik olarak, federal ya da ademi merkeziyetçi bir devlet tartışmasıyla ilgili olarak, federalizmin herhangi bir ülkenin bölünmesi anlamına gelmediği, aksine birliğin daha uygun bir şekilde örgütlenmesi ve merkezin statü, egemenlik ve kaynaklar konusunda çevreyi kötü yönde etkilemesini önlemek için, karşılıklı güvene dayalı yönetişime daha geniş katılımı garanti eden bir sistem olduğunun anlaşılması gerekiyor.

Toplumun yönetimini etkileyen sorunlara güvenlik çözümleri getirilemedi. Çünkü herhangi bir güvenlik çözümü coğrafyaya, topluma, egemenliğe ve devlete sadece bölünmeler getirir.

Tüm bunlar bölünmek değil, federalizm gücün paylaşılması anlamına gelir. Dışişleri, savunma ve genel ekonomi yönetimi gibi devlet egemenliği ile ilgili konularda merkezileşme söz konusu. Bunların tümü birleşik parlamento ve merkezi hükümetin sorumluluğunda. Öte yandan iç güvenlik, eğitim, sağlık ve yerel kalkınma konularının yönetimi eyaletlerin veya yerel yönetimlerin yetki alanına girer.

Burada bazılarının endişelerini hafifletebilecek en önemli nokta, federalizmin etnik köken/milliyet veya din/mezhep yerine coğrafyaya dayalı olmasıdır. Çünkü herhangi bir kimlik meselesi, demokratik karakterini zayıflatır ve eşit vatandaşlık haklarının ve vatandaşların devletinin güçlenmesini engeller. Tıpkı Lübnan'da ve Irak'ta olduğu gibi.

Elbette, birçok alanda idari meselelerle ilgili olan ademi merkeziyetçi bir devleti, anayasaya göre yetkileri paylaşan federal bir devletle karıştırmak bir sorundur. Şarku'l Avsat'ın al Majalla'dan aktardığı analize göre federal devleti ayrılıkçı bir devlet olarak görmek de bir tür karışıklık veya yanılgı olarak adlandırılabilir, ancak bu doğru değil, çünkü merkezi devletler, yönetim, temsil ve kaynak dağıtımında esnekliğe sahip federal devletlere göre ayrılmaya çok daha yatkındır, zira günümüzün en büyük, en güçlü ve en zengin devletleri federal devletlerdir.

Bu yüzden herhangi bir kimlik grubuyla anlaşmazlık, kavramların karışmasına veya çarpıtılmasına yol açmamalı. Örneğin, İsrail'in siyasi sistem olarak demokrasiyi benimsemesi, demokrasiye karşı düşmanlığı teşvik etmemeli. Ayrıca, belirli bir önermeye elverişli olmayan koşullar olduğunu gözlemlememiz, bu kavramın tartışmaya açılmaması, geliştirilmemesi ve belirli bir ülkede devlet kurulması için ulusal birliği oluşturmaya hizmet eden bağlamlara yerleştirilmemesi gerektiği anlamına gelmez.

Son olarak, bu alanda, özellikle Suriye bağlamında, dikkate alınması gereken iki konu var. Öncelikle ülkenin toprakları üzerinde devlet egemenliğinden söz edilmesi için bunun halkın birliği gerçeğine dayanması gerekiyor. İkinci olarak ise toplumun yönetimini etkileyen sorunlara güvenlikle ilgili bir çözüm bulunmuyor, çünkü herhangi bir güvenlik çözümü coğrafyanın, toplumun, egemenliğin ve devletin bölünmesine yol açar.

*Bu analiz Şarku’l Avsat tarafından Londra merkezli al Majalla dergisinden çevrilmiştir


Tedmür'de ortak devriyeye düzenlenen saldırıda Suriyeli ve Amerikalı personel yaralandı

 Suriye polisi (Suriye İçişleri Bakanlığı)
Suriye polisi (Suriye İçişleri Bakanlığı)
TT

Tedmür'de ortak devriyeye düzenlenen saldırıda Suriyeli ve Amerikalı personel yaralandı

 Suriye polisi (Suriye İçişleri Bakanlığı)
Suriye polisi (Suriye İçişleri Bakanlığı)

Suriye güvenlik kaynakları bugün, Suriye güvenlik güçleri ile ABD kuvvetlerinin, ülkenin orta kesimindeki Tedmür kentinde ortak devriye sırasında silahlı saldırıya uğradığını bildirdi.

Suriye resmi haber ajansı SANA’ya konuşan bir güvenlik kaynağı, saldırıda Suriye güvenlik güçlerinden iki kişinin ve bazı ABD askerlerinin yaralandığını, saldırıyı gerçekleştiren kişinin ise öldürüldüğünü açıkladı.

Kaynak, olayın ardından ABD’ye ait helikopterlerin yaralıları et-Tanf Üssü’ne tahliye ettiğini belirterek, saldırının nedenleri ve koşullarına ilişkin henüz bilgi bulunmadığını ifade etti.

Olay nedeniyle Deyrizor-Şam uluslararası kara yolunda trafiğin geçici olarak durdurulduğu, bölge semalarında ise yoğun hava hareketliliği yaşandığı kaydedildi.