Türkiye’nin Libya gündemi: İtalya’nın Mısrata’dan çekilmesi ve Sirte ile Cufra’nın UMH’ye devredilmesi

Türkiye Dışişleri Bakanı, 6 Ağustos’ta Trablus'ta Halid el-Mişri ile görüştü (AFP)
Türkiye Dışişleri Bakanı, 6 Ağustos’ta Trablus'ta Halid el-Mişri ile görüştü (AFP)
TT

Türkiye’nin Libya gündemi: İtalya’nın Mısrata’dan çekilmesi ve Sirte ile Cufra’nın UMH’ye devredilmesi

Türkiye Dışişleri Bakanı, 6 Ağustos’ta Trablus'ta Halid el-Mişri ile görüştü (AFP)
Türkiye Dışişleri Bakanı, 6 Ağustos’ta Trablus'ta Halid el-Mişri ile görüştü (AFP)

Türkiye Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Libya ve Doğu Akdeniz konulu görüşmelere devam ederken, Libya’nın Sirte ve Cufra şehirlerini Ulusal Mutabakat Hükümeti’ne (UMH) teslim etme önerisinin mevcut olduğunu belirtti. Çavuşoğlu, ayrıntılı bilgiye ise yer vermedi.
Çavuşoğlu, 6 Ağustos’ta aniden gittiği Libya’nın başkenti Trablus’ta UMH Başkanlık Konseyi Başkanı Fethi Başağa ve Maltalı mevkidaşı Evarist Bartolo ile görüşmesinin ardından, ülkesinin, ‘durumu çok karmaşık olarak nitelediği’ Libya’da siyasi çözüm görüşmelerinin devamlılığı konusunda Rusya’ya güvence verdiğini söyledi. Bakan, ‘Kahire Bildirgesi’ girişimi gibi ortaya koyulan girişimlerin faydasız olduğunu belirtirken, “Çabalarımızı sürdürüyoruz. Kahire girişimi gibi önerilen girişimlerden hiçbir fayda sağlanamayacak. Sonuna kadar diyalog yolunda çalışıyoruz” ifadelerini kullandı.
Anadolu Ajansı (AA) tarafından aktarılana göre Çavuşoğlu, Libya Ulusal Ordusu (LUO) Komutanı Mareşal Halife Hafter’in, bir siyasi çözüme de ateşkese de inanmadığını belirtirken, Fransa’yı da ‘Mısır ve Suriye’den gönderilen silahları görmezden gelmekle’ suçladı.
Birleşmiş Milletler (BM) ve uluslararası raporlardan ‘ülkesinin Türkiye yanlısı UMH milislerini desteklemek için Türk askerinin yanı sıra, devasa silah sevkiyatları ve binlerce paralı asker gönderdiği haberlerini takip eden Çavuşoğlu, Avrupa Birliği’nin (AB) Libya’ya silah yasağı uyguladığı Irini operasyonunu da ‘aşırı’ olarak nitelendirdi. Bakan birkaç gün önce bir deniz operasyonuna katılması için gemi gönderen Almanya’ya da Libya’da tarafsız olma çağrısı yaparak, “Almanya, herhangi bir tarafın yanında olmamalı, tarafsız kalmalıdır. Ancak Fransa’nın baskısına maruz kaldı ve Irini operasyonu kapsamında hareket etmek için bir gemi gönderdi” dedi.
Türk Bakan, Libya’daki koşulların ateşkese rağmen oldukça karmaşık olduğunu söylerken, Ankara’nın UMH’ye destek için başkent Trablus’a paralı asker ve silah göndermeye çalıştığı bir dönemde, siyasi bir çözüme ulaşmak için görüşmelere devam etme çağrısı yaptı.

SOHR: Paralı asker transferi devam ediyor
Suriye İnsan Hakları Gözlemevi (SOHR), birkaç gün önce Türkiye’nin paralı asker transferine devam ettiğini söylerken, 2 bin 500’ü Tunus vatandaşlığına sahip 17 binden fazla paralı askerden 10 bininin geçen aylarda Libya’ya ulaştığına dikkati çekti.
Öte yandan Türkiye’nin Mogadişu Büyükelçisi Mehmed Yılmaz, ülkesinin Mogadişu’dan ‘LUO’ya karşı savaş cephelerine katılmaları için Somalili asker göndermesi’ talebinde bulunduğu iddialarını yalanladı. Büyükelçi, ismini zikretmediği bazı ülkelerin ‘sosyal medya platformları aracılığıyla kasten yanıltıcı’ söylemlerde bulunduğunu ifade etti.
Mevlüt Çavuşoğlu’nun Maltalı mevkidaşı ile Libya’ya iş ziyaretinde bulunduğunu açıklayan Türkiye Dışişleri Bakanlığı’na göre Türk Bakan, başkent Trablus’taki UMH binasında Serrac ve Bartolo ile Libya arenasındaki son gelişmeleri ve krizi siyasi yollarla çözmenin yollarını görüştü.
Ziyarette Malta, Libya ve Türkiye’nin gündeminde yer alan konuların masaya yatırıldığı ifade edildi.
Ziyaretten iki hafta önce de Türkiye Savunma Bakanı Hulusi Akar, Libya meselesini görüşmek üzere Ankara’da UMH Dışişleri Bakanı Fethi Başağa ve Malta Ulusal Güvenlik ve İçişleri Bakanı Byron Camilleri ile üçlü bir toplantı düzenledi. Akar, görüşme öncesinde de Katar’a bir günlük ziyarette bulunmuştu. Aynı şekilde Katar İçişleri Bakanı Halid el-Atiyye, Maltalı Bakan ve Başağa ile Ankara’da bir araya geldi.
Diğer taraftan İtalya Savunma Bakanı Lorenzo Guerini, geçtiğimiz Çarşamba günü Genelkurmay Başkanı Enzo Vecciarelli, Dış Güvenlik Teşkilatı Başkanı General Gianni Carvelli, Savunma Bakanlığı Harekat Komutanı General Luciano Portolano, tam yetkili danışman Massimo Marotti ve Askeri Politika Dairesi Başkanı Amiral Gianfranco Antoni ile Trablus’a ziyarette bulundu. İtalyalı yetkililer, Serrac ve UMH’deki askeri ve siyasi yetkililerle Libya’daki gelişmeler, mayın temizleme ve bubi tuzakları alanında güvenlik ve askeri işbirliği meselelerinin takibi, eğitim programlarını hazırlama, Libyalı askeri öğrencileri İtalyan askeri kolejlerinde kabul etme, İtalyan şirketlerin Libya’daki faaliyetlerini yeniden başlatması gibi meseleleri ele aldı.
İki taraf, Ulusal Petrol Kuruluşu’nun gözetimi altında petrol üretiminin yeniden başlamasına ihtiyaç duyulduğunu vurguladı.
İtalya Dışişleri Bakanı Luigi Di Maio, 6 Ağustos’ta Türk mevkidaşı Mevlüt Çavuşoğlu ile bir telefon görüşmesi gerçekleştirdi. İki bakan, İtalya ile Türkiye arasında Libya meselesi ve Doğu Akdeniz hususundaki işbirliğini güçlendirmek ve Avrupa Birliği (AB) ile Türkiye arasında yapıcı bir diyalog yürütmek üzere ortak niyetlerini dile getirdi.
Basın organları ise 6 Ağustos’ta İtalya’nın bölgede bulunan Türk kuvvetlerin talebi üzerine askerlerini Misrata’nın dışına nakletmeyi planladığını duyurdu.



Libya'nın Beni Velid şehrindeki toplantıda şehrin ‘ötekileştirilmesinden’ duyulan rahatsızlık dile getirilirken ‘uzlaşı’ çağrısı yapıldı

Stephanie Khoury’nin Libya'nın Beni Velid şehrine yaptığı ziyaretten bir kare (UNSMIL)
Stephanie Khoury’nin Libya'nın Beni Velid şehrine yaptığı ziyaretten bir kare (UNSMIL)
TT

Libya'nın Beni Velid şehrindeki toplantıda şehrin ‘ötekileştirilmesinden’ duyulan rahatsızlık dile getirilirken ‘uzlaşı’ çağrısı yapıldı

Stephanie Khoury’nin Libya'nın Beni Velid şehrine yaptığı ziyaretten bir kare (UNSMIL)
Stephanie Khoury’nin Libya'nın Beni Velid şehrine yaptığı ziyaretten bir kare (UNSMIL)

Birleşmiş Milletler Libya Destek Misyonu (UNSMIL), BM Genel Sekreteri António Guterres’in Siyasi İşler Özel Temsilci Yardımcısı Stephanie Khoury'nin ülkenin kuzeybatısındaki Beni Velid şehrinde belediye meclisiyle genel istişarelerde bulunduğunu ve sivil toplum temsilcileri, akademisyenler, kadınlar ve gençlerle bir araya geldiğini duyurdu.

UNSMIL, toplantı katılımcılarının uzun süren siyasi çıkmazdan ve Libya'da kalıcı bir çözüm bulunamamasından duydukları hayal kırıklığını dile getirdiklerini aktardı.

y6u7
Stephanie Khoury, Beni Velidli kadınlarla bir araya geldi (UNSMIL)

UNSMIL’in açıklamasına göre görüşmelerde danışma komitesinin sunduğu öneriler ve ‘ülkenin yaşadığı çok boyutlu kriz karşısında devlet kurumlarının birleştirilmesi konusundaki acil ihtiyaç’ üzerinde duruldu.

Görüşmelere katılanların birçoğu ‘mevcut duruma kesin bir çözüm bulunması’ çağrısında bulunurken, ‘Beni Velid şehirine yönelik ötekileştirmenin devam etmesinden duydukları rahatsızlığı ve ulusal uzlaşının güçlendirilmesi gerektiğini’ ifade ettiler.

UNSMIL’in ayrıntılarını aktardığı toplantıya katılanlar, Libya'nın farklı bölgelerinden gelen seslerin, UNSMIL’in kolaylaştırdığı siyasi sürece kapsamlı ve etkili bir şekilde katılımının sağlanmasını istediler ve ‘bu katılımın son derece önemli olduğunun’ altını çizdiler.

Beni Velid Belediye Başkanı Abdulhafiz er-Rayis, Khoury'nin şehre yaptığı resmi ziyaretin, ülkedeki siyasi gelişmeleri ve mevcut durumdaki gelişmeleri tartışmak amacıyla yapıldığını açıkladı.

Belediye Başkanı Rayis, düzenlediği basın toplantısında yaptığı açıklamada, belediye binasında geniş kapsamlı bir toplantı düzenlendiğini ve bu toplantıya Emniyet Müdürü ile Vafra Kabileleri Sosyal Konseyi üyelerinin katıldığını söyledi. Rayis, toplantıda geçiş sürecinin en önemli zorluklarının ele alındığını, kapsamlı siyasi sürecin desteklenmesinin, dışlanma ve ötekileştirilmenin sona erdirilmesinin ve Libya'nın her yerinde istikrar ve sürdürülebilir barışın sağlanmasının öneminin vurgulandığını belirtti.

Bu arada ‘vatanın birliğini vurgulama ve bölünmeyi reddetme’ konusunda kararlı olduklarını belirten toplantının katılımcıları, Libya halkının güvenlik, kalkınma ve istikrar beklentilerini karşılayacak adil bir siyasi çözüme ulaşılması için BM’nin çabalarına destek verilmesi gerektiğini vurguladılar.

UNSMIL

Öte yandan BM Genel Sekreteri'nin Libya Özel Temsilcisi Hanna Tetteh başkanlığındaki UNSMIL, Libya’nın güneyindeki gençlerin siyasi süreçle ilgili endişelerini ve danışma komitesinin önerileriyle ilgili önerilerini anlamak için bir tartışma oturumuna katılmak üzere kayıtların açıldığını duyurdu.

UNSMIL tarafından dün yapılan açıklamada, katılımın ülkenin güneyindeki çeşitli şehirlerden 18 ila 35 yaş arası gençlere açık olduğu ve kayıtların pazartesi akşamına kadar elektronik form aracılığıyla yapılabileceği belirtildi. Açıklamaya göre oturum önümüzdeki çarşamba günü Zoom uygulaması üzerinden ‘Gençler Katılıyor’ programı kapsamında gerçekleştirilecek.

Yasadışı göç

Diğer taraftan geçici Ulusal Birlik Hükümeti (UBH) İçişleri Bakanlığı tarafından dün yapılan açıklamada, Sahil Güvenlik Genel Müdürlüğü'ne bağlı bir devriyenin, başkent Trablus'un doğu kıyısı açıklarında denizde bulunan farklı uyruklardan 39 kaçak göçmeni kurtardığı duyuruldu.

Kurtarma operasyonunun yaz aylarında deniz devriyelerini yoğunlaştırma çabaları çerçevesinde gerçekleştiğini aktaran Bakanlık, Göçmenlerin Trablus’taki yönetim şubesine bağlı eş-Şaab Limanı’na nakledildiklerini, burada gerekli yasal işlemlerin yapıldığını ve yasadışı göçle mücadele birimine teslim edildiklerini belirtti.

uı
Libya İçişleri Bakanlığı, yasadışı göçmenleri yakaladığını duyurdu (İçişleri Bakanlığı)

İçişleri Bakanlığı aynı gün ikinci bir operasyonda ise ‘GACS Wadi Kaam P300’ adlı sahil güvenlik teknesinin, Zaviye kenti açıklarında farklı uyruklardan 20 kaçak göçmeni kurtarmayı başardığını açıkladı.

Bakanlık, kurtarma operasyonu tamamlandıktan sonra göçmenlerin eş-Şaab Limanı’na nakledildiğini ve buradaki yasal işlemlerin ardından kalan işlemlerin tamamlanması için yasadışı göçle mücadele birimine sevk edildiklerini belirtti.

Bir diğer gelişmede Libya Ulusal Ordusu (LUO) Kara Kuvvetleri Komutanı Saddam Hafter, Libya sınırlarını korumak için ‘vatan görevini’ yerine getirirken iki askerin öldürüldüğünü açıkladı. Hafter yaptığı kısa açıklamada ‘vatanın güvenliğini koruyan askerlerin fedakarlıklarına’ duyduğu minnettarlığı dile getirdi, ancak olayın nerede olduğuna ve iki askerin nasıl öldürüldüğüne değinmedi.