Rakka’da DEAŞ’ın infaz ettiği Suriyeli askerlere ait iki toplu mezar bulundu

Bağuz’dan çıktıktan sonra Suriye Demokratik Güçleri tarafından alıkonan DEAŞ savaşçıları (AFP)
Bağuz’dan çıktıktan sonra Suriye Demokratik Güçleri tarafından alıkonan DEAŞ savaşçıları (AFP)
TT

Rakka’da DEAŞ’ın infaz ettiği Suriyeli askerlere ait iki toplu mezar bulundu

Bağuz’dan çıktıktan sonra Suriye Demokratik Güçleri tarafından alıkonan DEAŞ savaşçıları (AFP)
Bağuz’dan çıktıktan sonra Suriye Demokratik Güçleri tarafından alıkonan DEAŞ savaşçıları (AFP)

Suriye’de Esed güçleri, Suriye Demokratik Güçleri (SDG) ile koordinasyon içinde Rakka’nın batısındaki Ayn İsa beldesine bağlı köylerde açtığı iki toplu mezarda 57 askerinin kalıntısını ulaştı. Suriye hükümet güçleri ve Mühendislik Tugayları, ulaşılan cesetlerin terör örgütü DEAŞ’ın 2014 yazında bölgeyi ele geçirmesinin ardından infaz ettiği Suriye ordusu 93’üncü Tugay ve 17’inci Tümen’e bağlı askerlere ait olduğu değerlendirmesinde bulundu.
SDG, iki gün önce bölge sakinlerinin ihbarı üzerine Rakka’nın batısındaki Ayn İsa beldesinin güneyinde yer alan Hafiyye el-Vehb ve Ferhaniyye köylerinde iki adet toplu mezar tespit etti. SDG birlikleri Hafiyye el-Vehb köyünde 42 ceset, Ferhaniyye köyünde ise 15 cesedin kalıntılarına ulaştı. Bulunan cesetlerin terör örgütü DEAŞ’ın 2014 yazında bölgeyi ele geçirmesinin ardından infaz ettiği Suriye ordusu 93’üncü Tugay ve 17’inci Tümen’e bağlı askerlere ait olduğu tahmin ediliyor.
SDG Halkla İlişkiler Ofisi’nden bir yönetici, cesetleri Ayn İsa’da konuşlu bulunan hükümet güçlerine teslim ettiklerini bildirdi. Yönetici, “Suriye hükümet güçlerine ait iki mezardan çıkarılan tüm cesetleri teslim ettik. Cesetler, kimlik tespiti ve ardından yakınlarına teslim edilmesi amacıyla incelenmek üzere Halep’e nakledildi” dedi.
Rakka Sivil Konseyi’ne bağlı ilk müdahale ekibi, Suriye hükümet güçleri ve Mühendislik Tugayları ile koordinasyon içinde cesetleri çıkarma işlemini üstlendi. Ekibin Başkanı Yasir el-Hamis, “Belde kırsalında 93’üncü Tugay ve 17’inci Tümen’e ait çok sayıda toplu mezar bulunuyor. Şimdiye kadar 4 mezar bulduk. Suriye askerlerinin cesetlerinin bulunduğu başka mezarların da olduğu değerlendiriliyor” ifadesini kullandı. Hamis, bölge sakinlerinin kendilerine verdiği bilgiye göre, örgüt unsurları ile rejim güçlerinin Ağustos 2014’te bölgede kontrolü ele geçirmek amacıyla girdikleri çatışmalar sırasında DEAŞ, Tugay’a bağlı yaklaşık 350 kişiyi öldürdü. Hamis “Şimdiye kadar yalnızca 57 ceset çıkardık. Geri kalanların nereye gömüldüğünü bilmiyoruz hatta bölge halkı da mezarların yerini bilmiyor” dedi.
Öte yandan, Suriye Demokratik Meclisi (SDM) Eş başkanı Riyad Darar, Ağustos’un son haftasında Rusya’nın başkenti Moskova’da Suriyeli muhalif Kadri Cemil liderliğindeki Halkın İradesi Partisi ile SDM arasında imzalanan siyasi müzakere anlaşmasının Rusya tarafından desteklenmesini memnuniyetle karşıladığını belirtti. Darar, “Bir küresel güç olan Rusya’nın Suriye dosyasındaki varlığı ve müzakere anlaşmasının Moskova’da imzalanması, krizin siyasi çözümüne doğru önemli bir hamle ve diyaloğun Suriyeli taraflar arasında olması gerektiğine dair bir vurgudur.
Kadri Cemil’in öncülüğündeki Moskova Platformu’nun Suriye Anayasa Komitesi’nde muhaliflere ait müzakere heyetinin yürüttüğü siyasi süreçte temsil imkanı bulduğuna işaret eden Darar, “SDM’nin bu faaliyetlere katılması mümkündü. Ancak Türkiye’nin vetosu nedeniyle Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi’nin katılımı engellendi” dedi. Darar, Moskova’da imzalanan anlaşmanın, Özerk Yönetim ve SDM temsilcilerinin uzaklaştırma planlarına karşı siyasi bir atılım olduğunu kaydetti.
Moskova’da imzalanan anlaşmanın yeni siyasi ittifaklara kapı aralayabileceğini söyleyen Darar, “Başlangıç, Halkın İradesi Partisi liderliğindeki Moskova Platformu ile yapıldı. Bu başlangıç muhalif aktörler ve taraflarla daha fazla diyaloğun önünü açabilir” dedi. Darar, kendilerinin dışlanmadığı bir siyasi çözüme inanan muhalif aktörlerle ortak çalışma yollarının bulunabileceğini kaydetti.
Halkın İradesi Partisi ile yapılan ikili anlaşmanın önemine değinen Darar, en temel taleplerinin “Özerk Yönetim’in toplumsal bir ihtiyaç ve obkejtif bir gereklilik olarak kabul edilmesi, bir çeşit halk otoritesi olan modelin bölgelerde uygulanması ve Suriye halkının egemenliği ile ülkenin toprak bütünlüğü çerçevesinde bu modelin sahada geliştirilmesi” olduğunu söyledi. Darar, ikinci dereceden taleplerini ise “SDG’nin Ulusal Ordu Kurumu’na dahil edilmesi” şeklinde ifade etti. Söz konusu talebin zaruri olduğunu belirten Darar, “SDG, Suriye ordusunu yeniden yapılandırma zamanında üzerinde uzlaşıya varılacak mekanizmalar ve formüller temelinde Ulusal Ordu içinde yer almalıdır. Bu da aynı şekilde (Halkın İradesi Partisi ile imzalanan) siyasi müzakere anlaşmasında bulunan önemli bir madde” dedi.



Gazze halkı, savaşın neden olduğu yıkımın ardından kültürel mirasını korumak için zamanla yarışıyor

Gazze şehrinde yaşanan savaş sırasında İsrail bombardımanı sonucu hasar gören Büyük Ömer Camii'nin iç restorasyon çalışmaları sırasında çekilmiş bir fotoğraf, 17 Kasım 2025 (Reuters)
Gazze şehrinde yaşanan savaş sırasında İsrail bombardımanı sonucu hasar gören Büyük Ömer Camii'nin iç restorasyon çalışmaları sırasında çekilmiş bir fotoğraf, 17 Kasım 2025 (Reuters)
TT

Gazze halkı, savaşın neden olduğu yıkımın ardından kültürel mirasını korumak için zamanla yarışıyor

Gazze şehrinde yaşanan savaş sırasında İsrail bombardımanı sonucu hasar gören Büyük Ömer Camii'nin iç restorasyon çalışmaları sırasında çekilmiş bir fotoğraf, 17 Kasım 2025 (Reuters)
Gazze şehrinde yaşanan savaş sırasında İsrail bombardımanı sonucu hasar gören Büyük Ömer Camii'nin iç restorasyon çalışmaları sırasında çekilmiş bir fotoğraf, 17 Kasım 2025 (Reuters)

Gazze Şeridi’nde 70 bin kişinin hayatını kaybetmesi, çok sayıda kişinin yaralanması, yüz binlerce insanın yerinden edilmesi ve neredeyse bütün mahallelerin yok olmasının ardından, yeniden inşa artık hayal gücünü zorlayan, neredeyse tasavvur edilemez bir görev haline geldi.

Buna rağmen, bölgede en değerli tarihi yapılar arasında yer alıp ağır hasar gören az sayıdaki noktada, işçiler şimdiden çalışmaya başladı. Amaç, geçmişten geriye kalan az sayıdaki kalıntıyı toprak altından çıkarmak.

Bu alanlar arasında, Gazze’nin eski kent merkezinde bulunan ve savaş sırasında İsrail güçlerinin hedef aldığı en önemli kültürel miras olan Büyük Ömer Camii de bulunuyor. İsrail ordusu, avlularının altında savaşçılar tarafından kullanılan bir tünel bulunduğunu öne sürerek yapıyı bombaladığını açıklamıştı. Filistinliler ise böyle bir tünelin varlığını reddediyor ve saldırının Gazze’nin dini ve kültürel mirasını yok etmeye yönelik olduğunu savunuyor.

dfrgt
Gazze şehrinde bulunan Büyük Ömer Camii'nin içindeki enkazı temizleyen bir işçi, 17 Kasım 2025 (Reuters)

Batı Şeria’daki Beytüllahim’de bulunan Miras Koruma Merkezi’nde mimar ve kültürel miras uzmanı olarak görev yapan ve şu anda savaşta zarar gören alanları kurtarmak için Gazze’de çalışan Hammude ed-Dehdar, İsrail’in bu yapıların yıkımının Filistin tarihini silebileceğini düşünerek ‘yanıldığını’ söyledi.

Dehdar, Gazze’de Reuters’a yaptığı açıklamada, bu yapıların kadim bir halkın ortak hafızasını temsil ettiğini belirterek, “Bu miras, korunması ve savunulması için ortak çaba gerektiren bir bellektir” dedi.

İsrail ordusu ise Hamas hedeflerine yönelik her saldırının, bu tür alanları tehlikeye atabilecek olması nedeniyle sıkı bir onay sürecinden geçtiğini açıkladı.

fgt
Gazze şehrinde savaş sırasında hasar gören tarihi Paşa Sarayı'nda restorasyon çalışmaları yürüten işçiler, 11 Kasım 2025 (Reuters)

İsrail ordusu tarafından yapılan açıklamada, “İsrail ordusu, kültürel miras alanları ile tarihi ve kültürel önemi bulunan mekânlara azami hassasiyetle yaklaşmaktadır. Bu alanlar ve sivillerin zarar görmesini en aza indirmek, saldırı planlamasında temel bir önceliktir” ifadeleri yer aldı.

Zamansız hikayeler

Nüfusunun büyük bölümü, bugün İsrail sınırları içinde kalan şehir ve köylerden zorla göç ettirilmiş mülteciler ya da onların çocuklarından oluşan Gazze Şeridi’nde, Büyük Ömer Camii, Gazze halkını kendi kültürel mirasına ve Ortadoğu’nun zengin mimari tarihine bağlayan temel unsurlardan biriydi.

Halk arasında anlatılan geleneksel hikâyelere göre Samson’un onu esir alanların üzerine tapınağı yıktığı yer olduğu söylenen bu alan, İslam’ın 7. yüzyılda Halife Ömer bin Hattab döneminde Akdeniz’e ulaşmasından önce bir Bizans kilisesine de ev sahipliği yapıyordu. Bölge İslam hâkimiyetine girdikten sonra yapı camiye dönüştürüldü.

Sonraki yüzyıllar boyunca yapı; Memlükler, Haçlılar ve Osmanlılar tarafından pek çok kez yeniden şekillendirildi ve Orta Çağ’da bölgenin mimari harikalarından biri olarak ün kazandı.

Caminin minaresi, Gazze siluetinin en belirgin unsurlarından biriydi. Cemaat, kubbeli tavanlar altında ve cilalı taşlarla döşeli avlularda ibadet eder; namazın ardından caminin görkemli cephesinin önünden geçerek kapılarından dışarı çıkar ve eski kentin çevresindeki çarşı sokaklarına doğru akardı.

frgt
Gazze şehrinde savaş sırasında hasar gören tarihi Paşa Sarayı'nda restorasyon çalışmaları yürüten işçiler, 11 Kasım 2025 (Reuters)

Yakındaki Kayseriyye Çarşısı, dükkânlarıyla ünlüydü; esnafı ve komşuları, âşıkların düğün takılarından kıskanç kayınvalidelerin hikâyelerine uzanan unutulmaz öyküler anlatırdı. Bugün bunlardan geriye neredeyse hiçbir iz kalmadı.

Ağır hasar gören bir diğer yapı da 13. yüzyıla uzanan tarihi Paşa Sarayı oldu. Bir müzeye ev sahipliği yapan yapının sergilediği eserler artık kayıp.

Dehdar, kültür ve miras söz konusu olduğunda bunun yalnızca eski bir bina ya da tarihi taşlardan ibaret olmadığını vurgulayarak, “Her taş bir hikâye anlatır” dedi.

Filistin’in Batı Şeria merkezli Turizm ve Eski Eserler Bakanlığı Müsteşarı Cihad Yasin ise Filistinli yetkililer ve Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü’nün (UNESCO) tarihi alanların restorasyonu için üç aşamalı bir plan hazırladığını, ilk maliyetin 133 milyon dolar olarak öngörüldüğünü belirtti.

Yasin, önceliğin çökme riski taşıyan yapıların hızlı müdahaleyle desteklenmesi olduğunu söyledi. Ancak beyaz çimento ve alçı sıkıntısı yaşandığını, Gazze’deki kaynakların sınırlı olduğunu ve restorasyon malzemelerinin fiyatlarının ciddi şekilde arttığını ifade etti.

sdfgt
Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus'ta İsrail hava saldırıları sırasında hasar gören, kısmen yıkılmış Berkuk Kalesi, 16 Kasım 2025 (Reuters)

Gazze Şeridi’nde kültürel mirasın yıkımı, evlerini ve geçim kaynaklarını kaybetmiş yaslı aileler arasında bile ayrı bir acı yaratmaya devam ediyor.

Münzir Ebu Asi, küçük kızı Kenzi’nin Büyük Ömer Camii’nin vurulduğunu duyunca hissettiği derin üzüntü nedeniyle onu teselli etmek zorunda kaldığını söyledi.

Ebu Asi, “Küçük kızım Kenzi çok üzüldü. Camiye saldırı haberini duyduğumuzda biz de şaşırdık; neden böyle bir şey yapıldı?” dedi.

Sözlerini sürdüren Ebu Asi, Paşa Sarayı’nın da bombalanmasının ardından artık kesin bir kanaate vardıklarını belirterek, “Bu işgalin, Filistin kimliğini yok etmek, her türlü Filistin eserini silmek istediği artık bizim için kesinleşti” ifadesini kullandı.


Etiyopya, Mısır'ı Afrika Boynuzu'nda ‘istikrarsızlaştırma kampanyası’ yürütmekle suçluyor

Rönesans Barajı (Reuters)
Rönesans Barajı (Reuters)
TT

Etiyopya, Mısır'ı Afrika Boynuzu'nda ‘istikrarsızlaştırma kampanyası’ yürütmekle suçluyor

Rönesans Barajı (Reuters)
Rönesans Barajı (Reuters)

Etiyopya Dışişleri Bakanlığı dün yaptığı açıklamada, Mısır’ı Afrika Boynuzu bölgesinde ‘Etiyopya’yı hedef alan bir istikrarsızlaştırma kampanyası yürütmekle’ ve ‘gerilimi artırmaya zemin hazırlamakla’ suçladı.

İki ülke arasında Mavi Nil üzerindeki Rönesans Barajı konusunda süren anlaşmazlığa atıfta bulunan bakanlık, açıklamasında Mısır’ın ‘Afrika Boynuzu’nda Etiyopya’yı merkeze alan, ancak onunla sınırlı olmayan bir istikrarsızlaştırma kampanyası yürüttüğünü’ savundu.

Bakanlık, Mısır’ın ‘diyaloğu reddettiğini ve gerilimi artırma niyetini açıkça ortaya koyan düşmanca söylemini yoğunlaştırdığını’ iddia etti.

Mısır Dışişleri Bakanı Bedr Abdulati ise dün yaptığı açıklamada, ülkesinin Etiyopya’nın Rönesans Barajı’na ilişkin tek taraflı adımlarını reddettiğini yineleyerek, “Etiyopya’nın uygulamaları tüm Afrika kıtasının istikrarını tehdit eden ciddi bir tehlike oluşturuyor” dedi.

Mısır Su Kaynakları ve Sulama Bakanlığı da geçen ay yaptığı açıklamada, Etiyopya’nın baraj yönetiminde ‘tek taraflı ve kontrolsüz uygulamalarını’ sürdürdüğünü, bunun ‘havza ülkelerinin hak ve çıkarlarını tehdit eden ciddi riskler barındırdığını’ vurguladı.

Etiyopya, milyarlarca dolara mâl olan dev Rönesans Barajı’nın inşasına Nil Nehri üzerinde 2011 yılında başladı. Mısır ise projeyi, Afrika’nın en uzun nehrindeki tarihi su haklarını tehdit eden bir girişim olarak görüyor.

Afrika Birliği (AfB) arabuluculuğunda Mısır ile Etiyopya arasında yürütülen müzakereler Nisan 2021’de sonuçsuz kalmış; bunun üzerine Kahire, Addis Ababa’ya baskı uygulanması için konuyu Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi’ne taşımıştı.


İsrail, Gazze’nin güneyine düzenlediği hava saldırılarında 2’si çocuk 6 Filistinli hayatını kaybetti

İsrail'in Gazze Şehri'nin doğusunda düzenlediği hava saldırılarının ardından dumanlar yükseliyor (AFP)
İsrail'in Gazze Şehri'nin doğusunda düzenlediği hava saldırılarının ardından dumanlar yükseliyor (AFP)
TT

İsrail, Gazze’nin güneyine düzenlediği hava saldırılarında 2’si çocuk 6 Filistinli hayatını kaybetti

İsrail'in Gazze Şehri'nin doğusunda düzenlediği hava saldırılarının ardından dumanlar yükseliyor (AFP)
İsrail'in Gazze Şehri'nin doğusunda düzenlediği hava saldırılarının ardından dumanlar yükseliyor (AFP)

Filistin merkezli Ma'an haber ajansının bildirdiğine göre, dün akşam (Çarşamba) Gazze Şeridi’nin güneyine düzenlenen İsrail hava saldırılarında 6 Filistinli hayatını kaybetti, çok sayıda kişi de yaralandı.

Ajans, İsrail ordusunun Han Yunus kentinin batı bölgelerini en az dört füzeyle vurduğunu aktardı.

Filistinli sağlık kaynakları, “aralarında iki çocuğun da bulunduğu 6 kişinin İsrail bombardımanında yaşamını yitirdiğini” bildirdi.

Saldırının, Han Yunus’un batısındaki Mevasi bölgesinde bulunan bir çadırı hedef aldığı belirtilirken, gelişmenin İsrail ordusunun gün içinde Refah’ın güneyinde yaşanan çatışmalarda 5 askerinin yaralandığını duyurmasının ardından geldiği ifade edildi.