Rusya’nın desteğini alan Esed koltuğunu bırakmamakta kararlı

Şam, Cenevre’de Birleşmiş Milletler (BM) tarafından düzenlenen toplantılarda desteklenen anayasa reformunun önümüzdeki yılın ortasında düzenlenecek devlet başkanlığı seçimlerinden önce yapılmayacağına dair açık mesajını verdi ve bu da seçimlerin 2012 anayasasına göre yapılacağı anlamına geliyor.

Suriye Anayasa Komisyonu 24 Ağustos’ta Cenevre’de üçüncü kez toplanmıştı.

Moskova ise, Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov’un dün Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed ile yaptığı görüşmenin ardından “anayasa reformu için zaman çizelgesi olmadığı ve devlet başkanlığı seçimlerinin Suriye’nin egemen bir kararı” olduğuna ilişkin ifadeleri ile destek mesajını verdi.

Anayasa Komitesi’nin üçüncü tur toplantıları, iki hafta önce rejim, muhalefet ve sivil toplum temsilcilerinin katılımıyla Cenevre’de yapıldı.

Ahmed Kuzbari başkanlığındaki Şam heyeti, seçimlerin, ‘devlet başkanına geniş yetkiler veren, Esed için üçüncü bir dönem imkanı sağlayan, seçimden önce 10 yıl boyunca Suriye’de sürekli ikamet edilmesi ve 35 milletvekilinin onayının alınması’ gibi adaylık kriterlerini belirleyen 2012 anayasasına göre önümüzdeki yılın ortasında yapılacağını ve bundan önce herhangi bir anayasa reformunun olmayacağını belirtti.

İktidardaki Baas liderliğindeki parti koalisyonunu içeren Ulusal İlerici Cephe, Temmuz seçimlerinde 250 sandalyeden 183’ünü (166 Baasçı dahil) kazandı. Bu da devlet başkanlığına adaylık kararının iktidar partisi ve koalisyonun elinde olduğu anlamına geliyor.

Şam’ı ziyaret eden Rus heyetinin Suriyeli yetkilileri parlamento seçimlerini kazandıkları için tebrik etmesi dikkat çekiciydi.

Cenevre’deki son tura katılan rejim heyetine göre anayasa reformu 2021 sonrasına ertelenirse, Esed’in yeni bir yedi yıllık dönem kazanmasının ardından reformun 2024’te yapılacak parlamento seçimlerinde uygulanacağı anlamına geliyor.

Moskova’ya giden BM Suriye Özel Temsilcisi Geir Pedersen, Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov ve Savunma Bakanı Sergey Şoygu ile bir araya gelerek, komitenin belirli noktalardaki toplantılarında bir miktar esneklik göstermesi için Şam’a ‘tavsiye’ verilmesini ümit etti.

Nitekim Rus tarafı bunu vaat etti ancak Lavrov ve Suriyeli mevkidaşı Velid el-Muallim’in basın toplantısında Şam ve Moskova’nın yakın pozisyonuna dair açık işaretler görüldü.

Büyük olasılıkla, bir Rus gazetecinin Muallim’e devlet başkanlığı adaylığı için 10 yıl ikamet şartı ve bir sonraki devlet başkanlığı seçimlerinin tarihini sorması bir tesadüf değildi.

Ancak Muallim’in cevabı şöyle oldu; “Tabi ki, özgür ve adil başkanlık seçimleri belirlenen tarihe yapılacaktır. İkamet şartının kaldırılmasına gelince bu Yüksek Seçim Komitesi’nin meselesidir, ancak prensipte adaylık koşullarını sağlayan herkes seçimde yarışabilir. Adaylık koşullarının Anayasal bir konu olduğu ve Yüksek Seçim Komitesi’nin yetkisi dahilinde olmadığı unutulmamalıdır.”

Muallim, anayasa konusunun devlet başkanlığı seçimleriyle hiçbir ilgisi olmadığını belirterek, seçimin önümüzdeki yıl vaktinde yapılacağını vurguladı.

Anayasa Komitesi’nin çalışmalarını hızlandırmak ile ilgili olarak ise Muallim, “Anayasanın uygulanması için herhangi bir zaman çizelgesi yok, çünkü bu özel bir önem taşıyor ve hızlı bir şekilde formüle edilemiyor. Bu, Suriye halkının özlemlerini yerine getirecek şekilde yapılmalıdır” şeklinde konuştu.

Muallim, ayrıca mevcut anayasayı seçimlerin yeni koşullarla yapılmasının önünü açacak şekilde değiştirme olasılığına da kapıyı kapatarak, “Bir sonraki anayasa, Anayasa Komisyonu üyelerinin ulaştıklarıyla ilgilidir. Eski anayasayı hızlandırmak ya da yeni bir anayasa üretmek istiyorlarsa her iki durumda da, en geniş halk temsilini garanti altına almak için halk referanduma sunulacak” ifadelerini kullandı.

Lavrov ise Anayasa Komitesi çalışmaları için zaman çizelgesi olmadığını ve devlet başkanlığı seçiminin Suriye için egemen bir karar olduğunu söyledi.