Arap Birliği, Barış Girişimi’ne bağlılığını sürdürüyor

Arap Birliği Genel Sekreteri Ahmed Ebu Gayt dün Arap dışişleri bakanları ile bir video konferans gerçekleştirdi. (Arap Birliği)
Arap Birliği Genel Sekreteri Ahmed Ebu Gayt dün Arap dışişleri bakanları ile bir video konferans gerçekleştirdi. (Arap Birliği)
TT

Arap Birliği, Barış Girişimi’ne bağlılığını sürdürüyor

Arap Birliği Genel Sekreteri Ahmed Ebu Gayt dün Arap dışişleri bakanları ile bir video konferans gerçekleştirdi. (Arap Birliği)
Arap Birliği Genel Sekreteri Ahmed Ebu Gayt dün Arap dışişleri bakanları ile bir video konferans gerçekleştirdi. (Arap Birliği)

Arap dışişleri bakanları, dün gerçekleştirdikleri video konferans toplantısında “değişmeyen sabitlerden biri” olarak niteledikleri Arap Barış Girişimi’ne bağlılığını yineledi. Görüşmede Araplarla ilgili konulara yönelik dış müdahaleler kınandı.
Dışişleri bakanlığı, başkanlığını Filistin’in yaptığı toplantı sırasında Filistin meselesindeki gelişmeleri kapsamlı bir çerçevede ele aldı. Arap Birliği Genel Sekreter Yardımcısı Hüsam Zeki, toplantıyla ilgili açıklamasında şunları söyledi:
“Filistin meselesindeki gelişmelerle ilgili diyalog kapsamlıydı. Ancak Filistin tarafının Birleşik Arap Emirlikleri (BAE), ABD ve İsrail arasındaki üçlü bildiriyle ilgili önerdiği karar taslağı üzerinde fikir birliğine varılmadı.”
Zeki, söz konusu toplantının sona ermesi ardından düzenlediği basın toplantısında ayrıca “Filistin önerisine karşılık değişiklikler gerçekleştirildi. Filistin tarafının bazı talepleri oldu, kusurlu bulunması dolayısıyla kararı vermemeyi tercih etti” ifadelerini kullandı.
Filistin Haber Ajansı WAFA’nın haberine göre Filistin Dışişleri Bakanı Riyad el-Maliki, Arap dışişleri bakanlarının katıldığı toplantıda yaptığı konuşmada “BAE, Arap Barış Girişimi'ni ihlal etmesine ve Arap zirvelerinde verilen kararlara rağmen, normalleşme kararı yolunda ilerliyor” diyerek bu adımların reddedilmesi çağrısında bulundu.
Mısır Dışişleri Bakanı Samih Şukri ise “Türkiye’ye yönelik olarak Arap ülkeleri arasında kurulacak daha fazla koordinasyon yoluyla tek ve kararlı bir Arap politikası üretimine ihtiyaç var” dedi.
Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Ahmed Hafız’ın aktardığına göre Bakan Şukri, Türkiye’nin Arap ülkelerindeki adımlarının Arap ulusal güvenliğine yönelik tehdit olduğunu iddia etti. Libya’da imzalanan mutabakatlara dikkat çekti.
Arap Birliği Genel Sekreteri Ahmed Ebu Gayt da toplantı öncesi yaptığı açıklamada şunları söyledi:
“Filistin meselesi, Arapların üzerinde fikir birliğine vardığı bir konudur ve inşallah öyle de kalacaktır. Arap Barış Girişimi'nde yer alan ve 2002’deki Arap zirvesinde benimsenen barış planı, Araplar ve İsrail arasında kalıcı, adil ve kapsamlı bir barışa ulaşma yolunda esas plan ve Arapların üzerine anlaştığı başlangıç noktası olma özelliğini sürdürmektedir. Her ülkenin dış politikasını kendi tasavvuruyla yönetme egemenliği hakkı, tartışılmaz bir haktır ve bu meclisin de saygı duyduğu bir husustur. Aynı zamanda oybirliğiyle varılan siyasi değişkenleri veya egemen kararları etkilemeyen sabiteleri de vurguluyoruz.”
Hüsam Zeki de şu açıklamalarda bulundu:
“Yüzyılın Anlaşması’nın reddi ve iki devletli çözüme bağlılık, değişmeyen tutumlardır. Arap Barış Girişimi ile ilgili olarak bu kavramlardan sapıldığına rastlamadık.”
BAE Dışişlerinden Sorumlu Devlet Bakanı Enver Karkaş’ın ciddi diyalog ve karşılıklı saygı bağlamında ülkesinin vizyonunu açıkladığına işaret eden Zeki “Bu konuda entegre bir karara varmak belki de daha uzun zaman alacaktır. Gelecekte fikir birliğine varacağımızı umuyoruz” dedi.
Toplantıda Arap Birliği meclisi, “üye devletleri Türkiye’ye yönelik taleplerde bulunmaya davet etme” kararı aldı.
Katar, Somali ve Cibuti tarafları ise karar ilişkin çekimser kaldı. Arap dışişleri bakanları, İran’ın müdahaleleri hakkında da açıklamalarda bulundu.
İran yapımı silahlar kullanılarak petrol tesislerine (Aramco şirketi) yapılan terör saldırılarını en ciddi şekillerde kınadıklarını, söz konusu sabotajlardan İran rejimini sorumlu tutan Birleşmiş Milletler (BM) raporunu memnuniyetle karşıladıklarını bildirdiler.
Kararların dış müdahaleler nedeniyle yaşanan ciddi sıkıntıları yansıttığını belirten Hüsam Zeki, bunlarla Arap çıkarları pahasına fayda sağlanmasının hedeflendiğini bildirdi.
Zeki, Libya krizine ilişkin de şunları söyledi:
“Taraflar arasında gittikçe hızlanan ve artan bir anlaşmaya şahit oluyoruz. Nitekim Libya meselesinde temkinli bir iyimserlikler mevcut. Yeni çabalar belki de iyi haberleri de beraberinde getirecek. Açıkçası Libya dosyasında çaba gösterilmesi gerekiyor.”



Şarku’l Avsat’a konuşan Filistinli kaynak: Hamas 60 günlük ateşkes önerisinde 3 değişiklik talep etti

İsrail'in Gazze Şeridi'nin güneyine düzenlediği hava saldırısının ardından küçük bir çocuğu kucağında taşıyan bir adam (AFP)
İsrail'in Gazze Şeridi'nin güneyine düzenlediği hava saldırısının ardından küçük bir çocuğu kucağında taşıyan bir adam (AFP)
TT

Şarku’l Avsat’a konuşan Filistinli kaynak: Hamas 60 günlük ateşkes önerisinde 3 değişiklik talep etti

İsrail'in Gazze Şeridi'nin güneyine düzenlediği hava saldırısının ardından küçük bir çocuğu kucağında taşıyan bir adam (AFP)
İsrail'in Gazze Şeridi'nin güneyine düzenlediği hava saldırısının ardından küçük bir çocuğu kucağında taşıyan bir adam (AFP)

Hamas Hareketi’nin 60 günlük ateşkes önerisini kabul etmesi ve dolaylı müzakerelere hazır olduğunu duyurmasıyla Gazze Şeridi'ndeki ateşkes görüşmeleri yeni bir aşamaya girdi. Öte yandan İsrail'in, şimdiye kadar Gazze Şeridi'nin yüzde 65'ini kontrol altına aldığı bölgelerden çekilme konusunda engeller çıkaracağına dair bazı endişeler hakim.

Şarku’l Avsat’a konuşan uzmanlar, ABD’nin Gazze’deki savaş konusunda gösterdiği gayret ve krizin iki tarafının da olumlu tepkisinin ‘olası engelleri aşabileceğini, bunların en önemlilerinin ise geri çekilme ve savaşın sona erdirilmesine dair garantiler olduğunu’ düşünüyor. Uzmanlar, ateşkes anlaşmasının yakında, belki de Başbakan Binyamin Netanyahu'nun pazartesi günü Beyaz Saray'ı ziyaret edip Başkan Donald Trump ile görüşmesinden sonra veya kısa bir süre sonra sonuçlanacağını tahmin ediyorlar.

AlQahera News haber kanalının cuma akşamı kimliğini açıklamadığı Mısırlı kaynaklardan aktardığı bilgilere göre Mısır, tüm taraflar arasında mutabakat sağlayacak nihai bir formüle ulaşmak için çeşitli taraflarla yoğun temaslara başlarken taraflar arasında dolaylı müzakereler yeniden başladı. Hamas arabuluculara son tekliflerine cevabını iletti ve cevabında, kabul edilmesi halinde 60 günlük ateşkes sağlanması için dolaylı müzakerelere kapıyı aralayacağını belirtti.

Müzakerelerin gidişatını yakından takip eden Filistinli bir kaynak, dün Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada, Hamas'ın öneriyi kabul ettiğini, ancak bazı değişiklikler talep ettiğini söyledi. Bu değişikliklerin başında savaşın sona erdirilmesi, insani yardımların Gazze Şeridi’ne girişiyle ilgili mekanizmanın yeniden düzenlenmesi ve İsrail'in 2 Mart öncesindeki mevzilerine geri çekilmesi geldiğini söyleyen kaynağa göre bu değişikliklerin sebebi ocak ayında varılan ateşkes anlaşmanın çökmesinin ardından İsrail’in daha fazla bölgeye genişlemesi. Kaynak, yeni müzakerelerin Doha ve Kahire arasında yapılacağını, çünkü iki ülke arasında anlaşma maddelerinin uygulanmasına ilişkin ortak dosyalar olduğunu belirtti.

cdfgrtyu
İsrail'in Gazze Şeridi'nin güneyine düzenlediği hava saldırılarında öldürülen Filistinliler (AFP)

Hamas tarafından cuma günü yapılan açıklamada, arabuluculara öneriye ilişkin ‘olumlu’ yanıt verildiği ifade edildi. Önerinin içeriğine değinilmeyen açıklamada, ‘önerinin uygulama mekanizması hakkında müzakerelere derhal başlamaya ciddiyetle hazır olduğu’ vurgulandı.

İsrail gazetesi Hayom, müzakerelerin devam etmesindeki en büyük zorluğun İsrail ordusunun Gazze Şeridi'nden çekilme haritası olacağını bildirdi. Hamas tam çekilme talep ederken, İsrail ‘Morag Koridoru’ adı verilen hattı ve onun güneyindeki tüm bölgeleri elinde tutmak istiyor.

İsrail Ordu Sözcüsü Avichay Adraee cuma günü X platformu üzerinden yaptığı açıklamada, ordunun Gazze Şeridi’nin yaklaşık yüzde 65'ini operasyonel olarak kontrol altına aldığını söyledi.

İsrail Yayın Kurumu’nun kaynaklardan aktardığına göre ‘Hamas’ın yanıtında önerilen değişikliklerin İsrail karar vericileri için bir zorluk oluşturacağı’ düşünülüyor. İsrail hükümeti Bakanlar Kurulu, anlaşmayı görüşmek üzere cumartesi akşamı toplanacağını açıkladı.

İsrail ve Filistin meselelerinde uzman olan siyaset bilimi profesörü Dr. Tarık Fehmi, İsraillilerin geri çekilme konusunda biraz oyalanacağını, ancak Hamas'ın anlaşmaya varmaya yönelik esnek tutumunu göz önünde bulunduracağını, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’nun ABD Başkanı Donald Trump ile görüşmeden önce bir miktar uzlaşma göstermeye mecbur kalacağını ve savaşan tarafların ABD Başkanı’nı kazanmak ve ona olumlu mesajlar vermek için çaba göstereceğini tahmin ediyor.

Her iki tarafın da çekinceleri nedeniyle Kahire ve Doha'da düzenlenen müzakerelerde tam çekilme konusunun gündeme gelmeyeceğini düşünen Dr. Fehmi’ye göre buna karşın İsrail güçlerinin yeniden konuşlandırılması ve nüfuslu bölgelerin dışına ve bazı koridorlardan çekilmesi söz konusu olabilir.

Ana çekilme noktalarının mevcut müzakereleri engellemesini beklemeyen Dr. Fehmi, savaşan tarafların önerilen çerçeve anlaşmasına onay verdiğini ve ayrıntıların taktiksel noktalar içerdiğini, gerçek anlamda radikal olmadığını, özellikle de Hamas'ın insani yardımların girişini öncelikli gördüğünü ve ABD ve İsrail destekli Gazze İnsani Yardım Vakfı (GHF) dışında uluslararası kuruluşların da insani yardım çalışmalarına dahil edilmesi için baskı yapacağını belirtti.

frgtyhu7
İsrail'in Gazze Şeridi'nin kuzeyindeki Cibaliye’ye düzenlediği hava saldırısının ardından yükselen dumanlar (AFP)

Filistinli siyasi analist Dr. Eymen er-Rakab, anlaşmanın şu anki en önemli engelinin Hamas'ın işgalcilerin 2 Mart öncesindeki durumuna geri dönmesini talep etmesi olduğunu düşünüyor. İsrail, bu konudaki anlaşmayı kabul ederse, özellikle de Gazze Şeridi'nin yaklaşık yüzde 20'sini oluşturan Refah'ta kalma niyetinde olduğu için, büyük bir taviz vermiş olacak. Nihai durum ve tam çekilme konusundaki tartışmaların, yaklaşan ateşkes dönemine ertelenmesi bekleniyor. Bu ateşkes, ilerleyen aşamalarda İsrail'in uluslararası ve Arap güçlerinin varlığı karşılığında tam çekilmeyi kabul etmesini içerebilir.

İsrail gazetesi Yedioth Ahronoth, kimliği açıklanmayan İsrailli yetkililere dayandırdığı haberinde Trump'ın Netanyahu ile görüşmesi sırasında Gazze'de ateşkes anlaşması yapıldığını açıklayabileceğini yazdı.

ABD Başkanı Trump, geçtiğimiz cuma günü, Hamas'ın Gazze'deki ateşkes önerisine ‘olumlu’ yanıt vermesinin ‘iyi’ olduğunu söyledi. Başkanlık uçağı Air Force One’da gazetecilere açıklamalarda bulunan Trump, Gazze konusunda ‘birkaç gün içinde’ bir anlaşma sağlanabileceğini belirtti.

ABD merkezli televizyon ağı CNN’nin cuma günü aktardığına göre İsrailli 10 rehine canlı olarak, 18 rehine ise ölü olarak tam zamanında serbest bırakılacak ve herhangi bir tören veya kutlama yapılmayacak. Ateşkesin yürürlüğe girmesiyle birlikte Gazze'ye insani yardım akışı hemen başlayacak.

Dr. Fehmi’ye göre Beyaz Saray’a gitmek isteyen Netanyahu, Trump’ı ziyaret etmeden önce ateşkes anlaşmasının ilan edilmesini engelleyen ve formalitede kalan tüm anlaşmazlıkları, tüm sorunları ve önemli fikir ayrılıklarını bir kenara bırakarak siyasi çıkarlarına, İran dosyasına ve yeni Ortadoğu düzenlemelerine odaklanıyor.

Dr. Rakab ise önümüzdeki günlerde özellikle Netanyahu’nun Beyaz Saray ziyareti sırasında, 60 günlük ateşkesin yakında yürürlüğe girmesinden sonra ABD'nin savaşı kesin olarak durdurma arzusunun gerçek olup olmadığının daha net bir şekilde anlaşılacağına dikkati çekti.