Bahreyn, yarım asırlık başbakanı Halife bin Selman'a veda etti

Şeyh Halife bin Selman Al Halife (AFP)
Şeyh Halife bin Selman Al Halife (AFP)
TT

Bahreyn, yarım asırlık başbakanı Halife bin Selman'a veda etti

Şeyh Halife bin Selman Al Halife (AFP)
Şeyh Halife bin Selman Al Halife (AFP)

Bahreyn, 15 Ağustos 1971'den bu yana 50 yıldır başarılı bir şekilde iktidarda kalan Başbakanı Şeyh Halife bin Selman Al Halife’yi kaybetti. 
Bahreyn Kraliyet Mahkemesi, dün (Çarşamba) sabah Amerika Birleşik Devletleri Mayo Clinic Hastanesi’nde hayatını kaybeden Bahreyn Başbakanı'nın yasını tutuyor.
Bahreyn Kraliyet Mahkemesi tarafından yapılan açıklamada, cenaze işleri ve töreninin cenazenin gelişinden sonra gerçekleştirileceği ve törene katılımın belirli sayıda akraba ile sınırlı tutulacağını açıkladı.
Kral Hamad bin İsa, Veliaht Prens Selman bin Hamad bin İsa'yı Bahreyn Kabine başkanlığına atadı.
Suudi Arabistan Kralı Selman bin Abdülaziz, Kral Hamad bin İsa'yı telefonla arayarak, Prens Halife bin Selman'ın ölümü üzerine başsağlığı dileklerini iletti ve merhuma Allah’tan rahmet diledi.
Bahreyn hükümdarı, Suudi Arabistan'ın Veliaht Prensi Prens Muhammed bin Selman'dan da bir taziye telefonu aldı. O da merhumun huzur içinde yatması için Allah’a dua etti. Bahreyn Kralı Kral Hamad bin İsa, bugünden (Perşembe) itibaren bayrakların yarıya indirilerek bir hafta süreyle yas ilan edilmesini ve hükümet dairelerinde 3 gün süreyle işin durdurulması emrini verdi.
Prens Halife 1985'te ciddi bir kalp krizi geçirdi ve ardından Temmuz 1988'de ikinci bir kalp krizi geçirdikten sonra Suudi Arabistan’ın başkenti Riyad'da üç baypas ameliyatı geçirdi. Şeyh Halife, 2020 yılında Almanya'da birkaç kez tedavi gördü.
Bahreyn'in 1971'de İngiltere'den bağımsızlığını kazanmasından bu yana Prens Halife bin Selman, ölümüne kadar başbakan olarak görev yaptı ve 1999'da ölen rahmetli Prens Şeyh İsa bin Seman Al Halife ve daha sonra yeğeni Kral Hamad'ın hükümdarlığı döneminde, Başbakan olarak devleti işlerini yönetti.
Bahreyn yarım yüzyıl boyunca siyasi ve ekonomik düzeyde önemli gelişmelere tanık oldu ve bu sırada ABD Beşinci Filosu'nun karargahı olarak ABD'nin en yakın müttefiklerinden biri oldu.
Merhum Emir, Bahreyn'i ana gelir kaynağı olarak petrole fiili bağımlılıktan kurtarmaya ve ülkeyi bir bankacılık ve finans merkezi ve Ortadoğu'nun en büyük alüminyum üreticilerinden birine dönüştürmeye çalıştı.
Prens,  diğer Körfez ülkelerinin aksine, mütevazı petrol kaynaklarına rağmen, Bahreyn'i bölgesel bir finans merkezi yapmak için yıllarca çalıştı.
Merhum Prens Halife bin Selman Al Halife, adını “deniz” kelimesinden alan Bahreyn'in siyasi hafızasının ve adını denizden alan ve Orta Doğu'da önemli bir finans merkezine dönüşene kadar kökenleri, tarihi ve ekonomisiyle bağlantılı olan Körfez adasının modern tarihinden en büyük bölümünü işgal ediyor.
Prens Halife bin Selman 24 Kasım 1935'te doğdu ve 2 Kasım 1961'den 6 Mart'a kadar Bahreyn'i yöneten kardeşi Şeyh İsa bin Selman Al Halife (3 Haziran 1933 - 6 Mart 1999) ile birlikte büyüdü.
Rahmetli Prens, küçüklüğünden itibaren kamu hayatına girdi.  19 yaşında ilk resmi görevini yönetici babasının ofisinde çalışarak üstlendi. Başbakan olmadan önce 1954’ten 1971’e kadar pek çok görevde çalıştı. Başbakan olarak atandığı tarih, 15 Ağustos 1971'de Bahreyn'in İngiliz kraliyetinden bağımsızlığına tanıklık eden tarihtir.
Becerikli bir kaptan olan Halife bin Selman, ülkesinin gemisini dalgalı bir denizde yönetti. En büyük endişesi istikrar ve güvenliği sağlamak ve ardından sınırlı kaynaklara sahip küçük, seyrek nüfuslu adayı ekonomik büyüme vahasına dönüştürmekti. Geçen yüzyılda, “inci”nin öneminin azalmasının ardından Bahreyn'deki yaşam kalıpları hızla değişti. Daha sonra 1932'de petrolün keşfiyle ülke, dünyanın farklı yerlerinden işçi çekmiş ve sanayi dünyasına giren ülkede yaşam kalıpları değişmiş, ancak petrol rezervlerinin azalmasının ardından bankaların ve sermaye odaklanarak bir finans limanı haline gelmeyi seçmiştir.
Bahreyn, Körfez ülkelerinin en büyüğü olan Suudi Arabistan ile yakın ilişkilere sahip ve Bahreyn ile Suudi Arabistan arasındaki köprü iki ülkeyi birbirine bağlıyor.
Bahreyn, ABD'nin en önemli müttefiki ve Beşinci Filonun karargahı haline geldi. Ancak  iç işlerine karışmakla ve huzursuzluğu körüklemekle suçladığı İran'ın ise kuvvetli bir rakibi.
Bahreyn, geçen Ağustos ayında BAE'den sonra İsrail ile diplomatik ilişkiler kuran ikinci Körfez devleti. Bahreyn ve İsrail, 19 Ekim 2020'de diplomatik ilişkilerini resmen başlattı.
Prens Halife’nin üç çocuğu vardı. Kuşlara, yaban hayatına ve fotoğrafçılığa ilgi duyardı.



Suudi Arabistan Savunma Bakanı Tahran'ı ziyaret ederek Pezeşkiyan ve Bakıri ile görüştü

Suudi Arabistan Savunma Bakanı Prens Halid bin Selman dün İran Genelkurmay Başkanı Tümgeneral Muhammed Bakıri ile görüşmek üzere Tahran'a gelişinde İranlı yetkililer tarafından resmî törenle karşılandı. (AP)
Suudi Arabistan Savunma Bakanı Prens Halid bin Selman dün İran Genelkurmay Başkanı Tümgeneral Muhammed Bakıri ile görüşmek üzere Tahran'a gelişinde İranlı yetkililer tarafından resmî törenle karşılandı. (AP)
TT

Suudi Arabistan Savunma Bakanı Tahran'ı ziyaret ederek Pezeşkiyan ve Bakıri ile görüştü

Suudi Arabistan Savunma Bakanı Prens Halid bin Selman dün İran Genelkurmay Başkanı Tümgeneral Muhammed Bakıri ile görüşmek üzere Tahran'a gelişinde İranlı yetkililer tarafından resmî törenle karşılandı. (AP)
Suudi Arabistan Savunma Bakanı Prens Halid bin Selman dün İran Genelkurmay Başkanı Tümgeneral Muhammed Bakıri ile görüşmek üzere Tahran'a gelişinde İranlı yetkililer tarafından resmî törenle karşılandı. (AP)

Suudi Arabistan Savunma Bakanı Prens Halid bin Selman, İran'a gerçekleştirdiği resmi ziyaret kapsamında dün Tahran'da İran Dini Lideri Ali Hamaney ve Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan ile bir araya geldi.

Prens Halid bin Selman, X platformundaki hesabından yaptığı paylaşımda, Hamaney ile görüştüğünü ve kendisine İki Kutsal Caminin Hizmetkârı Kral Selman bin Abdulaziz'in yazılı bir mesajını ilettiğini belirterek, Dini Lider’le ortak ilgi alanlarına giren konuları ele aldıklarını ve iki ülke arasındaki ikili ilişkileri gözden geçirdiklerini söyledi.

Şarku’l Avsat’ın Tesnim haber ajansından aktardığına göre Hamaney görüşme sırasında “Suudi Arabistan ile ilişkiler her iki ülke için de faydalı… Birbirimizi tamamlayabiliriz” ifadelerini kullandı.

Tesnim, Hamaney ile yapılan görüşmeye İran Genelkurmay Başkanı Tümgeneral Muhammed Bakıri'nin de katıldığını belirtti.

Prens Halid bin Selman, dün Tahran'a varışında Bakıri ile bir araya geldi. İran haber ajansları Bakıri'nin Pekin Anlaşması'nın imzalanmasından beri Suudi Arabistan ile ilişkilerin artarak geliştiğini söylediğini aktardı. Bakıri, Tahran ve Riyad'ın bölgesel güvenliğin sağlanmasında önemli bir rol oynayabileceğini ve ülkesinin Suudi Arabistan ile savunma ilişkilerini geliştirmeye hazır olduğunu ifade etti. Tesnim'e göre Bakıri, “İran, Suudi Arabistan'ın Gazze Şeridi ve Filistin konusundaki tutumunu takdir ediyor” dedi.

Ziyareti değerlendiren siyasi çevrelere göre Prens Halid bin Selman'ın ziyareti, her iki ülkeyi de ilgilendiren boyutları olan bölgesel ve uluslararası gelişmelerin ortasında gerçekleşiyor.

Suudi Arabistan Savunma Bakanlığı'ndan yapılan açıklamada, Prens Halid bin Selman'ın resmi bir ziyaret için İran’a geldiği ve bu ziyaret sırasında iki ülke arasındaki ikili ilişkiler ve ortak ilgi alanlarına giren konuların ele alınacağı bir dizi görüşme gerçekleştireceği belirtildi.

Suudi siyasi analist Abdullatif el-Melhem, Suudi Arabistan Savunma Bakanı’nın İran ziyaretinin, Suudi yönetiminin Pekin Anlaşması’na bağlılık çerçevesinde iki ülke arasındaki ilişkileri güçlendirme ve geliştirme, ortak çıkarlarını gerçekleştirmek ve iki ülke arasındaki ikili ilişkilerin pekiştirilmesine katkıda bulunmak amacıyla Riyad ile Tahran arasındaki koordinasyon ve iş birliği düzeyini yükseltme isteğini yansıttığını düşünüyor.

 Suudi Arabistan Savunma Bakanı Prens Halid bin Selman dün Tahran'da İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan ile bir araya geldi. (EPA)Suudi Arabistan Savunma Bakanı Prens Halid bin Selman dün Tahran'da İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan ile bir araya geldi. (EPA)

Şarku’l Avsat'a konuşan el-Melhem, Suudi liderliğinin bölgede barış ve refahı sağlamaya çalıştığını, bölgeyi çatışmalar evresinden istikrar ve güvenlik evresine taşımayı hedeflediğini ve bölge halklarının daha iyi bir refah, zenginlik ve ekonomik entegrasyon geleceğine yönelik özlemlerini gerçekleştirmeye odaklandığını söyledi. Suudi Arabistan ve İran arasındaki ikili ilişkilerin gelişmesinin, Suudi Arabistan Veliaht Prensi'nin ‘bölgede barış, güvenlik, istikrar ve refahın sağlanması ve halkların özlemlerinin gerçekleştirilmesi’ için yürüttüğü çabaların meyvelerinden biri olduğunu belirtti. Ziyaretin Suudi Arabistan'ın uluslararası ve bölgesel taraflarla iş birliği ve eşgüdüm içerisinde bölgenin güvenlik ve istikrarını arttırmaya yönelik devam eden diplomatik çabalarının bir parçası olması bekleniyor.

Bir dizi toplantı

Ziyaret, İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan'ın Suudi Arabistan Veliaht Prensi ve Başbakanı Muhammed bin Selman ile bölgedeki gelişmeleri ele aldıkları ve ortak ilgi alanlarına giren bir dizi konuyu gözden geçirdikleri bir telefon görüşmesi gerçekleştirmesinden iki haftadan kısa bir süre sonra gerçekleşti. İkili istişarelerin yanı sıra Suudi Arabistan Dışişleri Bakanı pazartesi günü İranlı mevkidaşıyla yaptığı telefon görüşmesinde bölgedeki gelişmeleri ve bu konuda sarf edilen çabaları ele aldı.

Suudi Arabistan Veliaht Prensi ve Başbakanı Muhammed bin Selman ve İran Cumhurbaşkanı Birinci Yardımcısı Muhammed Rıza Arif'in Kasım 2024'te İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT) – Arap Birliği Zirvesi kapsamında gerçekleştirdikleri görüşmeden (SPA)Suudi Arabistan Veliaht Prensi ve Başbakanı Muhammed bin Selman ve İran Cumhurbaşkanı Birinci Yardımcısı Muhammed Rıza Arif'in Kasım 2024'te İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT) – Arap Birliği Zirvesi kapsamında gerçekleştirdikleri görüşmeden (SPA)

Suudi Arabistan Savunma Bakanı'nın Tahran ziyareti kapsamında bölgedeki son gelişmelerin ele alınması ve bölgesel ve uluslararası gelişmeler hakkında görüş alışverişinde bulunulması bekleniyor. Söz konusu ziyaret öncesinde bir dizi gelişme yaşandı. ABD-İran görüşmelerinin ilk turu geçtiğimiz cumartesi günü Umman'ın başkenti Maskat'ta gerçekleştirilirken, Suudi Arabistan ve ABD tarafları geçtiğimiz hafta beş istasyonda bir dizi siyasi ve güvenlik istişaresinde bulundu.

Ziyaret, 1979'dan bu yana bir Suudi savunma bakanının İran'a yaptığı ikinci ziyaret olması bakımından tarihi bir önem taşıyor.

Suudi Arabistan Savunma Bakanı Prens Halid bin Selman, Pekin Anlaşması ve 10 Mart'ta Çin'in himayesinde iki ülke arasındaki tarihi uzlaşma ve ilişkilerin yeniden başladığının duyurulmasının ardından İran'ı ziyaret eden en önde gelen Suudi yetkililerden biri.

Suudi Arabistan Savunma Bakanı Prens Halid bin Selman dün Tahran'da İran Genelkurmay Başkanı Tümgeneral Muhammed Bakıri ile görüştü. (AP)Suudi Arabistan Savunma Bakanı Prens Halid bin Selman dün Tahran'da İran Genelkurmay Başkanı Tümgeneral Muhammed Bakıri ile görüştü. (AP)

Pekin Anlaşması’nın ardından iki ülkeden bir dizi üst düzey yetkili karşılıklı ziyaretlerde bulundu. Suudi Arabistan Dışişleri Bakanı Prens Faysal bin Ferhan Haziran 2023'te Tahran'a ilk ziyaretini gerçekleştirdi. Bu ziyaret sırasında ‘iki ülke arasındaki ilişkilerin normal olduğunu ve iki ülkenin İslam kardeşliği ve iyi komşuluk bağlarıyla birleşmiş, bölgenin önemli ülkeleri olduğunu’ vurgulayan Prens Faysal bin Ferhan, “Bu ilişkiler bağımsızlık ve egemenliğe tam ve karşılıklı saygı, içişlerine karışmama, uluslararası hukuk ilkeleri, Birleşmiş Milletler Şartı ve İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT) Şartı gibi açık bir temele dayanmaktadır” dedi.

Pekin'deki anlaşmanın ardından bir dizi İranlı yetkili benzer şekilde Suudi Arabistan'ı ziyaret etti. Bu isimler arasında eski Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan, Ali Bakıri Kani ve şimdiki Dışişleri Bakanı Abbas Arakçi'nin yanı sıra Kasım 2023'teki İİT-Arap Birliği Zirvesi'ne katılmak üzere eski İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi ve 2024 İİT-Arap Birliği Zirvesi'ne katılmak üzere Cumhurbaşkanı Birinci Yardımcısı Muhammed Rıza Arif yer alıyordu.

Pekin Anlaşması taahhütleri

Pekin Anlaşması'nı takip etmek üzere kurulan Suudi Arabistan-Çin-İran Üçlü Ortak Komitesi, ilki Aralık 2023'te Çin'in başkenti Pekin'de, diğeri ise Kasım 2024'te Riyad'da olmak üzere iki toplantı gerçekleştirdi. Bu toplantılarda iki ülke, Pekin Anlaşması'nı tüm maddeleriyle uygulama kararlılıklarını ve Birleşmiş Milletler Şartı, İİT Şartı ve devletlerin egemenliği, bağımsızlığı ve güvenliğine saygı da dâhil olmak üzere uluslararası hukuka bağlı kalarak ülkeleri arasında iyi komşuluk ilişkilerini geliştirme çabalarını sürdürdüklerini vurgularken, Çin de Suudi Arabistan ve İran'ın Pekin Anlaşması'nı geliştirme yönünde attıkları adımları desteklemeye ve teşvik etmeye devam etmeye hazır olduğunu ve Pekin Anlaşması'nın tümüyle uygulanması konusundaki kararlılığını açıkladı.

İran Dışişleri Bakan Yardımcısı Mecid Taht Revançi Şarku’l Avsat'a verdiği demeçte, İran ve Suudi Arabistan'ın büyüyen ve istikrarlı bir bölgede barış ve huzuru tesis etme niyetinde olduğunu, bunun da ‘mevcut tehditlerin üstesinden gelmeyi amaçlayan ikili ve bölgesel iş birliğinin sürdürülmesini ve geliştirilmesini’ gerektirdiğini belirtti. “İran-Suudi Arabistan eylemleri kalkınma, barış, bölgesel ve uluslararası güvenlik çerçevesinde ikili ve çok taraflı uluslararası iş birliğinin başarılı bir modelini taçlandırmaktadır” diyen Revançi, iki tarafın tarihi ve kültürel bağlar ve iyi komşuluk ilkesi temelinde çeşitli siyasi, güvenlik, ekonomik, ticari ve konsolosluk alanlarında iş birliğini geliştirmeye devam ettiğini bildirdi.