Koronavirüs darbesi: Birleşik Krallık ekonomisi 300 yılın en sert resesyonuyla karşı karşıya

BK Maliye Bakanı Sunak, ülkesinin içinde bulunduğu tabloya dair tahminleri paylaşacak (Reuters)
BK Maliye Bakanı Sunak, ülkesinin içinde bulunduğu tabloya dair tahminleri paylaşacak (Reuters)
TT

Koronavirüs darbesi: Birleşik Krallık ekonomisi 300 yılın en sert resesyonuyla karşı karşıya

BK Maliye Bakanı Sunak, ülkesinin içinde bulunduğu tabloya dair tahminleri paylaşacak (Reuters)
BK Maliye Bakanı Sunak, ülkesinin içinde bulunduğu tabloya dair tahminleri paylaşacak (Reuters)

Dünya genelinde koronavirüs (Kovid-19) salgınında yaşanan ikinci dalgayla birlikte can kaybı ve vaka sayılarında hızlı artış yaşanırken, bazı ülkelerin ekonomilerindeki sarsıntılar da derinleşiyor.
Financial Times'ın (FT) haberine göre Birleşik Krallık (BK) Maliye Bakanı Rishi Sunak, kendisine yakın isimlerin BK ekonomisi için "korkutucu" bir görünüm olarak tanımladığı ve kamu maliyesinde görülen en büyük düşüşü içeren bir tabloyu duyurmaya hazırlanıyor.
Sunak'ın gelecek çarşamba Avam Kamarası'na bildireceği harcama planlarının, koronavirüs salgınının etkilerinin, bir sonraki seçimlerin gerçekleştirileceği 2024'e kadar süreceği tahminlerine dayandığı belirtiliyor.
Hükümetin tahminlerini bağımsız olarak hazırlayan Bütçe Sorumluluk Ofisi'nin (OBR) tahminlerinde, BK ekonomisinin 2020'de yüzde 11'e yakın daralacağını öngören İngiltere Merkez Bankası'nı takip edeceği ve bu manzaranın ülke için 300 yıldan fazla süre zarfında en kötü yıllık performans anlamına geldiği ifade ediliyor.
Yardımcıları Lee Cain ve Dominic Cummings'in Downing Caddesi'ndeki Başbakanlık Konutu'ndan ayrılmasının ardından Başbakan Boris Johnson'ın İngiltere'nin kuzeyine ve çevre projelerine harcama yapmaya odaklanarak hükümetini "yeniden konumlandırmaya" çalıştığı yorumları yapılıyor.
Parlamentoya sunulacak tahminlerin başbakana bir parça destek verip, altyapı harcamalarının ekonominin büyüme performansını artıracağını ancak tam bir iyileşme sağlamayacağını göstermesi bekleniyor.
Sunak'a yakın bir isim, mart ayına ait bütçe tahminlerindeki rakamlarla mukayese edildiğinde yeni öngörülerin "epey korkutucu olacağını" söylüyor.
Başbakanlıkta görevli bir yetkili de gelecek hafta yapılacak açıklamaya kamu maliyesinin korkunç halinin damga vuracağını ifade ederken, muhtemel tablo için "Güzel görünmüyor" değerlendirmesinde bulunuyor.
Bir sonraki seçim zamanına kadar, OBR'nin tahminlerine göre kalıcı ekonomik hasarın milli gelirin yüzde 2 ila 3'üne karşılık gelmesi öngörülürken, bu zararın 60 milyar sterline (yaklaşık 600 milyar TL) eşdeğer bir ekonomik faaliyet açığı olacağı kaydediliyor.
FT bu tahminlerin Sunak'ı bir sonraki seçimlerden önce vergiler ve kamu harcamaları konusunda zor kararlar almaya mecbur edebileceğine dikkati çekiyor.

IMF düşüş öngörüsünü aşağı çekmişti
Uluslararası Para Fonu (IMF) ekim ayı sonunda, BK ekonomisi için büyüme tahminlerini düşürürken, Londra yönetimini Kovid-19 salgınında ikinci dalgayla mücadele için kamu harcamalarını artırmaya çağırmıştı.
Guardian'ın haberine göre sadece bir ay öncesinde BK ekonomisi için yüzde 9,8'lik bir düşüş öngören IMF, son açıklamasındaysa BK Gayrisafi Yurtiçi Hasılası'nın (GSYH) 2020'de yüzde 10,4 küçüleceğini bildirmişti.

Independent Türkçe, Financial Times, Guardian



Trump bir sonraki FED başkanını erken açıklayacak mı?

FED Başkanı Jerome Powell, Temsilciler Meclisi Finansal Hizmetler Komitesi oturumunda konuşurken (EPA)
FED Başkanı Jerome Powell, Temsilciler Meclisi Finansal Hizmetler Komitesi oturumunda konuşurken (EPA)
TT

Trump bir sonraki FED başkanını erken açıklayacak mı?

FED Başkanı Jerome Powell, Temsilciler Meclisi Finansal Hizmetler Komitesi oturumunda konuşurken (EPA)
FED Başkanı Jerome Powell, Temsilciler Meclisi Finansal Hizmetler Komitesi oturumunda konuşurken (EPA)

ABD Başkanı Donald Trump, 11 ay sonra görev süresi dolacak olan Jerome Powell'ın yerine FED'in yeni başkanı olarak seçeceği ismi alışılmadık bir şekilde erken açıklamayı düşünüyor.

Wall Street Journal'ın (WSJ) yakın tarihli bir haberinde yer alan bu karar, Trump'ın yönetim kurulunun faiz oranlarını düşürme konusundaki yavaş yaklaşımından duyduğu hayal kırıklığının bir sonucu olarak ortaya çıktı. Powell'ın halefi, üç ila dört aylık geçiş döneminin çok öncesinde, bu yaz ya da eylül veya ekim aylarında açıklanabilir.

ghyj
FED Başkanı Jerome Powell, FED Yönetim Kurulu toplantısında (EPA)

Trump'ın mevcut para politikasına karşı sabırsızlığının artması, onu seçim sürecini hızlandırmayı düşünmeye sevk etti. Şarku’l Avsat’ın WSJ’den aktardığına göre erken bir duyuru, başkan adayının mayıs ayında resmi olarak göreve başlamadan önce bile piyasa beklentilerini etkilemesine ve para politikasını yönlendirmesine olanak sağlayabilir.

Favori adaylar

FED başkanlığı için aralarında şu isimlerin de bulunduğu çok sayıda kişi yarışıyor:

  • Kevin Warsh: Eski bir FED yöneticisi ve Başkan George W. Bush'un danışmanı olan Warsh favoriler arasında. Trump, Warsh ile sekiz yıl önce bu pozisyon için ve geçen sonbaharda da Hazine Bakanlığı için görüşmüştü. Geçmişte bir ‘şahin’ (istihdamdan çok enflasyonla ilgilenen) olarak tanınmasına rağmen Warsh geçtiğimiz günlerde Trump'ın erken bir aday göstermesi halinde şaşırmayacağını belirtti. Ancak Trump'a yakın bazı isimler Warsh'ın fazla bağımsız olacağından endişe ediyor.
  •  Kevin Hassett: Ulusal Ekonomi Konseyi'nin şu anki direktörü olan Hassett'in bu göreve ilgisiz olduğu bildirildi.
  • Scott Bessent: ABD Hazine Bakanı'nın ismi çeşitli adayların müttefikleri tarafından dillendiriliyor. Uzun süredir yatırımcı olan Bessent, kamuoyu önünde mevcut görevine bağlı olmasına rağmen FED Başkanı olma fikrine sıcak baktığını ifade etti. Temsilcilere “Başkan Trump ne isterse onu yapmaktan mutluluk duyacağını” söyledi.
  • David Malpass: Trump'ın ilk döneminde atadığı Dünya Bankası eski başkanı, düşük faiz oranlarını desteklemesi ve FED'in ‘eski’ modellerini eleştirmesi nedeniyle Başkan'ın gözüne girmeyi başardı.
  • Christopher Waller: FED Yönetim Kurulu Üyesi Waller, Trump tarafından 5 yıl önce FED Yönetim Kurulu’na atanmış olsa da zayıf bir aday olarak görülüyor. Waller, yönetimin büyüme odaklı bir para politikası arzusu doğrultusunda, temmuz sonundaki bir sonraki FED toplantısında mümkün olan en kısa sürede faiz indirimi çağrısında bulunan ilk isim olarak Beyaz Saray'ın dikkatini çekti.

Beyaz Saray'ın tutumu ve FED'in bağımsızlığı

Beyaz Saray Sözcüsü Kush Desai, yönetimin ‘ekonomik büyümeyi, istihdamı ve yatırımı hızlandırmak için zemin hazırladığını ve para politikasının bu gündemi tamamlama ve ABD'nin ekonomik toparlanmasını destekleme zamanının geldiğini’ belirtti.

dfgrthy
FED Başkanı Jerome Powell, FED Yönetim Kurulu'nun bir toplantısına başkanlık ederken (AFP)

Siyasi baskılara rağmen FED Başkanı Jerome Powell, siyasetin Merkez Bankası’nın görüşlerini etkilemediğini sürekli olarak savundu. Powell bir Senato komitesine verdiği demeçte, faiz oranlarını düşürme konusundaki temkinli yaklaşımını şu sözlerle savundu: “Eğer burada bir hata yaparsak, bedelini insanlar öder... ödeyecektir.”

Erken açıklamanın riskleri ve dinamikleri

Erken bir açıklama, hem Trump hem de gelecek başkan için potansiyel dezavantajlar barındırıyor. Bu adım yeni başkanı zor bir duruma sokabilir, potansiyel olarak gelecekteki meslektaşlarının kamuoyu önünde eleştirilmesine yol açabilir veya çok uyumlu olarak algılanabilir, bu da Senato onayını tehlikeye atabilir. Ekonomist Douglas Rediker'in belirttiği gibi, ‘Trump seçimini ne kadar erken yaparsa, o kişinin karşılaşacağı zorluklar o kadar artar ve Powell'ın gerçek halefi olma ihtimali o kadar azalır.’

Dahası, Powell'ın FED'deki görev süresi 2028 yılına kadar devam ediyor, yani başkan olarak görev süresi sona erdikten sonra 18 ay daha Yönetim Kurulu’nda kalmayı seçebilir, ki o bu konuda yorum yapmayı reddetti.

Trump'ın sadık bir başkan arzusu, daha kolay bir faiz politikası isteğiyle uyumlu olsa da, mevcut Yönetim Kurulu üyeleri görevden erken ayrılmadığı sürece üyelerin çoğunluğunu atayamayacağı için, 12 üyeli faiz belirleme komitesini etkilemekte büyük bir zorlukla karşı karşıya. FED, Başkan Richard Nixon'ın faiz oranlarını düşük tutması için FED Başkanı’na gizlice baskı yaptığı 1970'lerden bu yana bağımsızlığını şiddetle koruyor.