Tunus Özgür Anayasa Partisi hükümetten güvenoyunun geri çekilmesini istedi

Hişam el-Meşişi (AFP)
Hişam el-Meşişi (AFP)
TT

Tunus Özgür Anayasa Partisi hükümetten güvenoyunun geri çekilmesini istedi

Hişam el-Meşişi (AFP)
Hişam el-Meşişi (AFP)

Tunus'ta muhalefetteki Özgür Anayasa Partisi  (ÖAP), Parlamentodaki siyasi blokları Hişam el-Meşişi hükümetinden güven oylarının geri çekilmesinin talep edildiği dilekçeyi imzalamaya çağırdı.
ÖAP Genel Başkanı Abir Musa, partisinin Meclisteki haftalık grup toplantısında yaptığı konuşmada, parlamento bloklarının ve sivil güçlerin, mevcut başbakana alternatif olacak ve İslami eğilimli en-Nahda Hareketi hükümetine tabi olmayacak yeni bir başbakan seçmeye davet edildiğini belirtti.
ÖAP liderleri, mevcut hükümet sisteminin devrilmesine izin veren anayasal mekanizmaların benimsenmesini reddeden tüm parti ve bloklara karşı gösteri yapmayı ima ettiler. Hükümet sistemi, aynı şekilde gençler tarafından mevcut hükümet sisteminden kurtulmayı içeren sloganlarla karşı karşıya kaldı.
Bu çağrı, yarınki (Salı) oturumda Parlamento’ya sunulması beklenen bakanlıklardaki değişikliklere ilişkin kararları doğrudan etkileyecek ve Tunus'taki ekonomik ve sosyal krizden çıkmak için düzenlenecek ulusal diyalog oturumlarına da yansıyacak.
Tunus anayasasına göre, adaylığının aynı oylamada onaylanacak olan Başbakan'a alternatif bir adayın sunulması koşuluyla, hükümetten güven oyunun geri çekilmesi için Meclis üyelerinin (109 üye) salt çoğunluğunun onayı gerekiyor. Bunun ardından seçilen Başkan Cumhurbaşkanı tarafından yeni bir hükümet kurmakla görevlendiriliyor.
Abir Musa, milletvekillerinin en-Nahda Hareketi lideri olan Parlamento Başkanı Raşid el-Gannuşi’den güven oylarını geri çekmeleri için yeni bir dilekçe imzalamaları yönündeki talebini yineleyerek, Gannuşi’nin Parlamento’nun Başkanı olmasının ülkedeki koşulları iyileştirmek için halkın taleplerine yanıt vermenin önünde bir "engel" oluşturduğunu ifade etti. Musa, geçen yıl Ağustos ayı sonlarında da benzer bir talepte bulunmuştu. 
Abir Musa açıklamasında, son 10 yılı (Bin Ali rejimine son veren devrimden bu yana) "Kara 10 Yıl" olarak nitelendirerek, partisinin son zamanlarda Tunus'ta patlak veren protestoların zemininde, sosyal ve ekonomik taleplere destek verdiğini ifade etti. Ancak partisinin tercih ettiği yolun, herhangi bir gösteri ve protestonun rejimin devrilmesine yol açmasından uzak, anayasal mekanizmaların benimsenmesi olduğunu vurguladı.
Öte yandan, ülkede devam eden halk protestoları, yaklaşan siyasi diyalog oturumlarının gündemine ve bakanlıklardaki değişiklik planlarına gölge düşürdü. Tunus'ta sosyal ve ekonomik koşullarda bir ilerleme sağlanması beklenirken, binlerce protestocunun talepleri hala karşılanmıyor. Ülkedeki son protesto hareketlerinde tutuklananların serbest bırakılması, ölü ve yaralıların listesinin yayınlanması ve yaralıların haklarının güvence altına alınması ile ilgili taleplerin yanı sıra, iktidar sisteminin yıkılması talep edildi. Ayrıca sosyal medyada "devrim devam ediyor" başlığı altında protesto çağrıları devam ediyor.
Ülkede yasal olan veya sokağa çıkma yasağının ihlal edilmesiyle geceleri düzenlenen toplumsal hareketler, bir dizi siyasi partiden destek buluyor. Tunus’taki sol partiler yaptıkları açıklamalarda bu protestolara verdikleri desteği bildirdiler. Bu partiler arasında  İlerici Mücadele Partisi, İşçi Partisi, Tunus Halkın Akımı Partisi, Modern Demokratik Kutup ve Tunus Komünist Partisi, Gençlik Güçleri Birliği ve Baasçı Hareket Partisi yer aldı.



Irak'ta seçimlerin boykotu iktidar koalisyonunu karıştırdı

Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
TT

Irak'ta seçimlerin boykotu iktidar koalisyonunu karıştırdı

Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)

Eski Başbakan Haydar el-İbadi Irak'ta ‘seçim sisteminin reforme edilmesi’ çağrısında bulunurken, Koordinasyon Çerçevesi’nin Mukteda es-Sadr'ın Kasım 2025'te yapılması planlanan seçimleri boykot etme kararına karşı tavır alması bekleniyor.

El-İbadi liderliğindeki Zafer Koalisyonu, seçim sisteminin ‘yolsuzluk’ suçu işleyen kişilerin seçime katılmasını engellemesi gerektiğini bildirdi. Koalisyon tarafından bugün yapılan basın açıklamasında, “Ülkenin karşı karşıya olduğu zorluklar, özellikle de bu tarihi anda, sistemin siyasi tabanını genişletmeyi, herkesi dahil etmeyi ve seçim sürecini yolsuzluğa bulaşmış kişilerden ve manipülatörlerden korumayı gerektiriyor” denildi.

Koalisyon, ‘herhangi bir devletin çöküşünün üstesinden gelmenin, halkın çıkarlarını ve devletin varlığını koruyarak iç siyasi ve sosyal birlikle başarılabileceğini’ vurguladı. Açıklamada, “Ulusal bir reform vizyonu temelinde aday olmamak, çıkarlar nedeniyle başkalarının seçimlere katılmasına izin vermemekten temelde farklıdır” ifadesi yer aldı.

Koordinasyon Çerçevesi’nin ana bileşenlerinden biri olan el-İbadi'nin koalisyonu, Sadr'ın benzer bir açıklama yapmasından bir gün sonra seçimleri boykot ettiğini duyurdu.

 Eski Irak Başbakanı Haydar el-İbadi (X)Eski Irak Başbakanı Haydar el-İbadi (X)

Koordinasyon Çerçevesi'nin pozisyonu

Koordinasyon Çerçevesi, Sadr ve el-İbadi'nin kararları ve bunların bir sonraki parlamentoda Şii temsiliyeti üzerindeki etkileri konusunda hemen bir görüş bildirmedi. Bilgi sahibi kaynaklar, “Sadr ve el-İbadi'nin kararlarını ele alma konusunda Şii meclisi içinde anlaşmazlıklar var” dedi.

Şarku’l Avsat'a konuşan kaynaklar şu ifadeleri kullandı: “Bedir Örgütü lideri Hadi el-Amiri ve Hikmet Hareketi lideri Ammar el-Hekim'in başını çektiği bazı Şii liderlerin durumu kontrol altına alma çabaları var. Yaşananlara uyum sağlamak için uzlaşmacı bir çözüm arayışının yanı sıra Sadr'a seçimlere katılması ve boykotu tersine çevirmesi için davette bulunma ve Bağımsız Yüksek Seçim Komisyonu'nu birkaç günlüğüne adaylık kapısını yeniden açmaya davet etme olasılığı da var… Koordinasyon Çerçevesi içinde farklı görüşler var, ancak Kanun Devleti Koalisyonu lideri Nuri el-Maliki'nin tutumunun Sadr'ı boykotu kırmaya ve seçimlere katılacağını açıklamaya davet etme eğiliminde olduğu dikkat çekiyor.”

Sadr, Kasım ayında yapılması planlanan parlamento seçimlerini boykot etme kararından dönmek için zorlu koşullar öne sürdü.

Sadr X platformundaki hesabı üzerinden yaptığı paylaşımda, “Yolsuzluk var olduğu sürece hiçbir seçime katılmayacağım. Doğruluk ancak kontrolsüz silahların teslim edilmesi, milislerin dağıtılması ve ordunun güçlendirilmesiyle tesis edilecektir” ifadelerini kullandı.

Yerel platformlarda, Sadr Hareketi liderleri ile aralarında Başbakan Muhammed Şiya es-Sudani'nin de bulunduğu Şii liderler arasında seçimlere katılma amacıyla temaslar kurulduğuna dair sızıntılar dolaşıyor.

Şarku’l Avsat'a konuşan siyasi bir kaynak, ‘Sadr Hareketi ile geri dönme olasılıkları konusunda şu ana kadar görüşmelerin durmadığını’ söyledi.

Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr (Sadr Hareketi medyası)Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr (Sadr Hareketi medyası)

Seçimlerin meşruiyeti

Son dönemde izlenen çeşitli göstergelere göre seçimlerin meşruiyetine ilişkin endişeler bulunuyor. Boykotun kırılgan bir bölgesel ve uluslararası ortamda diğer kesimler tarafından da tekrarlanması, özellikle silah taşıyan ya da geçmişte silah taşımış olanlar başta olmak üzere pek çok Şii gücün, İran'ın hedef alınmasının ardından ABD ve İsrail tarafından hedef alınabilecekleri korkusunu taşımaya devam ettikleri bir dönemde, siyasi sistemin meşruiyetini etkileyebilir.

Aynı bağlamda araştırmacı Seyf es-Saadi Şarku’l Avsat'a verdiği demeçte şu ifadeleri kullandı: “Irak'taki siyasi sınıf, boykot eden çoğunluğun seçimlere katılma güvenini yeniden tesis edecek olgun bir seçim sistemi sunamadı. Bunun nedeni, seçim yasasının her seçim döneminde, oy veren halkın gerekçeleri dikkate alınmaksızın, büyük geleneksel partilerin ölçülerine uyacak şekilde değiştirilmesidir… Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr ve iki eski başbakan Haydar el-İbadi ve Mustafa el-Kazımi'nin boykotu, seçimlere giden sürecin ciddiyetinin bir göstergesidir.”

Ancak es-Saadi, ‘seçim bölgesi sistemi, Sainte Lague sistemi ve benimsenen yüzde ile her seçimde sorunlara neden olan sonuç hızlandırma cihazlarına ilişkin doğru istatistiklere dayanan olgun bir yasanın çıkarılması yoluyla Irak'taki seçim sisteminde reform yapılabileceğini’ düşünüyor.