20 ajan 8 ay boyunca takip etti… Fahrizade suikastı, İsrail tarafından bir tonluk otomatik silahla gerçekleştirildi

İranlı nükleer bilimci Muhsin Fahrizade (Reuters)
İranlı nükleer bilimci Muhsin Fahrizade (Reuters)
TT

20 ajan 8 ay boyunca takip etti… Fahrizade suikastı, İsrail tarafından bir tonluk otomatik silahla gerçekleştirildi

İranlı nükleer bilimci Muhsin Fahrizade (Reuters)
İranlı nükleer bilimci Muhsin Fahrizade (Reuters)

Kasım ayında Tahran yakınlarında suikasta kurban giden İranlı nükleer bilim adamı Muhsin Fahrizade’nin İsrail Dış İstihbarat Servisi Mossad tarafından parçalara ayrılarak İran’a sokulan bir ton ağırlığındaki silahla öldürüldüğü bildirildi.
İngiltere merkezli ve dünyanın en eski Yahudi gazetesi The Jewish Chronicle’a konuşan kaynaklar, aralarında İsrail ve İran vatandaşlarının da bulunduğu en az 20 ajanın Fahrizade’yi sekiz ay boyunca gözlemlediği, ardından ise tuzağa düşürdüğünü söyledi.
Mossad'ın söz konusu otomatik silahı bir pikapa yerleştirdiğini öne süren gazete, “Hedefi izlendiği sırada sahadaki ajanlar tarafından uzaktan kontrol edilen silah, suikast sonrasında delilleri yok eden bir bomba içermesi dolayısıyla ağırdı” ifadelerine yer verdi.
Saldırının ABD müdahalesi olmadan yalnızca İsrail tarafından yapıldığına dikkat çekilen haberde, ABD’li yetkililerin konuyla ilgili önceden bilgilendirildiği de eklendi.
İran medyası, 59 yaşındaki Fahrizade’nin arabasının içerisindeyken silahlı kişiler tarafından vurulduğunu, ardından ise hastanede hayatını kaybettiğini bildirmişti. İran, Fahrizade’nin ölümünden kısa bir süre sonra İsrail’i suçlamış; Dışişleri Bakanı Muhammed Cevad Zarif ise Twitter hesabından yaptığı açıklamada “saldırıda İsrail'in rolünün ciddi göstergeleri” olduğunu bildirmişti.
İsrail ise Kasım ayında konuya dair yorumda bulunmaktan çekinmişti. Bir İsrail hükümet sözcüsü ise dün söz konusu habere dair yaptığı açıklamada, “Bu tür konularda asla yorumda bulunmuyoruz. Tutumumuzda bir değişiklik olmadı” ifadelerine yer verdi.
Söz konusu habere göre, ‘tam olarak onun kapasitesiyle’ çalışacak bir alternatife sahip olmanın altı yıl alacağı tahmininde bulunan İran, “Fahrizade’nin ölümünün, İran'ın bomba yapması için gereken süreyi yaklaşık üç buçuk aydan iki yıla çıkardığı” düşüncesinde.
Nitekim Batı, Fahrizade’nin gizli bir nükleer bomba programının beyni olduğundan uzun süredir şüpheleniyordu. Batı ve İsrail istihbarat teşkilatları, Fahrizade’yi 2003 yılında durdurulan gizli bir atom bombası programının sorumlusu olarak değerlendiriyordu.



İran Cumhurbaşkanı'nın yokluğunda süreç nasıl işleyecek?

İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi ve yardımcısı Muhammed Muhbir (Tesnim)
İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi ve yardımcısı Muhammed Muhbir (Tesnim)
TT

İran Cumhurbaşkanı'nın yokluğunda süreç nasıl işleyecek?

İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi ve yardımcısı Muhammed Muhbir (Tesnim)
İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi ve yardımcısı Muhammed Muhbir (Tesnim)

İran anayasası, İran cumhurbaşkanının herhangi bir nedenle iki ay süreyle yetkilerini kullanamaması durumunda, İran cumhurbaşkanlığının görevlerini geçici bir komitenin üstlenmesini öngörüyor.

131. maddeye göre başkanın ölümü, yokluğu, iki ayı aşan hastalık veya görev süresinin dolması ve yeni cumhurbaşkanının seçilmemesi halinde, cumhurbaşkanının görevlerini bir komisyon üstlenecek.

İran Cumhurbaşkanı Yardımcısı, Rehber'in onayıyla, Meclis Başkanı ve Yargı Başkanının da yer aldığı bir komiteye başkanlık ediyor. Cumhurbaşkanı Yardımcısı, 50 gün içinde başkanlık seçimlerini düzenlemekle yükümlü olacak.

131. maddeye göre Rehber, cumhurbaşkanı yardımcısının yetkilerini gerektiği gibi kullanamaması halinde cumhurbaşkanının tüm yetkilerini doğrudan şahsen üstlenebilir veya yeni bir yetkili atayabilir.

İran Anayasası'nın 113. Maddesine göre İran Cumhurbaşkanı'nın, Rehber'den sonra ülkede en yüksek yetkili olduğunu ve Rehber ile ilgili konular hariç, Anayasa'nın uygulanmasından ve yürütme organını (hükümeti) yönetmekten sorumludur.

Bu, İran'ın başbakanlık görevini devralmak üzere geçici bir komite kurma durumu ile üçüncü kez karşı karşıya kalmasıdır.

İlki, İran devriminin ilkelerine ihanet ettiği gerekçesiyle Rehber Humeyni tarafından görevden alınan eski Cumhurbaşkanı Ebu'l Hasan Beni Sadr’ın görevden alınmasının ardından gerçekleşti. Beni Sadr 1979 devriminden sonra İran'ın ilk seçilmiş cumhurbaşkanıydı. Paris'te sürgünde iken Ekim 2021'de öldüğünde 88 yaşındaydı. Komitenin çalışmaları 22 Haziran 1980'den aynı yılın 2 Ağustos'una kadar yaklaşık iki ay sürdü.

İkincisi, 30 Ağustos 1981 tarihinde İran Başbakanı Muhammed Ali Recai'nin suikasta uğramasının ardından kurulmuştur. Komisyon, Başbakanlık binasının bombalanmasından birkaç saat sonra çalışmalarına başladı ve 9 Ekim 1981 tarihine kadar devam etmiştir.