İstihbarat raporları: İran uranyum zenginleştirme ekipmanlarını gizli yerlerde saklıyor

Tahran yakınlarındaki bir uranyum zenginleştirme tesisinde çalışan personel (AP)
Tahran yakınlarındaki bir uranyum zenginleştirme tesisinde çalışan personel (AP)
TT

İstihbarat raporları: İran uranyum zenginleştirme ekipmanlarını gizli yerlerde saklıyor

Tahran yakınlarındaki bir uranyum zenginleştirme tesisinde çalışan personel (AP)
Tahran yakınlarındaki bir uranyum zenginleştirme tesisinde çalışan personel (AP)

Batılı istihbarat yetkililerinin elde ettiği son raporlara göre, İran nükleer silah üretmek için kullanılabileceği nükleer programının temel bileşenlerini Birleşmiş Milletler (BM) müfettişlerinden kasıtlı olarak gizliyor.
The Telegraph gazetesine göre BM müfettişlerinden gizlenen ekipman, uranyumu silah kalitesine zenginleştirmek için kullanılan makineler, pompalar ve santrifüjler için yedek parçaları içeriyor.
Ayrıca, gelişmiş santrifüjlerin üretiminde kullanılabilen karbon fiber gibi malzemeler de, İran’ın nükleer programından genel olarak sorumlu olan İran Devrim Muhafızları tarafından idare edilen gizli tesislerde saklanıyor.
İstihbarat yetkilileri, İran’ın 2015 yılında imzalanan nükleer anlaşma kapsamında BM müfettişlerine beyan edilmesi beklenen malzemenin 75 konteynerde saklandığına inanıyor.
İstihbarat uyduları tarafından elde edilen görüntülere göre bu konteynerler ülke çapında düzenli olarak İran Atom Enerjisi Kurumu tarafından yönetilen sahalara taşınıyor. Bir kısmı da İsfahan’daki Uranyum Dönüştürme Tesisi’nde saklanıyor.
Eski ABD Başkanı Barack Obama’nın Tahran ile müzakere ettiği nükleer anlaşma hükümleri uyarınca, İran’ın nükleer faaliyetleriyle ilgili tüm ekipman ve malzemeleri tam olarak beyan etmesi gerekiyor.
Üst düzey bir Batılı istihbarat kaynağı, “İran’ın nükleer programının hayati unsurlarını dış dünyadan gizlemeye çalıştığına dair yeni bilgiler, Tahran’ın nükleer anlaşmanın şartları kapsamındaki uluslararası yükümlülüklere uyma niyeti olmadığını gösteriyor. Bu, rejimin nükleer silaha sahip olmakta ısrar ettiğinin bir başka göstergesi” dedi.



İran Cumhurbaşkanı'nın yokluğunda süreç nasıl işleyecek?

İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi ve yardımcısı Muhammed Muhbir (Tesnim)
İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi ve yardımcısı Muhammed Muhbir (Tesnim)
TT

İran Cumhurbaşkanı'nın yokluğunda süreç nasıl işleyecek?

İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi ve yardımcısı Muhammed Muhbir (Tesnim)
İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi ve yardımcısı Muhammed Muhbir (Tesnim)

İran anayasası, İran cumhurbaşkanının herhangi bir nedenle iki ay süreyle yetkilerini kullanamaması durumunda, İran cumhurbaşkanlığının görevlerini geçici bir komitenin üstlenmesini öngörüyor.

131. maddeye göre başkanın ölümü, yokluğu, iki ayı aşan hastalık veya görev süresinin dolması ve yeni cumhurbaşkanının seçilmemesi halinde, cumhurbaşkanının görevlerini bir komisyon üstlenecek.

İran Cumhurbaşkanı Yardımcısı, Rehber'in onayıyla, Meclis Başkanı ve Yargı Başkanının da yer aldığı bir komiteye başkanlık ediyor. Cumhurbaşkanı Yardımcısı, 50 gün içinde başkanlık seçimlerini düzenlemekle yükümlü olacak.

131. maddeye göre Rehber, cumhurbaşkanı yardımcısının yetkilerini gerektiği gibi kullanamaması halinde cumhurbaşkanının tüm yetkilerini doğrudan şahsen üstlenebilir veya yeni bir yetkili atayabilir.

İran Anayasası'nın 113. Maddesine göre İran Cumhurbaşkanı'nın, Rehber'den sonra ülkede en yüksek yetkili olduğunu ve Rehber ile ilgili konular hariç, Anayasa'nın uygulanmasından ve yürütme organını (hükümeti) yönetmekten sorumludur.

Bu, İran'ın başbakanlık görevini devralmak üzere geçici bir komite kurma durumu ile üçüncü kez karşı karşıya kalmasıdır.

İlki, İran devriminin ilkelerine ihanet ettiği gerekçesiyle Rehber Humeyni tarafından görevden alınan eski Cumhurbaşkanı Ebu'l Hasan Beni Sadr’ın görevden alınmasının ardından gerçekleşti. Beni Sadr 1979 devriminden sonra İran'ın ilk seçilmiş cumhurbaşkanıydı. Paris'te sürgünde iken Ekim 2021'de öldüğünde 88 yaşındaydı. Komitenin çalışmaları 22 Haziran 1980'den aynı yılın 2 Ağustos'una kadar yaklaşık iki ay sürdü.

İkincisi, 30 Ağustos 1981 tarihinde İran Başbakanı Muhammed Ali Recai'nin suikasta uğramasının ardından kurulmuştur. Komisyon, Başbakanlık binasının bombalanmasından birkaç saat sonra çalışmalarına başladı ve 9 Ekim 1981 tarihine kadar devam etmiştir.