Cezayirliler, İngilizce’den yanayken eğitim için neden Fransa'yı tercih ediyor?

Fransızca Cezayirlilere engel teşkil etmiyor; seçimleri aynı zamanda coğrafi yakınlıktan kaynaklanıyor

Ali Yahya
Fransa'daki yabancı öğrencilerle ilgilenen Campus France tarafından yayınlanan rakamlar, Cezayirlilerin Fransız üniversitelerine kayıt için gönderdikleri dosya sayısının diğer ülkeden öğrencilere kıyasla birinci sırada yer aldığını ortaya çıkarıyor. Bu durum, Cezayir'de artık İngilizcenin seçileceği yönündeki tartışmayı yeniden gündeme getiriyor.

Geçici bir mücadele ve şaşırtıcı rakamlar
Halk hareketinin ilk haftalarında Fransızca ile İngilizce arasında kaydedilen savaş, eski Cumhurbaşkanı Abdulaziz Buteflika rejimine karşı yapılan misillemeden başka bir şey değilmiş gibi gözüküyor. Nitekim otorite, o dönemde iki dilin taraftarları arasında kaydedilen hararetli gerginliğe Fransız hegemonyasını sona erdirmeyi amaçlayan bir dizi önlemle karşılık vermişti.
Diğer yandan Fransa Avrupa ve Dışişleri Bakanlığı, aynı zamanda Yükseköğretim, Araştırma ve İnovasyon Bakanlığına (MESRI) bağlı Campus France, ülkede eğitim alma yönünde başvuran milletler listesinde ilk sırada 31 bin 269 başvuru ile Cezayir'in, ardından 27 bin 231 başvuru ile Senegal ve 25 bin 818 başvuru ile Fas’ın yer aldığını bildirdi.

Fransa'yı seçme nedenleri
Fransız üniversitelerinde tarım ekonomisi profesörlüğü yapan, üniversite çalışmalarının bir kısmını Fransa'da bitiren Lutfi Garnavut, Independent Arabia’nın Cezayirlilerin neden Fransa'da okumayı tercih ettikleri sorusuna verdiği yanıtta, öğrencilerin yüzde 90'ının kendilerine engel teşkil etmeyecek dil faktörü nedeniyle Fransa’yı tercih ettiğini söylüyor. Bunun yanısıra coğrafi yakınlık, sefer çokluğu, Cezayirlilerin burada yaşayan yaklaşık 5 milyon nüfuslu Cezayir topluluğuyla hızlı bir şekilde entegre olmaları, Fransız üniversiteleri ve enstitülerinin bilimsel seviye açısından küresel bir üne sahip oluşu gibi sebeplere de değiniyor. Cezayirli öğrencilerin yalnızca okumak için değil, aynı zamanda iş bulmak için de gittiklerini belirten Garnavut, “Ben de özellikle dil faktörü ve Cezayir toplumunun buradaki varlığı açısından bu yakın ve en uygun ülkeyi seçenlerdenim” ifadelerini kullanıyor.

Kuvvetli nokta Afrika
Campus France Genel Müdürü Beatrice Khaiat, Afrika'nın Fransa için kuvvetli bir nokta olduğunu söylüyor. Fransa’nın 2019-2020 tarihleri arasında ev sahipliği yaptığı 370 bin yabancı öğrencinin yüzde 23’ünü Sahra Altı Afrikalılarının teşkil ettiğini, bu rakamın 2014’te ise yüzde 20 oranında olduğunu kaydeden Khaiat, zirâ Fransa'nın diğer ülkelere kıyasla öğrenci vizeleri için elverişli bir ülke olduğunu vurguluyor. 
Cezayir Yükseköğretim Bakanlığı, 5 Temmuz 2019'da Fransızlara karşı öfkesini dile getiren halk hareketi taleplerine cevaben, İngilizcenin üniversitelerde daha çok yer almasına yönelik dijital bir referandum başlatmıştı. Nitekim sonuçlara bakıldığında, en az 87 bin katılımcının yüzde 94,4'ü yüksek öğretim ve bilimsel araştırma sektöründe İngilizce kullanımının teşvik edilmesi lehine oy kullanırken yüzde 5,6’sı ise Fransızca lehine oy kullandı. Ancak bu rakamlar, Campus France kuruluşunun ortaya koyduğu rakamları yansıtmıyor.

Yılda 20 bin Cezayirli öğrenci
Şarku’l Avsat’ın Independent Arabia’dan aktardığı habere göre Yurtdışındaki Cezayirli öğrencilerin önem verilmesi gereken sürdürülebilir kalkınma yönünde insani yatırım olduğunu söyleyen Garnavut, eğitimine yurtdışında devam etmeyi tercih eden öğrenci sayısının arttığını kaydediyor. Fransız üniversitelerinin her yıl aldığı 300 bin yabancı öğrenciden en az 20 bin öğrencinin Cezayirli olması dolayısıyla Fransa’nın bu yönde önemli bir istikamet olduğunu da vurguluyor.
Aynı zamanda bu olgunun ülkenin kalkınmasına katkı sağladığı taktirde beyin göçü sayılabileceğini, zirâ çoğu öğrencinin çeşitli faktörlerden dolayı Fransa’ya yerleşmeyi düşünerek Cezayir'e geri dönmediği de belirtiyor. 

Zaman meselesi
Modern Tarih Bölümü Öğretim Görevlisi Prof. Dr. Berikallah Habib, Independent Arabia’ya verdiği demeçte, Cezayir halkından kapsamlı grupların idare, eğitim, ekonomi gibi her alanda İngilizcenin etkinleştirilmesi çağrısında bulunduğunu, zirâ İngilizcenin küreselleşmeyi sağladığını ifade ediyor. Fransa’da okuma taleplerinin zaman meselesi olmaya devam ettiğini belirten Habib, Cezayir veya Fransa’nın verdiği öğrenim bursları ve kabul sayılarının Fransa'da okumak isteyenler için önemli bir teşvik olmaya devam ettiğini söylüyor.
 Cezayirlilerin uluslararası arenada kendine özgülüğüyle bilinen üst düzey zekalarının eğitim için Fransa’ya yönelme arzusundaki artışa katkıda bulunduğunu da vurguluyor.