Irak Başbakanı Kazimi: Suudi Arabistan bölge istikrarında büyük rol oynayacak. Irak, Suudi Arabistan’a yönelik hiçbir saldırının başlangıç noktası olmayacak

Kazimi, kontrol dışı silahlarla mücadelenin gerekliliğini vurgulayarak, Kürtlerle olan ilişkilerin ‘altın çağını yaşadığını’ söyledi

Kazimi’nin önceki gün Umre ziyaretini gerçekleştirdi (SPA)
Kazimi’nin önceki gün Umre ziyaretini gerçekleştirdi (SPA)
TT

Irak Başbakanı Kazimi: Suudi Arabistan bölge istikrarında büyük rol oynayacak. Irak, Suudi Arabistan’a yönelik hiçbir saldırının başlangıç noktası olmayacak

Kazimi’nin önceki gün Umre ziyaretini gerçekleştirdi (SPA)
Kazimi’nin önceki gün Umre ziyaretini gerçekleştirdi (SPA)

Irak Başbakanı Mustafa el-Kazimi, Suudi Arabistan’ın bölge ve Irak istikrarında büyük rol oynayacağını belirterek, ülkesindeki Arap varlığının önemini vurguladı.
Kazimi, Çarşamba akşamı geç saatlerde Şarku’l Avsat muhabirinin de aralarında bulunduğu bazı gazetecilere yaptığı açıklamada, Suudi Arabistan’ın, Irak ve istikrarına yönelik hassasiyeti nedeniyle ülkesiyle olan ilişkilerindeki tecrübesinden övgüyle söz etti. Kazimi, “Suudi Arabistan’ın ekonomi, siyasi işbirlik ve görüş alışverişi düzeyindeki varlığının bölge ve Irak’ın istikrarında büyük rol oynayacağından kesinlikle eminim” dedi. Bağdat’ın başka ülkelerle ilişkilerinin önündeki engelleri ortadan kaldırdıklarını söyleyen Kazimi, “Avrupa, ABD, İran ve Türkiye ile mükemmel ilişkileri olan Irak’ın, Suudi Arabistan ile de mükemmel ilişkileri olan bir ülkeye dönüşmeyi başardık” ifadesini kullandı.
Suudi Arabistan’ın Irak’ın vicdanında gerçek bir varlığa sahip olduğunu kaydeden Kazimi, “Suudi Arabistan ile Irak arasındaki Basra örneğini ve Suudi Arabistan milli takımı ile olan futbol karşılaşmasına ev sahipliği yaptığı sırada tanık olduğum şeyi hep hatırlıyorum. Tezahüratlar Suudi Arabistan milli takımını cesaretlendiriyordu” dedi. Irak ve Suudi Arabistan arasındaki Cedide Arar Sınır Kapısı’nın açılmasıyla beraber karşılıklı ticari hareketliliğin başladığını belirten Kazimi, “Suudi Krallığı’nın ticaret, tarım ve sanayideki yatırımlarla ilgili tecrübesi var. Beklentimiz, Suudi Arabistan’la olan karşılıklı ticaretin iki ülke halkına ve Riyad ile Bağdat’ın bütçelerine hizmet eden rakamlara ve düzeylere ulaşmasıdır” diye konuştu.
Irak medyasındaki duruma da değinen Kazimi, “Maalesef, ne zaman bir kişi mezhepçi bir açıklamada bulunsa bu, Irak’taki genel atmosferin böyle olduğu izlenimi veriyor. Bu doğru değil. Irak’taki atmosfer hoşgörülü ve entegrasyona hazır. (Hükümetinin karşılaştığı zorluklar hakkında) silah taşıyan ve tehdit oluşturan kişilerden oluşan suç örgütlerinin bölgelerinde sorunlar var. Devlet dışı silahlı örgütlerin etkisiz hale getirilmesi için çabalar söz konusu. Irak’ta çatışmalara ve iç savaşa neden olacak bir yolla kontrol dışı silahla mücadele etmek isteyen gençlerden oluşan fanatik bir grup var. Bu, izin vermeyeceğimiz bir şey” ifadesini kaydetti.
Irak’ta yolsuzlukla mücadele kampanyasını sürdürme sözü veren Kazimi, “
Hükümet gelir gelmez Yolsuzlukla Mücadele Komitesi kurdu. Komite yolsuzluğu kontrol altına almakta başarılı oldu. (Irak’taki) kötü yönetim, kalkınma planlarının olmadığı bir çeşit ortam yarattı. Petrol fiyatlarının düşmesi gerçek bir kriz yarattı. Herkes hükümetin yıkılacağını düşündü. Sonra başka bir sorun oluşturan koronavirüs salgını oldu” dedi.
Kazimi, Irak’ın ABD ile yürüttüğü Stratejik Diyalog görüşmeleri ve ABD güçlerinin Irak’tan tamamen çekilmesi ihtimaline ilişkin soruya, “ABD ile olan Stratejik Diyalog’un hedefi Irak-ABD ilişkilerini yeniden düzenlemektir. Irak, sona eten DEAŞ ile savaş tecrübesi yaşadı. (Irak’ın) ABD’nin savaşçı güçlerine ihtiyacı yok ancak stratejik iş birliğine ve güçlerimizin savaşçı yeteneklerini yükseltecek ve eğitecek güçlerin yardımına acil ihtiyacı var” diye yanıt verdi.
Kazimi, Bağdat ve Erbil arasındaki ilişkiler hakkında, “İlişkiler tüm zorluklara rağmen altın çağını yaşıyor. 1980’lerden bu yana tüm Kürt liderlerle temasım oldu. Kürtlerin yanında savaşan gençlerden biriydim. Başkan Mesud Barzani ve kardeşim IKBY Başbakanı Mesrur Barzani ile aramda tarihi ilişkiler var. Cumhurbaşkanı Dr. Berhem Salih ile aramda mükemmel tarihi ilişkiler var. O, bir müttefik ve bir dosttur. IKBY ile ilişkilerin (önündeki engelleri) kaldırmaya çalışıyoruz” ifadelerini kullandı.
Kazimi, Irak’ta siyasi istikrarın ne zaman sağlanacağı sorusuna verdiği yanıtta şunları söyledi:
 “Sorunlar zor ve Irak halen sorunlarla karşı karşıya. Onlardan biri de silah meselesi. Irak zor koşulların bir ürünü. Suriye, Libya ve Irak’ta olduğu gibi daha önce ‘ilerici’ olarak adlandırılan rejimler iç savaşa gittiler. Acı veren ve kalbimizi kanatan da budur. Irak 1958’den şimdiye kadar olağanüstü hallerden geçti ve (bu süreç) 1963’te sokağa dökülen kanlarla zirveye ulaştı. 1968’de Iraklılar arasında başka bir durum ortaya çıktı. Akabinde Irak-İran Savaşı ve aynı şekilde Irak’ın Saddam Hüseyin’in eliyle Müslüman bir komşu ülke olan Kuveyt’e savaş açması. Ardından orta sınıfa son veren ağır yaptırımların Irak’ta neden olduğu koşullar geliyor. Irak savaş konusunda en çok tecrübesi olan ülkedir. Bunda, dini partilerin ve (eski devlet başkanı) Saddam Hüseyin’in üstlendiği Irak toplumundaki din olgusunun payı vardır. Saddam, Kuveyt Savaşı’nda yenilgiden kaçmak için inanç kampanyası başlattığında İslam dinine zarara veren bir fenomen yarattı ve dini amaçlardan uzak bir şekilde dini istismar etmek için milliyet kavramını din kavramıyla değiştirdi. 2003 sonrası yaşananlar ve koşullar kırılgan bir siyasi rejim ve halk arasında mezhep savaşı, güvensizlik, eşitsizlik yarattı.”
Kazimi ayrıca AFP’ye verdiği demeçte, ülkesinin Suudi Arabistan’a yönelik hiçbir saldırının başlangıç noktası olmayacağını vurguladı.
Kazimi, daha önce adı duyulmayan bir silahlı örgütün Riyad’a drone’larla düzenlediği saldırıda örgütün yaptığı açıklamanın “gerçek olmadığını” belirterek, söz konusu saldırının Irak topraklarından düzenlenmediğini söyledi.
Kazimi, “Irak’tan yapılan saldırılarla ilgili sözlere gelince, böyle bir saldırı hiç olmadı. Bazıları (Irak-Suudi Arabistan) ilişkilerine zarar verme çabaları kapsamında bu suçlamaları yöneltiyor” dedi.



2025 Irak seçimleri: Statüko kazandı değişim arayışları sandığa yansımadı

Irak’taki parlamento seçimlerinin ön sonuçlarının açıklanmasının ardından Bağdat’ta kutlama yapan İmar ve Kalkınma Koalisyonu destekçisi Iraklılar, 12 Kasım 2025 (Reuters)
Irak’taki parlamento seçimlerinin ön sonuçlarının açıklanmasının ardından Bağdat’ta kutlama yapan İmar ve Kalkınma Koalisyonu destekçisi Iraklılar, 12 Kasım 2025 (Reuters)
TT

2025 Irak seçimleri: Statüko kazandı değişim arayışları sandığa yansımadı

Irak’taki parlamento seçimlerinin ön sonuçlarının açıklanmasının ardından Bağdat’ta kutlama yapan İmar ve Kalkınma Koalisyonu destekçisi Iraklılar, 12 Kasım 2025 (Reuters)
Irak’taki parlamento seçimlerinin ön sonuçlarının açıklanmasının ardından Bağdat’ta kutlama yapan İmar ve Kalkınma Koalisyonu destekçisi Iraklılar, 12 Kasım 2025 (Reuters)

İyad el-Anber

Irak'ın altıncı seçimlerinde pek çok sürpriz bekleyenlerin beklentilerini boşa çıkardı ve 2021 yılında yapılan önceki seçimlerin yarattığı siyasi ortamın bir sonucu olarak doğal değişikliklerin ötesine geçemedi. 2021 seçimleri, Sadr Hareketi'nin uzlaşmayı sağlayamayıp siyasi çoğunluk hükümeti kuramaması üzerine parlamentodan çekilmesine ve ardından Devlet Yönetim Koalisyonundaki siyasi güçlerin katılımıyla bir hükümetin kurulmasının önünü açtı. Seçim yasası, çoklu seçim bölgeleri ve çoğunluk sistemi ile oy sayımı yerine tek seçim bölgesi sistemi ve oyları 1,4 yerine 1,7 ile bölen değiştirilmiş Sainte-Lague sistemi ile oy sayımı olarak değiştirildi.

Bazı çevreler, sivil güçlerin ve Ekim (Tişrin) Hareketi’nin temsilcileri olarak parlamentoya giren çoğu ismin son seçimlerde parlamentoya girememesini, bu seçimlerin en büyük sürprizi olarak değerlendirebilir. Ancak bu, seçim yasasındaki değişiklik, sivil güçlerin birden fazla listeye dağılması, çoğunun siyasi olarak deneyime sahip olmaması ve bu seçimlerde geleneksel güçlerin kanatları altında Ekim Hareketi temsilcisi olarak sandalye kazanan milletvekillerinin parlamentoya girmesinin doğal bir sonucuydu.

Irak'taki krizler, siyasi görüş ve pozisyonlardaki farklılıkların bir ifadesi değil, kişisel krizlerin bir yansımasıdır. Irak'taki politikacıların düşüncelerini yönlendiren denklem, kazanan-kaybeden yaklaşımına dayanıyor.

Sadr Hareketi’nin seçimleri boykotu perspektifinden bakılmadıkça ve 2021 ve 2023 seçimleriyle karşılaştırılmadıkça seçmenlerin son seçimlere katılımının yüzde 56,11'e yükselmesi bile büyük bir sürpriz sayılmaz. Birçok siyasi liderin bahsettiği kayırmacılık ve siyasi para, seçim programlarından çok daha etkili bir şekilde halkı harekete geçirdi.

gr
Bağımsız Yüksek Seçim Komisyonu çalışanları, Erbil’deki bir sandık merkezinde oyları sayıyor, 9 Kasım 2025 (AFP)

Şarku’l Avsat’ın Al Majalla’dan aktardığı analize göre parlamentoda 40'tan fazla sandalye kazanan askeri-siyasi ikilinin varlığının genişlemesi, bu güçlerin bazı devlet kurumlarını domine etmelerinin ve devlet fonları üzerindeki ekonomik kontrollerini artırmalarının bir sonucuydu. Silahların etkisi, hükümet ve yönetici elit kesim tarafından televizyon tartışmaları ve basın toplantılarında silahların devletle sınırlandırılması gerektiği sloganı tekrarlanmaya devam ettiği sürece, siyasi varlığa dönüşmesi gayet doğal bir durum. Bu yüzden silahların varlığı rantçı ekonomiden pay almaya başladı ve ardından silah, para ve siyasi nüfuz üçlüsü aracılığıyla etkisini dayattı.

En büyük blok olmaya hak kazanan olmadı

2005'teki ilk seçimlerden bu yana iktidar sistemi tarafından oluşturulan denklem, seçim sonuçlarından çok anlaşmalar ve ittifaklara dayansa da seçim listeleriyle elde edilen sandalye sayısı, daha fazlasını kazanmak ve bakanlıklar ile üst düzey pozisyonlarda ganimet çemberini genişletmek için bir marj alanı sağlıyor.

Irak'taki krizler, siyasi görüş ve tutumlardaki farklılıkların bir ifadesi değil, kişisel krizlerin bir yansımasıdır. Irak'taki politikacıların düşüncelerini yönlendiren denklem, kazan-kaybet senaryosuna dayanıyor. Bu yüzden Iraklı politikacılar ya herkesin kazanacağını düşünürler ya da seçimlere itiraz edip uzlaşmayı kınamaya ve hatta belki de güç kullanmaya yönelirler.

2025 seçimlerinde geleneksel güçler ile yeni yükselen güçler arasında şiddetli bir rekabet yaşandı. Ancak, hiçbir taraf hükümeti kurma veya üç başkanlık makamından herhangi birini kazanma konusunda üstünlük sağlayacak kadar rahat bir sonuç elde edemedi.

Uzlaşı hükümeti kavramı, bakanlıkların paylaşılması ve bu veya şu partiye kota olarak dağıtılmasına indirgendiğinde, bu yönetim tarzı ancak ‘kırılgan bir uzlaşı’ veya ‘iktidarın ganimetlerinin dağıtımına dayalı bir uzlaşı’ olarak tanımlanabilir.

Başbakan Muhammed Şiya es-Sudani liderliğindeki İmar ve Kalkınma Koalisyonu, parlamentoda toplam 185'ten fazla sandalyeye sahip olan Şii siyasi güçlerin sahip olduğu sandalyelerin üçte birinden azını kazandı. Bu yüzden bu rakamlar Sudani’yi Şii iktidar güçlerine bir sonraki hükümetin en güçlü adayı olarak dayatmak için yeterli değil.

Eski Meclis Başkanı Muhammed el-Halbusi liderliğindeki Tekaddum (İlerleme) İttifakı ise Sünni siyasi güçler arasında en fazla sandalyeyi kazanmayı başaramadı. Bu yüzden Sünni liderliğin ön saflarındaki konumunu korumuş olabilir ve bir sonraki parlamento başkanının seçilmesinde en etkili güç olabilir. Ancak, muhaliflerinin ittifakları, özellikle de Şii siyasi güçler bu konuda onlarla aynı fikirde olursa Tekaddum İttifakı’nın meclis başkanlığı için kendi adayını dayatmasında engel teşkil edebilir.

hy
Eski Irak Başbakanı Nuri el-Maliki, seçimler öncesinde Hukuk Devleti Koalisyonu için düzenlediği mitingde, 7 Kasım 2025 (Reuters)

Kürt sahnesinde, Kürt siyasi güçler 44 sandalye için yarıştı. Kürdistan Demokratik Partisi (KDP) 26 sandalye kazandı ve buna bir veya iki sandalye daha eklenebilir. Bu arada, KDP’nin rakibi Kürdistan Yurtseverler Birliği (KYB) 18 sandalye kazandı. Ancak bu rakamlar cumhurbaşkanlığı payını belirlemek için kullanılmıyor, bunun yerine iki parti arasındaki anlaşmalar kullanılıyor. Bu anlaşmalar, Irak Kürt Bölgesel Yönetimi’nin (IKBY) oluşumuyla bağlantılı olacağı ve dolayısıyla cumhurbaşkanının olarak kimin seçileceği ve Bağdat hükümetini oluşturacak üst düzey makamların ortaklarla nasıl paylaşılacağı konusunda etkili olacağı için karmaşık olabilir.

Bu yüzden sonuçlar net bir kazanan ortaya çıkarmadığından, cumhurbaşkanı, başbakan ve meclis başkanının seçilmesi için yeniden kota anlaşmalarına dönüldüğünü görebiliriz, ancak bu durum kırılgan ittifakların geri dönüşüne katkıda bulunacak.

Muhalefete yer yok

Irak’taki her seçim döneminde iktidardaki sistem, hükümeti oluşturan aynı mekanizmaları tekrarlar ve herkesin iktidarda ve herkesin muhalefette olduğunu kanıtlar! Hükümeti kurmak için anlaşan siyasi taraflar arasındaki balayı uzun sürmez. Devletin yüksek çıkarları veya stratejik kararlar üzerindeki anlaşmazlıklar etrafında dönmeyen, daha çok siyasi aktörlerin ruh halleri veya çıkarları etrafında dönmeye başlayan rekabet ve anlaşmazlıklara yeniden tanık olacağız.

Uzlaşı hükümeti kavramı, bakanlıkların paylaşılması ve bu veya şu partiye kota olarak dağıtılmasına indirgendiğinde, bu yönetim tarzı ancak ‘kırılgan bir uzlaşı’ veya ‘iktidarın ganimetlerinin dağıtımına dayalı bir uzlaşı’ olarak tanımlanabilir. 2006 yılından bu yana, bakanlıkların paylaşılması dışında hiçbir konuda anlaşamayan siyasi ittifaklar temelinde beş hükümet kuruldu. Bu kırılgan uzlaşı hali, hükümetin kurulması ve bakanlıkların dağıtılmasından sonra hızla çöküyor ve parlamentoda muhalefete doğru ilerlemek yerine, muhalifler arasında siyasi karalama kampanyalarına geri dönülüyor.

Bazı milletvekilleri, belki Şii siyasi güçlerden İşrakat Kanun Partisi, El-Ceyli el-Cedid Partisi ve IKBY’de muhalefetteki el-Ulusal Duruş Hareketi’nin yer alacağı muhalefet rolünü üstlenebilir. Parlamentoda muhalefet kanadındaki sandalyeleri işgal edebilirler. Ancak muhalefetin toplam koltuk sayısı yirmiyi geçmez. Bu yüzden rolleri, güçlü bir muhalefet bloğu olarak değil, milletvekili olarak siyasi profesyonellikle sınırlı kalacak.


Suriye Savunma Bakanı, Şam'da üst düzey Rus heyetini kabul etti

Suriye Savunma Bakanı Tümgeneral Murhaf Ebu Kasra, Şam'da Rusya Savunma Bakan Yardımcısı Yunus Bek Yevkurov başkanlığındaki Rusya Federasyonu'ndan üst düzey bir heyeti kabul etti (SANA)
Suriye Savunma Bakanı Tümgeneral Murhaf Ebu Kasra, Şam'da Rusya Savunma Bakan Yardımcısı Yunus Bek Yevkurov başkanlığındaki Rusya Federasyonu'ndan üst düzey bir heyeti kabul etti (SANA)
TT

Suriye Savunma Bakanı, Şam'da üst düzey Rus heyetini kabul etti

Suriye Savunma Bakanı Tümgeneral Murhaf Ebu Kasra, Şam'da Rusya Savunma Bakan Yardımcısı Yunus Bek Yevkurov başkanlığındaki Rusya Federasyonu'ndan üst düzey bir heyeti kabul etti (SANA)
Suriye Savunma Bakanı Tümgeneral Murhaf Ebu Kasra, Şam'da Rusya Savunma Bakan Yardımcısı Yunus Bek Yevkurov başkanlığındaki Rusya Federasyonu'ndan üst düzey bir heyeti kabul etti (SANA)

Suriye Savunma Bakanı Tümgeneral Murhaf Ebu Kasra, dün Şam'da Rusya Savunma Bakan Yardımcısı Yunus-Bek Yevkurov başkanlığındaki üst düzey bir Rusya Federasyonu heyetini kabul etti.

Resmi SANA haber ajansı, görüşmede askeri iş birliği ve karşılıklı çıkarlara hizmet edecek ve her iki ülkenin beklentilerini karşılayacak koordinasyon mekanizmalarının güçlendirilmesi konularının ele alındığını bildirdi.

Savunma Bakanlığı Hava Kuvvetleri ve Hava Savunma Eğitim Dairesi Müdürü Tuğgeneral Yahya Bitar, 2 Kasım'da Tümamiral Kornenko Oleg Viktorovich başkanlığındaki bir Rus askeri heyetini kabul etti. Şarku’l Avsat’ın SANA’dan aktardığına göre heyet, çeşitli uzmanlık alanlarından çok sayıda askeri uzmandan oluşuyordu.

Resim   Savunma Bakanlığı Hava Kuvvetleri ve Hava Savunma Eğitim Dairesi Müdürü Tuğgeneral Yahya Bitar, Tuğamiral Kornenko Oleg Viktorovich başkanlığındaki Rus askeri heyetini kabul ediyor, 2 Kasım (Suriye Savunma Bakanlığı)

Bakanlığın açıklamasına göre, Rus heyeti, Eğitim Kurumu yetkilileri ile Topçu, Hava Kuvvetleri, Ataşeler ve Zırhlı Birlik yetkilileriyle, mevcut aşamanın gereklerine ayak uydurmak ve verimlilik ile hazırlık düzeyini artırmak amacıyla bu uzmanlıkların niteliklendirilmesi ve geliştirilmesi yollarını görüştü.

Aynı dönemde Suriye Savunma Bakanlığı'ndan Genelkurmay Başkanı Tümgeneral Ali en-Nasan başkanlığındaki resmi bir heyet de Rusya'nın başkenti Moskova'ya gelmişti.

Resim  Temmuz ayının sonunda Moskova'ya yaptığı ziyarette, Dışişleri Bakanı Esad Hasan eş-Şeybani, Savunma Bakanı Tümgeneral Murhaf Ebu Kasra, Genel İstihbarat Şefi Hüseyin el-Selame ve Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreteri Mahir eş-Şara, eş-Şara'ya eşlik etti. (SANA)  

Savunma Bakanı Tümgeneral Murhaf Ebu Kasra, 31 Temmuz'da Rusya'nın başkenti Moskova'da Rus mevkidaşı Andrey Belousov ile bir araya geldi. Görüşmede Dışişleri ve Gurbetçiler Bakanı Esad eş Şeybani ve Genel İstihbarat Şefi Hüseyin Selame de hazır bulundu. İki taraf, Suriye-Rusya ilişkilerine katkı sağlamak amacıyla bir dizi ortak askeri konu üzerinde görüşmelerde bulundu.


Suriye devlet televizyonu: Halep, "eski rejimin suçları" nedeniyle ilk kez kamuya açık bir yargılamaya sahne olacak

Suriye'deki savaş yıllarında hasar gören Halep Kalesi çevresindeki yıkım (Reuters)
Suriye'deki savaş yıllarında hasar gören Halep Kalesi çevresindeki yıkım (Reuters)
TT

Suriye devlet televizyonu: Halep, "eski rejimin suçları" nedeniyle ilk kez kamuya açık bir yargılamaya sahne olacak

Suriye'deki savaş yıllarında hasar gören Halep Kalesi çevresindeki yıkım (Reuters)
Suriye'deki savaş yıllarında hasar gören Halep Kalesi çevresindeki yıkım (Reuters)

Suriye devlet televizyonu dün yer alan bir haberde, Halep Adalet Sarayı'nın, "devrik" rejimin yönetimi sırasında işlenen suçların faillerinin ilk kez kamuya açık yargılanmasına tanıklık edeceği bildirildi.

Suriye televizyonu, kaynaklara dayandırdığı haberinde, mahkemenin Suriye kıyılarındaki olaylarda suç işlediği iddia edilen kişilerin davalarını da değerlendireceğini ifade etti.

Ancak televizyon kanalı bu kamuya açık davaların tarihi konusunda bir bilgi vermedi.