Kudva’nın siyasal İslam’a dair açıklamaları Filistin seçim yarışını ateşliyor

Nasır el-Kudva ve Fadva el-Bergusi, ‘Özgürlük’ seçim listesini kaydetmek için başvuruda bulunduktan sonra (AP)
Nasır el-Kudva ve Fadva el-Bergusi, ‘Özgürlük’ seçim listesini kaydetmek için başvuruda bulunduktan sonra (AP)
TT

Kudva’nın siyasal İslam’a dair açıklamaları Filistin seçim yarışını ateşliyor

Nasır el-Kudva ve Fadva el-Bergusi, ‘Özgürlük’ seçim listesini kaydetmek için başvuruda bulunduktan sonra (AP)
Nasır el-Kudva ve Fadva el-Bergusi, ‘Özgürlük’ seçim listesini kaydetmek için başvuruda bulunduktan sonra (AP)

Halil Musa
‘Filistin Ulusal Forumu’ Başkanı Nasır el-Kudva, Fetih ve Hamas hareketleri arasında gerçekleşen son uzlaşılara tepki gösterdi. Kudva, bu uzlaşıların, bölünmeyi ve güç paylaşımını sürdürmek ve Batı Şeria ile Gazze Şeridi arasındaki ayrılığı devam ettirmek için bir formül olduğunu söyledi.
İki hareketin liderlerinin İstanbul’da elde ettikleri söz konusu uzlaşılar, ‘bölünmeyi sona erdirmek için bir geçit’ olarak, genel seçimlerin yapılmasına olanak tanıdı. Daha sonra ise ulusal birliği yeniden tesis etmek ve bölünmeyi sona erdirmek için çalışacak bir ulusal birlik hükümeti kurulacak.

Yasadışı ve geçici
Kudva’nın bu uzlaşıyı reddetmesi, onu ‘Filistin Ulusal Forumu’nu kurmaya ve daha sonra ihraç edildiği Fetih’ten ayrı bir seçim listesi oluşturmaya iten nedenlerden biri oldu. Kudva, 20 yıl önce İsrail’de gözaltına alınan, hareketin merkez komitesi üyesi Mervan el-Bergusi ile bir ittifak kurdu.
Ancak Kudva, Fetih’in ihraç kararını ‘yasadışı ve geçici’ olarak değerlendirirken, harekete geri döneceğini düşünüyor. Hareketin 2006’da olduğu gibi yasama seçimlerindeki kaybının tekrarlanmayacağını belirten Kudva, kayıp oyların olmayacağını söyledi. Nasır el-Kudva, Fetih Hareketi’nin kadrolarının Hamas’a oy verdiği seçimlerdeki ‘cezalandırıcı oylamaya’ dikkati çekti.
Fetih Hareketi ve akımları, gelecek Mayıs ayında yapılması planlanan yasama seçimlerine üç listeyle giriyor. Öyle ki Kudva ve Bergusi tarafından desteklenen ‘Özgürlük’ listesi, hareketin kendi resmi listesi ve hareketten ihraç edilen Muhammed Dahlan’ın ‘Gelecek’ listesi bu listeleri oluşturuyor.
Kudva, tüm Fetih destekçilerinin oylarının bu 3 listeye dağılacağına inanırken, hareketin tüm akımlarının ‘siyasal İslam ile sorunları’ olduğuna işaret ediyor.
Kudva’ya göre Fetih Hareketi’nin, Hamas ve İslami Cihad tarafından temsil edilen siyasal İslam ile farklılıkları var. Ancak bu durumun ise ‘herkes için kabul edilebilir net bir siyasi programa dayalı tam bir siyasi ortaklığa ulaşmayı’ gerektirdiğini söyleyen Kudva, “Fetih ve Hamas hareketlerinin uzlaşması iki taraf arasındaki farklılıkları gizledi, ancak onları sona erdirmedi” dedi.

Hamas reddediyor
Hamas, Kudva’nın ifadelerini reddederken bunları, ‘siyasi ve ulusal bir hata’ olarak nitelendirdi. Hamas, “Bu ifadeler, halkımızı parçalamayı ve bölünmeyi uzatmayı amaçlayan Siyonist- ABD tutum ve kararlarıyla tutarlıdır” dedi.
Hareket, Filistin halkının siyasi çoğulculuğa dayalı uzun bir mücadele tarihi olduğunu vurguladı.
Ancak Kudva, Independent Arabia’ya yaptığı açıklamada, Hamas’ın kendisine yönelik saldırısının ‘seçim rekabeti’ bağlamında geldiğini belirtti. Nasır el-Kudva, siyasal İslam hususundaki ifadelerinin, ‘Fetih’in Filistin siyasi sistemi üzerindeki tekelini sona erdirmesi karşılığında Hamas’ın da Gazze Şeridi üzerindeki kontrolünden vazgeçmesine dayalı doğru temeller üzerinde’ ulusal birliği yeniden tesis etme yollarını tartışmanın bir parçası olduğunu söyledi.
Kudva, ‘kotalardan uzak bir ortaklığa ve statükoyu yenilemeyi amaçlayan siyasi anlaşmalara göre’ ulusal birliğin yeniden sağlanması ve bölünmenin sona erdirilmesi çağrısı yaptı.

Bergusi ile temaslar
Şarku’l Avsat’ın Independent Arabia kaynaklı haberine göre Fetih Merkezi Komite üyesi Hüseyin eş-Şeyh, Mervan el-Bergusi’nin eşi Fadva el-Bergusi ile ‘Mervan el-Bergusi’yi geri adım atmaya ve ‘Özgürlük’ listesinden çekilmeye’ ikna etmek amacıyla temaslar yürütüyor.
İsmini vermek istemeyen bir Fetih yetkilisi, Kudva’nın siyasal İslam hakkındaki açıklamalarına yorum yapmayı reddetti. Yetkili, Kudva’nın ilerleyen günlerde seçim listesine destek toplamak amacıyla Hamas’ın kontrolündeki Gazze Şeridi'ni ziyaret edeceğini de ekledi.
Fetih Hareketi, Bergusi’ye karşı gerilim oluşturmamaya ve Kudva ile yaşananlar gibi onu da ihraç etmek üzere prosedürler başlatmaya hevesli. Bu durum, Bergusi’nin 20 yıldır İsrail’de esir olması ve Filistinliler arasında geniş bir halk tabanına sahip olmasından kaynaklanıyor.
Hüseyin eş-Şeyh, Bergusi’nin Fetih Hareketi’nin bir lideri ve merkez komitesinin bir üyesi olarak kabul edildiğini ve kendisiyle diyaloğun devam ettiğini söyledi. Şeyh, Bergusi’nin ‘hareketin birliği ve uyumu’ konusundaki kararlılığının, tüm Fetih liderleriyle aynı olduğunu vurguladı.



Şara: İsrail'e şiddeti ihraç etmeyeceğiz

Şara: İsrail'e şiddeti ihraç etmeyeceğiz
TT

Şara: İsrail'e şiddeti ihraç etmeyeceğiz

Şara: İsrail'e şiddeti ihraç etmeyeceğiz

Suriye Devlet Başkanı Ahmed eş-Şara, dün İsrail'in güney Suriye'de silahsızlandırılmış bölge kurulması talebini, ülkesini "tehlikeli bir duruma" sokacağı gerekçesiyle reddetti ve "(Biz) İsrail de dahil olmak üzere şiddet ihraç eden bir ülke olmakla ilgilenmiyoruz" dedi.

Eş-Şara, Doha Forumu'na katılımı sırasında verdiği röportajda, bu yılın başlarında Dürzi ve Alevilerin yaşadığı bölgelerde yaşanan kanlı çatışmalara atıfta bulunarak, "Sahilde ve Süveyda'da işlenen suçların faillerini yargılayacağız" sözü verdi.

Eski Cumhurbaşkanı Beşşar Esed'in devrilme yıldönümü arifesinde, El-Arabiya/El-Hadath kanalı, devrik cumhurbaşkanını, 2024 yılında gizemli bir şekilde öldürülen danışmanı Luna eş-Şibl ile bir arada olduğu video kayıtları yayınladı. Danışmanıyla birlikte yapılan "Esed kayıtları", güçlerinde savaşan Suriye askerleriyle alay etme, devrik cumhurbaşkanının Şam Guta'sına yönelttiği hakaretler (Guta'ya lanetler yağdırma) ve "Kaplan" lakaplı askeri komutan Süheyl el-Hasan ile Lübnan "Hizbullahı"nı eleştirme gibi ifadeler içeriyor.

Suriyeliler, sızdırılan ses kayıtlarının Esed'in, bir yıl önce muhalif grupların Şam'a girmesi ve rejiminin devrilmesiyle askeri olarak ilk kez düşüş yaşamasının ardından, destekçileri ve Suriye'de ve komşu ülkelerde onunla birlikte savaşanların gözünde ikinci kez düşüş yaşadığına işaret ettiğini düşünüyor.


Arapların kaygısı Gazzelilerin Refah üzerinden göç etmesinin önlenmesine odaklandı

Gazze Şehri'ndeki İslam Üniversitesi'nde yerinden edilmiş Filistinliler için kurulan kampın genel görünümü (AFP)
Gazze Şehri'ndeki İslam Üniversitesi'nde yerinden edilmiş Filistinliler için kurulan kampın genel görünümü (AFP)
TT

Arapların kaygısı Gazzelilerin Refah üzerinden göç etmesinin önlenmesine odaklandı

Gazze Şehri'ndeki İslam Üniversitesi'nde yerinden edilmiş Filistinliler için kurulan kampın genel görünümü (AFP)
Gazze Şehri'ndeki İslam Üniversitesi'nde yerinden edilmiş Filistinliler için kurulan kampın genel görünümü (AFP)

İsrail, ateşkes anlaşmasının ikinci aşaması beklentisiyle ve belirsiz bir durum ortasında, Gazze Şeridi'nde kontrolü altındaki bölgelerin geri kalanını tahrip etmeye devam ederken, Arap ve İslam ülkeleri Gazzelilerin Refah üzerinden yerinden edilme tehlikesine karşı önleyici tedbirler almakla meşgul.

Mısır Dışişleri Bakanı Bedr Abdulati, dün Doha Forumu'nda yaptığı açıklamada, "Refah Sınır Kapısı, Filistinlilerin yerinden edilmesi için bir geçit olmayacak, sadece Gazze'ye insani ve tıbbi yardım ulaştırmak için kullanılacak" ifadelerini kullandı.

Filistin Toprakları Hükümet Faaliyetleri Koordinatörlüğü Ofisi, çarşamba günü yaptığı açıklamada, Refah sınır kapısının "önümüzdeki günlerde Kahire ile koordinasyon halinde yalnızca Gazze Şeridi sakinlerinin Mısır'a çıkışı için açılacağını" duyurdu.

Ayrıca Suudi Arabistan, Mısır, Ürdün, BAE, Endonezya, Pakistan, Türkiye ve Katar dışişleri bakanları cuma akşamı yaptıkları açıklamada, "Filistin halkını topraklarından çıkarmaya yönelik her türlü girişimi tamamen reddettiklerini" vurguladılar.


Lübnan ekonomisinin sürdürülebilir büyümesi, yapısal reformlardaki ilerlemeye bağlı

Beyrut'un merkezindeki Muhammed el-Emin Camii'nin önüne Noel ağacı süslerini asmak için vinç kullanan işçiler (EPA)
Beyrut'un merkezindeki Muhammed el-Emin Camii'nin önüne Noel ağacı süslerini asmak için vinç kullanan işçiler (EPA)
TT

Lübnan ekonomisinin sürdürülebilir büyümesi, yapısal reformlardaki ilerlemeye bağlı

Beyrut'un merkezindeki Muhammed el-Emin Camii'nin önüne Noel ağacı süslerini asmak için vinç kullanan işçiler (EPA)
Beyrut'un merkezindeki Muhammed el-Emin Camii'nin önüne Noel ağacı süslerini asmak için vinç kullanan işçiler (EPA)

Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Moody’s, güncellediği raporunda Lübnan ekonomisine ilişkin bu yılki reel büyüme beklentisini yerel tahminlerde öngörülen yüzde 5 seviyesinden yüzde 2,5’e düşürdü. Kuruluş, büyümenin önümüzdeki iki yılda yüzde 3,5’e yükselebileceği öngörüsünü korurken, bu rakamların ‘reformların hızlı şekilde uygulanması halinde iyileşmeye açık’ olduğunu vurguladı.

Moody’s’in değerlendirmeleri, Uluslararası Para Fonu’nun (IMF) tahminleriyle örtüşüyor. IMF, Lübnan ile ortak bir anlaşmanın tamamlanmasına yönelik ilerlemenin ‘son derece yavaş’ olduğunu ve sürecin yasama ile hukuk alanındaki engeller nedeniyle sık sık gerilediğini belirtiyor. IMF’nin tespitine göre, mevcut kriz ancak gerekli reform yasalarının çıkarılması konusunda ciddi bir siyasi uzlaşı sağlanmasıyla aşılabilir. Bu adımlar, IMF’nin 3 ila 4 milyar dolar arasında değişen ve artırılması da mümkün olan bir finansman programını içeren anlaşmaya tam onay vermesi için kritik önem taşıyor.

scdfr
Lübnan Cumhurbaşkanı Joseph Avn, Uluslararası Para Fonu (IMF) heyetiyle görüşmesi sırasında (Arşiv – Lübnan Cumhurbaşkanlığı)

Bu yıl için öngörülen büyüme tahminlerindeki farklılığa rağmen, siyasi iklimde yaşanan değişiklikler ve Lübnan ile İsrail arasında askeri faaliyetlerin durdurulmasına yönelik komiteye bir sivil yetkilinin dahil edilmesi, çatışmaların genişlemesine ilişkin kaygıları bir ölçüde azalttı. Şarku’l Avsat’ın görüştüğü ilgili bir mali yetkiliye göre bu gelişme, yıl sonu tatil ve bayram dönemlerinde yoğunlaşan ticari ve turistik hareketliliğin de etkisiyle hükümetin ekonomik büyümeye ilişkin rakamları düzeltme ve büyümeyi yüzde 5’in üzerine taşıma umutlarını canlandırdı.

Ekonominin yeniden pozitif büyüme patikasına dönmesi, oranlarda yaşanan farklılıklardan bağımsız olarak, anayasal kurumların işleyişinin normale dönmesinin etkisini yansıtan önemli bir kırılma noktası olarak değerlendiriliyor. Lübnan, beş yıl boyunca derin siyasi ve ekonomik belirsizliklerle şekillenen ağır krizlerin ardından, ülkenin imar ve sektör kayıplarını 7 milyar doların üzerine çıkaran yıkıcı bir savaşın etkilerini de üst üste yaşadı.

cdf
Lübnan Başbakanı Nevvaf Selam, Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi heyetiyle yaptığı toplantıda (AFP)

Bu olumsuzlukların birikimi, krizin patlak vermesinden önce yaklaşık 53 milyar dolar seviyesinde olan gayrisafi yurt içi hasılanın (GSYİH), mali ve parasal çöküşün en sert döneminde 20 milyar dolara kadar gerilemesine yol açtı. Ardından GSYİH, kırılgan bir toparlanmayla 2023 yılı sonunda Merkezi İstatistik İdaresi verilerine göre 31,6 milyar dolara ulaştı. Yerel bir banka raporuna göre ise daha sonra yaklaşık 43 milyar dolar seviyesine çıktı. Bu artış; turizmdeki yükseliş, ithalattaki genişleme, enflasyonun sürmesi ve özellikle yurt dışında yaşayan Lübnanlılardan gelen para transferlerinin devam etmesi gibi çeşitli göstergeler tarafından desteklendi.

Finans sektörünün yeniden yapılandırılması

Ancak Lübnan ekonomisinin kalıcı ve sürdürülebilir bir büyüme aşamasına geçmesi ve bağışçı ülkelerin desteğinden gerçek anlamda yararlanabilmesi, IMF’nin hazırladığı reform programının uygulanmasına bağlı görülüyor. Programın temel başlıkları; mali sektörün yeniden yapılandırılması, gelirleri artırıp harcamaları rasyonelleştirmeye yönelik orta vadeli bir strateji benimsenmesi, kamu borcunun GSYİH’ya oranının düşürülmesi, mali sürdürülebilirliğin yeniden sağlanması ve yönetim zaaflarının giderilmesi ile yolsuzlukla mücadele çerçevesinin güçlendirilmesini içeriyor. Ayrıca tüm kamu kurumları ve hesaplarının güvenilir bir şekilde denetimden geçirilmesi de öncelikler arasında yer alıyor.

Bu çerçevede IMF, hükümetin gelecek yıla yönelik bütçesinin gerekli reform beklentilerini karşılamadığını ve ülkenin dış borçlarının yeniden yapılandırılmasına başlanması ihtiyacına yanıt vermediğini vurguluyor. Bu borçların içinde, tutarı 41 milyar doları aşan eurobondlar önemli yer tutuyor ve borç sürdürülebilirliğinin yeniden sağlanması için yeniden yapılandırmanın ayrılmaz bir parçası olarak değerlendiriliyor. IMF ayrıca hükümetin, yeniden yapılanma ve sosyal koruma gibi öncelikli alanlara kaynak yaratacak yapısal reformlara yönelmek yerine, kısmi bir operasyonel fazla elde etmeyi amaçlayan sert bir kemer sıkma politikasına devam ettiğini hatırlatıyor.

Hükümet ile IMF arasındaki görüşmelerin ilerlemesini zorlaştıran bir diğer önemli unsur ise finansal boşluğun nasıl kapatılacağına ilişkin yöntem konusunda yaşanan ciddi görüş ayrılıkları. Özellikle yaklaşık 80 milyar doları bulan mevduatların geleceğine ilişkin tartışmalar keskin bir şekilde sürüyor. Sızdırılan hükümet taslaklarına yönelik eleştiriler, finansal sektördeki açığın kapatılması için hazırlanmakta olan yasa teklifinin, bankalardaki toplam birikimlerin yaklaşık 30 milyar dolarının silinmesini öngördüğü ve sadece 100 bin dolara kadar geri ödeme garantisi tanıdığı yönünde yoğunlaşıyor. Ayrıca, daha yüksek meblağlara yönelik 20 yılı aşan vadelerde faizsiz tahvil çıkarılmasına yönelik planlar da tepki çekiyor.

Moody’s, son güncellemesinde Lübnan’ın kredi notunu C seviyesinde ve görünümünü ‘durağan’ olarak korudu. Kuruluş, bu değerlendirmenin eurobond sahiplerinin uğrayabileceği kayıpların yüzde 65’i aşma olasılığını yansıttığını belirtti. Eurobondlar uluslararası piyasalarda şu anda nominal değerlerinin yaklaşık yüzde 25’i seviyesinde işlem görüyor; bu oran, son savaş sırasında yüzde 6’ya kadar gerilemişti.

Moody’s, Lübnan’ın kredi notunun ancak yıllara yayılan kapsamlı reformların uygulanması, gelir toplama kapasitesinin artırılması ve borç dinamiklerinde belirgin bir iyileşme sağlanması hâlinde yükselebileceğini bildirdi. Moody’s’e göre bunun için ekonomik büyümenin güçlenmesi, faiz seviyelerinin dengelenmesi, özelleştirme gelirlerinin artması ve yüksek düzeyde birincil bütçe fazlasının sürdürülmesi gibi koşulların yerine getirilmesi gerekiyor.