2600 yıllık Takabuti cinayeti aydınlandı

Takabuti'nin Teb şehrinde yaşadığı düşünülüyor (Manchester Üniversitesi)
Takabuti'nin Teb şehrinde yaşadığı düşünülüyor (Manchester Üniversitesi)
TT

2600 yıllık Takabuti cinayeti aydınlandı

Takabuti'nin Teb şehrinde yaşadığı düşünülüyor (Manchester Üniversitesi)
Takabuti'nin Teb şehrinde yaşadığı düşünülüyor (Manchester Üniversitesi)

Bilim insanları daha önce bıçakla öldürüldüğü sanılan Takabuti'ye başka bir silahla saldırıldığını ortaya koydu.
Son teknoloji bilimsel tekniklerin kullanıldığı analiz, dünyanın en meşhur mumyalarından Takabuti'ye 2 bin 600 yıl önce muhtemelen baltayla saldırıldığını gösterdi.
Araştırma ekibi, kadının büyük ihtimalle saldırgandan kaçarken sırtına orduda kullanılan bir baltayla vurulduğunu kaydetti.
Balta o dönem hem Asur hem de Mısır ordusunda kullanılıyordu. Bu yüzden katilin bir Asur askeri ya da Takabuti'nin kendi halkından biri olabileceği düşünülüyor.
Mumyanın üzerinde daha önce yürütülen araştırmaların bulguları, kadının sırtının üst kısmından bıçaklandığına ve ölümüne bunun sebebiyet verdiğine işaret etmişti.
Bilim insanları yeni çalışmada Takabuti'nin üzerinde DNA analizi, X ışını taraması, CT taraması, saç ve mumyalama malzemelerinin analizi, proteomik çalışması (proteinleri inceleme yöntemi) ve radyokarbon tarihleme gibi pek çok teknik kullandı.
Böylece Takabuti'nin üstündeki sır perdesi kalktı. Zira CT taraması Takabuti'nin 20'li yaşların sonunda veya 30'lu yaşların başındayken öldürüldüğünü gösterdi. Proteomik çalışmaları, kadının hiçbir hastalığı bulunmadığını ortaya koydu.
Takabuti'nin tabutunun üzerindeki yazılarsa kadının önemli bir haneyi denetleyen evli ve yüksek rütbeli bir kişi olduğunu gösterdi.
Bilim insanları, saldırganın baltayı kendisine maksimum kuvveti verecek şekilde tuttuğunu ve Takabuti'nin kısa süre içerisinde hayatını kaybettiğini de sözlerine ekledi. Silahın en az 7 santimetre uzunluğunda ve ucunun yarı dairesel olduğu düşünülüyor.
Araştırma The Life and Times of Takabuti in Ancient Egypt: Investigating the Belfast Mummy (Takabuti'nin Antik Mısır'daki Hayatı ve Dönemi: Belfast Mumyasının Araştırılması) adıyla kitaplaştırıldı. Kitabın editörlerinden Profesör Rosalie David, "Takabuti'nin ölümünün vahşice olmasına rağmen hızlı gerçekleştiğini ve muhtemelen uzun süre acı çekmediğini bilmek biraz rahatlatıcı" dedi ve ekledi:
"Ancak antik Mısırlılar genellikle orta yaşa kadar hayatta kalıyordu. Dolayısıyla bu kadar genç yaşta ölmesi üzücü. Takabuti'yle o kadar çok çalıştık ki, ona yakın hissetmemek zor."
Kurbanın ölümünden sonra vücuduyla özenle ilgilenildiğini belirten Mısırbilimci David, "Takabuti muhtemelen ailesi tarafından çok seviliyordu" ifadelerini kullandı.
Mısırbilimci, yaranın şekline ve silahın vücuda saplanma açısına dayanarak balta kullanıldığını düşündüklerini belirtti. Yaranın biçiminin fazlasıyla bozulduğunu ve dolayısıyla kesin konuşmanın zor olduğunu sözlerine ekledi.
 
Independent Türkçe, Phys.org, Daily Mail



Batılı teknoloji devleri, Çin üretimi yapay zekaya yöneliyor

Çin'de geliştirilen DeepSeek, Batı'da "veri casusluğu" endişesi yaratmıştı (Reuters)
Çin'de geliştirilen DeepSeek, Batı'da "veri casusluğu" endişesi yaratmıştı (Reuters)
TT

Batılı teknoloji devleri, Çin üretimi yapay zekaya yöneliyor

Çin'de geliştirilen DeepSeek, Batı'da "veri casusluğu" endişesi yaratmıştı (Reuters)
Çin'de geliştirilen DeepSeek, Batı'da "veri casusluğu" endişesi yaratmıştı (Reuters)

Batılı ülkelerdeki büyük firmalar, Çin üretimi yapay zeka modellerini kullanmaya yöneliyor.

Wall Street Journal’ın (WSJ) analizinde, Amazon Web Services, Microsoft ve Google gibi Amerikan devlerinin, müşterilerine DeepSeek’i bir seçenek olarak sunmaya başladığını yazıyor.

Bu durumun, ABD hükümetinin veri güvenliği nedeniyle Çinli DeepSeek firmasının bazı uygulamalarını devlet cihazlarında yasaklamasına rağmen gerçekleştiğine işaret ediliyor.

Analiz firması Sensor Tower’ın verilerine göre, ABD’li OpenAI firmasının ürettiği ChatGPT en popüler yapay zeka destekli sohbet botu olma özelliğini koruyor. Küresel çapta uygulamanın 910 milyon kez indirildiği belirtiliyor. Çinli mühendislerin tasarladığı DeepSeek ise 125 milyon kez indirildi.

Harvard Üniversitesi’nin haziranda yayımladığı bir çalışmada, Çin’in yapay zekada öne çıkmasını sağlayan iki temel unsurun veri zenginliği ve insan sermayesi olduğu belirtilmişti.

WSJ’nin analizine göre de Amerikan şirketleri daha çok “yapay genel zeka” (AGI) gibi devrimsel ilerlemelere yoğunlaşırken, Çinli firmalar pratik uygulamalarla günlük sorunları çözmeye odaklanıyor. Çinli şirketler aynı zamanda modellerini açık kaynak olarak sunuyor. Bu sayede kullanıcılar modelleri kendi ihtiyaçlarına göre uyarlayabiliyor.

Alibaba’nın “Qwen” adlı açık kaynak modelinin dünya genelinde 100 binden fazla türevi geliştirildi. Haberde, Japonya Ekonomi Bakanlığı için özel yazılımlar geliştiren Tokyo merkezli Abeja şirketinin Google ve Meta yerine Qwen’i tercih ettiğine dikkat çekiliyor.

DeepSeek, diğer yapay zeka şirketlerine kıyasla düşük maliyetle ve az sayıda çip kullanarak geliştirdiği açık kaynaklı yeni modeli DeepSeek-R1'i, 20 Ocak'ta piyasaya sürmüştü. ABD’li şirketlerle yarışan modelleri daha ucuza geliştirip sattığını öne süren DeepSeek, Nvidia'dan Microsoft'a kadar teknoloji devlerinin yüzlerce milyar dolar değer kaybetmesine neden olmuştu.

Batılı ülkeler, DeepSeek’in siber güvenliği ihlal ettiğini ve verilerin Pekin yönetimiyle paylaşılmasını sağladığını öne sürmüş, firmaysa iddiaları yalanlamıştı.

Güney Afrika’daki Witwatersrand Üniversitesi, DeepSeek’in diğer yapay zeka modellerine göre daha iyi veri güvenliği sağladığını savunuyor. Üniversite yetkililerinden Tarık Surtee, “Açık kaynaklı olması ve çevrimdışı kullanılabilmesi, verilerimizi koruyor” diyor.

Independent Türkçe, Wall Street Journal, RT