عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
ARAP DÜNYASI

Neçirvan Barzani Bağdat’ta

Neçirvan Barzani
Neçirvan Barzani
TT
TT

Neçirvan Barzani Bağdat’ta

Neçirvan Barzani
Neçirvan Barzani

Irak Kürdistan Bölgesel Yönetimi (IKBY) Başkanı Neçirvan Barzani başkanlığındaki üst düzey bir heyet, Irak’ta Cumhurbaşkanı, Meclis Başkanı, Yüksek Yargı Konseyi Başkanı ve bir dizi Iraklı siyasi parti lideriyle görüşmek üzere dün Bağdat'a geldi. Kürt kaynaklar, ziyaretin Bağdat ile Erbil arasındaki "sorunlara son verme" amaçlı gerçekleştiğini kaydettiler.
Barzani ve Kürt liderlerin çoğu, Kürtlerin Bağdat'ta bölgenin bütçe hakkını garanti etmek ve bunu engelleyen anlaşmazlıkların üstesinden gelmek için yürüttüğü uzun bir maratonun ardından geçtiğimiz Mart ayı sonunda ülkenin bütçe yasasının onaylanmasını memnuniyetle karşıladılar.
Irak Başbakanı Mustafa el-Kazimi ile IKBY Başkanı Neçirvan Barzani bir araya geldi ve taraflar, bölge ile federal hükümet arasındaki bir dizi ortak dosyayı, özellikle de Şengal'deki normalleşme anlaşmasını ve bölgedeki güvenlik durumunu ele aldı. Kazimi’nin Enformasyon Bürosu tarafından yapılan açıklamada şu ifadelere yer verildi: “Başbakan, Neçirvan Barzani ile görüşmesinde federal hükümetteki devlet kurumları ile bölgesel yönetimdeki kurumlar arasında işbirliği ve entegrasyon alanındaki bir dizi dosyayı görüştü. Bunun yanı sıra “terörizm ve organize suçla mücadele çabaları ve Şengal’de federal hükümet ile bölgesel hükümet arasında işbirliği” konuları da masaya yatırıldı. İkili aynı zamanda, yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgını, vakaların artmasının ardından oluşan sağlık durumu, koronavirüs hastalarına sağlık hizmeti sunulması ve aşı tedariki çabalarını da ele aldı.”
Kazimi’nin Enformasyon Bürosu tarafından yapılan açıklamanın devamında şunlar yer aldı: “Kazimi, Federal Mahkeme ile ilgili anlaşmaya atıfta bulunarak iç anayasa mekanizmalarının oluşturulması alanında kaydedilen ilerlemeye ve Temsilciler Meclisi’nin federal bütçeyi kabul etmesine övgüde bulundu. Başbakan, gelir dağılımında adalet ilkesine uygun olarak, Irak vatandaşına hizmet sağlanmasıyla çelişen içtihat ve yorumlarda bulunulmaması ve bütçe hükümlerinin sıkı bir şekilde uygulanmasını temenni etti. Kazimi, Bağdat ile Erbil arasındaki güvenlik entegrasyonunun, iç istikrarı sağlayacak ve tartışmalı alanlarda veya başka alanlarda terörizm veya organize suç tarafından istismar edilebilecek herhangi bir boşluğu önleyecek şekilde güçlendirilmesi gerektiğini kaydetti.”
Kazimi’nin siyasi, ekonomik ve diplomatik alanlardaki çabalarına övgüde bulunan Barzani, “Irak'ın son dönemdeki diplomatik çabaları ve ardı ardına gelen ziyaretler ve toplantılar, Irak'ın bir bütün olarak haklı konumunu ve bölgesel ve uluslararası doğal rolünü yeniden benimsediğini ortaya koydu. Hükümet ve devletin statüsü, güçlükleri çözmesini sağlayacak şekilde güçlendirilmeli.” açıklamasında bulundu.
Barzani ayrıca Irak'ta Cumhurbaşkanı, Meclis Başkanı, Yüksek Yargı Konseyi Başkanı, bir dizi parti lideri ve Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Irak Özel Temsilcisi ile bir araya geldi. Irak Kürdistan Bölgesel Yönetimi Başbakanlık Basın Ofisi tarafından yapılan açıklamaya göre, yapılan görüşmelerde Kürdistan özerk bölgesindeki bütçe ve maaşlar konusu tartışıldı, prosedürlerin nasıl uygulanacağı ve her iki tarafça bu prosedürlere nasıl sadık kalınacağına dair bir mekanizma oluşturuldu. Bunun yanı sıra önümüzdeki Ekim ayında yapılması planlanan erken seçimler de gündeme getirilen konular arasında kendine yer buldu.

Daha fazlasını oku

 
 
ARAP DÜNYASI

Sudan'da iki hükümet... Çözüm mü, bölünme mi?

Geçtiğimiz temmuz ayında Omdurman'daki bir çarşı (AFP)
Geçtiğimiz temmuz ayında Omdurman'daki bir çarşı (AFP)
TT
TT

Sudan'da iki hükümet... Çözüm mü, bölünme mi?

Geçtiğimiz temmuz ayında Omdurman'daki bir çarşı (AFP)
Geçtiğimiz temmuz ayında Omdurman'daki bir çarşı (AFP)

Sudan'da iki hükümetin varlığı, iç ve dış çevrelerde akıllardan uzak bir ihtimal değildi. Bu senaryo, Sudan ordusu ile Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) arasında savaşın patlak vermesinden yaklaşık bir yıl sonra, barışçıl bir çözüm için herhangi bir vizyon veya işaretin ufukta görünmemesi nedeniyle, olası birkaç senaryodan biri olarak ortaya atıldı.

ABD Barış Enstitüsü (USIP) Nisan 2024'te, Kenya'nın başkenti Nairobi'de, savaşa karşı olan geniş bir yelpazedeki siyasi ve sivil güçlerin katılımıyla bir çalıştay düzenledi. Çalıştayda savaşın gidişatı ve nereye varacağı değerlendirildi ve olası senaryolar incelendi.

Çalıştayda 3 senaryo ortaya kondu; İlki, savaşın, çatışmanın iki tarafından biri olan Sudan ordusu veya HDK’nin askeri zaferiyle sona ermesi idi. Ancak bu seçenek, savaşın niteliği ve dış müdahalelerin açıkça ortaya çıkması nedeniyle dışlandı.

frgty6u7
Sudan ordusu ile Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) arasında Hartum'da yaşanan çatışmalarda ağır hasar gören bina (AFP)

İkinci senaryo, müzakere ve savaştı. Bu senaryoda, sahadaki güç dengesinde radikal bir değişiklik ya da ‘zayıf denge’ meydana gelir ve müzakere masasında savaşın durdurulması yönünde bir adım atılır. Her iki taraf da çatışmalardan yorgun düşmüş olsa da, ordu ve İslamcı müttefiklerinin, düşmanlıkları durdurmayı ve sivilleri koruyarak insani yardım ulaştırmayı amaçlayan Cidde Platformu’na defalarca ret cevabı vermeleri nedeniyle, bu seçenek o dönemde mümkün olmadı.

Çalıştayda yapılan uzun tartışmaların ardından odaklanılan üçüncü senaryo, Sudan'da iki hükümetin varlığıdır. Bu senaryo en olası olanıdır ve ülkedeki çatışmaların şiddetini azaltabilir ve taraflar arasında müzakere masasına oturmak için yollar açabilir.

Geçtiğimiz hafta, Sudan Kurucu İttifakı, HDK Komutanı Korgeneral Muhammed Hamdan Daklu (Hamideti) başkanlığında, ülkenin batısındaki Güney Darfur eyaletinin başkenti Nyala'yı merkez alan paralel bir hükümet kurduğunu duyurdu. Ancak, ülkeyi bölünmeye maruz bırakma korkusuyla, resmi devlet kurumları dışında herhangi bir otorite kurulmasına bölgede önceden karşı çıkılmıştı.

Siyasi analist Mahir Ebu’l Cuh, Port Sudan ve Nyala'da meşruiyet için çekişen iki hükümetin varlığının artık bir gerçek olduğunu ve her ikisinin de meşru olmadığını, bu nedenle herhangi bir yasal tanıma olmaksızın ele alınacağını söyledi.

dfrgty6
Sudan Egemenlik Konseyi Başkanı ve Ordu Komutanı Orgeneral Abdulfettah el-Burhan, askerleriyle birlikte daha önceki bir Hartum ziyareti sırasında (Arşiv – Sudan ordusu sayfası)

Ebu’l Cuh, “Arap ve Afrika ülkeleri Sudan'ın bölünmesini istemiyor ve bölünmeye izin vermeyecek. Böylece bölgede parçalanmanın önü açılmayacak” ifadelerini kullandı.

Ebu’l Cuh, “Port Sudan'da ordunun liderliğindeki fiili hükümetin para birimi ve kimlik belgelerinin değiştirilmesi ve kontrol ettiği bölgelerde lise sınavlarının yapılmasıyla ilgili olarak attığı adımlar, HDK’yi bir ittifak kurmak ve paralel bir otorite oluşturmak için gerekçeler ve mazeretler bulmaya itti” dedi.

Siyasi analist Ebu’l Cuh, uluslararası toplumun ‘Sudan'da iki hükümetin varlığının çatışmanın sonucu olduğunu; nedeni olmadığını, çözümün her iki tarafın da varlığında yattığını ve bunun bölgesel ve uluslararası tarafların çıkarlarına uygun olduğunu anladığını, bu nedenle her iki hükümetle de muhatap olunmasının muhtemel olduğunu’ belirtti.

Ebu’l Cuh, ABD, Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) ve Mısır'dan oluşan dörtlünün ertelenen toplantısının amacının ‘bölge ülkelerinin endişelerini ve çıkarlarını uzlaşma formülüyle ele almak, bunları krizin çözümüne katkıları çerçevesinde değerlendirmek ve ateşkesle başlayıp Sudan'da demokratik federal sivil yönetimin yeniden tesis edilmesiyle devam etmek’ olduğunu bildirdi.

Ebu’l Cuh, HDK’nin ‘taktiksel’ bir çerçeve içinde ‘iki hükümetin varlığı’ senaryosunu hedeflediğini ve bunun amacının ‘müzakerelerin (eğer gerçekleşirse) fiili durum olarak iki otorite arasında veya her iki tarafın askeri liderleri arasında yapılması’ olduğunu söyledi.

Siyasi ve askeri analist Hüsameddin Bedevi ise Sudan'da iki hükümetin varlığının, uluslararası toplumun barışçıl çözüm şansını artıracağını düşündüğü bir senaryo olduğunu, ancak aynı zamanda düşmanlığın ileri aşamalarına ve çatışmanın uzamasına yol açabilecek olumsuz sonuçlar doğurabileceğini ifade etti.

Bedevi, “Silahlı çatışmanın devam etmesi ve uluslararası aktörlerin çekişmeleri, tarafları kontrol haritasını genişletmeye ve kendi sosyal çevrelerini temsil eden bölgelerde askeri varlık göstermeye itti” dedi.

Bedevi, “Her iki taraf da uluslararası meşruiyet arıyor ve kontrolündeki bölgelerde sivilleri koruduğu mesajını dünyaya iletmeye çalışıyor” diye konuştu.

Diğer yandan Darfur Bölgesi Valisi ve Sudan Kurtuluş Hareketi lideri Mini Arko Minawi, HDK tarafından ilan edilen paralel hükümetin bir veya iki yıl devam etmesi halinde fiili bir hükümet haline geleceğini ve uluslararası alanda tanınacağını, insani yardımların ulaştırılmasını kolaylaştırmak için ateşkesin dayatılacağını söylemişti.