Irak Başbakanı Kazimi, Bağdat'ta İranlı liderlerin fotoğraflarının bulunduğu afişin kaldırılmasını emretti

Azamiye girişindeki afişin kaldırıldığı anlar sosyal medya kullanıcıları tarafından paylaşıldı. 

Irak Başbakanı Kazimi, Bağdat'ta İranlı liderlerin fotoğraflarının bulunduğu afişin kaldırılmasını emretti
TT

Irak Başbakanı Kazimi, Bağdat'ta İranlı liderlerin fotoğraflarının bulunduğu afişin kaldırılmasını emretti

Irak Başbakanı Kazimi, Bağdat'ta İranlı liderlerin fotoğraflarının bulunduğu afişin kaldırılmasını emretti

Irak Başbakanı Mustafa el-Kazimi, Bağdat'taki Azamiye mahallesinin girişinde bir reklam panosunda İranlı liderlerin fotoğraflarının yer aldığı afişin kaldırılmasını emretti.
Başbakan Kazimi, Çarşamba günü Azamiye’de, İran İslam Devrimi lideri Ayetullah Ruhullah Humeyni, İran’ın şu anki dini lideri Ali Hamaney ve 2020'nin başlarında Bağdat Uluslararası Havaalanı yakınlarında ABD tarafından öldürülen eski Kudüs Gücü Komutanı Kasım Süleymani'nin fotoğraflarının yer aldığı pankartın kaldırılmasının neden olduğu gerilim sonrası bir dizi genç ve aktivistle bir telefon görüşmesi yaptı. 
Azamiye kentinden bir kaynak yerel medyaya yaptığı açıklamada, “Şehrin aktivistleri, Başbakan Mustafa el-Kazimi'den herhangi bir fitneyi önlemek için durumu iyileştirmek amacıyla acil emirler verdiği konusunda kendilerini bilgilendiren bir telefon aldı" dedi.
Güvenlik güçleri eşliğindeki görevliler, Azamiye kenti girişindeki ve İmam Ebu Hanife Numan bin Sabit Camii’nin yakınlarındaki, yaklaşık 5 metre yüksekliğe yerleştirilen tabelayı kaldırdı. Olayın ardından sosyal medyada yayılan bir videoda bölge halkının tabelanın kaldırılmasını kutlamak için ‘güzel ve güçlü Azamiye’ sloganları attığı kaydedildi.
Söz konusu afiş olayı, İran yanlısı grupların on yıllardır Sünni çoğunluğa ve sakinlerinin Arap milliyetçiliği eğilimine sahip olmasıyla bilinen şehir halkını kışkırtma girişimi olarak gören birçok Bağdatlının öfkesine ve hoşnutsuzluğuna neden oldu. Ayrıca bu grupların önümüzdeki Ekim ayında yapılması planlanan genel seçimler çerçevesinde bölge halkına yatırım yapmak için mezhepçi duyguları harekete geçirme arzusunda olduğu öne sürüldü.
İran’ın Irak’taki nüfuzuna karşı çıkmasıyla tanınan Irak Parlamentosu Dış İlişkiler Komisyonu üyesi Zafir el-Ani, Twitter üzerinden yaptığı paylaşımda, "Azamiye aşağılanmayacak” dedi.
Gazeteci ve es-Sabah gazetesinin eski Yazı İşleri Müdürü Felah el-Meşal, Facebook üzerinden şu açıklamayı yaptı:
"Mezhepçi ve dini tarafı tahrik eden afişlerin aşırılık yanlısı tarafı harekete geçirme hedefleri var. Bu kaosu ve vatansever olmayan niyetleri kontrol altına almak için fotoğraflar, afişler ve heykelleri Irak’ın başarılarını yansıtan tarihi ve çağdaş sembollerle sınırlamak ve bu konuda onay vermesi amacıyla Başbakanlık bünyesinde bir mühendislik teknik şubesi oluşturulmalıdır.”
Tahran yanlısı gruplar, İran'ın ülkede hegemonyasını kurma çabası çerçevesinde özellikle Bağdat'ta ve ülkenin orta ve güney bölgelerinde İranlı liderlerin büyük boy afişlerini ve fotoğraflarını sık sık bazı kalabalık noktalara asıyorlar. Bu durum nüfusun büyük kesimlerinin öfkesine neden olsa da, bu grupların çoğu silahlı olduğu için halk korkarak bu uygulamalara karşı çıkamıyor. Ancak bu aynı zamanda, Ekim 2019 protesto hareketindeki bazı aktivistlerin birden fazla yerde bulunan Humeyni, Hamaney ve Süleymani’nin fotoğraflarını yakmalarına engel olmadı. Necef valiliğindeki aktivistler,  3 Kasım 2019'da İmam Humeyni Caddesi adını Ekim Devrimi Şehitleri Caddesi olarak değiştirdi. O yıl Necef ve Kerbela'daki İran konsolosluklarını da ateşe verdiler.
İran yanlısı gruplar, ilk kez Humeyni tarafından Ramazan ayının son cuma günü düzenlenen Kudüs Günü etkinliğine hazırlık amacıyla İranlı liderleri tanıtmak için Irak’ın bazı şehirlerine posterler asmaya başlamıştı.
Irak'ın büyük bir kesimi, Iraklı veya İranlı olsun dini ve siyasi liderlerin fotoğraflarının reklam panolarına asılmasına büyük bir hassasiyetle yaklaşıyor. Bazıları Mukteda es-Sadr gibi Iraklı din adamlarının fotoğraflarının asılmasını hoşgörüyle karşılarken, bazıları ise İranlı liderlerin fotoğraflarının asılmasından rahatsızlık duyuyor. Irak’ta genel olarak çoğu  kişi bu konuyu, Baas partisi döneminden ve o dönemde fotoğrafları ve afişleri birçok şehirde asılan eski Irak Cumhurbaşkanı Saddam Hüseyin döneminden miras kalan diktatörlük ve otoriterliğin en önemli tezahürlerinden biri olarak görüyor.



Yıkıntılar arasında Hartum... Hayata çekingen bir dönüş

Hartum'daki bir çarşıda yanmış dükkanlarının önünde oturan dükkan sahipleri (Şarku’l Avsat)
Hartum'daki bir çarşıda yanmış dükkanlarının önünde oturan dükkan sahipleri (Şarku’l Avsat)
TT

Yıkıntılar arasında Hartum... Hayata çekingen bir dönüş

Hartum'daki bir çarşıda yanmış dükkanlarının önünde oturan dükkan sahipleri (Şarku’l Avsat)
Hartum'daki bir çarşıda yanmış dükkanlarının önünde oturan dükkan sahipleri (Şarku’l Avsat)

Ordu ile Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) arasında iki yılı aşkın süredir devam eden şiddetli savaşın ardından, Sudan'ın başkenti Hartum'da ticari faaliyetler ve günlük yaşam yavaş yavaş normale dönmeye başladı. Modernliğin ve güzelliğin sembolü olan şehir, bugün yıkımın enkazı üzerinde duruyor ve yeniden ayağa kalkmaya çalışıyor. Binlerce yıkık bina, başkentte Mehdi Devrimi’nden bu yana ilk kez yaşanan savaşın şiddetini gözler önüne seriyor.

uı8o9
Sudan Merkez Bankası binası ve yakınındaki bir otelde meydana gelen hasarın izleri (Şarku’l Avsat)

Savaşın izleri binalarda ve sokaklarda halen açıkça görülüyor. Başkentin birçok simgesel yapısı tamamen veya kısmen yakıldı ya da yıkıldı, binaların duvarlarında kurşun delikleri var. Bankalar ve devlet daireleri kapısız ve penceresiz hale geldi; içlerinden yangın ve is kokusu yayılıyor.

Toplu taşımaya temkinli dönüş

Hartum'un merkezindeki ana ulaşım istasyonu olan ve Jackson durağı olarak bilinen istasyonda, toplu taşıma araçları eyaletin şehirlerinden ve ilçelerinden vatandaşları taşımaya yeniden başladı, ancak Hartum'un en ünlü pazarlarından biri olan Arap Pazarı’na ulaşmak için halen yürüyerek veya özel araçlarla gitmek gerekiyor.

Yetmişli yaşlarında bir adam yorgun adımlarla pazara doğru yürüyordu. Yürümekten yorgun düşen adam, başındaki takkesini kaldırarak terini sildi. Şarku’l Avsat’a eski dükkanını kontrol etmek ve 200 bin Sudan cüneyhi (73 dolar) değerinde mal ve eşya satın almak istediğini söyledi. Şehrin en büyük ve en ünlü ticaret merkezi olan Vaha Hartum’u çevreleyen yıkıma işaret eden yaşlı adam, gözlerinden umut ışığı saçarak, “Bu yıkım yeniden inşa edilecek, önemli olan dersimizi almamız” dedi ve sonra sessizliğe büründü.

Altınlar nereye gitti?

Yanan Vaha Hartum'un yakınında arabalar hareket ediyor ve insanlar dolaşıyor, ancak dükkanlar henüz açılmadı. Bazıları sadece mallarını kontrol etmekle yetiniyor, diğerleri ise el-Fercabi Eczanesi yazan tabelanın altında arabalarının bakımını yapmaya devam ediyor.

frgthyuı
Savaşın izlerini taşıyan yıkık bir ticaret merkezi (Şarku'l Avsat)

Bir zamanlar Sudan'ın en büyük altın ticaret merkezlerinden biri olan Altın Binası, yangına rağmen halen ayakta duruyor. Öte yandan, Hartum Valisi ile şirket sahipleri arasında bölgedeki altın ticaretini canlandırmanın yollarını görüşmek üzere bir toplantı yapılacağı konuşuluyor.

Hartum Ulu Camii

1901 yılında Hidiv Abbas Hilmi Paşa tarafından açılan ve tarihi bir mimari eser olan Hartum Ulu Camii, savaştan nasibini aldı ve çevresi ile birlikte büyük hasara uğradı. Bakım çalışmaları tamamlanmak üzere olan caminin birkaç gün içinde ibadete açılması planlanıyor. Savaştan önce Hartum Ulu Camii, ibadet etmek ve ders halkalarına katılmak için Hartum'un dört bir yanından gelenlerden yoğun ilgi görüyordu.

yjuı
Başkentin merkezindeki bir ticaret merkezinde meydana gelen yıkımdan (Şarku'l Avsat)

Saray Caddesi

Hartum'un merkezindeki ana caddelerden biri olan Saray Caddesi, adını, güney kapısında bulunan Cumhurbaşkanlığı Sarayı’ndan almıştır. Çatışmalar sırasında büyük bir savaş alanı olan cadde, son dönemde yeniden hareketlendi; özellikle Cumhuriyet Caddesi ile kesiştiği noktada özel araçların gelip gittiği görülüyor.

gthyujı
Cumhuriyet Caddesi'nin çukur kısımlarındaki su birikintileri (Şarku'l Avsat)

Diğer caddelerin aksine Saray Caddesi her iki yanında küçük su birikintileri olmasına rağmen en temiz cadde olarak kabul ediliyor. Seyyid Abdurrahman Caddesi ile kesiştiği noktada ise el-Ehli Bankası binasında bakım çalışmaları başladı; bankanın faaliyetlerine yeniden başlaması için hazırlıklar yapılıyor.

Hürriyet Caddesi

Hürriyet Caddesi, Hartum'un batı kesiminde, elektrikli ev aletleri mağazalarının bulunduğu bölgede yer alıyor. Esnaflardan bazıları dükkanlarına geri döndü; yetkililerin bölgeyi güvenli hale getirecekleri ve yıl sonuna kadar devlet vergilerinden muaf tutacakları sözü vermeleri üzerine, caddede nispeten canlanma başladı.

Dükkân sahipleri kurban kesip, şeker ve meyve suyu dağıttılar. Özgürlük Caddesi'ni Sudan bayraklarıyla süslediler ve hoparlörlerden milli marşlar çalarak Hartum'un ticaret merkezinde hayatın normale döndüğünü ilan ettiler.

jukılo
Başkent Hartum’un batısındaki Hürriyet Caddesi'nde hareketlilik yaşandı. (Şarku'l Avsat)

40 yıldır elektrikli ev aletleri satıcısı olan Babekir Hasan, “Bu dönüş, Hartum'da hayatın normale döndüğü anlamına geliyor. Tüm esnafı geri dönmeye çağırıyorum, çünkü durum şu anda istikrarlı” diyerek mutluluğunu dile getirdi. Bir diğer esnaf Salah Surkti ise, mallarını makul fiyatlarla satabilmek için vergilerin düşürülmesini talep etti ve savaş sırasında 200 milyon Sudan cüneyhi (73 bin dolar) kaybettiğini belirterek, “Tüccar kaybını üzülerek günlerini geçirmemeli, ayağa kalkıp yeniden başlamalı” dedi.

dvfgbh
Başkent Hartum'da işlerine geri dönen dükkanlar (Şarku'l Avsat)

Devlet ayağa kalkmaya çalışıyor

Başkent Hartum’daki yeni boyanmış binalar, istikrara dönüşün işaretlerini yansıtıyor. Öte yandan Hartum genelindeki birçok devlet kurumunda restorasyon çalışmaları başladı. Hartum Yasama Konseyi'ndeki (eyalet parlamentosu) hasara rağmen, bazı çalışanlar elektrik ve su olmadan çalışıyor. Yakındaki Elektrik İdaresi binası ise tamamen yanmış gibi görünüyor.

hyjuk
Başkent Hartum’da yaşanan savaş nedeniyle onlarca dükkân ve alışveriş merkezi yıkıma uğradı. (Şarku'l Avsat)

Bir çalışan, hizmetlerin yeniden sağlanmasının yakın olduğunu, ancak ‘en önemli konunun güvenliğin sağlanması’ olduğunu vurguladı.

Nil Nehri'nin iki kolunun birleştiği nokta, Hartum'un Omdurman'a açılan kapısı

El-Mukran bölgesi, adını Beyaz ve Mavi Nil nehirlerinin kesiştiği noktadan alıyor. Hartum ve Omdurman arasında yoğun trafik hareketliliğine sahne olan bu bölge, Omdurman'a giriş kapısı olmasının yanı sıra, Sudan Merkez Bankası Başkanlığı, Zain Telekomünikasyon Şirketi binaları, oteller, Sudan Müzesi ve diğer büyük kurumların da bulunduğu bir bölgedir. Ancak bu bölge de yıkım ve tahribattan nasibini aldı.

sdfghy
Başkent Hartum’daki bir çarşıda dükkanının yıkıntıları önünde duran bir esnaf (Şarku'l Avsat)

Büyük kayıplara ve geniş çaplı yıkıma rağmen Hartum yavaş ama emin adımlarla yeniden ayağa kalkmaya başladı. Dükkanların ve çarşıların yeniden açılması, camilerin ve devlet binalarının onarılması, savaşın yaralarını yaşayan bu şehrin, halkının desteği ve azmiyle yeniden ayağa kalkabileceğinin işaretleri.