Teksas’daki coğrafi yer isimleri ırkçılıkla mücadele kapsamında değiştiriliyor

Federal makamların onayını da gerektiren resmi süreçte eyalet yönetimi 16 yeri ismini değiştirmeye çalışıyor.

Houston yakınlarındaki Baytown'daki Negrohead Gölü'nün (kölenin başı) Henry Doyle Gölü'ne dönüşmesi bekleniyor (AFP)
Houston yakınlarındaki Baytown'daki Negrohead Gölü'nün (kölenin başı) Henry Doyle Gölü'ne dönüşmesi bekleniyor (AFP)
TT

Teksas’daki coğrafi yer isimleri ırkçılıkla mücadele kapsamında değiştiriliyor

Houston yakınlarındaki Baytown'daki Negrohead Gölü'nün (kölenin başı) Henry Doyle Gölü'ne dönüşmesi bekleniyor (AFP)
Houston yakınlarındaki Baytown'daki Negrohead Gölü'nün (kölenin başı) Henry Doyle Gölü'ne dönüşmesi bekleniyor (AFP)

Onlarca yıldır süren bir mücadeleden sonra Teksas, yerel makamların talep ettiği bir değişiklikle, göller, nehirler ve dağlar da dahil olmak üzere eyaletteki yaklaşık 15 bölgenin adını ırkçı çağrışımları nedeniyle değiştirmeyi planlıyor. Değişiklik talebinin 10 Haziran’da federal makamlarca onaylanması bekleniyor.
Bugün hala "Negrohead (Kölenin başı) Gölü" ve "Negro (Zenci/Köle) Deresi" gibi doğal alanlar, köleliğin uygulandığı Güney Amerika eyaletlerinden biri olan Teksas'ın karanlık geçmişin kalıntılarına tanıklık ediyor.
Amerikan İç Savaşı sırasında köleliği destekleyerek devam etmesi için  için mücadele eden Teksas bugün kültürel çeşitliliğin yaşandığı bir eyalet haline geldi. 1991 yılında ise ırkçı çağrışımlara sahip yer isimlerinin değiştirilmesi için bir yasa çıkarılmıştı.
Afro Amerikalı George Floyd'un 25 Mayıs 2020’de beyaz bir polis memurunun dizinin altında boğularak öldürülmesi, Konfederasyon savaş generallerinin onurlandırılması için verilen yer adları veya heykeller de dahil olmak üzere Amerika Birleşik Devletleri'nin ırkçı geçmişini coğrafi adlar açısından kınamayı amaçlayan girişimlere yeni bir ivme kazandırdı.

16 Yer
Kuruluşu 130 yıl önceye dayanan Coğrafi Adlar Bürosu adlı federal kurumun Teksas’daki 16 yerin isimlerinin değiştirilmesi ile ilgili talebi 10 Haziran’da onaylaması bekleniyor.
Eyaletin en büyük şehri Houston’ın da bağlı olduğu Harris County’nin delegesi Rodney Ellis AFP’ye konuyla ilgili olarak: “Bu kararla harika bir ferahlama oldu. Adımın atılması için geç kalındı. Ancak hiç olmamasından daha iyi” değerlendirmesinde bulundu.
Ellis 1991 yılında Senatodayken, bu yerlerin adlarının değiştirilmesi için yasa çıkarılması mücadelesine öncülük etti.
BGN Ulusal İsimler Komitesi'nin yaklaşık 15 üyesi, ABD’deki coğrafi yerlerin isimlerini adlandırmayı veya değiştirmeyi amaçlayan 250-300 teklifin bazıları hakkında 10 Haziran’da bir karar yayınlayacak.

Örnekler
Tekliflerin büyük bir kısımı çoğu zaman, bölge sakinleri tarafından halihazırda kullanılan isimlerin onaylanması gibi önemsiz istekler. Ancak komisyonun coğrafya konusunda uzman olan yönetim kurulu üyesi Jennifer Runion, saldırgan olarak kabul edilen isimlerin değiştirilmesinin giderek artan bir ilgi gördüğünü açıkça belirtiyor.
Örneğin, Coğrafi İsimler Bürosu’nun, Amerikalı yerli kadınlar için olumsuz bir terim olan ve Oregon'da bir vadi ve bir nehir, Wisconsin'de bir göl olmak üzere iki şehirde kullanılmaya devam eden “kızılderili” teriminin kullanılmaya devam edip etmeyeceğine karar vermesi gerekecek. Yeni isimlerin federal düzeyde onaylanması için ofisin desteğine sahip olmaları gerekiyor.

Bilgi Eksikliği
1990'larda, Ellis tarafından çıkarılan yasayı takiben BGN, Teksas eyaletiyle ilgili önerileri değerlendirmeye başlamadan önce dört yıl bekledi.
Jennifer Runyon 1991 yılında çıkarılan yasaya rağmen, Coğrafi İsimler Bürosu o dönemde ırkçı yer isimlerine alternatif olarak seçilen isimler için "yerel makamlara yeterince danışılmadığını ve biyografik bilgi eksikliği olduğunu" değerlendirmesinde bulunduğunu söylüyor.
Değişiklik talebi dosyalarının, ilgili kişiler ile isimlerinin kullanılacağı yerler arasındaki bağlantıya dair kanıt içermesi gerekiyor.
Runyon, “Talebin reddinin ardından Coğrafi İsimler Bürosu talebin takip edilip yerel istişareler sonucu daha fazla ayrıntı ve kanıt gelmesini umuyordu. Ama bize hiçbir şey gönderilmedi" dedi.
Rodney Ellis, "Bir yasanın çıkarılmasının yeterli olduğunu düşündüm" diyor.

Yerli Amerikalıların yorumları
30 yıldır Teksas eyaletinde kullanılan isimlerle resmi isimlerden farklı. Son aylarda ırkçılık konusunda devam eden tartışmalar, dosyaların Coğrafi İsimler Bürosu'na tekrar gönderilmesine sebep oldu.
Federal kuralların gerektirdiği üzere, şu anda ülke çapındaki 574 Kızılderili kabilesinin Haziran ayında yapılacak oylamadan önce değerlendirme yaparak yorumlarını bildirmeleri için 60 günlük bir süre var.
Rodney Ellis, "Bize ilham veren insanları onurlandırmak için kamusal alanları kullanmalıyız" diyor.
Sonuç olarak, Houston yakınlarındaki Baytown'da bulunan Negrohead Gölü'ne (Köle Başı), Teksas'taki bir devlet üniversitesine kaydolan ilk siyahi hukuk öğrencisi olan Henry Doyle'ın isiminin verilmesi bekleniyor.
Ancak Ellis, Teksas'taki bu gelişmelerin yalnızca bir başlangıç ​​olduğuna ve ABD'nin geri kalan eyaletlerinde de uygulanması gerektiğine inanıyor. "Irkçı ve saldırgan nitelikteki isimler her yerde ve umarım bu değişim ülkenin tüm bölgelerini etkileyecektir" diyor.

 


Musk, DOGE’dan pişman: “Bir daha uğraşmam”

Ocak ayında Musk liderliğinde kurulan DOGE, kasımda kapatılmıştı (Reuters)
Ocak ayında Musk liderliğinde kurulan DOGE, kasımda kapatılmıştı (Reuters)
TT

Musk, DOGE’dan pişman: “Bir daha uğraşmam”

Ocak ayında Musk liderliğinde kurulan DOGE, kasımda kapatılmıştı (Reuters)
Ocak ayında Musk liderliğinde kurulan DOGE, kasımda kapatılmıştı (Reuters)

Elon Musk, Hükümet Verimliliği Bakanlığı'nda (DOGE) geçirdiği süreyi değerlendirdi.

Musk, 2017-2019'ta İç Güvenlik Bakanlığı'nda basın sözcüsü yardımcısı olarak görev yapan Katie Miller'ın podcast'ine katıldı.

Teknoloji milyarderi, ABD Başkanı Donald Trump'ın Beyaz Saray Özel Kalem Müdür Yardımcısı Stephen Miller'ın eşiyle yaptığı söyleşide, DOGE'un tartışmalı federal bütçe kesintilerine dair şunları söyledi:

Biraz başarılı olduk. Bir dereceye kadar başarılı olduk. Hiç mantıklı olmayan, tamamen israfa yol açan birçok fonlamayı durdurduk.

Trump'ın seçim kampanyasına yaptığı desteklerle gündeme gelen Musk, ABD Başkanı tarafından DOGE'un başına getirilmişti.

Yönetimin ilk 5 ayında federal kurumlarda gerçekleştirdiği kesintilerle tartışma yaratan Tesla CEO'su, nisanda yaptığı açıklamada elektrikli otomobil şirketiyle ilgilenmek için DOGE'da geçirdiği süreyi azaltacağını duyurmuş, mayısta da görevden ayrılmıştı.

DOGE'un kesintileri nedeniyle binlerce federal çalışanın işine son verilmesi ABD'de tepki çekmişti. ABD'nin yanı sıra bazı Avrupa şehirlerinde de Tesla'ların kundaklandığı bildirilmişti.

Salı günü yayımlanan podcast'te Musk, bir daha DOGE gibi bir projenin başına geçmek istemediğini belirtti:

DOGE'la uğraşmak yerine, esasen şirketlerim üzerinde çalışmalıydım. Böylece ürettiğimiz arabaları kundaklamazlardı.

Space X CEO'su, DOGE'un başına geçtikten sonra katıldığı bir konferansta Nazi selamı verdiği iddiasıyla da yoğun eleştirilerin hedefi olmuştu.

Analistlere göre Tesla'nın net kârının bu yılın ilk çeyreğinde yüzde 71 oranında düşmesinde, Musk'ın DOGE’a odaklanması büyük rol oynamıştı.

Teknoloji milyarderiyle ABD Başkanı'nın arası, Trump'ın tartışmalı vergi indirimi tasarısı nedeniyle bozulmuştu. Sosyal medya üzerinden atışmaların ardından ikili daha sonra "dostluk mesajları" paylaşmıştı.

Independent Türkçe, Reuters, Axios


‘Tek bir tık bir ülkeyi yıkmaya yeter’... İsrailli bir yetkiliden ‘nadir’ uyarı

Siber korsanlığı simgeleyen bir görsel (Reuters)
Siber korsanlığı simgeleyen bir görsel (Reuters)
TT

‘Tek bir tık bir ülkeyi yıkmaya yeter’... İsrailli bir yetkiliden ‘nadir’ uyarı

Siber korsanlığı simgeleyen bir görsel (Reuters)
Siber korsanlığı simgeleyen bir görsel (Reuters)

İsrail Ulusal Siber Güvenlik Müdürlüğü Başkanı Yossi Karadi, nadir görülen bir uyarıda bulunarak, siber tehditlerin ülkeleri anında çökme noktasına getirebileceğini söyledi. Şarku’l Avsat’ın Yediot Ahronot’tan aktardığına göre Karadi, elektrik, su, trafik ışıkları ve hastane ağlarına yapılan siber saldırıların artık savaş aracı haline geldiğini ve bu saldırıların çoğunlukla saldırganın kimliğini gizlemek için vekil gruplar üzerinden gerçekleştirildiğini belirtti. Karadi dün Tel Aviv Üniversitesi’nde düzenlenen Siber Güvenlik Haftası konferansında yaptığı konuşmada, son altı ayda İsrail’in yürüttüğü savunma faaliyetlerinden bir kısmını paylaştı ve ‘ilk siber savaş’ olarak nitelendirdiği durumun endişe verici bir tablosunu çizdi.

Karadi, “Giderek savaşların dijital alanda başlayıp biteceği bir çağa doğru ilerliyoruz” dedi ve ‘dijital kuşatma’ terimini tanıttı. Karadi, bu senaryoda enerji santrallerinin duracağı, trafik ışıklarının çalışmayacağı, iletişim sistemlerinin çökeceği ve su kaynaklarının kirlenebileceğini vurgulayarak, “Bu hayali bir gelecek senaryosu değil, oldukça gerçekçi bir eğilim” ifadesini kullandı.

Karadi, dijital kuşatma kavramının sadece çekici bir ifade olmadığını, 15 yıl süren bir gelişimin sonucu olduğunu belirtti. Geçmişte devletler arasındaki siber savaşların çoğunlukla sessiz casusluk veya yalnızca askeri tesisleri hedef alan operasyonlar olduğunu söyleyen Karadi, son yıllarda durumun değiştiğini ve yeni düşmanın yalnızca sır çalmayı değil, sivil yaşamı kesintiye uğratmayı amaçladığını ifade etti.

Yediot Ahronot’a göre, siber savaşların başlangıç noktası olarak kabul edilen olay, 2010 yılında Stuxnet virüsünün ortaya çıkmasıydı. Yabancı raporlara göre virüs, İran’ın Natanz Nükleer Tesisi’ndeki santrifüjleri hedef almak için İsrail ve ABD tarafından kullanılmıştı ve yalnızca belirli endüstriyel kontrol birimlerini etkileyerek sivil bilgisayarlar veya alakasız altyapıya zarar vermekten kaçınıyordu.

Karadi, dönüm noktasının ise geçen on yılın ortalarında Doğu Avrupa’da yaşandığını belirtti. Rus hacker grubu Sandworm, teorik olarak mümkün görülmeyen bir adım atarak Ukrayna elektrik şebekesini hackledi ve yüz binlerce evi dondurucu soğukta karanlığa gömdü. Bu olaydan sonra siber operasyonlar, yalnızca askeri hedeflere yönelik silahlar olmaktan çıkarak, sivil nüfusu hem psikolojik hem fiziksel olarak etkileme aracına dönüştü. Ayrıca, 2017’de Kuzey Kore’ye atfedilen WannaCry fidye yazılımı saldırısının, siber silahların nasıl kontrolden çıkabileceğini gösterdiği ve dünya genelinde hastaneler ile acil servisleri rastgele etkileyerek felce uğrattığı ifade edildi.

Bir Amerikan siber güvenlik şirketi, Sandworm siber hack grubunun faaliyetlerini tespit etti. (Reuters)Bir Amerikan siber güvenlik şirketi, Sandworm siber hack grubunun faaliyetlerini tespit etti. (Reuters)

Tehlikeli bir artış

Karadi, İran’ın siber terör doktrinini benimsemiş olmasının tehlikeli bir örneğini paylaştı: 2020 yılında İsrail su şebekesindeki klor seviyesini değiştirmeye yönelik girişim, başarılı olsaydı kitlesel zehirlenmeye yol açabilirdi.

Karadi, o tarihten bu yana İran’ın siber saldırılarının İsrail’de sivil altyapıyı hedef aldığını, hastaneler, alarm sistemleri ve elektrik şebekesine yönelik tekrar eden girişimlerin bu kapsamda olduğunu belirtti.

Hastanelere yönelik saldırıların yeni bir boyut kazandığını vurgulayan Karadi, yakın zamanda Shamir Tıp Merkezi’ne yapılan siber saldırıyı örnek gösterdi. Saldırının arkasında, sıradan bir suç örgütü gibi görünen ‘Qilin’ adlı bir grup bulunuyordu. Karadi, bu durumun devletlerin, sorumluluğu gizlemek için vekil siber gruplar aracılığıyla saldırılar düzenlemesi trendini gösterdiğini ve bunun yalnızca İsrail’e özgü olmadığını aktardı. ABD ve Avrupa istihbarat raporları da benzer eğilimleri doğruluyor.

Çin’de de ‘Volt Typhoon’ gibi grupların, kâr amacı gütmeden ABD’nin kritik altyapısına sızmalar yaparak olası bir gelecekteki saldırıya hazırlık yaptıkları tespit edilmiş durumda.

Karadi, İran saldırılarında karma bir taktik gözlendiğini söyledi: Weizmann Enstitüsü’ne bir füze atılırken, aynı zamanda güvenlik kameralarına sızılarak çarpma anı gerçek zamanlı olarak kaydedildi ve psikolojik etkisi artırıldı. Aynı zamanda çalışanlara tehdit mesajları ve sızdırılmış kişisel bilgiler gönderildi.

Bu yöntem, Ukrayna savaşında görülen siber saldırılarla benzerlik taşıyor; Rus hackerlar, internet servis sağlayıcılarını hedef alarak bilgi akışını engelliyor ve korku yayıyordu.

Konuşmasını yapay zekâ çağının getirdiği fırsatlar ve risklerle tamamlayan Karadi, “Dijital sistemlere tamamen bağımlılık ve yapay zekâdaki hızlı gelişim, büyük fırsatlar sunuyor, ancak saldırganlara da sınırsız hareket alanı sağlıyor” uyarısında bulundu.

Yediot Ahronot gazetesi, Karadi’nin mesajını özetleyerek, “Gelecek savaşta klavye, roketten daha az öldürücü olmayacak” ifadeleriyle duyurdu.


İran'ın başkentinde aylardır ilk kez yağmur yağdı

Bugün Tahran'daki Valiasr Meydanı'nda İran bayrağı şeklinde dev bir reklam panosunun önünden geçen bir kadın (EPA)
Bugün Tahran'daki Valiasr Meydanı'nda İran bayrağı şeklinde dev bir reklam panosunun önünden geçen bir kadın (EPA)
TT

İran'ın başkentinde aylardır ilk kez yağmur yağdı

Bugün Tahran'daki Valiasr Meydanı'nda İran bayrağı şeklinde dev bir reklam panosunun önünden geçen bir kadın (EPA)
Bugün Tahran'daki Valiasr Meydanı'nda İran bayrağı şeklinde dev bir reklam panosunun önünden geçen bir kadın (EPA)

İran'ın başkentinde aylardır ilk kez bugün yağmur yağdı ve bu durum, yüzyılı aşkın süredir en kurak sonbaharını yaşayan ülke için rahatlama getirdi.

Şarku’l Avsat’ın AP’den aktardı habere göre kuraklık, Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan'ın, başkent çevresindeki barajları dolduracak kadar şiddetli yağmur yağmazsa, İran'ın aralık ayı sonuna kadar hükümetini Tahran dışına taşıması gerekebileceği uyarısında bulunmasına yol açmıştı.

Meteorologlar bu sonbaharı ülke genelinde 50 yıldan fazla süredir yaşanan en kurak sonbahar olarak tanımladı; bu durum, 1979 İslam Devrimi'nden bile öncesine denk geliyor ve tarım için büyük miktarda suyu verimsiz bir şekilde tüketen sistemi daha da zorluyor. Ajans, su krizinin ülkede siyasi bir mesele haline geldiğini, özellikle de İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'nun, iki ülke arasında geçen haziran ayında 12 gün süren bir savaş yaşanmasına rağmen, İran'a bu konuda defalarca yardım teklifinde bulunmasının ardından bu durumun daha da belirginleştiğini belirtti.

20 Mayıs 2025'te Tahran dışındaki Lar Barajı'nın uydu görüntüsü (Planet Labs - AP)20 Mayıs 2025'te Tahran dışındaki Lar Barajı'nın uydu görüntüsü (Planet Labs - AP)

Netanyahu, 2018'de yayınlanan bir tanıtım videosunda İran halkına şahsen seslenerek, "milyonlarca insanın hayatını tehdit eden ciddi su kıtlığı" sorununu ele almak üzere Farsça bir internet sitesinin açılışını duyurdu. İranlıların su ihtiyaçlarına yardımcı olmayı amaçlayan yeni bir İsrail girişimi olan "İran Halkı İçin Yaşam"ı şahsen desteklemeye hazır olduğunu belirtti. Batı Kudüs'teki ofisinde çekilen video, Netanyahu'nun bir tuz arıtma tesisinden geldiğini iddia ettiği kaptan kendine bir bardak su doldurmasıyla başlıyor. Ardından İranlıların karşı karşıya olduğu vahim su krizinden bahsediyor.

Netanyahu, 12 günlük savaşın ardından geçen ağustos ayında İranlılara mesajını yineleyerek şunları söyledi: “Liderleriniz 12 günlük savaşı bize zorla dayattılar ve ezici bir yenilgiye uğradılar. Her zaman yalan söylüyorlar.” Sözlerine şöyle devam etti: “İran'da her şey çöküyor. Bu kavurucu yazda, çocuklarınız için temiz, soğuk su bile yok. Bu, İran halkına karşı gösterilen en büyük ikiyüzlülük ve saygısızlıktır. Bu durumu hak etmiyorsunuz.”