Arap Parlamentosu Başkanı Şarku'l Avsat'a konuştu: “Arapların Viyana müzakerelerinde olmaması bölgeye hizmet etmiyor”

Arap Parlamentosu Başkanı Usumi, Suudi Arabistan’ın çalışmalarını desteklemedeki rolüne övgüde bulundu

Arap Parlamentosu Başkanı Adil bin Abdurrahman el-Usumi (Arap Parlementosu)
Arap Parlamentosu Başkanı Adil bin Abdurrahman el-Usumi (Arap Parlementosu)
TT

Arap Parlamentosu Başkanı Şarku'l Avsat'a konuştu: “Arapların Viyana müzakerelerinde olmaması bölgeye hizmet etmiyor”

Arap Parlamentosu Başkanı Adil bin Abdurrahman el-Usumi (Arap Parlementosu)
Arap Parlamentosu Başkanı Adil bin Abdurrahman el-Usumi (Arap Parlementosu)

Arap Parlamentosu Başkanı Adil bin Abdurrahman el-Usumi, Arap devletlerinin İran nükleer programıyla ilgili yapılan Viyana müzakerelerinde bulunmamasının bölgeye hizmet etmediğini belirtti. Görüşmeler sonucunda Tahran’la varılacak olası bir anlaşmaya ilişkin düzenlemelerin bölgenin güvenliği ve istikrarı üzerinde yansımaları olacağını, dolayısı ile bölgdeki ilgili ülkelerin, özellikle Körfez ülkelerinin müzakerelerde hazır bulunması gerektiğini söyledi.
Şarku'l Avsat'a konuşan el-Usumi, bölgeye ait birkaç meseli değerlendirmesinin yanı sıra, Suudi Arabistan Kralı ve iki Kutsal Caminin Koruyucusu Kral Salman bin Abdulaziz'in Arap Parlamentosu'nun çalışmalarını desteklemedeki rolüne değindi.
El-Usumi, "Araplar, İran nükleer programı müzakerelerinde taraf olarak hazır bulunmayı bekliyorlardı. Çünkü biz bölgedeki en önemli ve en büyük parçayız ve kaderimizin başkaları tarafından belirlenmesini beklemiyoruz. Müzakerelerdeki mevcut yapı İran, Avrupa ve ABD’de dahil hiçbirine hizmet etmiyor. Müzakereler Arap ülkelerinin kaderi ve haklarını yakından ilgilendiriyor. Zira nükleer programın bir bütün olarak bölgenin güvenliği, istikrarı ve çıkarları üzerindeki etkisi gittikçe genişliyor” dedi.
El-Usumi, “müzakerelerdeki ABD-Avrupa taraflarını çifte standart yapmakla suçladı. Zira ona göre bölgeyi herhangi bir olumsuz etkileşimden veya herhangi bir güvenlik sorunundan korumak için fedakarlık yapan diğer taraflara saygı duymaksızın, bölgedeki sert taraf olan İran’la müzakere etme yolunu seçtiler.”
“Özellikle Suudi Arabistan’ın İslam dünyası üzerindeki olumlu ve sorumluluk sahibi rolüne ve etkisi dikkate alınmalı ve tüm taraflar bu görüşmelere katılmalıydı. Çünkü İran bölgede tek ve en etkili ülke değil. Bu sebeplerle Viyana görüşmelerini Arap Parlementosu olarak reddediyoruz” dedi.
El-Usumi ayrıca Viyana müzakerelerinin taraflarını Suudi Arabistan'ın rasyonel ve sorumlu etkisine yatırım yapmaya çağırdı. Bölgedeki sorunları derinleştireceği için Avrupalı devletlerin bu çizgide daha fazla ısrar etmemelerini umduğunu belirterek, Arap devletlerin egemenliğe saygılı, müdahaleci olmayan ve karşılıklı güvenliği sağlamak koşuluyla İran'ın bölgede bir ortak olmasını taahhüt eetiklerini söyledi.
Suudi Arabistan'ın Arap Parlamentosu çalışmaları üzerindeki etkisinden bahsederek, “Suudi Arabistan’ın Arap ve İslam ülkeleri düzeyindeki rolü, Arap ülkelerinin ve Körfez'in güvenlik ve istikrarını olumsuz etkilerden korumayı amaçlıyor. Bu rol uluslararası güvenliği güçlendirmek amacıyla olumlu yol izleyen kurumları aracılığıyla Arap Parlamentosu’nun görevini de kolaylaştırdı” dedi.
El-Usumi İsrail'in Gazze Şeridi'ne yönelik son saldırılarının ve ondan önce de Mescid-i Aksa'ya yönelik saldırıların, Filistin’i bu vahşi saldırılara karşı koyma konusunda Filistin’i destekleyen ortak bir tavrın olduğunu gösterdiğini ve bunun da Arap devletlerin bir hedef üzerinde anlaşmaları halinde harekete geçme kabiliyetlerini gösterdiğini söyledi.
Filistin sorununda Arap Parlamentosu’nun rolü ve pozisyonu ile ilgili soruya cevap veren el-Usumi Entegre ve ağır silahlı bir ordu ile savunmasız arasındaki bu savaşın ve suç operasyonunun faillerinin sorumlu tutulmasının yanı sıra, İsrail'in uygulamalarının engellenmesi ve kasıtlı olarak yerle bir edilen Gazze’nin yeniden inşası için Arap ve uluslararası arenada destek almak adına birkaç adım arıyoruz. Arap ülkelerindeki insan haklarına yönelik Avrupa ve ABD eleştirileri ile ilgili de konuşan el-Usumi, “Arap Parlamentosu insan haklarının güçlendirilmesini destekliyor, ancak bunun Avrupa tarafından bir şantaj aracı olarak kullanılmasını da reddediyoruz. Avrupalı devletler, herhangi bir Arap ülkesi aleyhine bir ihlal olduğunda bunu amaçlarına ulaşmak için bir araç olarak kullanıp amaca ulaştıklarında davayı rafa kaldırıyorlar. Bu konunun bu şekilde şantaj aracı olmamasını istiyoruz” dedi.
El-Usumi, Filistin konusunda Avrupa’nın yaklaşımını cılız olarak nitelendirerek eleştiri de bulundu. Konuya dair şu ifadeleri kullandı: “Kurbanları suçluyorlar. Bir uçağın silahsız bir sivili vurması nasıl meşrulaştırılabilir?” El-Usumi, konuşmasında başka bir bölgesel mesele olan Etiyopya'daki Nahda Barajı ile ilgili konuya da değindi. Barajlar konusunun, sadece Mısır ve Sudan meselesi olmadığını, birleşik bir Arap vizyonundan kaynaklandığını ifade etti. Aynı zamanda, Arap ülkeleri, barajın kıtadaki güvenliği ve istikrarı tehdit eden kaynak olmadığı konusunda ısrarlı olduğunu ifade etti. Kahire ve Hartum'un pozisyonlarının güçlü ve sağduyulu olduğu söylenmeli. Ancak Etiyopya’nın, kendi çıkarına olmayacak şekilde dış müdahale ve etkiye mahal verecek politikalı olduğunu da sözlerine ekledi. El-Usumi, "Etiyopya, Mısır ve Sudan bilgeliğine yatırım yapmalı ve Mısır Devlet Başkanı Abdulfettah es-Sisi’nin, anlayış ve müzakereye dayalı adil ve hakkaniyetli bir yasal anlaşmaya bağlılığına güvenmelidir” dedi.



İsrail, önde gelen Hamas liderlerinden Raid Saad'a suikast düzenledi

Hamas lideri Raid Saad (sosyal medya)
Hamas lideri Raid Saad (sosyal medya)
TT

İsrail, önde gelen Hamas liderlerinden Raid Saad'a suikast düzenledi

Hamas lideri Raid Saad (sosyal medya)
Hamas lideri Raid Saad (sosyal medya)

İsrail Times gazetesine göre, İsrailli bir yetkili bugün, Hamas'ın üst düzey lideri Raid Saad'ın Gazze şehrinde düzenlenen bir hava saldırısında öldürüldüğünü doğruladı. Bu da İsrail'in ateşkes anlaşmasını ihlal etmesi anlamına geliyor.

Alman Basın Ajansı'na (DPA) göre görgü tanıkları ve sağlık kaynakları bugün, Gazze şehrinin güneybatısındaki Raşid Caddesi üzerindeki Nablusi kavşağı yakınlarında bir araca düzenlenen İsrail hava saldırısında dört Filistinlinin öldüğünü ve birçok kişinin de yaralandığını bildirdi.

Görgü tanıkları, İsrail uçağının Nablusi Meydanı yakınlarında bir araca birkaç füze ateşlediğini, aracı imha ettiğini ve can kayıplarına yol açtığını söyledi. Ambulans ekipleri, ölü ve yaralıları hastanelere taşımak için acilen olay yerine gitti.

İsrail askeri sözcüsü Avichay Adraee ise yaptığı açıklamada, ordu ve Şin Bet'in (İsrail Güvenlik Teşkilatı) Gazze Şehrinde üst düzey bir Hamas komutanını hedef alan bir saldırı düzenlediğini ve onu son zamanlarda hareket için silah üretimi ve yeniden yapılanma çalışmaları yapmakla suçladığını belirtti.

İsrail Ordu Radyosu, saldrırının hedefinin, İzzeddin el-Haddad'dan sonra "Hamas'ın ikinci adamı" ve askeri üretim dosyasından sorumlu kişi olarak tanımladığı Raid Saad olduğunu bildirdi. İsrail'in bugünkü operasyonu gerçekleştirmeden önce son haftalarda kendisine birkaç kez suikast girişiminde bulunduğunu belirtti.

Şarku’l Avsat’ın İbranice yayın yapan Ynet internet sitesinden aktardığına göre Raid Saad Hamas'ın askeri kanadı olan Kassam Tugayları'nın liderlerinden biri.

Hamas'tan hava saldırısının hedefinin kimliğiyle ilgili resmi bir açıklama yapılmadı.

Axios haber sitesi, İsrail'in saldırıdan önce Amerika Birleşik Devletleri'ni önceden bilgilendirmediğini ifade etti.


Suriye halkının merkezi mi yoksa federal devlet mi anlaşmazlığı üzerine bir okuma

Şam'da Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed'in devrilmesini kutlamak için düzenlenen havai fişek gösterileri arasında muhaliflerin bayrağını dalgalandıran bir Suriyeli (Reuters)
Şam'da Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed'in devrilmesini kutlamak için düzenlenen havai fişek gösterileri arasında muhaliflerin bayrağını dalgalandıran bir Suriyeli (Reuters)
TT

Suriye halkının merkezi mi yoksa federal devlet mi anlaşmazlığı üzerine bir okuma

Şam'da Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed'in devrilmesini kutlamak için düzenlenen havai fişek gösterileri arasında muhaliflerin bayrağını dalgalandıran bir Suriyeli (Reuters)
Şam'da Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed'in devrilmesini kutlamak için düzenlenen havai fişek gösterileri arasında muhaliflerin bayrağını dalgalandıran bir Suriyeli (Reuters)

Macid Kıyali

Suriye’de Beşşar Esed rejiminin düşmesinin ardından geçiş dönemi liderliği ile muhalifleri arasında yaşanan iç çatışma, siyasi sistemin niteliği, özellikle de merkeziyetçilik mi yoksa ademi merkeziyetçilik mi, merkezi bir devlet mi yoksa federal bir devlet mi tartışmaları üzerine yoğunlaşıyor.

Bu konu meşru olmasına rağmen, tartışmaya katkı sağlamak amacıyla bazı temel gözlemler aşağıda sunuyorum.

İlk gözleme göre ademi merkeziyetçilik ya da federalizm meselesini gündeme getirmek, bu konuda kutuplaşmanın temel nedeninin Suriye’deki iç çatışmada kimlik, etnik, mezhepsel ve bölgesel özelliklerin baskın olması olduğu gerçeğini görmeyi zorlaştırdı.

Çatışmanın önde gelen tarafları, siyasi veya sınıfsal güçleri ya da tarafları temsil etmekten ziyade kimlik temelli yahut mezhepsel, etnik ve bölgesel kimliği vurgulayan taraflar olduklarından, bu konunun siyasi niteliği göz ardı ediliyor.

Dikkati çeken ikinci gözleme göre ise federal ya da ademi merkeziyetçi bir devlet için mücadele eden güçler, bunu demokrasi meselesinden daha öncelikli tutuyorlar. Bunun nedeni, söz konusu güçlerin (SDG, Suveyda'daki Hicri Hareketi ve kıyı şeridinde Esed rejiminin çöküşünden etkilenen güçler) demokratik olmayan güçler olmaları. Prensipte pozisyonları, politikaları ve tercihleri ve temsil ettiklerini iddia ettikleri gruplarla olan ilişkileri göz önüne alındığında bu güçlerin Esed rejimi altında kendilerini ifade etmedikleri ve bu konuyu bu kadar yoğun bir şekilde gündeme getirmedikleri unutulmamalı.

Üçüncü ve belki de en önemli gözleme göre federal bir devlette kimlik statüsü konusundaki çatışmaya öncelik verilmesi, devletin kurulması ve vatandaşlık taleplerini ya gölgeliyor ya da ön plana çıkarıyor. Bunların, 54 yıllık Esed döneminde eksik olan iki temel unsur olduğu ve özellikle mevcut koşullarda, yani devletin kurumlar ve hukuk devleti olarak yeniden kurulması ve vatandaşların güçlendirilmesi, böylece Suriyelilerin gerçek anlamda özgür ve eşit vatandaşlar olarak bir halk haline gelmeleri için ülke genelinde Suriyelilerin en çok ihtiyaç duyduğu unsurlar olduğu unutulmamalı.

Bu yüzden iki temel sorunla karşı karşıyayız. Bunlardan birincisi, artık var olmayan Esed rejiminin Suriye'nin birliğini zayıflatıp bozmayı başarması, Suriyelileri mezhep, din, etnik köken, bölge ve aşiret aidiyetlerine göre sınıflandırması ve ‘böl ve yönet’ politikası uyarınca onları birbirlerine düşürmesinden kaynaklanıyor.

İkinci sorun, Suriyelilerin kendi koşullarını kontrol edememeleri. Bu durum, Suriye’nin geleceğinin, Suriye halkının aleyhine, uluslararası güçlerin, özellikle ABD ve bölgesel tarafların meselesi haline gelmesine neden oldu. Bu durum, kimlik çatışmaları, özellikle de silahlı çatışma veya silahlı milisler şeklinde ortaya çıkan çatışmalar için de geçerli.

Federalizm, bir ülkeyi bölmek değil, aksine ülkenin birliğini organize etmek ve merkezin statü, egemenlik ve kaynaklar konusunda çevre bölgelere müdahale etmesini önlemek için daha uygun bir yöntem. Böylelikle karşılıklı güven temelinde hükümete daha geniş katılım sağlanır.

Suriye geçiş dönemi yönetimi ve Suriye muhalefetinin geri kalanı, gelecekteki siyasi sistemin nasıl olacağı ve otoriterliğin ve marjinalleşmenin geri dönüşünü önlemeye katkıda bulunanlar da dahil olmak üzere yeni konsensüsler oluşturmak için neyin uygun olduğu konusunda kafa karışıklığı ya da netlik sağlanamaması ortaya çıkan federalizm ve ademi merkeziyetçilik konusundaki tartışmalardan sorumlu.

Aslında, yeni yönetime bağlı olanlar ve geleneksel Suriye muhalefeti tarafından federalizmin reddedilmesinin sebebi, aceleci davranışlar, duygusal ve milliyetçi coşku ve önyargılar.

Söz konusu tartışmayı kapatmak yerine açmalı, tüm soruları sormalı. Çünkü Suriye’nin geleceği tartışmaya açık. Tüm Suriyeliler bu tartışmayla ilgileniyor ve bu konuda cevaplar bulmaya katkıda bulunuyor.

Daha spesifik olarak, federal ya da ademi merkeziyetçi bir devlet tartışmasıyla ilgili olarak, federalizmin herhangi bir ülkenin bölünmesi anlamına gelmediği, aksine birliğin daha uygun bir şekilde örgütlenmesi ve merkezin statü, egemenlik ve kaynaklar konusunda çevreyi kötü yönde etkilemesini önlemek için, karşılıklı güvene dayalı yönetişime daha geniş katılımı garanti eden bir sistem olduğunun anlaşılması gerekiyor.

Toplumun yönetimini etkileyen sorunlara güvenlik çözümleri getirilemedi. Çünkü herhangi bir güvenlik çözümü coğrafyaya, topluma, egemenliğe ve devlete sadece bölünmeler getirir.

Tüm bunlar bölünmek değil, federalizm gücün paylaşılması anlamına gelir. Dışişleri, savunma ve genel ekonomi yönetimi gibi devlet egemenliği ile ilgili konularda merkezileşme söz konusu. Bunların tümü birleşik parlamento ve merkezi hükümetin sorumluluğunda. Öte yandan iç güvenlik, eğitim, sağlık ve yerel kalkınma konularının yönetimi eyaletlerin veya yerel yönetimlerin yetki alanına girer.

Burada bazılarının endişelerini hafifletebilecek en önemli nokta, federalizmin etnik köken/milliyet veya din/mezhep yerine coğrafyaya dayalı olmasıdır. Çünkü herhangi bir kimlik meselesi, demokratik karakterini zayıflatır ve eşit vatandaşlık haklarının ve vatandaşların devletinin güçlenmesini engeller. Tıpkı Lübnan'da ve Irak'ta olduğu gibi.

Elbette, birçok alanda idari meselelerle ilgili olan ademi merkeziyetçi bir devleti, anayasaya göre yetkileri paylaşan federal bir devletle karıştırmak bir sorundur. Şarku'l Avsat'ın al Majalla'dan aktardığı analize göre federal devleti ayrılıkçı bir devlet olarak görmek de bir tür karışıklık veya yanılgı olarak adlandırılabilir, ancak bu doğru değil, çünkü merkezi devletler, yönetim, temsil ve kaynak dağıtımında esnekliğe sahip federal devletlere göre ayrılmaya çok daha yatkındır, zira günümüzün en büyük, en güçlü ve en zengin devletleri federal devletlerdir.

Bu yüzden herhangi bir kimlik grubuyla anlaşmazlık, kavramların karışmasına veya çarpıtılmasına yol açmamalı. Örneğin, İsrail'in siyasi sistem olarak demokrasiyi benimsemesi, demokrasiye karşı düşmanlığı teşvik etmemeli. Ayrıca, belirli bir önermeye elverişli olmayan koşullar olduğunu gözlemlememiz, bu kavramın tartışmaya açılmaması, geliştirilmemesi ve belirli bir ülkede devlet kurulması için ulusal birliği oluşturmaya hizmet eden bağlamlara yerleştirilmemesi gerektiği anlamına gelmez.

Son olarak, bu alanda, özellikle Suriye bağlamında, dikkate alınması gereken iki konu var. Öncelikle ülkenin toprakları üzerinde devlet egemenliğinden söz edilmesi için bunun halkın birliği gerçeğine dayanması gerekiyor. İkinci olarak ise toplumun yönetimini etkileyen sorunlara güvenlikle ilgili bir çözüm bulunmuyor, çünkü herhangi bir güvenlik çözümü coğrafyanın, toplumun, egemenliğin ve devletin bölünmesine yol açar.

*Bu analiz Şarku’l Avsat tarafından Londra merkezli al Majalla dergisinden çevrilmiştir


Tedmür'de ortak devriyeye düzenlenen saldırıda Suriyeli ve Amerikalı personel yaralandı

 Suriye polisi (Suriye İçişleri Bakanlığı)
Suriye polisi (Suriye İçişleri Bakanlığı)
TT

Tedmür'de ortak devriyeye düzenlenen saldırıda Suriyeli ve Amerikalı personel yaralandı

 Suriye polisi (Suriye İçişleri Bakanlığı)
Suriye polisi (Suriye İçişleri Bakanlığı)

Suriye güvenlik kaynakları bugün, Suriye güvenlik güçleri ile ABD kuvvetlerinin, ülkenin orta kesimindeki Tedmür kentinde ortak devriye sırasında silahlı saldırıya uğradığını bildirdi.

Suriye resmi haber ajansı SANA’ya konuşan bir güvenlik kaynağı, saldırıda Suriye güvenlik güçlerinden iki kişinin ve bazı ABD askerlerinin yaralandığını, saldırıyı gerçekleştiren kişinin ise öldürüldüğünü açıkladı.

Kaynak, olayın ardından ABD’ye ait helikopterlerin yaralıları et-Tanf Üssü’ne tahliye ettiğini belirterek, saldırının nedenleri ve koşullarına ilişkin henüz bilgi bulunmadığını ifade etti.

Olay nedeniyle Deyrizor-Şam uluslararası kara yolunda trafiğin geçici olarak durdurulduğu, bölge semalarında ise yoğun hava hareketliliği yaşandığı kaydedildi.