İdlib ve Halep çevresinde gerilim ve çatışmalar artıyor

Türkiye, NATO’yu kuzey Suriye’de güvenli bölge kurma mutabakatın gerekliliklerini yerine getirmemekle itham ediyor

Sivil Savunma üyesi, İdlib’in güneyinde bir bombardımanın ardından yaralı bir kişiye yardım ediyor (Şarku’l Avsat)
Sivil Savunma üyesi, İdlib’in güneyinde bir bombardımanın ardından yaralı bir kişiye yardım ediyor (Şarku’l Avsat)
TT

İdlib ve Halep çevresinde gerilim ve çatışmalar artıyor

Sivil Savunma üyesi, İdlib’in güneyinde bir bombardımanın ardından yaralı bir kişiye yardım ediyor (Şarku’l Avsat)
Sivil Savunma üyesi, İdlib’in güneyinde bir bombardımanın ardından yaralı bir kişiye yardım ediyor (Şarku’l Avsat)

İdlib ve Halep’in güney bölgelerinde Esed güçleri ile muhalif gruplar arasında karşılıklı top atışlarının devam etmesi gerilimi yükseltti.
Türkiye, NATO’yu Türkiye’nin komşusu Suriye'nin kuzeyinde güvenli bir bölge kurma mutabakatının gerekliliklerini yerine getirmemekle itham etti.
Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar, NATO’nun Suriye’de güvenli bölge oluşturulmasına yönelik bazı planlar yapılmış olsa da bu gerekliliklerin yerine getirilmediğini belirterek “Defalarca NATO müttefiklerimize Suriye’de bir güvenli bölge oluşturulmasını önerdik ve birlikte bazı planlar üzerinde mutabık kaldık. Ne var ki bu mutabakatların gereği yerine getirilmedi ve Türkiye terörle mücadelede yalnız bırakıldı” ifadelerini kullandı.
Akar dün, NATO’ya bağlı Deniz Güvenliği Mükemmelliyet Komutanlığı’nın açılış töreninde yaptığı konuşmada “Türkiye, Suriye halkının acılarını dindirmek için en büyük yükü omuzlamış NATO ülkesidir ve Türk Silahlı Kuvvetleri de DEAŞ ile göğüs göğüse çarpışan tek NATO ordusudur. Tüm komşularımızın sınırlarına, toprak bütünlüğüne ve egemenliğine saygılıyız.  Kimsenin hakkında, hukukunda, toprağında gözümüz yoktur. Mücadelemiz, terörledir, teröristledir” dedi.
Bu bağlamda, Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan “Komşumuz Suriye'nin kendi toprak bütünlüğü ve siyasi birliği esasında yeniden aydınlık bir geleceğe kavuşması için her türlü çabayı göstermeye devam edeceğiz” ifadelerini kullandı.
Erdoğan cuma günü Kilis’te Yukarı Afrin Barajı’nın açılış törenine, İstanbul’dan sanal olarak katıldığı sırada yaptığı konuşmada barajın, Suriye’nin Türkiye sınırlarına yakın bölgelerinin önemli bir kısmını güvenli hale getirdiğini belirtti.
Türkiye yıllardır, Suriyeli mültecileri barındırmak için Suriye'nin kuzeyinde 30 kilometrelik bir güvenli bölge kurulmasını öneriyor. Aynı zamanda güney sınırını korumak amacıyla, 2018’de Suriye’nin kuzeyine sadık destekçileri ile askeri müdahale başlatarak, 3 askeri operasyonla, Suriye’nin kuzeyinde, Fırat’ın batısı ve doğusunda geniş alanları kontrolü altına aldı.
Türkiye Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu çarşamba günü yaptığı açıklamada, ABD’nin ülkesi ile birçok konuda iş birliği yapmak istediğini, bunlar arasında, bir ara ilgisini kaybettiği ve sadece kuzeydoğu Suriye’ye odaklandığı Suriye konusunda bulunduğunu belirtti.
İdlib’te sahadaki gelişmelerle ilgili olarak, rejim güçlerinin dün Cebel el-Erbain bölgesinde Kafr Latah köyünde sivil bir aracı roket ve top mermileriyle hedef alması sebebiyle, iki vatandaş hayatını kaybetti ve 3 kişi farklı seviyelerde yaralandı. Bunun yanı sıra büyük bir maddi kayıp yaşandı. Aynı şekilde, rejim güçleri dün Cebel el-Erbain’deki Marzaf köyünde Türk askeri noktasının duvarını top mermileri attı.
Suriye İnsan Hakları Gözlemevi'ne (SOHR) Suriye grupları ile rejim güçleri arasında önceki gün geceden beri Horsh-Benin ekseninde (İdlib’in güneyinde) aralıklı olarak çatışmaların ve karşılıklı bombardımanların gerçekleştirildiğini açıkladı. SOHR, Ablin’de (İdlib’in güneyinde) kasabasında şimdiye cuma güne kadar kaydedilen ölü sayısının 13’e yükseldiğini açıkladı.
İdlib’de bir saha aktivisti olan Samer İdlibi şunları söyledi:
“Cebel el-Erbain’deki  Kefer Latah bölgeleri, Cebel Zaviye’de el-Bara, Ehsim, Mareian, Horsh Benin, Kansafra, Kafar Avied bölgeleri dün sabah saatlerinde rejim güçleri tarafından yoğun top mermisi ve füze atışlarına maruz kaldı, sayıları 150’ye ulaşan top mermileri bir sivilin ölümüne neden olurken Kafr Latah köyünde bazı kişiler yaralandı bunların yanı sıra sivil mülklerde büyük hasar meydana geldi. Nispeten sakin geçen bir aranın ardından çok sayıda sivil tekrar kaçmak zorunda kaldı.”
İdlibi, cuma-cumartesi akşamı güney İdlib kırsalı ekseninde, rejim güçlerinin Suriye muhalefi grupların kontrolündeki Horsh Benin’deki (İdlib'in güneyinde) askeri bölgelere yönelik başarısız bir sızma girişiminin ardından silahlı Suriyeli gruplar ile rejim güçleri arasında aralıklı çatışmaların olduğunu belirtti.
Suriye’deki Ulusal Kurtuluş Cephesi Sözcüsü Naci Mustafa, Suriye muhalefet gruplarının kontrolü altındaki bölgelerde (İdlib'in güneyinde) rejim güçleri ve Ruslar tarafından gerilim yükseltilmesinin yeni bir şey olmadığını ancak bu gerilimin son birkaç gün içerisinde önemli şekilde arttığını söyledi. Mustafa’nın belirttiğine göre, sonuncusu Ablin katliamı olmak üzere sivilleri hedef alan saldırıların artması katliamların meydana gelmesi ile sonuçlandı. Bu durum, silahlı muhalefet gruplarını rejim güçlerine karşılık vermeye yönlendirdi. Hama’nın kuzey ve batısındaki Cebel Şahşabo ve Jurin kampındaki askeri bölgelerinin yanı sıra Kafr Nabl, Hizareen ve Serakib kasabası yakınlarındaki mevzilerini roket ve top mermileri ile bombalamasına neden oldu. Mustafa muhalefet gruplarının askeri bölgelerinin ön saflarını güçlendirdiğini ve toprak sedlerini yükseltildiğini belirtti.
Suriye Sivil Savunma (Beyaz Baretliler) Medya Ofisi Direktörü Muhammed Hamade gerilimin başlamasından bu yana Cebel Zaviye ve Hama’nın kuzeybatısındaki diğer bölgelerde başlayan açık bir yerinden etme hareketinden bahsetmişti. Hamade, Suriye’nin kuzeyinde meydana gelen gerginliğin çok tehlikeli olduğunu, iki milyondan fazla yerinden edilmiş insan da dahil olmak üzere 4 milyondan fazla Suriyelinin hayatı için tehlike oluşturduğunu vurguladı.
 



‘Yeşil Refah’ ve ‘Yeni Gazze’... Gazze Şeridi'ni neler bekliyor?

Gazze Şeridi'nin orta kesimindeki Deyr el-Balah'ta yerinden edilmiş Filistinliler için kurulan çadırlar (AP)
Gazze Şeridi'nin orta kesimindeki Deyr el-Balah'ta yerinden edilmiş Filistinliler için kurulan çadırlar (AP)
TT

‘Yeşil Refah’ ve ‘Yeni Gazze’... Gazze Şeridi'ni neler bekliyor?

Gazze Şeridi'nin orta kesimindeki Deyr el-Balah'ta yerinden edilmiş Filistinliler için kurulan çadırlar (AP)
Gazze Şeridi'nin orta kesimindeki Deyr el-Balah'ta yerinden edilmiş Filistinliler için kurulan çadırlar (AP)

Son iki gündür Gazze Şeridi'ne ilişkin dosyada ‘Yeşil Refah’ ve ‘Yeni Gazze’ gibi yeni isimler öne çıkmaya başladı. Bu gelişme, ABD’nin arabuluculuğu ile Arap ve uluslararası desteğe rağmen İsrail ile Hamas arasındaki ateşkes anlaşmasının ikinci aşamasına geçişin sekteye uğradığı bir dönemde yaşanıyor.

İsrail basınındaki haberlere göre hükümet, ABD’nin kararına boyun eğerek orduya Refah’ın doğusunda ‘Yeşil Refah’ adıyla yeni bir kent kurulmasına yönelik saha çalışmalarına başlaması için izin verdi. İlk hazırlıklar kapsamında ağır iş makinelerinin bölgeye sokularak molozların temizlenmesi ve arazinin düzenlenmesi planlanıyor.

İsrail’in geciktirme girişimleri

İsrail medyasında yer alan bilgilere göre Tel Aviv yönetimi, bu çalışmaların henüz geçiş yapılmamış olan anlaşmanın ikinci aşamasına dahil olduğu gerekçesiyle haftalarca süren bir geciktirme çabasına girişti. Ancak Washington’un artan baskıları sonucunda İsrail, planın bir sonraki etabına yönelik hazırlıkları başlatmak zorunda kaldı.

Bu çalışmalar; işgal altındaki topraklarda Refah’ın doğusunda bir insani bölge ve yeni bir kent inşasını içeriyor. Washington yönetimi, söz konusu adımla Filistinlilere ‘umut şehri’ modelini sunmayı ve ‘Hamas’ın kontrolündeki eski, yıkılmış ve karanlık Gazze’nin’ karşısına ‘yeni, modern ve gelişen bir Gazze’ örneği koymayı hedefliyor.

İsrail, planın ikinci aşamasında atılacak bu tür adımların Refah Sınır Kapısı’nın açılmasına yol açacağı, ayrıca Gazze Şeridi’nin başka bölgelerinden çekilmeyi ve yerlerine uluslararası güçlerin konuşlanmasını gerektireceği gerekçesiyle itiraz etti. Söz konusu ülkeler, İsrail’in taleplerini karşılamanın zorluğu ve bölgedeki işgal koşulları nedeniyle kuvvet göndermeyi reddetti.

Şarku’l Avsat’ın İsrail Kanal 12 televizyonundan aktardığına göre, İsrail’in bu tutumu üzerine Washington yönetimi Tel Aviv’i süreci oyalamakla suçladı ve çok uluslu güce katılmaktan çekilen ülkelerin sorumluluğunu İsrail’e yükledi. Bu baskının ardından İsrail geri adım atarak yeni kentin inşasına başlanmasını kabul etti.

İsrail Kamu Yayın Kuruluşu KAN, İsrail’in ‘gelecek hafta bölgede geniş çaplı moloz temizliği başlatmak üzere ağır iş makinelerini Refah’a sokmaya hazırlandığını’ ve bunun ‘Hamas unsurlarından arındırılmış yeni insani bölgenin oluşturulması’ amacıyla yapıldığını bildirdi.

Silahlı milislerden destek

Habere göre İsrail ordusu, ‘İsrail’le koordineli çalışan silahlı milislere’ atılacak adımlar konusunda bilgi verdi. ABD planına göre bir sonraki aşama, ‘İsrail’in kısmen kontrol ettiği bölgelerde yabancı bir askeri gücün faaliyete geçmesini’ öngörüyor.

i24NEWS ise İsrail ordusunun Refah’ın doğusunda Filistinliler için ‘Yeşil Refah’ adıyla yeni bir kent kurulmasına yönelik geliştirme çalışmalarına fiilen başladığını bildirdi. Kanal, bölgede gelecek hafta kapsamı genişletilecek hazırlıkların sürdüğünü, bunların ‘moloz ve patlayıcı kalıntılarının temizlenmesini’ içerdiğini aktardı.

sdfrt
Gazze Şeridi'nin Refah kentindeki İsrail askerleri (Arşiv – Reuters)

Maariv gazetesinin haberine göre, Refah’ta faaliyet gösteren Yaser Ebu Şebab milisleri, söz konusu yeni kentin bulunduğu bölgede İsrail güçlerinin temsilcileriyle ve ayrıca İsrail’in güneyindeki Kiryat Gat’ta bulunan ABD komuta merkezi adına bölgede bulunan sivil temsilcilerle birlikte görülmeye başladı.

Kabinede itirazlar

Siyasi kaynaklar, İsrail’in bu adımına kabinenin büyük bölümündeki bakanların karşı çıktığını, hatta tepkinin öfkeye dönüştüğünü aktardı. Bakanların, İsrail’in ‘sarı hat üzerinde inşaat yaparak Gazze çevresindeki yerleşimleri tehlikeye atmaması gerektiğini’ savunduğu belirtildi. Bazı sağ görüşlü medya organları haberi ‘utanç’ başlığıyla duyurdu.

Başbakan Netanyahu ise kararını savunarak hazırlık çalışmalarının ‘tünellere büyük miktarda beton dökme ve geniş bölgeleri izole etme’ işlemlerini içerdiğini söyledi. Netanyahu, söz konusu adımların ‘Hamas’ın askeri altyapısını yok etme yönündeki İsrail çıkarlarına hizmet ettiğini’ ifade etti.

gthy
Başbakan Binyamin Netanyahu, Ocak 2025'te İsrail kabine toplantısına başkanlık ediyor. (DPA)

Netanyahu, uluslararası güce katılmaktan vazgeçen Arap ve İslam ülkelerinin tutumunun Katar ve Türkiye’nin çıkarlarına hizmet ettiğini savundu. Bu nedenle İsrail’in ABD yönetiminin taleplerine yanıt vermesi ve Washington’la çatışmaya girmemesi gerektiğini kaydetti.

Filistin Yönetimi ve Hamas’ın itirazları

Filistin Yönetimi, İsrail’in ‘Gazze’yi yeniden inşa’ başlığı altında yürüttüğü çalışmalara karşı çıkıyor. Yönetim, farklı düzeylerde yaptığı açıklamalarda bu dosyadaki rolünü korumakta kararlı olduğunu ve Arap planına desteğini sürdürdüğünü vurguluyor.

Filistin Başbakanı Muhammed Mustafa, perşembe günü bir İtalyan heyetini kabul ederken yaptığı açıklamada, “Gazze Şeridi için bir yeniden imar ve toparlanma planımız var. Bu planın bir icra programı bulunuyor ve Arap ile İslam ülkeleri tarafından benimsendi. Uluslararası toplum da New York Bildirgesi aracılığıyla destek veriyor. Kardeş Mısır’la birlikte Kahire’de bir yeniden imar ve toparlanma konferansı düzenlemek için çalışıyoruz” dedi.

Hamas, söz konusu projeyi ‘İsrail’in ateşkes anlaşmasını açık biçimde ihlal etmesini gerekçelendirmeye yönelik yeni bir aldatmaca’ olarak nitelendirdi. Hareket, yayımladığı açıklamada, “İsrail’in anlaşmayı çiğnediğini ve günlük ihlallerle daha ilk aşamayı ortadan kaldırdığını” belirtti.

Geçtiğimiz salı günü konuya ilişkin bilgi veren Mısırlı bir kaynak, Gazze’nin erken toparlanması ve yeniden inşasına yönelik Kahire Konferansı’nın kasım ayı sonunda yapılmasının planlandığını ancak toplantının erteleneceğini söyledi. Kaynak, “Konferans ay sonunda düzenlenmeyecek; biraz gecikmesi muhtemel. Özellikle şu anda paralel bir çaba yürütülüyor. Görünen o ki ABD, Refah’la ilgili kendi özel girişimini planlıyor” değerlendirmesinde bulundu. Bu açıklama, İsrail’in kontrolündeki bölgelerde oluşturulması öngörülen ‘yeşil bölgeye’ işaret olarak yorumlandı.

Gazze İnsan Hakları Merkezi, ateşkesin başlamasından bu yana geçen 47 günde İsrail tarafından işlenen ihlallerde 350 Filistinlinin öldürüldüğünü açıkladı. Ölenler arasında 130 çocuk ve 54 kadın bulunuyor.

Merkez, aynı dönemde günlük ortalama 11’i aşan 535 ihlal kaydettiğini bildirerek ateşkesin yürürlüğe girdiği ilk andan itibaren ihlallerin sürdüğünü vurguladı.

Açıklamada, İsrail’in insani yardım girişlerini kısıtladığı, günde yalnızca 211 kamyonun geçişine izin verdiği, oysa 600 kamyona izin verildiği yönünde iddialarda bulunduğu aktarıldı. Ayrıca İsrail’in üzerinde mutabık kalınan çekilme haritasına uymadığı ve sivil bölgelere yönelik ateş kontrolünü sürdürerek zaman zaman bölgeye girdiği belirtildi.


İsrail’den Suriye'nin Beyt Cin kasabasına baskın: En az kişi 9 öldü

Golan Tepeleri'nde iki İsrail askeri (Arşiv fotoğrafı - Reuters)
Golan Tepeleri'nde iki İsrail askeri (Arşiv fotoğrafı - Reuters)
TT

İsrail’den Suriye'nin Beyt Cin kasabasına baskın: En az kişi 9 öldü

Golan Tepeleri'nde iki İsrail askeri (Arşiv fotoğrafı - Reuters)
Golan Tepeleri'nde iki İsrail askeri (Arşiv fotoğrafı - Reuters)

Suriye kaynakları, İsrail devriyesinin bölgeye girmesi sonrası çatışma çıktığını; hava saldırılarının ardından yoğun sivil göç yaşandığını bildirdi.

Suriye medyası, Şam’ın güneyindeki Beyt Cin kasabasına düzenlenen İsrail baskının  ve hava saldırısının ayrıntılarını açıkladı. Suriye kaynakları, saldırılarda en az 9 kişinin öldüğünü aktardı.

Suriye’nin “El-İhbariyye” kanalı, kasabanın İsrail savaş uçaklarının yoğun bombardımanına hedef olduğunu, çok sayıda ölü ve yaralı bulunduğunu bildirdi.

Açıklamalara göre olay, İsrail’e ait bir askeri devriyenin bölgeye kara yoluyla girmesi, sakinlerle çatışma yaşanması ve devriyenin geri çekilmesi sonrası hava saldırılarının başlamasıyla tırmandı. Bölge üzerinde İsrail uçaklarının yoğun şekilde uçtuğu belirtildi.

Saldırıların ardından Beyt Cin’de büyük bir sivil göç hareketi yaşandı; çok sayıda kişi çevre kasabalara yöneldi.


Washington milislere: Irak'ta yeriniz yok

Süleymaniye ilindeki Çamçemal yakınlarında füze saldırısının ardından Kormor gaz sahası (Reuters)
Süleymaniye ilindeki Çamçemal yakınlarında füze saldırısının ardından Kormor gaz sahası (Reuters)
TT

Washington milislere: Irak'ta yeriniz yok

Süleymaniye ilindeki Çamçemal yakınlarında füze saldırısının ardından Kormor gaz sahası (Reuters)
Süleymaniye ilindeki Çamçemal yakınlarında füze saldırısının ardından Kormor gaz sahası (Reuters)

aIrak'ın kuzeyindeki Süleymaniye'de bir doğalgaz sahasının insansız hava aracıyla (İHA) bombalanması öfkeli tepkilere yol açtı ve ABD'nin silahlı gruplara uyarıda bulunması ve hükümetin faillerin yakalanması için harekete geçmesiyle sonuçlandı.

Kürdistan Bölgesel Yönetimi'ne göre çarşamba akşamı Dana Gas tarafından işletilen Khor Mor gaz sahasını hedef alan bir İHA saldırısı, elektrik santrallerine gaz arzının tamamen kesilmesine neden oldu. ABD'nin Irak Özel Temsilcisi Mark Savaya, saldırıyı "düşmanca dış amaçlarla hareket eden yasadışı grupları" gerçekleştirmekle suçladı.

Savaya, Bağdat'ı "bu saldırının sorumlularını tespit etmeye ve adalete teslim etmeye" çağırdı ve "tam egemen bir Irak'ta bu tür silahlı gruplara yer olmadığını" vurguladı.

Kürdistan Bölgesi Başbakanı Mesrur ​​Barzani ise Washington'a "sivil altyapıyı korumak için gerekli savunma ekipmanını sağlama" çağrısında bulundu. Barzani, "Bu tür saldırıların faillerinin geçmişte olduğu gibi cezadan kaçmaması gerektiğini" vurguladı.

Saldırıyı henüz üstlenen olmadı ancak Irak yetkilileri dün saldırıyı araştırmak üzere bir komite kurulduğunu duyurdu ve askeri bir sözcü de saldırıda yer alanların "cezalandırılacağına" söz verdi.