İngiltere gıda ihracatı yol haritasını yeniden gözden geçiriyor

Brexit sonrası İngiliz gıda ihracatının denklemi ve varış noktaları önemli ölçüde değişti. (Reuters)
Brexit sonrası İngiliz gıda ihracatının denklemi ve varış noktaları önemli ölçüde değişti. (Reuters)
TT

İngiltere gıda ihracatı yol haritasını yeniden gözden geçiriyor

Brexit sonrası İngiliz gıda ihracatının denklemi ve varış noktaları önemli ölçüde değişti. (Reuters)
Brexit sonrası İngiliz gıda ihracatının denklemi ve varış noktaları önemli ölçüde değişti. (Reuters)

Brexit sonrası İngiltere'nin Avrupa Birliği ülkelerine yönelik ihracatı genel olarak azalırken, Avrupa Birliği dışındaki ülkelere, üye ülkelere ihraç ettiğinden daha fazla yiyecek ve içecek ihraç etti.
İngiliz Haber Ajansı İngiltere’deki Yiyecek ve İçecek Federasyonu’nun verilerine dayandırdığı haberinde, 2021 yılının ilk üç ayında Avrupa Birliği dışındaki ülkelere yapılan ihracatın İngiltere'nin toplam yiyecek ve içecek ihracatının yüzde 55'ini oluşturduğunu, bu oranın geçen yılın aynı döneminde yüzde 40’dan az olduğunu söyledi.
Veriler, İngiltere'nin Çin'e yaptığı yiyecek ve içecek ihracatının yüzde 28, Güney Kore'ye yüzde 19 ve Japonya'ya yüzde 6,2 arttığını gösterdi. Federasyona göre bu artış Avrupa dışı ülkelere yapılan ihracattaki patlamadan kaynaklanmıyor. Zira bu ülkelere yapılan ihracattaki artış sadece yüzde 0,3’de kaldı. Ancak bu, İngiltere’nin yaptığı toplam İngiliz yiyecek ve içecek ihracatının bir yıl önceki 5,1 milyar sterline kıyasla 3,7 milyar sterline (5 milyar dolar) düştüğü anlamına geliyor.
Bloomberg Haber Ajansı, İngiltere'nin Avrupa Birliği ülkelerine yaptığı gıda ve içecek ihracatının bu yılın ilk çeyreğinde geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 47 düştüğünü bildirdi. İhracattaki bu düşüş Avrupa Birliği ile ticari alışveriş maliyetlerindeki artışa ve İngiltere'nin Avrupa Birliği'nden çıkışından (Brexit) bu yana gümrük prosedürlerinin neden olduğu gecikmelere bağlanıyor.
Birleşik Krallık gelir ve gümrük dairelerinden elde edilen verilere göre, 2019’un aynı dönemine kıyasla yılın ilk üç ayında süt ürünleri ihracatı yüzde 90’dan fazla, balık ihracatı yarıdan fazla ve bazı alkollü ürünlerin ihracatı üçte bir oranında azaldı.
İngiliz Yiyecek & İçecek Federasyonu uluslararası ticaret sorumlusu Dominic Goudie konuyla ilgili şunları söyledi: “AB'ye yapılan 2 milyar dolarlık ihracat kaybı sektörümüz için bir felaket ve İngiliz üreticilerin AB ile yapılan ticarete getirilen yeni kısıtlamalar nedeniyle karşı karşıya kaldıkları uzun vadeli kayıpların güçlü bir göstergesi niteliğinde.”

Perakende satışında düşüş yaşandı
Hükümetin restoran ve barların yeniden açılmasına izin vermesiyle tüketicilerin pazarlardaki gıda maddelerine yapılan harcamalarını azaltmalarıyla İngiltere’de perakende satışlarda da geçen ay beklenmedik bir şekilde düşüş yaşandı.
İngiltere'deki Ulusal İstatistik Bürosu'ndan elde edilen verilere göre Kovid-19 salgını sebebiyle alınan tedbirler sonucu aylarca kapatılan zorunlu olmayan ihtiyaçların satıldığı mağazalarının tüketicilere yeniden açıldığı Nisan ayındaki yüzde 9,2'lik benzeri görülmemiş bir sıçramanın ardından, mağazalar ve web siteleri aracılığıyla yapılan satışların hacmi yüzde 1,4 azaldı.
Bloomberg, İngiliz Ulusal İstatistik Bürosu ekonomik istatistik direktörü Darren Morgan'ın şunları söylediğini aktardı: “Geçen ay mağazaların yeniden açılmasıyla aynı zamana denk gelen ani artışın ardından perakende satışlar Mayıs ayında bir miktar düştü. Ancak yine de salgın öncesi seviyelerin yanı sıra mağazaların yeniden açılmasından önceki geçen Mart ayı seviyelerinin üzerinde seyretti.”
Gıda ürünleri satışlarındaki düşüş yüzde 5,7 ile ilk sıradayken, ev eşyaları ve bahçe ekipmanları satışlarında da düşüş yaşandı. İnternet üzerinden yapılan satışlarda mağazaların yeniden açılmasıyla üst üste üçüncü ay düşüş yaşanmasına rağmen yine de salgının İngiltere'yi vurduğu Mart ayından önceki Şubat 2020 seviyelerinin yüzde 60 üzerinde seyrediyor.

 


Trump bir sonraki FED başkanını erken açıklayacak mı?

FED Başkanı Jerome Powell, Temsilciler Meclisi Finansal Hizmetler Komitesi oturumunda konuşurken (EPA)
FED Başkanı Jerome Powell, Temsilciler Meclisi Finansal Hizmetler Komitesi oturumunda konuşurken (EPA)
TT

Trump bir sonraki FED başkanını erken açıklayacak mı?

FED Başkanı Jerome Powell, Temsilciler Meclisi Finansal Hizmetler Komitesi oturumunda konuşurken (EPA)
FED Başkanı Jerome Powell, Temsilciler Meclisi Finansal Hizmetler Komitesi oturumunda konuşurken (EPA)

ABD Başkanı Donald Trump, 11 ay sonra görev süresi dolacak olan Jerome Powell'ın yerine FED'in yeni başkanı olarak seçeceği ismi alışılmadık bir şekilde erken açıklamayı düşünüyor.

Wall Street Journal'ın (WSJ) yakın tarihli bir haberinde yer alan bu karar, Trump'ın yönetim kurulunun faiz oranlarını düşürme konusundaki yavaş yaklaşımından duyduğu hayal kırıklığının bir sonucu olarak ortaya çıktı. Powell'ın halefi, üç ila dört aylık geçiş döneminin çok öncesinde, bu yaz ya da eylül veya ekim aylarında açıklanabilir.

ghyj
FED Başkanı Jerome Powell, FED Yönetim Kurulu toplantısında (EPA)

Trump'ın mevcut para politikasına karşı sabırsızlığının artması, onu seçim sürecini hızlandırmayı düşünmeye sevk etti. Şarku’l Avsat’ın WSJ’den aktardığına göre erken bir duyuru, başkan adayının mayıs ayında resmi olarak göreve başlamadan önce bile piyasa beklentilerini etkilemesine ve para politikasını yönlendirmesine olanak sağlayabilir.

Favori adaylar

FED başkanlığı için aralarında şu isimlerin de bulunduğu çok sayıda kişi yarışıyor:

  • Kevin Warsh: Eski bir FED yöneticisi ve Başkan George W. Bush'un danışmanı olan Warsh favoriler arasında. Trump, Warsh ile sekiz yıl önce bu pozisyon için ve geçen sonbaharda da Hazine Bakanlığı için görüşmüştü. Geçmişte bir ‘şahin’ (istihdamdan çok enflasyonla ilgilenen) olarak tanınmasına rağmen Warsh geçtiğimiz günlerde Trump'ın erken bir aday göstermesi halinde şaşırmayacağını belirtti. Ancak Trump'a yakın bazı isimler Warsh'ın fazla bağımsız olacağından endişe ediyor.
  •  Kevin Hassett: Ulusal Ekonomi Konseyi'nin şu anki direktörü olan Hassett'in bu göreve ilgisiz olduğu bildirildi.
  • Scott Bessent: ABD Hazine Bakanı'nın ismi çeşitli adayların müttefikleri tarafından dillendiriliyor. Uzun süredir yatırımcı olan Bessent, kamuoyu önünde mevcut görevine bağlı olmasına rağmen FED Başkanı olma fikrine sıcak baktığını ifade etti. Temsilcilere “Başkan Trump ne isterse onu yapmaktan mutluluk duyacağını” söyledi.
  • David Malpass: Trump'ın ilk döneminde atadığı Dünya Bankası eski başkanı, düşük faiz oranlarını desteklemesi ve FED'in ‘eski’ modellerini eleştirmesi nedeniyle Başkan'ın gözüne girmeyi başardı.
  • Christopher Waller: FED Yönetim Kurulu Üyesi Waller, Trump tarafından 5 yıl önce FED Yönetim Kurulu’na atanmış olsa da zayıf bir aday olarak görülüyor. Waller, yönetimin büyüme odaklı bir para politikası arzusu doğrultusunda, temmuz sonundaki bir sonraki FED toplantısında mümkün olan en kısa sürede faiz indirimi çağrısında bulunan ilk isim olarak Beyaz Saray'ın dikkatini çekti.

Beyaz Saray'ın tutumu ve FED'in bağımsızlığı

Beyaz Saray Sözcüsü Kush Desai, yönetimin ‘ekonomik büyümeyi, istihdamı ve yatırımı hızlandırmak için zemin hazırladığını ve para politikasının bu gündemi tamamlama ve ABD'nin ekonomik toparlanmasını destekleme zamanının geldiğini’ belirtti.

dfgrthy
FED Başkanı Jerome Powell, FED Yönetim Kurulu'nun bir toplantısına başkanlık ederken (AFP)

Siyasi baskılara rağmen FED Başkanı Jerome Powell, siyasetin Merkez Bankası’nın görüşlerini etkilemediğini sürekli olarak savundu. Powell bir Senato komitesine verdiği demeçte, faiz oranlarını düşürme konusundaki temkinli yaklaşımını şu sözlerle savundu: “Eğer burada bir hata yaparsak, bedelini insanlar öder... ödeyecektir.”

Erken açıklamanın riskleri ve dinamikleri

Erken bir açıklama, hem Trump hem de gelecek başkan için potansiyel dezavantajlar barındırıyor. Bu adım yeni başkanı zor bir duruma sokabilir, potansiyel olarak gelecekteki meslektaşlarının kamuoyu önünde eleştirilmesine yol açabilir veya çok uyumlu olarak algılanabilir, bu da Senato onayını tehlikeye atabilir. Ekonomist Douglas Rediker'in belirttiği gibi, ‘Trump seçimini ne kadar erken yaparsa, o kişinin karşılaşacağı zorluklar o kadar artar ve Powell'ın gerçek halefi olma ihtimali o kadar azalır.’

Dahası, Powell'ın FED'deki görev süresi 2028 yılına kadar devam ediyor, yani başkan olarak görev süresi sona erdikten sonra 18 ay daha Yönetim Kurulu’nda kalmayı seçebilir, ki o bu konuda yorum yapmayı reddetti.

Trump'ın sadık bir başkan arzusu, daha kolay bir faiz politikası isteğiyle uyumlu olsa da, mevcut Yönetim Kurulu üyeleri görevden erken ayrılmadığı sürece üyelerin çoğunluğunu atayamayacağı için, 12 üyeli faiz belirleme komitesini etkilemekte büyük bir zorlukla karşı karşıya. FED, Başkan Richard Nixon'ın faiz oranlarını düşük tutması için FED Başkanı’na gizlice baskı yaptığı 1970'lerden bu yana bağımsızlığını şiddetle koruyor.