Çin'in ilk uzay istasyonunda ilk uzay yürüyüşü yapıldı

Çin devlet televizyonu, astronotların istasyondan çıkış anını yayımladı. (CCTV)
Çin devlet televizyonu, astronotların istasyondan çıkış anını yayımladı. (CCTV)
TT

Çin'in ilk uzay istasyonunda ilk uzay yürüyüşü yapıldı

Çin devlet televizyonu, astronotların istasyondan çıkış anını yayımladı. (CCTV)
Çin devlet televizyonu, astronotların istasyondan çıkış anını yayımladı. (CCTV)

Çin'in yörüngedeki ilk uzay istasyonundaki Tianhe modülünde ilk uzay yürüyüşü yapıldı. İki Çinli astronot, pazar günü erken saatlerde istasyona 15 metrelik bir robotik kol eklemek üzere uzay yürüyüşüne çıktı.
Liu Boming ve Tang Hongbo isimli iki astronot, devlet kanalı CCTV tarafından, istasyonun hava kilidinden çıktıkları anda görüntülendi. Üçüncü mürettebat üyesi, komutan Nie Haisheng ise görev sırasında içeride kaldı.
Görevde ayrıca panoramik bir kameranın, Tianhe çekirdek modülünün dışına monte edildiği bildirildi.
İstasyonda görevli üç astronot, 17 Haziran'da Tianhe'ye varmıştı. Shenzhou 12 isimli uzay aracıyla istasyona ulaşan üç astronot, dünyadan yaklaşık 380 kilometre uzaklıkta üç ay kalacak.
İstasyonun ilk modülü Tianhe, 29 Nisan'da fırlatılmıştı. Shenzou 12'nin ardından yiyecek ve yakıt taşıyan bir başka uzay aracı da geçen hafta modüle ulaşmıştı.
AP'nin haberine göre Liu ve Tang'ın uzay yürüyüşüyle kurulumunu üstlendiği robotik kol, istasyonun geri kalan parçalarının bir araya getirilmesi ve son halini alması için kullanılacak. 
Astronotların kullandığı uzay giysilerinin, uzay boşluğunda kesintisiz 6 saate kadar dayanabilecek şekilde tasarlandığı ifade ediliyor.
Çin'in uzay ajansı, 70 tonluk istasyona iki modül daha eklemek için gelecek yılın sonuna kadar toplam 11 fırlatma görevi planlıyor.
Son uzay yürüyüşünde görev alan Liu, 2008'de Shenzhou 7 misyonunda da görev almıştı. Bu misyonda astronot Zhai Zhigang, Çin'in ilk uzay yürüyüşünü gerçekleştirmişti.
Independent Türkçe, AP, Guardian



Sadece 300 ışık yılı uzakta devasa gaz bulutu keşfedildi

Bilim insanları Orion gibi bulutsularda yıldız oluşumunu incelese de sürecin öncesi hakkında daha az gözlem yapılabiliyor (NASA)
Bilim insanları Orion gibi bulutsularda yıldız oluşumunu incelese de sürecin öncesi hakkında daha az gözlem yapılabiliyor (NASA)
TT

Sadece 300 ışık yılı uzakta devasa gaz bulutu keşfedildi

Bilim insanları Orion gibi bulutsularda yıldız oluşumunu incelese de sürecin öncesi hakkında daha az gözlem yapılabiliyor (NASA)
Bilim insanları Orion gibi bulutsularda yıldız oluşumunu incelese de sürecin öncesi hakkında daha az gözlem yapılabiliyor (NASA)

Dünya'ya beklenmedik kadar yakın bir mesafede devasa bir gaz bulutu keşfedildi. Moleküler gaz bulutu, bilim insanlarına yıldız oluşum sürecini incelemeleri için eşsiz bir fırsat sunuyor.

Moleküler bulutlar içindeki toz ve gaz kümeleri çökerek yıldızları meydana getiriyor. Hidrojen ve karbonmonoksit molekülleri içeren bu bulutları, yıldız oluşturmalarından önce görmek zorlu bir iş.

Bilim insanları moleküler hidrojen gazı neredeyse görünmez olduğu için bu bulutları ararken karbonmonoksite odaklanıyor. Ancak karbonmonoksit miktarı azsa bulut kolayca gözden kaçabiliyor.

Araştırmacılar yeni keşfedilen moleküler gaz bulutunun bugüne kadar saptanmamasını da buna bağlıyor.

Bulguları hakemli dergi Nature Astronomy'de dün (28 Nisan) yayımlanan çalışmayı yürüten ekip, bulutu daha önce hiç kullanılmamış bir yöntemle tespit etti. Araştırmacılar, buluttaki hidrojenin yaydığı ultraviyole ışık sayesinde keşfi yaptı.

Güney Kore'nin STSAT-1 uydusunun verilerini inceleyen araştırmacılar, hidrojenin doğal olarak yaydığı uzak ultraviyole ışığı fark etti. Normalde bu spektrumdaki ışığı yakalamak epey zor ancak uydunun spektrografı, bunu analiz edilebilecek dalga boylarına ayırmayı başardı. 

Rutgers Üniversitesi'nden çalışmaya liderlik eden Blakesley Burkhart, "Bu, moleküler hidrojenin uzak ultraviyole emisyonunu doğrudan bularak keşfedilen ilk moleküler bulut. Bu bulut, kelimenin tam anlamıyla karanlıkta parıldıyor" diyor.

Yunan mitolojisindeki şafak tanrıçası Eos'un adı verilen gaz bulutu Dünya'dan sadece 300 ışık yılı uzakta. Yaklaşık 3 katrilyon kilometrelik bu mesafe insan ölçeğinde muazzam bir büyüklüğe denk düşse de galaktik ölçekte çok yakın kabul ediliyor. Dünya'ya en yakın yıldız oluşum bölgesi olan Orion Bulutsusu yaklaşık 1300 ışık yılı uzakta. 

Hilale benzeyen bulutun kütlesi Güneş'in kütlesinin yaklaşık 3 bin 400 katı ve yaklaşık 40 Ay çapına (140 bin kilometre) sahip. 

Makalenin yazarlarından Thomas Haworth "Bu şey adeta kozmik arka bahçemizde ve biz onu kaçırdık" diyor.

Güneş Sistemi'nin yakın çevresini ifade eden Yerel Kabarcık'ta yer alan Eos, bugüne kadar bulunan en yakın moleküler bulut. 

Bilim insanları bu sayede yıldız ve yıldız sistemlerinin nasıl oluştuğunu çok daha iyi anlayabilecekleri bir imkana sahip. 

Burkhart, "Teleskoplarımızla baktığımızda, oluşum aşamasındaki tüm yıldız sistemlerini görebiliyoruz ancak bunun nasıl gerçekleştiğini ayrıntılı olarak bilmiyoruz" diyerek ekliyor: 

Eos'u keşfetmemiz heyecan verici çünkü artık moleküler bulutların nasıl oluştuğunu ve ayrıştığını, bir galaksinin yıldızlararası gaz ve tozu yıldızlara ve gezegenlere nasıl dönüştürdüğünü doğrudan ölçebiliyoruz.

Araştırmacılar ayrıca yeni yöntemi kullanarak yakınlarda gizlenen başka moleküler bulutları da keşfetmeyi umuyor.

Çalışmanın bir diğer yazarı Thavisha Dharmawardena "Bu teknik yıldızlararası ortam hakkında bildiklerimizi baştan yazabilir, galaksideki gizli bulutları ortaya çıkarabilir ve hatta kozmik şafağın algılanabilen en uzak sınırlarına kadar ulaşabilir" ifadelerini kullanıyor.

Independent Türkçe, Space.com, CNN, Nature Astronomy