İranlı yetkili: Tahran, Washington ile tutuklu değişimi planlarına devam etmeyecek

Tahran’da bulunan Evin Hapishanesi’ndeki bir koridorda kadın gardiyan duruyor (Reuters-Arşiv)
Tahran’da bulunan Evin Hapishanesi’ndeki bir koridorda kadın gardiyan duruyor (Reuters-Arşiv)
TT

İranlı yetkili: Tahran, Washington ile tutuklu değişimi planlarına devam etmeyecek

Tahran’da bulunan Evin Hapishanesi’ndeki bir koridorda kadın gardiyan duruyor (Reuters-Arşiv)
Tahran’da bulunan Evin Hapishanesi’ndeki bir koridorda kadın gardiyan duruyor (Reuters-Arşiv)

İranlı bir yetkili, İran’ın ABD ile tutuklu değişimi planlarına devam etmeyeceğini bildirdi.
İsmi açıklanmayan yetkili, İran merkezli yarı resmi Nour News’e yaptığı açıklamada, Washington’ı tutukluları serbest bırakma çabalarıyla çelişen ‘ihlaller’ yapmakla da suçladı.
Tahran, geçtiğimiz ay tutuklu değişimi anlaşmasına varıldığını belirtti.
Ancak Washington, ABD yaptırımları sebebiyle diğer ülkelerde dondurulmuş durumdaki 7 milyar dolarlık İran petrol fonlarının serbest bırakılması karşılığında iki ülkenin tutuklu takas anlaşmasına vardığı yönünde haberi yalanladı.
ABD Başkanı Joe Biden yönetimi, İran’ın Washington’a yönelttiği, ABD ile İran arasındaki dolaylı Viyana nükleer müzakerelerinin hızlı bir şekilde yeniden başlatılmasını sağlamak için önerilen tutuklu takas anlaşmasını ertelemeye çalıştığı yönündeki ‘yüz kızartıcı’ suçlamaları reddetti.
İran’da Şubat 2016’da gözaltına alınan Siamak Namazi ve babası Bekir Namazi, 2018 Ocak’ta gözaltına alınan çevre aktivisti Murat Tahbaz ve 2020 Aralık’ta gözaltına alınan iş insanı İmad Şarki olmak üzere İran asıllı ABD’li en az dört tutuklu bulunuyor.



İran Cumhurbaşkanı'nın yokluğunda süreç nasıl işleyecek?

İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi ve yardımcısı Muhammed Muhbir (Tesnim)
İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi ve yardımcısı Muhammed Muhbir (Tesnim)
TT

İran Cumhurbaşkanı'nın yokluğunda süreç nasıl işleyecek?

İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi ve yardımcısı Muhammed Muhbir (Tesnim)
İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi ve yardımcısı Muhammed Muhbir (Tesnim)

İran anayasası, İran cumhurbaşkanının herhangi bir nedenle iki ay süreyle yetkilerini kullanamaması durumunda, İran cumhurbaşkanlığının görevlerini geçici bir komitenin üstlenmesini öngörüyor.

131. maddeye göre başkanın ölümü, yokluğu, iki ayı aşan hastalık veya görev süresinin dolması ve yeni cumhurbaşkanının seçilmemesi halinde, cumhurbaşkanının görevlerini bir komisyon üstlenecek.

İran Cumhurbaşkanı Yardımcısı, Rehber'in onayıyla, Meclis Başkanı ve Yargı Başkanının da yer aldığı bir komiteye başkanlık ediyor. Cumhurbaşkanı Yardımcısı, 50 gün içinde başkanlık seçimlerini düzenlemekle yükümlü olacak.

131. maddeye göre Rehber, cumhurbaşkanı yardımcısının yetkilerini gerektiği gibi kullanamaması halinde cumhurbaşkanının tüm yetkilerini doğrudan şahsen üstlenebilir veya yeni bir yetkili atayabilir.

İran Anayasası'nın 113. Maddesine göre İran Cumhurbaşkanı'nın, Rehber'den sonra ülkede en yüksek yetkili olduğunu ve Rehber ile ilgili konular hariç, Anayasa'nın uygulanmasından ve yürütme organını (hükümeti) yönetmekten sorumludur.

Bu, İran'ın başbakanlık görevini devralmak üzere geçici bir komite kurma durumu ile üçüncü kez karşı karşıya kalmasıdır.

İlki, İran devriminin ilkelerine ihanet ettiği gerekçesiyle Rehber Humeyni tarafından görevden alınan eski Cumhurbaşkanı Ebu'l Hasan Beni Sadr’ın görevden alınmasının ardından gerçekleşti. Beni Sadr 1979 devriminden sonra İran'ın ilk seçilmiş cumhurbaşkanıydı. Paris'te sürgünde iken Ekim 2021'de öldüğünde 88 yaşındaydı. Komitenin çalışmaları 22 Haziran 1980'den aynı yılın 2 Ağustos'una kadar yaklaşık iki ay sürdü.

İkincisi, 30 Ağustos 1981 tarihinde İran Başbakanı Muhammed Ali Recai'nin suikasta uğramasının ardından kurulmuştur. Komisyon, Başbakanlık binasının bombalanmasından birkaç saat sonra çalışmalarına başladı ve 9 Ekim 1981 tarihine kadar devam etmiştir.