Libya: Kaddafi’nin üst düzey kadroları serbest bırakılıyor

Kaddafi’nin “kara kutusu” Albay Ahmed Ramazan, Saadi’nin serbest bırakılmasından bir gün sonra serbest bırakıldı.

Saadi Kaddafi’nin Şubat 2016’da başkent Trablus’ta yargılandığı sırada (Reuters)
Saadi Kaddafi’nin Şubat 2016’da başkent Trablus’ta yargılandığı sırada (Reuters)
TT

Libya: Kaddafi’nin üst düzey kadroları serbest bırakılıyor

Saadi Kaddafi’nin Şubat 2016’da başkent Trablus’ta yargılandığı sırada (Reuters)
Saadi Kaddafi’nin Şubat 2016’da başkent Trablus’ta yargılandığı sırada (Reuters)

Libya’daki geçiş yönetimi yetkilileri, devrik lider Albay Muammer Kaddafi’nin üçüncü oğlu Saadi’nin ve birkaç eski üst düzey yardımcısının tutuklu bulundukları başkent Trablus’taki hapishanelerden serbest bırakıldıklarını duyurdu.
Yetkililer dün devrik Cumhurbaşkanı Albay Muammer Kaddafi’nin yakın çevresinin bir üyesi olan üst düzey bir liderin de serbest bırakıldığını duyurmuştu.
Olay, Temsilciler Meclisi’nin Tobruk kentindeki merkezinde Abdulhamid Dibeybe başkanlığındaki Libya Ulusal Birlik Hükümeti’nden (UBH) güvenoyunu tartışacağı toplantıdan sadece birkaç saat önce gerçekleşti.
Dün Cumhurbaşkanlığı Konseyi, cezaları sona eren veya yargı kararıyla hüküm giymemiş çok sayıda siyasi tutuklunun serbest bırakıldığını duyurdu. Serbest bırakılanlar arasında, Kaddafi rejiminde Albay rütbesine sahip, Genelkurmay ve İstihbarat şefi olarak görev yapan ve Kaddafi’nin “kara kutusu” lakaplı Kaddafi’nin ofisinin Müdürü ve Özel Sekreteri Ahmed Ramazan da bulunuyor.
Konsey yaptığı açıklamada, kapsamlı bir ulusal uzlaşma sağlamak için çalışmalarına devam etme ve haklarında herhangi bir yargı kararı verilmeyen kalan mahkumların serbest bırakılmasını koordine etme sözü verdi.
Adalet Bakanı Halime Abdurrahman cebri tutuklu ve davası olmayan tüm tutukluların tahliyesinin hızlandırılmasının önemine işaret ederek, tutuklu ve tutukluların tamamının yargıya sevk edilmesinin önemine dikkati çekti.
Bu adımı savunan Libya Başkanlık Konseyi Sözcüsü Necva Vehibe, dün Trablus’ta düzenlediği basın toplantısında, “Hakkında yargı kararı verilenler serbest bırakılır. Diğer işlemler ise mahkemelerce karara bağlanır” dedi. Vehibe, serbest bırakılmanın “Ortak Askeri Komite’nin çabalarını tamamlamak üzere geldiğini” kaydederek, tahliye sürecinin “belirli bir tarafın tekelinde olmadığı; Serbest bırakılıp bırakılmayacağı, özellikle koordinasyonun yapıldığı yargı mercii tarafından belirlenir” açıklamasında bulundu.
Buna karşılık Dibeybe hükümeti, daha önce yaptığı açıklamada, Saadi Kaddafi’nin tahliyesinin, tahliye kararından iki yıl sonra yargı kararlarının uygulanmasıyla gerçekleştirildiğini söyledi. Bunun ise Başsavcılık ile Terörizm ve Organize Suçlarla Mücadele Caydırma Ajansıyla işbirliği içinde gerçekleştiğine dikkat çekti. Saadi ailesinin kendisini yasal prosedürlere uygun olarak kabul ettiğini açıklayarak, bu çabaların kapsamlı bir ulusal uzlaşma yoluna yol açacağını umduğunu ifade etti.
Ailesine iadesini ve yasal prosedürlerin tamamlanmasının ardından Saadi, önceki gün Adalet Bakanlığı Müsteşarı’ndan ayrılarak özel uçakla İstanbul’a hareket etti. Saadi’ye, daha önce Trablus’ta Harp Okulu Komutanlığı görevinde bulunan, yine sağlık nedenleriyle serbest bırakılan Tümgeneral Naci Harir eşlik etti.

Kaddafi Türkiye’ye gitti
Türkiye kaynakları, hakkındaki suçlamalardan beraat eden Saadi Kaddafi’nin serbest bırakılmasının ardından İstanbul’a geldiğini doğruladı. Türk medyasına göre Kaddafi, dün gece geç saatlerde İstanbul Havalimanı’na özel uçakla geldi.
Adalet Bakanlığı’ndan bir kaynak, AFP’ye verdiği demeçte, Saadi’nin Libya’dan ayrılmasıyla ilgili olarak, “Saadi, tutuklandığı davayla ilgili olarak, yargı önüne çıkarılan ardından tahliye kararı çıkarılan bir Libya vatandaşıdır. Bu nedenle ülkede kalmakta veya ülkeyi terk etmekte özgürdür.”
Bu arada resmi bir kaynaktan alıntı yapan Reuters, Saadi’nin serbest bırakılmasının “Dibeybe, önde gelen aşiret liderleri ve eski İçişleri Bakanı’nın da dahil olduğu müzakerelerin bir sonucu olduğunu” söyledi.
Libya Futbol Federasyonu başkanı ve mütevazı futbol kariyeri sahip bir oyuncu olan Kaddafi’nin üçüncü oğlu Saadi, 2011’de babasının rejiminin düşmesinden sonra kaçtığı Nijer tarafından Mart 2014’te iade edilmişti.
Ancak Saadi, geçtiğimiz günlerde “Kaddafi ailesinin henüz son sözünü söylemediğini” ve “siyasi bir operasyon planladığını” söyleyen kardeşi Seyfülislam’ın aksine, Uluslararası Ceza Mahkemesi tarafından yargılanmıyor.
Öte yandan, Dibeybe’nin hükümetindeki Petrol Bakanı Muhammed Avn ile Petrol Şirketi başkanı Mustafa Sunullah arasında uzlaştırma çabalarına rağmen, Avn, Sunullah’ı işten uzaklaştırma kararının hala geçerli olduğunu düşünüyor. Avn, sorumluların uygulanmasını bekliyor. Yetkililer, yönetim kurulunun değişmesi yönünde tavsiyede bulunulduğuna işaret edip Kurumun halen varlığını sürdürdüğünü vurgulayarak, Dibeybe’nin bunu Bakanlar Kurulu’na sunmayı taahhüt ettiğini vurguladı.
Öte yandan, Cumhurbaşkanlığı Konseyi üyesi ve Birleşmiş Milletler Libya Misyonu (UNSMIL) Başkanı Jan Kubis yabancı savaşçıların Libya topraklarından çıkarılması ve ülkelerine dönüşleri için Libya meselesiyle ilgili ülkelerin katılımıyla yeni bir strateji geliştirilmesi gerektiğini vurguladı.
Libya Dışişleri Bakanı Necla Menguş ve Kubis önümüzdeki ayın başlarında Berlin Konferansları 1 ve 2’nin sonuçlarını uygulamak için tamamen Libya girişiminde pratik mekanizmalar geliştirmeyi amaçlayan uluslararası bir konferans düzenleme ve başkanlık etme çabalarını görüşecekler.
Buna karşılık, Yüksek Devlet Konseyi Başkanı Halid el-Mişri, Kubis ile yaptığı görüşmede, Parlamentonun Temsilciler Meclisi tarafından hazırlanan yaklaşan seçim yasalarına katılımını sağlamaya çalıştı. el-Mişri, Kubis’e Danıştay tarafından önümüzdeki hafta oylamaya hazırlanmak üzere hazırlanan en son yasa tasarıları hakkında bilgi vererek, bunları istişare için Temsilciler Meclisi’ne iletti.
Diğer taraftan, Trablus’un batısındaki Zaviye kentinin farklı bölgelerinde silahlı milisler arasında çıkan ve en az bir kişinin ölümüne, sayısı bilinmeyen sayıda yaralıya yol açan şiddetli çatışmaların ardından patlama sesleri duyuldu.
Çatışma haberleri, Halife Hafter liderliğindeki Libya Ulusal Ordusu’nun (LUO) Fırtına Tugayı’nın dün şafak vakti Fizan bölgesindeki Murzuk şehrinde DAEŞ liderlerinden birini tutuklamak için düzenlediği askeri operasyondaki başarısını açıklamasıyla aynı zamana denk geldi.

 


Trump’ın açıklaması ateşkesi tehlikeye mi attı? 17. Maddeyle Gazze'de fiili bölünme ihtimali masada mı?

Filistinliler, Gazze Şeridi'nin merkezindeki Nuseyrat mülteci kampında kaplarını suyla dolduruyor (AFP)
Filistinliler, Gazze Şeridi'nin merkezindeki Nuseyrat mülteci kampında kaplarını suyla dolduruyor (AFP)
TT

Trump’ın açıklaması ateşkesi tehlikeye mi attı? 17. Maddeyle Gazze'de fiili bölünme ihtimali masada mı?

Filistinliler, Gazze Şeridi'nin merkezindeki Nuseyrat mülteci kampında kaplarını suyla dolduruyor (AFP)
Filistinliler, Gazze Şeridi'nin merkezindeki Nuseyrat mülteci kampında kaplarını suyla dolduruyor (AFP)

ABD Başkanı Donald Trump’ın, Gazze’deki ateşkes anlaşmasının “ikinci aşamasının değiştirileceği” yönündeki kısa ve belirsiz açıklaması, bu değişikliğin ne anlama geldiğine ilişkin soruları gündeme taşıdı.

Uzmanlara göre Trump’ın işaret ettiği değişiklik, anlaşmanın uygulanma biçiminde bir revizyon anlamına geliyor. Buna göre, İsrail’in hâlihazırda yüzde 55’ini kontrol ettiği Gazze’den çekilmesi ve Hamas’ın silahsızlandırılmasına geçilmesi yerine, 17. maddenin devreye alınması söz konusu olabilir. Bu madde, barış planının taraflardan biri kabul etmese bile tek taraflı olarak ilerletilmesine imkân tanıyor.

10 Ekim’de yürürlüğe giren ateşkes anlaşmasındaki 17. madde, Hamas’ın öneriyi geciktirmesi veya reddetmesi halinde, “yardımların genişletilmesi dahil, planın belirtilen unsurlarının, İsrail ordusunun terörden arındırılmış olarak uluslararası istikrar gücüne devrettiği bölgelerde uygulanacağını” düzenliyor.

Geçen ekim ayında Hamas ile İsrail arasında imzalanan “barış belgesi” sadece birinci aşamayla ilgili maddeleri içeriyordu. Bu aşama; ilk ateşkes, İsrail güçlerinin geri çekilmesi, esir takası ve insani yardım girişlerinin kolaylaştırılmasını kapsıyor. Ancak savaş sonrası Gazze’nin yönetimine ilişkin “ikinci aşama” konusunda resmî bir mutabakat sağlanmış değil.

Perşembe günü yaptığı açıklamada Trump, planın ikinci aşamasının “çok yakında değiştirileceğini” söyledi. Açıklama, sürecin tıkanması ve sahadaki ilerlemenin sınırlı kalması nedeniyle endişelerin arttığı bir döneme denk geldi; ancak Trump değişikliğin içeriğine dair ayrıntı vermedi.

Görsel kaldırıldı.
Filistinli bir kadın, İsrail'in Han Yunus'ta düzenlediği bir baskın sonucu akrabalarından birinin öldürülmesine tepki gösteriyor (AFP)

Ahram Siyaset ve Strateji Merkezi İsrail Çalışmaları uzmanı Dr. Said Okaşa, (Saeed Okasha) Trump’ın sözünü ettiği değişikliğin büyük olasılıkla 17. maddeye dayanacağını belirtiyor. Okaşa’ya göre bu adım, “eski Gazze” ve “yeni Gazze” ayrımını güçlendirecek bir fiili bölünmeye kapı aralayabilir. Bu yaklaşımı geçen ay ABD’nin bölge özel temsilcisi Steve Witkoff’un da çeşitli görüşmelerde dile getirdiğini hatırlattı.

Okkaşa, anlaşmanın geçen ay Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi tarafından onaylandığını anımsatarak, Hamas’ın silahsızlanma sürecine yanıt vermemesi gibi gerekçelerle 17. maddenin yeniden devreye sokulmasının mümkün olduğunu söyledi. Uzman, böyle bir senaryonun Gazze’de “ne savaş ne barış” şeklinde sürecek bir çıkmaz yaratabileceğini ifade etti.

Görsel kaldırıldı.
Filistinliler, Cebaliye'de yıkılan binaların enkazı arasında sokaklara kurulmuş çadırların yanından geçiyor (AFP)

Filistinli siyaset analisti Dr. Ayman el-Rakkab da, Trump’ın değişiklik açıklamasının içeriğinin belirsizliğine işaret ederek, “İsrail’in bölgede kalma isteğiyle birleştiğinde, Gazze’nin fiilen ikiye bölünmesi ihtimali güçleniyor” değerlendirmesinde bulundu.

Bu belirsizlik sürerken, Axios haber sitesi Trump’ın 25 Aralık’tan önce Gazze’de barış sürecinin ikinci aşamasına geçileceğini açıklamayı planladığını duyurdu. Habere göre Washington, Gazze’de oluşturulacak yeni yönetim yapısı ve uluslararası istikrar gücünün son hazırlıklarını tamamlıyor. ABD Başkanı’nın, bu adımları görüşmek üzere İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile ay sonundan önce bir araya gelmesi bekleniyor.

İkinci aşamanın önünde ciddi engellerin olduğunu ifade eden Rakkab: “Barış Konseyi ile teknokrat hükümet henüz kurulmadı. Güvenliği devralacak polis gücü ve uluslararası istikrar kuvveti oluşturulmadı. Bu nedenle somut bir hareketin en erken ocak ayında mümkün olabileceğini düşünüyorum” dedi.

Okaşa, yakın vadede İsrail’in kontrolde tuttuğu bölgeyi yüzde 60 seviyesine çıkarmaya çalışabileceğini, ancak anlaşmanın genel çerçevesinde büyük bir tırmanış beklemediğini belirtti.

Geçtiğimiz günlerde Yedioth Ahronoth, İsrail’in yaklaşık iki milyon Filistinliyi sarı çizginin doğusunda İsrail kontrolündeki yeni bölgelere yeniden yerleştirmeyi, Hamas kontrolündeki bölgeleri tamamen sivillerden boşaltmayı ve Hamas unsurlarını bu bölgelerde aşamalı şekilde takip etmeyi içeren bir plan hazırladığını yazmıştı. Şarku’l Avsat’ın  Telegraph gazetesinin Batılı diplomatlara dayandırdığı haberinden aktardığı bilgilere göre ABD planının Gazze’nin kalıcı biçimde ikiye ayrılması riskini barındırdığını bildirmişti.

Mısır Dışişleri Bakanı Bedr Abdulati ise geçtiğimiz günlerde Barselona’da AB Dış Politika Yüksek Temsilcisi Kaja Kallas ile yaptığı görüşmede, Gazze ile Batı Şeria’nın birliğinin korunması gerektiğini vurgulayarak, ayrıntıları tartışılan hiçbir adımın “bölünmeyi pekiştirmesine” izin verilemeyeceğini söyledi. Abdulati, çarşamba günü yaptığı başka bir açıklamada da, “Gazze’nin bölünmesini konuşmak dahi mümkün değildir. Gazze, Doğu Kudüs dâhil olmak üzere, kurulacak Filistin devletinin ayrılmaz bir parçasıdır” dedi.

Uzman Okaşa’ya göre Mısır, hem Gazze’nin bölünmesini hem de anlaşmayı zayıflatacak her türlü değişikliği engellemek için diplomatik çabalarını sürdürecek. Buna karşın, Trump’ın planı etrafındaki belirsizlik nedeniyle önümüzdeki döneme ilişkin tüm senaryolar hâlâ masada.


Avn, BM Güvenlik Konseyi heyetinden İsrail'e ateşkes ve geri çekilme anlaşmasını uygulaması için baskı yapmasını istedi

Lübnan Cumhurbaşkanı Joseph Avn'ın bugün Baabda'daki Cumhurbaşkanlığı Sarayı'nda Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi temsilcilerinden oluşan bir heyetle yaptığı görüşmeden (Lübnan Cumhurbaşkanlığı’nın resmi X hesabı)
Lübnan Cumhurbaşkanı Joseph Avn'ın bugün Baabda'daki Cumhurbaşkanlığı Sarayı'nda Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi temsilcilerinden oluşan bir heyetle yaptığı görüşmeden (Lübnan Cumhurbaşkanlığı’nın resmi X hesabı)
TT

Avn, BM Güvenlik Konseyi heyetinden İsrail'e ateşkes ve geri çekilme anlaşmasını uygulaması için baskı yapmasını istedi

Lübnan Cumhurbaşkanı Joseph Avn'ın bugün Baabda'daki Cumhurbaşkanlığı Sarayı'nda Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi temsilcilerinden oluşan bir heyetle yaptığı görüşmeden (Lübnan Cumhurbaşkanlığı’nın resmi X hesabı)
Lübnan Cumhurbaşkanı Joseph Avn'ın bugün Baabda'daki Cumhurbaşkanlığı Sarayı'nda Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi temsilcilerinden oluşan bir heyetle yaptığı görüşmeden (Lübnan Cumhurbaşkanlığı’nın resmi X hesabı)

Lübnan Cumhurbaşkanlığı, Cumhurbaşkanı Joseph Avn’ın bugün ülkede bulunan Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi temsilcilerinden oluşan bir heyetle bir araya geldiğini açıkladı. Görüşmede Avn, Lübnan ordusunun görevini tamamlaması için destek çağrısında bulunarak, İsrail’in Güney Lübnan’dan çekilmesi için baskı yapılmasını talep etti.

Cumhurbaşkanlığı, heyetin ‘uluslararası kararların uygulanması yoluyla Lübnan’da istikrarı destekleme ve ülkelerin Lübnan ordusuna yardım ederek birliklerini tamamlamaya ve silah tekelini sağlamaya hazır olduklarını’ belirttiğini duyurdu.

Açıklamada Avn’ın, Lübnan’ın uluslararası kararları uygulama taahhüdünü yinelediği ve “İsrail tarafını ateşkesi uygulamaya ve çekilmeye zorlamamız gerekiyor; bu konuda sizden destek bekliyoruz” ifadelerini kullandığı kaydedildi.

Geçen yıl kasım ayında, ABD arabuluculuğunda İsrail ile Hizbullah arasında bir ateşkes sağlanmıştı. Bu ateşkese rağmen, İsrail hâlâ Güney Lübnan’daki bazı noktalarda kontrolünü sürdürüyor ve ülkenin doğusu ile güneyine yönelik saldırılarını devam ettiriyor.


Ukrayna: Rusya ile taviz değil, gerçek barış peşindeyiz

Ukrayna'nın güneydoğusunda Rus araçları ve askerleri (Reuters)
Ukrayna'nın güneydoğusunda Rus araçları ve askerleri (Reuters)
TT

Ukrayna: Rusya ile taviz değil, gerçek barış peşindeyiz

Ukrayna'nın güneydoğusunda Rus araçları ve askerleri (Reuters)
Ukrayna'nın güneydoğusunda Rus araçları ve askerleri (Reuters)

Ukrayna Dışişleri Bakanı Andriy Sibiga, dün Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı'na (AGİT) yaptığı açıklamada, Ukrayna'nın Rusya ile "taviz değil, gerçek barış" istediğini söyledi.

Güvenlik ve insan haklarına odaklanan bir kuruluş olan AGİT, savaş sonrası Ukrayna'da rol oynamayı hedefliyor.

ABD Başkanı Donald Trump, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile ABD elçileri arasında "oldukça iyi" olarak nitelendirdiği görüşmelerin ardından çarşamba günü yaptığı açıklamada, barış görüşmelerine giden yolun şu anda belirsiz olduğunu söyledi.

Sibiga, örgütün yıllık bakanlar kurulu toplantısından önce, "Münih'te gelecek nesillere ihanet edenlerin isimlerini hâlâ hatırlıyoruz" diyerek, "Bu bir daha asla olmamalı. İlkelerden taviz verilmemeli ve uzlaşmaya değil, gerçek barışa ihtiyacımız var" ifadelerini kullandı.

devfdr
Rus askerleri Kursk bölgesindeki Sudzha’da devriye geziyor (Arşiv- AP)

Bakan, görünüşe göre İngiltere, Fransa ve İtalya'nın Adolf Hitler'in o dönem Çekoslovakya olan toprakları ilhak etmesini kabul ettiği 1938 tarihli Nazi Almanyası anlaşmasına atıfta bulunuyordu. Bu anlaşma, tehditkâr bir güçle yüzleşmemenin işareti olarak yaygın olarak kullanılıyor.

Sibiga, ABD'ye barışı sağlama çabalarından dolayı teşekkür etti ve Ukrayna'nın "bu savaşı sona erdirmek için mümkün olan her fırsatı değerlendireceğine" söz verdi. "Avrupa geçmişte çok fazla adaletsiz barış anlaşması imzaladı. Hepsi yeni felaketlere yol açtı" diye ekledi.

Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy dün, ekibinin Amerika Birleşik Devletleri'ndeki toplantılara hazırlandığını ve Trump'ın temsilcileriyle diyaloğun devam edeceğini söyledi.

Amerika Birleşik Devletleri, Kanada, Rusya ve Avrupa ile Orta Asya'nın büyük bir bölümünü içeren 57 üye ülkeyi kapsayan Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT), Soğuk Savaş döneminde Doğu-Batı diyaloğu için kilit bir forum olarak ortaya çıktı.

Örgüt son yıllarda, Rusya'nın kilit kararların uygulanmasını engellemesi ve örgütü Batı kontrolü altında olmakla suçlamasıyla sık sık çıkmaza giriyor. Rusya, açıklamasında Ukrayna'nın AGİT gündemine "tamamen hakim olmasından" şikayet etti.