BM Yemen Özel Temsilcisi Grundberg’in ziyaretlerinin ilk durağı Riyad olacak

Hans Grundberg

BM Güvenlik Konseyi üyelerine ilk brifingini veren Birleşmiş Milletler’in (BM) dördüncü Yemen Özel Temsilcisi Hans Grundberg, bu hafta bölge turuna çıkmaya hazırlanıyor. Yemen meşru hükümet yetkililerin yanı sıra Suudi ve Körfez liderleriyle bir araya gelecek olan Grundberg’in ilk durağı Suudi Arabistan’ın başkenti Riyad olacak.
Yemen siyasi çevrelerinde Grundberg'in İran destekli Husi milislerini askeri gerilimi durdurmaya ikna etmede ilerleme kaydedeceğine dair iyimserlik düşük düzeyde. Yemen hükümetinden yapılan açıklamalar sürdürülebilir bir barışa ulaşmak için Yemen Özel Temsilcisi ile çalışmaya devam edileceği yönünde.
Yemenli bir hükümet kaynağı Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamaya göre meşru yönetim, hükümetteki üst düzey yetkililer ve Yemen Cumhurbaşkanı Abdurabbu Mansur Hadi'nin danışmanları perşembe günü İsveçli diplomatın BM sıfatıyla ilk görüşmesini gerçekleştireceği Riyad'a çağırıldı.
Yeni BM Özel Temsilcisi birkaç gün önce BM Güvenlik Konseyi’nde, kendisi ve Husiler arasında bir köprü olarak gördüğü Umman Sultanlığı temsilcisi de dahil olmak üzere Arap ülkelerinin bir dizi temsilcisiyle yaptığı toplantıda ilk brifingini verdi. Ardından da faaliyetlerine başladı.
Umman haber ajansına göre, Grundberg Umman'ın BM Daimi Temsilcisi Muhammed bin Avad ile New York’ta bir araya geldi. Yemen'deki son gelişmeleri ve savaşın parçaladığı ülkede güvenlik ve istikrarı yeniden sağlamaya yönelik uluslararası çabaları ele aldı.
Grundberg, görevin zorluğunu kabul etmesine rağmen seleflerinin yapamadığını başarmayı vaat ediyor. BM Temsilcisi yaklaşık 10 yıl önce Yemen'de edindiği deneyimin, hız kazanan çatışmanın karmaşıklığının acı bir şekilde farkına varmasını sağladığını söyledi.
Grundberg brifing sırasında yaptığı açıklamalarda şu ifadeleri kullandı:
“Güvenlik Konseyi'nin uluslararası kararlara atıfta bulunarak verdiği yetkiye göre barışçıl, düzenli ve kapsayıcı bir siyasi geçiş sürecinin yeniden başlamasını kolaylaştırmak da dahil olmak üzere yaptığım görevin zorluğunun farkındayım.”
Gözlemciler Grundberg’in önceliğinin özellikle Husilerin bu yılın başından beri hız veriği Marib’e yönelik saldırıları da dahil olmak üzere kalıcı bir ateşkes için çalışmak olduğu görüşündeler.
Bu konu, Grundberg’in ilk brifinginde de gündemindeydi:
“Çatışmanın tarafları 2016'dan bu yana kapsamlı bir çözümü görüşmediği için barış süreci uzun süredir durmuş halde. Bu duraklama, Yemenlileri ileriye dönük net bir yolu olmayan, süresiz bir savaşla baş başa bıraktı. Çatışmanın tarafları, Birleşmiş Milletler'in kolaylaştırdığı, kapsamlı bir çözüm temelinde, iyi niyetle ve ön koşulsuz olarak birbirleriyle barışçıl diyaloga girmek zorundalar. BM’nın çatışmayı sona erdirme yaklaşımı herkesi kapsamalı. İleriye dönük en iyi yolu belirlemek için geçmiş çabaları değerlendirmeyi, neyin işe yarayıp neyin yaramadığını belirlemeyi ve mümkün olduğunca çok sayıda Yemenliyi dinlemeyi planlıyorum. İzlenecek yol, Yemen halkının talepleri doğrultusunda yönlendirilmeli. BM’nin taahhüdü yalnızca şiddete son veren barış arayışıyla bitmiyor. Bilakis siyasi, ekonomik, sosyal ve kültürel alanlarda, iyi yönetişimi garanti eden bir barış ve vatandaşlara adil bir şekilde hizmet eden devlet kurumları da dahil olmak üzere tüm hakları koruyan sürdürülebilir bir barış arayışına bağlıyız.”
Grundberg’in Riyad’dan başlayacağı bölge ziyareti Yemen Cumhurbaşkanı ve üst düzey danışmanlarıyla görüşmesinin ardından Husi milislerin liderlerinin yetkilileriyle bir raya geleceği Sana’da devam edecek. BM yetkilisinin Riyad, Maskat, Abu Dabi, Kuveyt, Tahran, Kahire ve diğer bölgelerdeki üst düzey yetkililerle görüşmeler gerçekleştirmesi bekleniyor.
Husiler sözcüleri aracılığıyla Grundberg’in atanmasına ilişkin açıklamalarda bulundu. Marib Valiliği'ndeki petrol ve gaz kaynaklarını kontrol etmeyi ve güney valiliklerinde genişlemeye devam etmeyi amaçlayan askeri operasyonlarını sürdüren milisler Grundberg’in üstleneceği role fazla güvenmediklerini bildirdiler.
Husiler son günlerde hız kazanan, silahlı insansız hava araçları (SİHA) ve füzelerle Suudi Arabistan’ı hedef alan düşmanca eylemlere ek olarak Marib’e, özellikle de bölgenin güneyindeki Rahbe, batıda Kassara ve el-Meşcih’e yönelik saldırılarını yoğunlaştırdılar. Ayrıca Marib’e komşu el-Cevf vilayeti çevresinde de saldırılarının şiddetini artırdılar.
Husilerin lideri Abdulmelik el-Husi son konuşmasında destekçilerinden Marib'e daha fazla savaşçı yönlendirmelerini istedi. Bu çağrısının hedefinde Marib’i kontrol etmenin bölgenin iki petrol şehri, Şebve ve Hadramevt’e yakınlığı nedeniyle stratejik öneme sahip olması var. Husilerin lideri ayrıca Marib’i savaş giderlerini karşılamak için de finansal bir kaynak olarak görüyor.
Husi milisleri BM’nin ülke çapında ateşkes ilan edilmesi, Sana Havaalanı’nın yeniden açılması, Hudeyde Limanı üzerinden yakıt ve diğer temel malların akışına yönelik kısıtlamaların hafifletilmesi ve doğrudan siyasi müzakerelerin yeniden başlanılması çağrılarına karşı çıkmaya devam ediyor.