عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
DÜNYA

Taliban hükümeti had ve idam cezaları uygulamaya devam ediyor

Afgan Bakan Molla Nureddin el-Turabi (AP)
Afgan Bakan Molla Nureddin el-Turabi (AP)
    İslamabad/Ömer Faruk
TT
TT

Taliban hükümeti had ve idam cezaları uygulamaya devam ediyor

Afgan Bakan Molla Nureddin el-Turabi (AP)
Afgan Bakan Molla Nureddin el-Turabi (AP)

Taliban hükümetinde üst düzey bir bakan olan Nureddin el-Turabi, dün Kabil'deki medyaya yaptığı açıklamada, Kabil'deki Taliban hükümetinin küçük suçlular olarak adlandırdıkları kişilere el-ayak kesilmesi ve kırbaçlama, katillere ise kafaya kurşun sıkarak idam cezası uygulanmasına başlamayı planladığını söyledi.
Pakistan Dışişleri Bakanlığı, Afganistan'a yaptırım uygulanmasına yol açabileceği için Taliban'a özellikle halka açık infazlara başvurmamasını tavsiye etti. Pakistan hükümeti, Taliban'ı, infazlar konusunu birinci öncelik olarak belirlememeye ya da en azından halka açık infazlara başvurmamaya çağırdı. Hareketin kurucularından Afgan Bakan Molla Nureddin el-Turabi, Kabil'de Associated Press'e yaptığı açıklamada, "Taliban'ın kararları hakkında kimsenin yorum yapmasını kabul etmeyeceğiz. Kimsenin bize ne olduğunu söylemesine izin vermeyeceğiz. Biz sadece İslam'a uyacağız" dedi. Pakistan hükümeti, bazı ülkelerin Taliban’a karşı çıkmak için bahane araması sebebiyle bu eğilimin uluslararası alanda bir tepkiye yol açabileceğine inanıyor. Molla Nureddin el-Turabi, geçmişte Taliban'ın bazen bir stadyumda kalabalıklar önünde gerçekleşen infazlarına karşı bir öfke duyulmadığını belirterek, dünyayı Afganistan'ın yeni yöneticilerine müdahale etmemeleri hususunda uyardı.
Öte yandan, Taliban hükümeti, hareketin Kabil'i ele geçirmesinin ardından farklı şehirlerde patlak veren halk protestolarının bastırılması da dahil olmak üzere Afgan halkıyla nasıl başa çıkılacağı konusunda derinden bölünmüş durumda. Taliban bazen kalabalığa ateş açarak karşılık verdi ve farklı şehirlerde çok sayıda protestocuyu öldürdü. Taliban, 1990'lardaki önceki hükümeti sırasında kafaya kurşun sıkarak idam etmek idam etmek, el-ayak kesmek ve kırbaçlamak türlerinden pek çok halka açık infaz gerçekleştirdi.
Diğer yandan Taliban hükümeti, uluslararası toplumu hükümetlerini tanıyarak onları desteklemeye çağırdı. Ayrıca Pakistan, Rusya ve Çin de Taliban hükümetine destek çağrısında bulundu. Ancak Pakistanlı yetkililer Kabil’deki infazlar hususunda Washington’un Pakistan’a baskı uygulamasından dolayı bu infazların devam etmesi durumunda Pakistan'ın Taliban'ı desteklemeye devam etmesinin zor olacağını belirtiyorlar.
Şimdi altmışlı yaşlarının başında olan Taliban Bakanı Nureddin el-Turabi, önceki Taliban yönetimi sırasında Adalet Bakanı ve İyiliği Emredip Kötülükten Sakındırma Bakanı olarak görev yaptı. El-Turabi, medyaya yaptığı açıklamada, infazın bu sefer halka açık olmayabileceğini söyledi. Geçmişte Taliban, infazları Kabil'deki stadyumlarda gerçekleştiriyordu.
El-Turabi, davalara bakacak hakimler arasında bu sefer kadınlar da bulunacağını, ancak Afgan yasalarının temelinin Kur’an olacağını belirtti. Aynı yaptırımların yeniden gündeme getirileceğini ve caydırıcı bir etkisi olduğunu belirterek, "ellerin kesilmesinin güvenlik için kesinlikle gerekli olduğunu" vurguladı. Bakan, infazların halka açık mı yoksa gizli mi uygulanacağının bakanlar kurulunda tartışılmaya devam ettiğini söyledi.

 

Daha fazlasını oku

 
 
DÜNYA

İsrail ve direnişin meşruluğu

İsrail bombardımanı sonucu Gazze Şeridi'nden dumanlar yükseliyor. / Fotoğraf: AP
İsrail bombardımanı sonucu Gazze Şeridi'nden dumanlar yükseliyor. / Fotoğraf: AP
TT
TT

İsrail ve direnişin meşruluğu

İsrail bombardımanı sonucu Gazze Şeridi'nden dumanlar yükseliyor. / Fotoğraf: AP
İsrail bombardımanı sonucu Gazze Şeridi'nden dumanlar yükseliyor. / Fotoğraf: AP

Macid Kayali

İsrail'in 1948'den bu yana Filistinlilere karşı devam eden savaşı, terminolojiye dayalı bir savaştı. İsrail, kendisini laik ve liberal bir devlet, Arap dünyasında bir modernlik ve demokrasi vahası olarak sundu. Buna karşılık Filistinlileri ve genel olarak Arapları medeniyet ve modernlikten yoksun, demokrasi ve insan hakları hakkında hiçbir şey bilmeyen Bedeviler ve köylüler olarak damgaladı.

Aslında İsrail, “vaat edilmiş topraklar” ve “Tanrı'nın seçilmiş halkı” ile ilgili mitlere dayanan, Filistinlileri kökünden söküp atmaya, onları zamandan ve mekândan silmeye çalışan, sömürgeci, yerleşimci ve ırkçı bir devlet olduğu karakterini gizlemek için bu klişenin propagandasını yaptı.

İsrail, Filistinlilerin bir halk olduğunu ve kendi politikalarının kurbanı olduklarını inkâr etmekten hiçbir zaman vazgeçmedi. Bu çabası aynı zamanda onları insanlıktan dışlama ve varlıklarını savunma haklarını inkâr etme, her türlü meşru direnişi terörizm olarak etiketleme girişimini de içeriyordu. Hatta Golda Meir (eski İsrail başbakanı), İsrail askerlerinin kendilerine ateş açmasından Filistinlileri sorumlu tutmuştu!

Terör etiketinin, İsrail'in uygulamaktan kaçındığı Oslo Anlaşma’sını 1993'te Washington'da imzalamasına rağmen, FKÖ ve onun merhum lideri Yaser Arafat'ın liderliğini de kapsadığını belirtelim. Bu da nehirden denize kadar tüm Filistin topraklarına hâkim olmakta ısrar eden İsrail'in, Filistinlilere topraklarının yalnızca yüzde 22'si üzerinde bir devlet kurulmasını gerektiren çözüm konusunda ne kararlı ne de hazır olduğunu doğruluyor. Bu konuda da Batı'nın ve özellikle de ABD'nin desteğinden cesaret alıyor.

Filistinlilerin İsrail terörünün şantajına boyun eğmeden direnişe dair başka bir açıklamaları var. O da direnişin, birey ve grup olarak insanın varlığını ve haklarını savunma açısından verdiği doğal bir insani tepki olduğudur.

Bu, İsrail'in 2007'den beri Gazze'de 2 milyon Filistinliye sıkı bir abluka uygulamasına, onlara karşı birçok yıkıcı savaş yürütmesine paralel olarak uzlaşı seçeneğini başarısızlığa uğratmasının ardından Hamas Hareketinin yükselişine, Filistinlilerin tarihsel liderliği ile rekabet etmesine yol açan tarihsel bağlamdır. Yahya Sinvar da aynı bağlamda Hamas'ın liderliğine yükseldi. Ardından Netanyahu, Smotrich ve Ben Gvir liderliğindeki İsrail'in 1948'deki ilk Nekbe'yi tamamlamak, nehirden denize kadar Filistinlilere boyun eğdirerek, onlara hükmetmek için bir fırsat olarak gördüğü Aksa Tufanı operasyonu geldi.

İsrail böylece kavramları alt üst ederek siyasete, mantığa ve ahlaka karşı çıkma cesaretini gösteriyor. O sömürgeci, yerleşimci, ırkçı ve saldırgan bir devlet. Dünyanın gözü önünde Filistinlilere karşı canice bir soykırım savaşı yürütme noktasına varsa da dünyadaki tek kurban statüsünün ve meşru müdafaa hakkının tekelinde olduğunu iddia ediyor. Bu bağlamda ister şiir ve tarih gibi sözlü, ister gösteri ve şehirlerin sokaklarında, köylerde, kamplarda tanklarına ve ağır silahlı askerlerine taş atmak gibi eylem şeklinde olsun her türlü direnişi Filistinlilere yasaklıyor. Sanki Filistinliler, onları öldürerek, tutuklayarak, kırılgan varlıklara dönüştürerek, sudan, yiyecekten, barınaktan, yakıttan, ilaçtan mahrum bırakarak, onlara uyguladığı tüm işkence ve eziyetlere boyun eğmek zorundaymış gibi!

Buna rağmen Filistinlilerin İsrail terörünün şantajına boyun eğmeden direnişe dair başka bir açıklamaları var. O da direnişin, birey ve grup olarak insanın varlığını ve haklarını savunması açısından doğal bir insani tepki olduğudur. Dolayısıyla Meşal'den Heniyye ve Sinvar'a kadar Hamas liderleriyle olan anlaşmazlık, canlı bomba (şehitlik) eylemleri, iki ordu gibi savaşma ve karşılıklı füze saldırılarını benimsemenin yol açtığı tehlikelerle ilgilidir. Çünkü bu, esas olarak halka, onun imkanlarına ve dayanma kapasitesine bağlı olan uzun vadeli direniş kavramının dışındadır. Kaderci ve güç dengesi konusunda gerçekçi olmayan bir ruha, yanlış ve zararlı bahislere dayanan Aksa Tufanı seçeneği de bunun dışındaydı.

Aksa Tufanı İsrail'in sandığı gibi başlı başına bir olay değildi, tarihsel bir tepki bağlamında gerçekleşmişti. Adaletsizlik, umutsuzluk ve öfke deposunun patlaması ve tutukluların isyanıydı

O halde anlaşmazlık konusu, direniş ilkesiyle ilgili değil, daha ziyade liderliğin en uygun, en az maliyetli ve en faydalı biçimi izlemek için benimsediği seçeneklerle ilgilidir.

Burada kastettiğimiz, Aksa Tufanı İsrail'in sandığı gibi başlı başına bir olay değildi, tarihsel bir tepki bağlamında gerçekleşmişti. Adaletsizlik, umutsuzluk ve öfke deposunun patlaması ve tutukluların isyanıydı. Bu, Judith Butler, Ilan Pappe, Norman Finkelstein, Gideon Levy ve Amira Hess gibi Yahudilerin aktardığı, Varşova Gettosu'ndaki Yahudilerin, İkinci Dünya Savaşı'nda faşizmin kendilerine karşı yürüttüğü imha savaşına karşı isyanını hatırlatan bir olaydır.

Bu, Tufan’ın Hamas liderliği ve Sinvar tarafından, bölgedeki koşullar, imkanlar ve riskler konusunda stratejik bir ufku olmayan yanlış tahminlere göre gerçekleştirildiğini, direnişin meşruiyetine zarar veren davranışlar içerdiğini doğruluyor. Ama bunun sonucunda ortaya çıkan en önemli hata, aşırı sağcı İsrail'e beklediği fırsatı vermesiydi.

*Bu makale Şarku'l Avsat tarafından Londra merkezli Al Majalla dergisinden çevrilmiştir.