Bilim insanları T-Rex'in tavuk boyundaki akrabasını keşfetti

Araştırmacılara göre Galler'de nadiren yeni dinozor türü keşfediliyor. Görselde resmedilen Pendraig milnerae, bölgede bulunan üçüncü dinozor türü oldu (James Robbins)
Araştırmacılara göre Galler'de nadiren yeni dinozor türü keşfediliyor. Görselde resmedilen Pendraig milnerae, bölgede bulunan üçüncü dinozor türü oldu (James Robbins)
TT

Bilim insanları T-Rex'in tavuk boyundaki akrabasını keşfetti

Araştırmacılara göre Galler'de nadiren yeni dinozor türü keşfediliyor. Görselde resmedilen Pendraig milnerae, bölgede bulunan üçüncü dinozor türü oldu (James Robbins)
Araştırmacılara göre Galler'de nadiren yeni dinozor türü keşfediliyor. Görselde resmedilen Pendraig milnerae, bölgede bulunan üçüncü dinozor türü oldu (James Robbins)

Bilim insanları T-Rex’in tavuk büyüklüğündeki uzaktan akrabasını keşfetti. Bu dinozor türünün minik boyuna rağmen 200 milyon yıl önce tüneklere hükmettiği düşünülüyor.
Güney Galler'deki bir taş ocağında fosilleri bulunan küçük ama ürkütücü yaratık, Birleşik Krallık’ta bulunan en eski Teropod unvanını aldı. Boş kemikleri ve üç parmaklı uzuvları ile karakterize edilen Teropod grubu içinde T-Rexler ve modern kuşlar da yer alıyor.
Paleontologlar bu yeni türe Pendraig milnerae ismini verdi. Pendraig, Galcede "baş ejderha" anlamına geliyor. İsmin ikinci yarısında yer alan kelime "milnerae" ise merhum paleontolog Angela Milner'dan geliyor.
Pendraig milnerae'nin fosilleri ilk kez 1950'lerde söz konusu taş ocağında keşfedilmişti. Timsah örnekleriyle birlikte yıllarca Londra Doğa Tarihi Müzesi’nde bekleyen fosilleri Milner yeniden keşfetmiş ve incelenmesinin önünü açmıştı.
Dinozorun 200 ila 215 milyon yıl önce, Geç Triyas döneminde yaşadığı düşünülüyor. Vücut boyutunun bugünkü tavuklara benzediğini aktaran araştırmacılar, yaratığın kuyruk uzunluğuna dikkat çekiyor. Dinozorun boyunun kuyruğuyla birlikte yaklaşık 1 metreye ulaştığı tahmin ediliyor.
Doğa Tarihi Müzesi'nde araştırma görevlisi Stephan Spiekman, "Pendraig milnerae, etçil dinozorların evriminin başlangıcına yakın bir dönemde yaşadı" diye konuştu.
Hakemli bilimsel dergi Royal Society Open Science’ta yayımlanan araştırmanın ortak yazarı Spiekman, sözlerini şöyle sürdürdü:
"Elimizdeki kemiklerden onun da bir etçil olduğu açık ama bu hayvanlar, kendilerinden çok daha sonra evrimleşen T-Rex gibi ünlü etçil dinozorların aksine epey küçüktü."
Buna rağmen Spiekman ve meslektaşları, yeni dinozorun besin zincirinin tepesinde yer alan süper avcılardan biri olduğunu düşünüyor. İşte bu nedenle dinozor "baş ejderha" diye nitelendi.
Yeni türün keşfi, yaşadığı ortama dair de bilgiler sağladı. Spiekman, "Bu örneklerin bulunduğu alan, hayvanın yaşadığı dönemde büyük olasılıkla bir adaydı" dedi ve ekledi:
"Adalarda yaşayan türler, ada cüceliği denen bir olgu nedeniyle genellikle ana karadaki türlerden daha küçüktür."
Öte yandan araştırmacılar bu olguyu kanıtlayabilmek için ileri araştırmalar gerektiğini vurguluyor. Spiekman bunu şöyle açıklıyor:
"Bu süre zarfında bu bölgede ada cüceliği potansiyelini araştırmak için daha çeşitli ve çok sayıda araştırmaya ihtiyacımız var ama bunu kanıtlayabilirsek, söz konusu evrimsel fenomenin bilinen en erken oluşumu bu bölge olurdu."
Independent Türkçe, CNN International, The Guardian



Shenzhou-20 görevinde üç Çinli astronot yola çıktı: Ay hedefi 2030

Shenzhou-20 uzay aracını ve üç astronottan oluşan mürettebatı taşıyan Uzun Yürüyüş-2F taşıyıcı roketi, 24 Nisan 2025'te Çin'in kuzeybatısındaki Gobi çölündeki Jiuquan Uydu Fırlatma Merkezi'nden havalandı (Pedro Pardo/AFP)
Shenzhou-20 uzay aracını ve üç astronottan oluşan mürettebatı taşıyan Uzun Yürüyüş-2F taşıyıcı roketi, 24 Nisan 2025'te Çin'in kuzeybatısındaki Gobi çölündeki Jiuquan Uydu Fırlatma Merkezi'nden havalandı (Pedro Pardo/AFP)
TT

Shenzhou-20 görevinde üç Çinli astronot yola çıktı: Ay hedefi 2030

Shenzhou-20 uzay aracını ve üç astronottan oluşan mürettebatı taşıyan Uzun Yürüyüş-2F taşıyıcı roketi, 24 Nisan 2025'te Çin'in kuzeybatısındaki Gobi çölündeki Jiuquan Uydu Fırlatma Merkezi'nden havalandı (Pedro Pardo/AFP)
Shenzhou-20 uzay aracını ve üç astronottan oluşan mürettebatı taşıyan Uzun Yürüyüş-2F taşıyıcı roketi, 24 Nisan 2025'te Çin'in kuzeybatısındaki Gobi çölündeki Jiuquan Uydu Fırlatma Merkezi'nden havalandı (Pedro Pardo/AFP)

Tiangong uzay istasyonuna üç astronotu taşıyan uzay aracını başarıyla fırlatan Çin, 2030'a kadar Ay'a mürettebatlı görev için bir adım daha attı.

Shenzhou-20 uzay aracı perşembe günü yerel saatle 17.17'de Gobi Çölü'ndeki Jiuquan Uydu Fırlatma Merkezi'nden Uzun Yürüyüş-2F roketiyle havalandı.

Bu, 30 yıldan uzun süre önce başlayan Shenzhou programının 15. mürettebatlı ve toplamda 20. uzay uçuşu.

Tiangong, yani "Gök Sarayı" uzay istasyonu, tamamen Çin tarafından inşa edildiği için Çin'i uzayda önemli bir rakip haline getirdi. Özellikle de ülkenin ABD'nin ulusal güvenlik kaygıları nedeniyle Uluslararası Uzay İstasyonu'nun dışında bırakıldığı için.

Çin'in uzay programı, iktidardaki Komünist Parti'nin askeri kolu olan Halk Kurtuluş Ordusu'nun kontrolünde.

dfvghyj
Shenzhou-20 görevinin Çinli astronotları, sağdan itibaren, Chen Zhongrui, Chen Dong ve Wang Jie, 24 Nisan 2025 Perşembe günü Çin'in kuzeybatısındaki Jiuquan Uydu Fırlatma Merkezi'nde mürettebatlı uzay görevleri için düzenlenen uğurlama töreninde el sallıyor (Andy Wong/AP)

Üç modüllü istasyona mekanik kolların eklenmesi, bazılarının Çin'in bunları kriz sırasında uyduları veya diğer uzay araçlarını devre dışı bırakmakta kullanabileceği endişelerini de beraberinde getirdi.

Çin'in uzay programı, 2003'te uzaya ilk kez insan fırlatmasından bu yana (ABD ve Rusya'nın ardından bunu gerçekleştiren üçüncü ülke oldu) istikrarlı bir hızla ilerliyor.

Uzay ajansı ayrıca Mars'a kaşif ve Ay'ın daha az keşfedilmiş uzak tarafına gezgin indirdi. 2030'dan önce de Ay'a insan göndermeyi hedefliyor.

Shenzhou, yani "Gök Gemisi" 20 görevini, üçüncü uçuşunu yapan Chen Dong komuta ediyor.

Çin İnsanlı Uzay Programı Ajansı'na göre kendisine, her ikisi de ilk yolculuklarını yapan savaş pilotu Chen Zhongrui ve mühendis Wang Jie eşlik ediyor.

Mürettebat, Çin uzay istasyonundaki üç astronotun yerini alacak. Kendilerinden öncekiler gibi onlar da yaklaşık 6 ay boyunca gemide kalacak.

Uzay gemisinin fırlatmadan yaklaşık 6,5 saat sonra Tiangong'a ulaşması bekleniyor. Üç kişilik mürettebat geçen ekimde gönderilmişti ve 175 gündür uzayda.

Yerlerine gelenlerle kısa bir birlikteliğin ardından 29 Nisan'da geri dönmeleri bekleniyor. Ekim 2022'de tamamen monte edilen Tiangong, aynı anda 6 kişiye kadar barındırabiliyor.

İnsanlı Uzay Programı Ajansı, astronotların uzaydayken tıp bilimi ve yeni teknolojiler alanında deneyler yürüteceğini, bakım yapmak ve yeni ekipmanlar kurmak için uzay yürüyüşleri gerçekleştireceğini söyledi.

Çinli yetkililer perşembe günkü fırlatmanın "tam başarıya" ulaştığını ve mürettebatın uzay istasyonuna doğru yol alırken "iyi durumda" olduğunu söyledi.

Ajanslardan da yararlanılmıştır.

Independent Türkçe