Sudanlılar Hartum'da hükümetin düşmesi için gösteri düzenlediler

Dün Hartum sokaklarında düzenlenen protesto gösterisinden bir kare (AFP)

Sudan’ın başkenti Hartum'da dün, Cumhuriyet Sarayı çevresinde gösteri yapan binlerce Sudanlı, özgür seçimler yapılana kadar ülkeyi yönetmekle görevli hükümetin düşürülmesi talebinde bulundu. Hükümetin düşürülmesini isteyen Sudanlılar, hükümeti ülkeyi siyasi ve ekonomik krizleri sona erdirmede ‘başarısız olmakla’ suçladılar. Protestocular, devrimin güncellenmesi ve iktidar koalisyonundaki en büyük blok olan Özgürlük ve Değişim Bildirgesi Güçleri’nin (ÖDBG) yeniden birleşip kurucu bir platform olarak eski konumuna dönmesi çağrısında bulunan sloganlar attılar. Bu arada ABD'nin Hartum Büyükelçiliği, ‘geçiş süreci gerekliliklerinin yerine getirilmesi ve seçim hazırlıklarının başlatılması da dahil olmak üzere Sudan’daki demokratik sivil geçiş sürecin tamamen desteklendiği’ bir kez daha vurgulandı.
İktidar koalisyonundaki en büyük blok olan ÖDBG’den ayrılan silahlı hareketler ve bazı siyasi partilerin yer aldığı Misak-ı Vatani Grubu, dün destekçilerine Hartum'da bir milyon kişinin katılımıyla bir protesto yürüyüşü düzenleme çağrısında bulundu. Grup, Sudan Egemenlik Konseyi Başkanı Orgeneral Abdulfettah el-Burhan ve Yardımcısı Muhammed Hamdan Dagalu tarafından yapılan çağrılara benzer şekilde, hükümete katılımın genişletilmesi çağrısında bulundu.
Milyonluk gösteri çağrısı, Başbakan Abdullah Hamduk'un tüm çabalarına rağmen asker ve sivillerden oluşan geçiş süreci yetkilileri arasında ortak toplantıların aksamasına neden olan anlaşmazlıklardan ötürü ülkede ciddi bir gerilim ve krizin yaşandığı dönemde yapıldı.
Misak-ı Vatani Grubu, başkentin dört bir yanından yüzlerce vatandaş ve dini eğitim kurumlarında okuyan öğrencileri yürüyüşe katılmaları için toplu ve özel ulaşım araçlarını seferber etti. Bu durum, Sudan halkı arasında yaygın bir şekilde kınamalara yol açtı. Bu adım, sosyal medyada eski Devlet Başkanı Ömer el-Beşir rejiminin vatandaşları feshedilmiş olan Ulusal Parti'nin etkinliklerine katılmaları için devlet fonlarını kullandığı yöntemlere benzetildi.
Gösteriler sırasında, Abdullah Hamduk liderliğindeki geçiş hükümetinin feshedilmesi ve geçiş dönemini tamamlamak için ordunun iktidarı ele geçirmesi sloganları atıldı.
Göstericiler tarafından taşınan çok sayıda pankart arasında, tecrit edilmiş rejime bağlı "dağılmış" işçi sendikasının pankartları, tasfiye komitesinin feshedilmesi ve görevden alınanların geri dönmesi çağrısında bulundu.
Göstericilerin taşıdığı çok sayıda pankart arasında, eski rejim ile ilişkili olarak kapatılan Sudan İşçi Sendikalar Federasyonu (SWTUF)  pankartlarının yer alması dikkati çekti. Pankartlar aracılığıyla SWTUF’un kapatılma kararının geri çekilmesi ve yeniden faaliyetlerine başlaması talep edildi. Siyasal İslamcılar da daha fazla destekçisinin gösterilere katılımını sağlamak için sosyal medyaya başvurdu.
Öte yandan dün alışılmışın dışında Hartum sokaklarında ne yoğun güvenlik önlemleri alındı, ne de göstericilerin Hartum'un merkezindeki Cumhuriyet Sarayı, Bakanlar Kurulu ve bakanlıkların çevresine ulaşmasını önlemek için düzenli güçler tarafından beton bariyerler kuruldu.
Gösteriyi organize eden Misak-ı Vatani Grubu, Nisan 2019'daki düşüşüne kadar eski rejimin hükümetlerine katılan grupları ve partileri kendi saflarına çekmek amacıyla hükümetteki güç denklemini değiştirmek için geçiş yönetimimin askeri kanadının tutumlarını benimsemekle suçlanıyor. Misak-ı Vatani Grubu ise partileri iktidara egemen olan güçleri ‘değiştirmekle’ suçluyor.
Öte yandan çok sayıda direniş komitesi ve ÖDBG, sosyal hesapları medya üzerinden ülkedeki geçiş yönetiminin sivil kanadına ve devrimin hedeflerine verilen desteğin vurgulanması için 21 Ekim’de milyonluk bir gösteri çağrısında bulunarak Misak-ı Vatani Grubu’nun organize ettiği gösteriyi reddettiklerini duyurdular.
Diğer taraftan, Sudan Ulusal İnsan Hakları Komisyonu, Birleşmiş Milletler (BM) Çocuk Haklarına Dair Sözleşme, Çocuk Hakları ve Refahı Afrika Sözleşmesi ve Sudan Çocuk Yasası ihlal edilerek, çocukların gösterilere katılımda kullanılmasını kınadı.
Başbakan Abdullah Hamduk, Cuma günü, Sudan ulusuna hitaben yaptığı konuşmada, iktidar ortakları arasındaki krizi ‘en tehlikeli ve en kötü kriz’ olarak nitelendirdi. Hamduk, gerginliğin derhal durdurulması ve tüm tarafların Anayasal Bildiri anlaşmasına uyması çağrısında bulundu.
Mevcut krizde tarafsız kalamayacağını ve arabulucu olmayacağını vurgulayan Hamduk, geçiş sürecini demokratik bir şekilde tamamlamakta kararlı olduğunun altını çizdi.  
ÖDBG ise, hükümetin feshedilmesinin Başbakan ve devrim güçleri arasında yapılacak istişare ile verilecek bir karar olduğunu ve bunun ‘eski rejimin kalıntılarının dikteleri ve komploları’ ile olmayacağını vurguladı. Mevcut krizin, devrimin tüm başarılarını boşa harcamaya ve anayasal bir kriz yaratmaya çalışan bazı askeri ve sivil liderlerden kaynaklandığına işaret eden ÖDBG, siviller ve askerler de dahil olmak üzere devrim ve değişimin güçleri ve halkın buna karşı çıkacağını belirtti.
ÖDBG, mevcut krizin, ÖDBG’yi devirmek isteyen ve Egemen Konsey Başkanlığı’nın geçiş süreci de dahil olmak üzere Anayasal Bildiri anlaşmasındaki yükümlülüklerini yerine getirmesini engellemek ve eski rejimin kalıntıların geri dönmeleri için önlerini açmak isteyen tarafların işi olduğunu vurguladı.
ÖDBG, açıklamasında, çözümün Anayasal Bildiri’ye bağlı kalmakta, güvenlik ve askeri alanlarda reform yapmakta, herhangi bir şekilde ortak veya rakip olmadan çeşitliliği kabul eden profesyonel bir ordu oluşturmakta ve ülkenin içinden geçtiği bu hassas süreçte orduya hizmet eden güvenlik düzenlemeleri, reform ve kalkınma tedbirleri uygulamakta yattığını kaydetti. Açıklamada son olarak, ülkedeki geçiş sürecini sabote etmeye çalışan eski rejimin kalıntılarının faaliyetlerini durdurmak için 21 Ekim'de milyonluk yürüyüşe katılma çağrısı yapıldı.