Suriye rejim güçleri Dera’nın doğusunda bir beldeye uyguladığı kuşatmayı kaldırırken, kuzeydeki bir beldede uzlaşı anlaşması imzaladı

Dera’nın kuzeydoğu kırsalındaki Basar el-Harir beldesindeki uzlaşı merkezi (Dera24)
Dera’nın kuzeydoğu kırsalındaki Basar el-Harir beldesindeki uzlaşı merkezi (Dera24)
TT

Suriye rejim güçleri Dera’nın doğusunda bir beldeye uyguladığı kuşatmayı kaldırırken, kuzeydeki bir beldede uzlaşı anlaşması imzaladı

Dera’nın kuzeydoğu kırsalındaki Basar el-Harir beldesindeki uzlaşı merkezi (Dera24)
Dera’nın kuzeydoğu kırsalındaki Basar el-Harir beldesindeki uzlaşı merkezi (Dera24)

Suriye rejimine bağlı Güvenlik Komitesi ve Rus askeri polisler, Muhicce beldesinin iler gelenleriyle beldede bir uzlaşı merkezi kurulması ve silahların teslim edilmesi konusunda yapılan anlaşmanın ardından dün beldeye ve Lacat bölgesine bağlı köylere giderek uzlaşı anlaşmasını uygulamaya başladı. Güvenlik Komitesi iki gün önce bölge sakinleri içinde hakkında yakalama kararı bulunan kişilerin isimlerini, uzlaşı anlaşmasını kabul etmeden önce beldenin ileri gelenlerine teslim etti. Süreç, Rusya’nın üç ay önce Suriye’nin güneyinde yeni uzlaşı bölgeleri kurmak için sunduğu yol haritasına göre ilerliyor. Bölgede haklarında yakalama kararı bulunan bölge sakinleri arasında 2018’den bu yana 5. Kolordu’da görev alan ve güvenlik birimlerine gönüllü hizmet veren kişiler de bulunuyor.
Muhicce beldesi, 2018’de Dera’nın kuzeydoğu kırsalında uzlaşı anlaşmasının yapıldığı ilk belde olma özelliğine sahip. Şam uluslararası otoyolu-Dera yolunun bitişiğinde yer alması dolayısıyla önemli bir coğrafi konuma sahip olan belde, Dera’nın doğu kırsalına kadar ulaşan Lacat Tepeleri bölgeleriyle komşu. Muhicce beldesi, Suriye rejimine ait çok sayıda askeri merkezin çevresinde bulunduğu Ezra bölgesine bağlı. 2018’de yapılan uzlaşı anlaşması ile belde sakinlerinin yer aldığı 5. Kolordu isimli yerel bir askeri grup kuruldu. Haziran 2020’de Suriye rejim güçleri ile 5. Kolordu unsurları arasında çatışmalar yaşandı.
Güvenlik Komitesi ve beraberinde rejimin askeri gücü ile Rus askeri polisler ayrıca Dera’nın kuzeydoğu kırsalında yer alan Basar el-Harir beldesine de girdi. Belde sakinleri uzlaşı sürecinin başlamasıyla birlikte ellerindeki silahları beldedeki bir okulda kurulan uzlaşmaları yürütme merkezine teslim etti. Ayrıca Basar el-Harir beldesine yakın Lacat bölgesine bağlı köylerdeki sakinlerin durumlarını karara bağlama süreci tamamlandı.
Yerel kaynaklar, Dera’nın doğu kırsalındaki El-Hirak kentinde uzlaşmaların tamamlanmasıyla kenti kuşatan rejim güçlerinin çekildiğini bildirdi. Rejim güçlerinin kente girip çıkma süreci birkaç defa tekrarlandı. Uzlaşma sürecinin tamamlanmasının ardından kente konuşlanan rejim güçleri, kentin ileri gelenleri ve 5. Kolordu’dan yerel güçlerinin eşliğinde kentteki bazı noktalarda rutin arama faaliyeti gerçekleştirdi. Tüm bu gelişmeler, rejim güçlerinin uzlaşı sürecini dondurarak kenti 4 gün boyunca kuşatmasının ardından bölgenin ileri gelenlerinin kendilerinden istenen sayıda hafif silahları teslim etmeyi kabul etmesiyle başladı. Nitekim Güvenlik Komitesi’nin kentin ileri gelenlerinden 200 adet kalaşnikov talep etmesi aksi takdirde kente saldırma tehdidinde bulunmasının ardından rejim güçleri kentin giriş ve çıkışlarını ulaşıma kapatmıştı.
Aktivistler Yermuk Havzası’nda kimliği belirsiz kişi veya kişilerin bir rejim unsurunu öldürdüğünü aktardı. Rejim güçleri bunun üzerine Dera’nın batı kırsalındaki beldeler ile Yermuk Havzası bölgesi ve Neva kenti arasındaki yolu ulaşıma kapattı, kimlik sorma ve araçlarda arama çalışması başlattı. Bölgede güvenlik alarmı verildi. Olayın meydana geldiği bölgede bir ay önce yeni uzlaşı anlaşması imzalanmış ve Rus haritası uygulanmıştı. Bu haritaya göre bölgedeki hafif ve orta ağırlıktaki silahların rejime teslim edilmesi gerekiyor. Ancak Suriye’nin güneyinde söz konusu silahlar halen varlığını koruyor.



Irak'ta seçimlerin boykotu iktidar koalisyonunu karıştırdı

Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
TT

Irak'ta seçimlerin boykotu iktidar koalisyonunu karıştırdı

Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)

Eski Başbakan Haydar el-İbadi Irak'ta ‘seçim sisteminin reforme edilmesi’ çağrısında bulunurken, Koordinasyon Çerçevesi’nin Mukteda es-Sadr'ın Kasım 2025'te yapılması planlanan seçimleri boykot etme kararına karşı tavır alması bekleniyor.

El-İbadi liderliğindeki Zafer Koalisyonu, seçim sisteminin ‘yolsuzluk’ suçu işleyen kişilerin seçime katılmasını engellemesi gerektiğini bildirdi. Koalisyon tarafından bugün yapılan basın açıklamasında, “Ülkenin karşı karşıya olduğu zorluklar, özellikle de bu tarihi anda, sistemin siyasi tabanını genişletmeyi, herkesi dahil etmeyi ve seçim sürecini yolsuzluğa bulaşmış kişilerden ve manipülatörlerden korumayı gerektiriyor” denildi.

Koalisyon, ‘herhangi bir devletin çöküşünün üstesinden gelmenin, halkın çıkarlarını ve devletin varlığını koruyarak iç siyasi ve sosyal birlikle başarılabileceğini’ vurguladı. Açıklamada, “Ulusal bir reform vizyonu temelinde aday olmamak, çıkarlar nedeniyle başkalarının seçimlere katılmasına izin vermemekten temelde farklıdır” ifadesi yer aldı.

Koordinasyon Çerçevesi’nin ana bileşenlerinden biri olan el-İbadi'nin koalisyonu, Sadr'ın benzer bir açıklama yapmasından bir gün sonra seçimleri boykot ettiğini duyurdu.

 Eski Irak Başbakanı Haydar el-İbadi (X)Eski Irak Başbakanı Haydar el-İbadi (X)

Koordinasyon Çerçevesi'nin pozisyonu

Koordinasyon Çerçevesi, Sadr ve el-İbadi'nin kararları ve bunların bir sonraki parlamentoda Şii temsiliyeti üzerindeki etkileri konusunda hemen bir görüş bildirmedi. Bilgi sahibi kaynaklar, “Sadr ve el-İbadi'nin kararlarını ele alma konusunda Şii meclisi içinde anlaşmazlıklar var” dedi.

Şarku’l Avsat'a konuşan kaynaklar şu ifadeleri kullandı: “Bedir Örgütü lideri Hadi el-Amiri ve Hikmet Hareketi lideri Ammar el-Hekim'in başını çektiği bazı Şii liderlerin durumu kontrol altına alma çabaları var. Yaşananlara uyum sağlamak için uzlaşmacı bir çözüm arayışının yanı sıra Sadr'a seçimlere katılması ve boykotu tersine çevirmesi için davette bulunma ve Bağımsız Yüksek Seçim Komisyonu'nu birkaç günlüğüne adaylık kapısını yeniden açmaya davet etme olasılığı da var… Koordinasyon Çerçevesi içinde farklı görüşler var, ancak Kanun Devleti Koalisyonu lideri Nuri el-Maliki'nin tutumunun Sadr'ı boykotu kırmaya ve seçimlere katılacağını açıklamaya davet etme eğiliminde olduğu dikkat çekiyor.”

Sadr, Kasım ayında yapılması planlanan parlamento seçimlerini boykot etme kararından dönmek için zorlu koşullar öne sürdü.

Sadr X platformundaki hesabı üzerinden yaptığı paylaşımda, “Yolsuzluk var olduğu sürece hiçbir seçime katılmayacağım. Doğruluk ancak kontrolsüz silahların teslim edilmesi, milislerin dağıtılması ve ordunun güçlendirilmesiyle tesis edilecektir” ifadelerini kullandı.

Yerel platformlarda, Sadr Hareketi liderleri ile aralarında Başbakan Muhammed Şiya es-Sudani'nin de bulunduğu Şii liderler arasında seçimlere katılma amacıyla temaslar kurulduğuna dair sızıntılar dolaşıyor.

Şarku’l Avsat'a konuşan siyasi bir kaynak, ‘Sadr Hareketi ile geri dönme olasılıkları konusunda şu ana kadar görüşmelerin durmadığını’ söyledi.

Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr (Sadr Hareketi medyası)Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr (Sadr Hareketi medyası)

Seçimlerin meşruiyeti

Son dönemde izlenen çeşitli göstergelere göre seçimlerin meşruiyetine ilişkin endişeler bulunuyor. Boykotun kırılgan bir bölgesel ve uluslararası ortamda diğer kesimler tarafından da tekrarlanması, özellikle silah taşıyan ya da geçmişte silah taşımış olanlar başta olmak üzere pek çok Şii gücün, İran'ın hedef alınmasının ardından ABD ve İsrail tarafından hedef alınabilecekleri korkusunu taşımaya devam ettikleri bir dönemde, siyasi sistemin meşruiyetini etkileyebilir.

Aynı bağlamda araştırmacı Seyf es-Saadi Şarku’l Avsat'a verdiği demeçte şu ifadeleri kullandı: “Irak'taki siyasi sınıf, boykot eden çoğunluğun seçimlere katılma güvenini yeniden tesis edecek olgun bir seçim sistemi sunamadı. Bunun nedeni, seçim yasasının her seçim döneminde, oy veren halkın gerekçeleri dikkate alınmaksızın, büyük geleneksel partilerin ölçülerine uyacak şekilde değiştirilmesidir… Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr ve iki eski başbakan Haydar el-İbadi ve Mustafa el-Kazımi'nin boykotu, seçimlere giden sürecin ciddiyetinin bir göstergesidir.”

Ancak es-Saadi, ‘seçim bölgesi sistemi, Sainte Lague sistemi ve benimsenen yüzde ile her seçimde sorunlara neden olan sonuç hızlandırma cihazlarına ilişkin doğru istatistiklere dayanan olgun bir yasanın çıkarılması yoluyla Irak'taki seçim sisteminde reform yapılabileceğini’ düşünüyor.